Taóng isang libo at dalauang daan
saca limang pu pa yaong calabisan,
si Margarita ng̃a ay siyang pag-silang
sa bayang Labiano, niyong catauhan.
Sa Nayong Diocesis sa Chiusi ang tauag
sa Toscana yaong unang pagcatanyag,
ang Amá at Iná,i, mabuting tumupad
nang pagca-cristianong canilang tinangap.
At may puring tauo na magpapaupa
yaong guinagauang hanap-buhay nila,
silang nagtuturo sa cay Margarita
niyong bagay bagay na gauang maganda.
Na ayon sa mang̃a cabanalang paua
at natututo pa lamang nang bahagya,
yaong Anác nila nang pag-sasalita
iminumulat na ay cagaling̃an ng̃a.
Tanang malumanay na pananalang̃in
niyong may caling̃ang Ináng nag-aángkin,
sa cay Margaritang puso ay natanim
caylan may di na mangyaring limutin.
At dinadasal niya nang cataiman
caacbay ang puspos na cadakilaan,
hagang huling taón niyang paglalabay
sa cahapishapis at hamac nabayan.
Páhiná 6
Ng̃uni at sa gayong casamaang palad
ang may pitong taón bilang nang maganap,
si Margarita ay naulilang cagyat
sa mapag-palayaw na Ináng masicap.
Ang magandang gaua na naguing ca-acbay
sa caniyang puso ay bigláng naualay,
at ang pagcauili niyong pag-sasanay
sa dating ugaling mang̃a cabanalan.
Sa mauari niyong abang culang palad
yaong pagmamahal nang Ináng lumipas,
at ang casamaang hindi malalang̃ap
palagay nang aling di carapat-dapat.
Na naguing asauang cauli nang Amá
lihis na pasunod nang di na mabata,
laguing pinupucaw yaong ala-ala
niyong pagmamahal nang naualang Iná.
Caya ng̃a sa ibang bahay ay hinanap
yaong pagmamahal na ibig malasap,
cusang napadala sa maling hicayat
nang catuaan, tubo ay dusang masaclap.
At hinarap niya yaong pamumuhay
ng̃ isang lagalag at masamang asal,
pagca palibhasa,i, nahihiyasan
ang caniyang isip ng̃ catalinuhan.
Tang̃i sa caniyang cagandahang anyo
ipinabihag ang caniyang puso,
sa pagmamarikit ng̃ gumandang lalo
at ng̃ cauilihan ng̃ magsisisuyo.
Nang mg̃a lalaki na macamamalas
¡ay sa abang abá! ng̃ saliuang-palad,
na uari ay hindi napagtatalastas,
ang bung̃a ng̃ labis na mg̃a pag-gayac.
At ang ualang taglay bagang cahinhinan
na nacasisira niyong calinisan,
ang cay Tertulianong acala,i, sino man
di mangyaring maguing malinis na turan.
Gaya ng̃ dalagang pinipilit manding
siya,i, cauilihan ng̃ matang titing̃in
Páhiná 7
hindi calulugdan ni Cristong malasin
ang nasang calugdang dito,t, panoorin.
At sa Pang̃inoong nagcacadalaua
ay di mangyayaring maglingcod sa isa,
at si Cristo,i, ayaw nang hahatiin pa
yaong paglilingcod natin sa caniya.
Sa bagay na ito,i, sinasabi naman
ni San Cipriano ang ganitong saysay,
¿nakikilala mo cayang cararatnan
ng̃ iyong dakila na capang̃ahasan?
Diyan sa pag-gayac na napacalabis
at iyang gaua mo na pagmamarikit,
nagcacasala ca sa Dios sa Lang̃it
na sa iyo,i, siyang lumalang na tikis.
Hindi mauauala ang caparusahan
sa iyo pagdating nang tadhanang araw,
huag mong sabihin sa akin ang icaw
ay mahinhi,t, di mo hang̃ad ang calugdan.
Sucat na ang icaw ay ang macalimot
sa mang̃a gagauin na ucol sa Dios,
at ang pagcauili sa iyong pag-handog
sa bagay na ualang casaysayang lugod.
Dapat catacutan yaong cahatulan
sa mang̃a babayeng tantong nag-cuculang,
nang sa pananamit nila,i, cahinhinan
at ualang matuid na mag-sasangalang.
Cahi,t, uicain mo na ang calulua,i,
di sa damit lamang napagkikilala,
yaong calinisan, at si Margarita
ito rin marahil ang sinabi niya.
Ang capang̃ahasang yaon ang nagbulid
sa capahamacang di sucat maisip
hindi macasapat sa pagmamarikit
yaong ari nilang caunting nalabis.
Di naman payagan ng̃ Amáng ubusin
sa pagmamapuri,t, ualang uastong aliw,
na masunod yaong camaliang hiling
ay sa cahalaya,i, napadalang tambing.
Páhiná 8
Cahit sinisisi ng̃ caniyang Ama,t,
binibigyan niyong hatol na maganda.
nang caniyang ali,t, gahasa man bagá
manacanaca ring inaralan siya.
Anopa,t, yaong caniyang cabataan
ay naguing isa nang masamang hantung̃an,
nang lahat nang canyang mang̃a cababayan
naguing parang isang sucal nang lansang̃an.
Ito na ang mula nang pagcaligalig
niyong pag-nanasa sa napacalabis,
na sa catauan niya,i, pag-mamarikit
ang turo nang Ina,i, nalimot na tikis.
Si Eva ang tunay na cahalimbaua
na sa paglilibang na ualang bahala,
sa umang na silo,i, natuntong na cusa
nang lilong Demonio,t, lubos na nadaya.
Ang mang̃a dalaga,i, siyang caraniuan
sa pag-mamarikit na nasang calugdan,
nang capua tauo,i, ang cahihihatnan
dinadala tuloy sa capahamacan.
Siyang pag-cahuli sa parayang pain
nang cay Margaritang cabata-ang angkin,
lugsong cabaita,i, hindi macapiguil
bagcus nag-hihigpit nang calaguim-laguim.
Binidbid ang gayong caparang̃alanan
nang lalaking tacsil na caugalian,
nahulog sa bang̃in niyong cahalayan
ang pag-mamarikit itong pakinabang.
Sa isang binata bagang Caballero
malapit sa Ciudad nang Montepulciano,
nabihag nang gandang paraya nang Mundo
sa pitang mahalay ay cusang nabuyó.
Itinalaga na yaong calooban
sa marumi,t, tacsil nilang pamumuhay,
hindi na naisip ang sila,i, pacasal
cundi ang lumaguing nagsama na lamang.
¡Oh saliuang-palad, na dalagang labis
na napabibihag sa pag-mamarikit,
Páhiná 9
icaw ng̃a ang salot na ibinubulid
yaong calulua sa icalalait!
Sa lahat nang bayan at mang̃a Ciudad
icaw ng̃a ang lasong masidhing camandag,
sa lubhang malabis na mang̃a pag-gayac
ay hindi mabilang ang nang̃apahamac.
Cusang uinaualang bahala na cahit
talastas mang sala ang pag-mamarikit,
ang capalaloa,i, pang̃ahas at hilig
sa pag-mamasagua niyong pananamit.
Sa cay Margarita,i, siyang nag-lupaypay
ang labis na lubhang caparang̃alanan,
sa nasang tanghaling siya at calugdan
ang puring napala,i, caalipustaan.
Yaong cagandahang ibig na tauaguing
Venus at Floripes Diana,t, Abigael,
ang muc-hang masaya,t, tindig na butihin
mamumutla,t, lungcot ang pagmamalasin.
Ang mapanghalina na matáng mapung̃ay
at linindi-linding aliw nang lansang̃an,
di mag-abot kisap ay mahuhumaymay,
ang dating maningning lalabo sa tanan.
Mauaualang lahat ang lugod sa iyo
nang tanang casuyo,t, nang cababayan mo,
ang di magcamayaw na puri nang tauo
lilipad na para lamang alipato.
Saca ang ulo mong pinamumutihan
nang perlas, topasio,t, diamanteng makinang,
na inaayos mong pinagpapagura,i,
bung̃ong butas-butas ang cahahanganan.
Capatid co,i, ano,t, natitiuasay ca
parang di mo tanto ang bububóng dusa,
ang uica mo yata,i, bucas macalaua
madaling magsisi cung naroroon na.
Nagcacamali ca at di natin lining
ang icatatapos nang hining̃ang angkin,
mabuti cung hinay-hinay ang pagdating
nang camatayan mo, at hindi biglain.
Páhiná 10
Ang cay Margaritang naguing pamumuhay
hapo na sa gapos niyong cahalayan,
at di napupuna sa caniyang paanán
ang bang̃ing malalim na cabubuliran.
Linalagyan din ng̃a cung minsan ng̃ Dios
nang pait, ang mang̃a mahalay na lugod,
pinaparam yaong pacumbabang handog
na capayapaang paconuaring dulot.
Manaca-naca ring pinag-cacaramdam
ang nang̃alalayong mang̃a pamumuhay,
sa Dios, at sila,i, tinutugtog bilang
ang puso,t, ang maling gaua nila,i, lisan.
Ipinauauari ang pagca-pahamac
nang nabubulagang na saliuang-palad,
ng̃uni,t, sa udyoc nang caibigang linsad
nag-uaualang kibo,t, uari di talastas.
Ang sa puso niya ay itinutugtog
nang di naglilicat na aua ng̃ Dios,
parang nang̃ung̃usap na madalas halos
cung minsa,i, ualin ding bahala sa loob.
Gayon ng̃ang nangyari minsang isang araw
tinang̃isan niya yaong caugalian,
na isang babayeng Anác ang cabágay
na mapag-acsaya niyong cayamanan.
Tinicang magbang̃on sa pagca-gupiling
at lisan ang ning̃as na calaguim-laguim,
nang Infiernong apoy na nasa ilalim
nang paá niya,t, siya,i, laang sunuguin,
¿Ano ang nangyari sa cay Margarita
napucaw sa himbing nang pagtulog niya,
binigyan nang Dios nang cataca-taca
na balitang siyang nagpaala-ala?
Ng̃uni,t, para manding isang maliuanag
na aral, na ualang casaysayang lahat,
ang layaw sa Mundong icapapahamac
malumanay namang siya,i, nakimatiyag.
Páhiná 11
Ipinauari nang masintahing Amá
minsang isang araw sa cay Margarita,
nang umalis yaong casintahan niya,t,
sa bahay ay siya,i, naiuang mag-isa.
Ualang ano-ano,i, ang ásong maliit
na babayeng caniyang alila,i, nading̃ig
na tumatahol nang tila nananang̃is
ng̃ cahambal-hambal na di mapag-isip.
Ng̃uni,t, hindi naman naguguniguni
ng̃ saliuang-palad na may nangyayari,
na casacunaan sa caniyang casing
bunying Caballerong buhay ay naputi.
Pinauaualan ng̃a manding cabuluhan
ang sigaw ng̃ áso na calumbaylumbay,
hangang nacaraan ang dalauang aráw
áso,i, patuloy rin ang pananambitan.
Saca ang damit ay kinacagat niya
niyong pang̃inoon na si Margarita,
tila nag-uiuica uari nang halica,t,
ang pang̃inoong cong casi mo,i, patáy na.
Dito pinasucan nang paghihinala
ang cay Margaritang loob na mahina,
nag-ulol ang sindac na hindi cauasa
sa taghoy nang ásong hindi nagsasaua.
Lumacad nang doon sa áso,i, sumunod
sa daang itinuturo,i, naglalagos,
bahagya pa lamang dumarating halos
sa may calalimang bang̃in ay nataos.
Na may ilang tuyo na sang̃a ng̃ cahoy
ang áso ay nagpatihulog na doon,
at pinasimulang hinucay nang tuloy
na calumbaylumbay, yaong paghagulhol.
Hinaui ng̃ nang̃ang̃inig na camay
ni Margarita ang ilang mang̃a sucal
na bilang na nacatatakip sa hucay
nakita ang bangcay niyong casintahan.
Na buloc na,t, hindi sucat na matiis
yaong sumising̃aw na bahong malabis,
Páhiná 12
nang cay Margaritang abutin nang titig
sumicdo-sicdo na ang caniyang dibdib.
Uinauari niya ang kinahinatnan
ng̃ gayong cakilakilabot na bagay,
na sinalubong ng̃ caniyang caauay
tinadtad ng̃ sugat hangang sa napatay.
Nang si Margarita,i, pagsaulang loob
sa kinahinatnan ng̃ palad na capos,
na ang buhay niya ay dagling natapos
sa pagpapasasa ng̃ sa Mundong dulot.
Anopa,t, yaong mabahong bangcay niya
caramihang uod yaong nakikita,
ang catauang hilig ng̃ nabubuhay pa
sa layaw sa lupa,i, itong naging hanga.
Ni camunting dung̃is di ibig bahiran
ang catauan niya niyong nabubuhay,
ang caniyang labis na pagcapihican
ng̃ayon nama,i, siyang pinangdidirihan.
Yaong sa puso niya,i, siyang bumabaca
at pagpipighating naalaala,
sa kinabuhusan ng̃ pag-ibig niya
at ang catumbayan niyong calulua.
¡Sa abang-aba co! ¿caya,i, napasaan
ang calulua nang sauing capalaran,
saan cundi doon sa Infiernong bayan
ang sagot ng̃ voces na umaling̃awng̃aw?
Magpahangang sa caibutura,i, taos
nang pusò, at tantong ipinang̃ilabot,
malamig na pauis ay agád sumipot
at sinidlan niyong di cauasang tacot.
Sa cay Margaritang dinidilidili
ang gayong calunos-lunos na nangyari,
sa lugod at layaw ay lubhang nauili
ng̃ayo,i, lubos naman ang pagcaruahagui,
Ualang hangang hirap doon sa Infierno
ang ganti sa munting ligaya sa Mundo,
sa sandaling tua,i, nacapalit nito
hirap casakitang hindi mamagcano.
Cakilakilabot ang cay Margarita
na pakikihamoc sa sarili niya,
bago nasundua,i, nahirapan muna
sa nasang maganda niyang pagtitica.
¡Oh cahambalhambal na casasapitan
nang sinomang nang̃ag papaliban-liban,
niyong pagbabalic loob at ang araw
na icatatapos niya,i, hindi alam!
Ang dalisay niyang pag-aala-ala,i,
capakinabang̃an niyong calulua,
kinikilabutan sa sarili niya
ang caaua-aua na si Margarita.
Nagugunam-gunam na nasa sapiling
ang cabubuliran na calaguimlaguim,
at may pang̃anib pang doo,i, mahulog din
cun ang hining̃a niya,i, biglang makitil.
Caya ng̃a,t, ang luha niyang pumupulas
ay naguing turing nang parang isang dagat,
niyong pagninilay sa pagcapahamac
niyong pagcadaya nang Demoniong sucab.
Sa lupa ay tambing siyang nanic-luhod
nagsisi,t, huming̃i nang aua sa Dios,
pinaglampasan nang mahayap na tunod
niyong pagsisising sa puso ay taos.
Ualang iniisip cundi ang tang̃isan
lahat nang caniyang mang̃a casalanan,
pag-pepenitenciang caunaunahan
ang cusang lumayo sa capang̃aniban.
Caya ng̃a,t, sa loob niya ay tinicang
sa Montepolciano,i, umalis pagdaca,
siya,i, naparoon at nagpatirapa
sa paá nang Amáng tinalicdan niya.
Yaong catacsila,i, inahing̃ing tauad
at nag-pipighating hindi hamac-hamac,
capagdaca nama,i, agád nang tinangap
niyong Amá, yaong alibughang Anác.
Páhiná 14
Na tumatang̃is na,t, siya,i, nagsisisi
ng̃uni,t, ang matigas na loob na ali,
ay hindi pumayag at cusang tumangui
at inari niyang casiraang puri.
Ang gayong paghibic at mang̃a pagtaghoy
ni Margarita ng̃a na ualang mag-ampon,
dakilang ligalig ang nangyaring yaon
sa buhay na naguing parang isang tapon.
Dalauang puo,t, apat ang caniyang gulang
batá pa at ayos na nahihiyasan,
nang sinag na taglay niyang cagandahan
ang sa muc-ha niya ay napagmamasdan.
Yaong pamumuhay niyang namamalas
na masama,t, parang daan ang catulad,
na nasasabugan nang mang̃a bulaclac
nang caligayahang labis humicayat.
Siyang tumutucsong muling manumbalic
sa dating casama,t, cagagauang lihis,
iniuurali na sa huling guhit
ay càauaan nang Dios sa lang̃it.
Ng̃uni,t, yao,i, hibong isang camalian
pang̃aco nang Dios sa cahit sino man,
na nang̃agsisisi,t, nagtiticang tunay,
ay iguinagauad ang capatauaran.
Sa pagtauag niya,i, ang nag-ualang kibò
paanong cacamtan ang ipinang̃aco,
pag naglibanliban icaw ay di taho
ang camatayan mo,i, cahirapang lalo.
Caya ng̃a sa gayong pagbubucas bucas
ay lubhang marami ang nang̃apahamac,
na ang ualang hangang dusa ay linang̃ap
ng̃ mang̃a pabayang nagpapacatamad.
Ng̃uni at ang abá na si Margarita
sa udyoc ng̃ tucso,i, nakikilaban na,
camahalmahalang Pastor ay muli pa
na tumauag pagca,t, hinihintay siya.
Laging nacadipa ang camay sa ati,t,
yayacapin tayo cung siya,i, duluguin,
Páhiná 15
ang capayapaa,i, ating tatamuhin
at lubos na tayo ay patatauarin.
Panibago namang tinauagan siya
ng̃ masintang tunay na pag-aanyaya,
inalalayan siya nang pakikibaca
sa dahas ng̃ tucsong mangahis ang tica.
Ang pangagaling̃a,i, yaon ng̃a marahil
niyong pagbabagong buhay na magaling,
ani Jesus iyang tacot mo,i, pauiin
Margarita,t, kita ay cacaling̃ain.
Ang magandang tica,i, cusang pinagtibay
at tinatang̃isan sa gabi at araw,
ang lahat ng̃ mg̃a naguing casalanan
at ang halimbauang mang̃a casamaan.
Hinahang̃ad niya na moling mabaui
ang lubhang malabis na pagcacamali,
ng̃ cahalayhalay na pamamalagi
sa layaw ng̃ Mundo ng̃ pagcalugami.
Agád nang naglacbay doon sa Simbahan
siya sa Labiano, na nasosootan,
nang damit Celicio at natatalian
ang liig at tandang pagtiticang tunay.
Saca ang dalisay na paghing̃ing tauad
sa caniyang mang̃a cababaya,i, hayag,
at pinagsisihan sa harap ng̃ lahat
na naguing dahilan ng̃ pagcapahamac.
Hindi rin naglubag sa bagay na yaon
ang loob nang ali,t, Amá pa,i, caáyon,
pinabayaan na ang lulung̃oylung̃oy
na Anác na ualang sucat na mag-ampon.
Nang makita yaong calagayan niya
nang caauaaua na si Margarita,
na tulad sa tapong uala nang halaga
caya ng̃a,t, lumipat sa bayang Cortona.
Doo,i, mahinahong siya ay tinangap
ng̃ ilang Señorang marunong mahabag,
casama ang isa niyang naguing Anác
sa naguing casuyong kinapos ng̃ palad.
Páhiná 16
Ang unang guinaua na pinagpilitan
nang taos sa puso at cataimtiman,
ang dalisay na "confeción general"
sa lahat nang mang̃a naguing casalanan.
Siyang matibay na pasimula ito
niyong pagbabagong buhay na totoo,
siya,i, naparoon doon sa Convento
nang cagalang-galang na si S. Francisco.
Na namamalisbis ang luha sa matá
niyong malalim na pag-sisi niya,
isinaysay sampu nang pighating dala
sa isa ng̃ang Pareng Relegioso bagá.
At ikinumpisal niya nang malacas
tanang casalanang gauang hindi dapat,
at hining̃i niyang boong pagsisicap
ang "Orden Tercera" siya,i, macatangap.
Nang sa penitenteng damit Serafico
tandang pagtalicod sa layaw sa Mundo,
ang Confesor nama,i, napaayon dito,t,
pinanghinapang pang bagcus na totoo.
Pinasimulan nang pag-pepenitencia
sa nasang macamta,i, binigyang pag-asa,
yaong hinihing̃ing simula ng̃ gracia
at sa cabanala,i, nagsanay na siya.
Linalayuan nang parang camatayan
sa loob, ang lahat nang macapupucaw,
ang kilos at anyo,i, hilig na mahalay
niyong maruruming pita nang catauan.
Capahintulutan bilang ng̃ Señorang
pinaglilingcurang caniyang asaua,
mangyaring huag pahigpitin niya
ang pagpapasakit sa catauang bagá.
Gayon man ay dahil sa laking pag-ibig
na ang catauan niya,i, bigyan pasakit
inaring di dapat ang nasoc sa isip
tuntung̃an ang lupang alalay na gamit.
Sa idinadaos na pananalang̃in
sa lahat nang oras na macayang gauin,
Páhiná 17
at ang pagsasanay sa icagagaling
nang caisa-isang caluluang angkin.
Pinatauad na ng̃a at cusang linimot
ng̃ Amang lumic-hang mahabaguiug Dios,
ang cay Margaritang casalanang lubos
at bagcus guinanti ng̃ magandang loob.
Madalas din namang siya,i, dinadalaw
at tang̃i siyang pinagcacalooban,
ng̃ sa lang̃it bagang mg̃a caaliuan
at ang caniyang loob ay pinatatapang.
Na ipatuloy niya ang tung̃o ng̃ lacad
na pinasimulan sa tuntuning landas,
niyong cabanalan na icatutuclas
ng̃ caligayahang ualang pagcucupas.
Mg̃a Franciscano ay niyong masuboc
ang cay Margaritang catibayang loob,
na penitente ng̃ang bagong naglilingcod
sa mapagcandiling mahabaguing Dios.
Sa matining niyang halimbauang bigay
doon sa adhicang mang̃a cabanalan,
na sa boong Mundo ay pinasisilang
caya,t, nag-habitong ualang caliuagan.
Nang Ordeng Tercera na cay S. Francisco
na ualang pang̃amba sa bagay na ito,
patuloy ang loob na di nagbabago
sa mg̃a pahirap niyang tinutung̃o.
Ang lapastang̃anin ay di inacala
nang caniyang asal na buhat sa sama,
cung hindi lalo nang nag-ibayo pa ng̃a
sa bagsic ng̃ gracia na nagbigay bisa.
Inululan yaong pagpapacahirap
capacumbabaa,i, lubos na niyacap,
uinauari niyang di carapatdapat
tingnan ang caniyang calagayang hamac.
Capagbinabati siya nang sinoman
at may anyong siya,i, tila minamahal,
Páhiná 18
pag-ibig sa Mundo ay hinahalinhan
nang ucol sa Dios na pagsintang tunay.
Kinasusuclaman ang idinudulot
nang tungcol sa lupang nagbibigay lugod,
na sa catauhan niya,i, naghahandog,
ni munting ginhaua ay di iniimbot.
Pinapagnining̃as ang tunay na nais,
matupoc sa apoy nang laking pag-ibig,
sa pananalang̃in at pagsusumakit
sa icararapat na Hari nang lang̃it.
Nang nananalang̃in siyang isang araw
na taglay ang lubos na cataimtiman,
sa harap nang isang mahal na larauan
ni Cristong sa Cruz ay napabayubay.
Doon ay nag-tamó nang tuang malabis
at magandang palad dahil sa naring̃ig,
sa labing camahal-mahala,i, sinambit
yaong pang̃ung̃usap na lubhang matamis.
Sabihin sa akin ¡ó cahabag-habag
na babaye,t,! ¿anong sanhi nang pag-iyac,
¿ano ang ibig mo baga aking Anác?
si Margarita ay tumugong banayad.
Icaw lamang aking Pang̃inoong mahal
icaw ang tunay co na caligayahan,
cung na sa aking ca ay di magcuculang
aco, nang cahima,t, anong mang̃a bagay.
Ang sa Santang nasang maning̃as na loob
na mag-bigay aliw sa Poong cay Jesús,
ay siyang pagcaing ikinabubusog
na sa araw araw ay macamtang lubos.
Saca noon namang maunaua niya
na sa paglilingcod sa mang̃a Señora,
sa bahay na yaon ay di makikita
ang catahimican nais na talaga.
At gayon ding hindi masunod ang nais
na mag-penitenciang adhica nang dibdib,
ay siya,i, humanap niyong munting silid
na matatahanan nilang matahimic.
Páhiná 19
Casama ang bunso niyang minamahal
at ang guinagaua niyang hanap-buhay,
ay ang pananahi sa cubong tahanan
at pag-panaog na,i, tung̃o sa Simbahan.
Sa capua tauo,i, pagca-auang gaua
ó ang paghanap nang matatahi caya,
laguing gumiguising siyang maaga ng̃a,t,
nagsisimbang uala camunti mang saua.
Nakikinig niyong Misa,t, nagninilay
na taglay ang lubos na cataimtiman,
cung matanghali nang puso,i, masiyahan
sa pag-dedevocio,i, ooui nang bahay.
Patuloy rin naman ang pag-dedevociong
casama sa gauang pananahing yaon,
ang caabalahan lamang niyang tungcol
ay ang pananahi na pangpauing gutom.
Tumabas magtagpi,t, caraniua,i, itong
ipinagagaua nang sinomang tauo,
ang iniuupa nang cahima,t, sino
bilang limos nila lamang cung gaáno.
Naguiguing panakip ang naibibigay
sa balang caniyang mang̃a cailang̃an,
ang mang̃a duc-ha pa ay natutulung̃an
nang caunti niyang paghahanap buhay.
Ikinatutua na niya nang malabis
ang pagcain niyang tinapay at tubig,
at nang ilang pasas at di gumagamit
nang ning̃as nang apóy sa cubong maliit.
Liban na ng̃a lamang na cung naghahanda
sa panauhin niyang mang̃a salanta,
itinuturing na totoong dakila
ang bagay na mang̃a caaua-ang gaua.
Capag-uala siyang pagcaing ibigay
ó damit, sa duc-hang nagcacailang̃an,
ay cahit anomang mang̃a casangcapan
sa caniyang cubo ay hinahatian.
Maguing pinga,t, cahit yaong vaso caya.
ó mang̃a cuchara at maguing damit ng̃a,
Páhiná 20
at isang panahong calamiga,i, sadya
hinubo ang saya sa catauang cusa.
At doon sa duc-ha,i, cusang ibinigay
nang ang cahubaran lamang ay matacpan,
na halos uala na siyang damit naman
at maralita ring naghahanap-buhay.
Kinikilala ng̃ang yaong mang̃a duc-ha
ay tungcol cay Jesús yaong pagpapala,
ang pag-ganting ualang macahalimbaua
ay tulad sa isang dakilang biyaya.
Duc-ha man siya,i, di ibig pagsabihan
ng̃ uica ni Jesús na ganitong saysay,
aco,i, nagugutom ay di mo binigyan
ng̃ pagcai,t, hubad aco,i, di dinamtan.
Binabayaran ng̃ Dios ng̃ sagana
ang iniaálay sa camay ng̃ duc-ha,
ang cay Margaritang handog at caling̃a
pinatiticman na dito pa sa lupa.
Yaong na sa lang̃it na caligayahan
na tantong malaking capakinabang̃an
niyong calulua,t, naguiguing dahilan
ng̃ pagpapaualang halaga sa buhay.
Magmula ng̃ siya ay magbalic loob
sa catauan niya,i, malabis ang poot,
pagca,t, siyang naguing caáuay na lubos
sa casalanan ng̃ang di sucat masayod.
Saca ang masamang mang̃a halimbawa
caya hindi pa rin ikinatutua,
yaong cahirapan na dinadalitang
pag-pepenitencia,t, pagaayuro ng̃a.
Ipinasiya pang yaong cagandaha,i,
cusang papang̃iti,t, ang muc-ha,i, sugatan,
ng̃ catacot-tacot ng̃uni,t, hinadlang̃an
ng̃ Confesor niya na umaálalay.
Sa pananaghili ng̃ Demoniong tacsil
na di ibig niyang ang tauo,i, gumaling,
Páhiná 21
inumang̃an din ng̃a ng̃ parayang pain
tung̃ong cabanala,i, upan ding itigil.
Ang coronang tang̃ing ualang pagcalanta
na gaua ng̃ aba na si Margarita,
Santang manahani na itinatalaga
sa sarili, yaong cagaling̃an niya.
Inupatan na ng̃a ng̃ lilong caáuay
niyong catha-catha na cabulaanan,
Margarita, anya ay iyong tigilan
iyang malabis mong mg̃a cabanalan.
At ang sa tahana,i, lagui mong pagligpit
tunay na di ayon sa taglay mong bait
at ang malabis mo na pagpapasakit
sa iyong cataua,i, tantong nalilinis.
Gayong gaua,i, isang laking calupitan
para cang tikis nang nagpapacamatáy,
di ucol higpitan at ang cailang̃an
bigyan mo nang luag at capanahunan.
Upang magcaroon nang camunting lacas
nang may ipag-tangol sa araw na dapat,
na cailang̃aning mamaya ó bucas
ay di mahahapo na caagád-agád.
Lubhang masisira ang cabaitan mo
cung magpacahirap nang di mamagcano,
ang dapat mong gauin sa panahong ito
cataua,i, ing̃ata,t, lumauig sa Mundo.
Yamang lubos namang pinatauad ca na
nang Dios, sa lahat nang gaua mong sala,
ay ano ang iyong alalahanin pang
cataua,i, higpitan at mag-penitencia.
Sa umang na silo,i, di lubhang naghirap
na ipinapain niyong si Satanas,
at napagkilala na caagád-agád
ang gayong pagdaya at mang̃a pag-upat.
Napakikita pang conua ay Angel
nang caliuanagan, ang siyang cahambing,
ay si Margarita,i, naghiganting tambing
sa capang̃ahasan niyong si Lusifer.
Páhiná 22
Pinapag-ibayo nang higuit sa una
yaong dating gauang pag-pepenitencia,
capacumbaba,i, pinapag-ulol pa
ayon sa hatol nang Evangelio bagá.
Isang araw siya,i, lalong sinigasig
nang tucsong marahas na sacdal nang lupit,
caya ng̃a cay Jesús naghihinanakit
niyong hinanakit na caibig-ibig.
Sa lubhang masintang Amáng mananacop
na sa nacadipang larauan sa Cruz,
ng̃uni,t, minarapat aliuin ang loob
nang mapagcaling̃ang mahabaguing Dios.
Na ang uinica sa caniya,i, ganito
na magpacatapang icaw ó Anác co,
cahima,t, marahas ang cabacang tucso
ay di mangyayaring manaig sa iyo.
At aco,i, narito na iyon casama
sa lubhang mahigpit na pakikisama,
at magmasunurin sa payong maganda
sa umaácay sa iyong calulua.
Huag matacot ca,t, ilagay sa akin
ang gracia ay iyong catibayang kimkim,
huag sa sarili ay umasang tambing
ang nasang tagumpay nang upang tamuhin.
Sa cay Margaritang biyayang kinamtan
bilis nang pagtacbo niyong cabanalan,
sa landas lalo na,t, ang tucsong caauay
ay inuusig siya,i, bagcus tumatapang.
Cusang lumalalim yaong mang̃a ugat
nang capacumbabaan ng̃ang hindi hamac,
lalong nahihilig at minamasarap
ang pula at caalipustaang lahat.
Sa hindi pagkibo niya,i, nagcatacá
sa lahat nang namamayan sa Cortona,
ibig niya,i, itapo,t, pagbatuhan siya
na ang ualang casing-sama ang capara.
Na catulad niyong sa Infierno galing
dang̃an ang Confesor ang nacapipiguil,
Páhiná 23
siyang humahadlang na di dapat gauin
ang nasa niyang yaong ibig na asalin.
Cundi pinupuing ang gayong adhica
na isang totoong pagpapacababa,
sa mang̃a lansang̃an siya ay gagalang
may tali sa liig, at ilalathala.
Ang nang̃acaraan niyang pagcasinsay
at ang nang̃a gaua niyang casalanan,
upang matalastas nang lahat sa bayan
ang malabis niyang mang̃a catacsilan.
Di cung magcagayo,i, huhulihin siya
cuculang̃in siya,t, doon isasama,
sa mang̃a babayeng masamang talaga
na linalapatan nang mang̃a parusa.
Ang dakilang yaong capacumbabaan
ni Margarita, ay kinuhang uliran,
ang caniyang laguing pag-gugunamgunam
nang cay Jesucristong mang̃a cahirapan.
Sanhi ng̃a sa ating na icagagaling
ay inalipusta,t, dinuahaguing tambing,
niyong mang̃a Judio, ng̃uni,t, di pinansin
binatá at upang tayo ay sacupin.
Lalong sa loob niya ay nacabubuhay
yaong sa sariling pagninilay-nilay,
sa Vírgeng Ináng mang̃a casakitan
sa nagdusang Anác na mapagpalayaw.
Na sinasacdalan nang boong pag-asa
sa anomang mang̃a cailang̃an bagá,
isang araw nama,i, dinilidili niya
tanang cahirapang di suca,t, mabatá.
At dahil sa atin ay laking pag-ibig
ni Jesús, ang madlang dusa ay tiniis,
moli pang kinamtan ang tuang malabis
sa pagdalaw niyong Amáng na sa lang̃it.
Noon hinatulang siya ay lumaan
sa cacabacahing mang̃a cahirapan,
at lubhang marahas na caralitaan
ang daranasin mo hangang nabubuhay.
Páhiná 24
Tulad sa pagtunaw ng̃ guintong malinis
na dinadalisay ang uring malabis,
hangang may camunting dumi inaalis
nang upang tumaas ang mithing kilatis.
Dadalisayin ng̃a ng̃ayon ang puso mo
nang pakikilaban sa dahas nang tucso,
catacuta,t, sákit ay laan sa iyo
gutom cauhaua,t, pagluhang totoo.
Cahubara,t, pag-iisa,t, pagpapasan
nang Cruz, ang iyong mapagdaranasan,
upang macapasoc sa calualhatian
ani Margarita, aco,i, nalalaan.
Naririto aco ó Pang̃inoong co
titiisi,t, alang-álang po sa iyo,
tunay cong pag-ibig ay cahit ang Mundo,i,
igauad sa aking hirap mang gaano.
¡Dios co! ay sino ang tatangui caya
sa aking babathing mang̃a paralita,
na di pa anino nang hirap mong madla
at dahil sa akin ay inalipusta.
Sa ganong pagdidilidiling mataman
nang ganitong hirap ay nanghihinapang,
at mapayapa niyang pinagtitiisan
ang pagcasiphayo,t, caalipustaan.
At si Margarita minsan ay pinuspos
nang isang babaye nang mura,t, pag-ayop,
na nacapagbigay nang masamang ayos
na halimbaua sa matáng nanonood.
Sa bagay na siya ay dapat lumaban
ikinatua nang caalimurahan,
at binigyan pa niya nang catuiran
ang guinauang yaong catampalasanan.
Gayon ma,i, ang ganti niyang iguinauad
sa sumirang puri na lubhang pang̃ahas,
ay pinadalhan pa nang lalong marapat
na alay na doon sa cubo nagbuhat.
Capag nagdaramdam ang sarili niya
niyong sa babayeng guinauang pagmura,
Páhiná 25
na di catuiran ay caracaraca,i,
nagpipiguil itong mananahing Santa.
Minsan man ay hindi nasoc sa sarili
yaong pang̃ung̃usap na paghihiganti,
at hindi ninasang bumigcas nang sabi
na laban sa gayong mang̃a pagca-api.
Di nagpapakita nang tandang anoman
nang tungcol sa mang̃a gauang cagalitan,
na sa pagbabata,i, maguing caculang̃an
at siyang totoong pinaglalabanan.
Tunay na sinupil niyang di sa palá
yaong sa catauang hilig na masama,
na laguing pinag-cacahirapang lubhá
yaong capurihang di ibig masira.
At cahima,t, gayong caayos ang asal
tunay na caniyang di pinararaan,
ang mang̃a pagdulog sa lahat nang araw
na nagcucumpisal at nakikinabang.
Tanang camalian lalong maliliit
ó ang caculang̃an ay isinusulit,
marahil ang tauong hindi nag-iibig
nang ganoong gaua,i, magtatacang labis.
Dahil sa malimit na mang̃a pag-tangap
niyong mang̃a Santo Sacramentong uagas,
gayon cung magsabi yaong mang̃a tamad
sa gauang magaling, matamlay gumanap.
Sa pagcucumpisal na laguing pag-dulog
sa confesonario na aua ang handog,
sa tauong may mang̃a taimtim na loob
sa ning̃as nang nasang calugdan ng̃ Dios.
Sa pagkita niyong mang̃a caculang̃an
agád hinahanap ang caliuanagan,
na di napupuna nang ibang ang layaw
sa Mundo, ang laguing na sa gunam-gunam.
Ng̃uni,t, sa matibay ang sampalataya
ang confecio,i, taga pamatnugot nila,
Páhiná 26
siyang bumubuhay niyong calulua
nang macasalanan na patáy sa gracia.
Capakinabang̃an nila sa madalas
na pag-cucumpisal gracia,i, nag-dagdág,
at tinatalicdan yaong gauang linsad
at ang calooban ay napapanatag.
Sanhi sa pagtangap nang capatauaran
sa mang̃a nagaua niyang casalanan,
at sa calulua,i, nag-nining̃as naman
apóy nang pag-ibig na lalong dalisay.
Cung sa ating pusò naman ay mag-alab
ang buhay na sampalataya at uagas,
pananalig saca pag-ibig na tapat
ang calulua at gracia,i, matatangap.
At doon dudulog sa mahal na dulang
nang pagcain niyong mahal na tinapay,
nang mang̃a Angeles, na di matimbang̃an
yaong caáliua,t, pag-papahinapang.
Sa paglacad nila na pasan ang Cruz
sa mahal na piguing niyong mananacop,
nagbibigay lacas at sigla nang loob
nang sa Mundo,i, bilang nilang pagtalicod.
Cusang paghahandog sa Dios na Amá
nang pagca-totoong mang̃a lingcod sila,
at sa caning̃asa,i, lubos ang pag-asa
sa dibdib, nang nasà sa tuituina.
Na sa balang oras ay laguing tangapin
si Jesús, sa Hostiang doo,i, nahabilin,
at manaca-nacang iniuurong din
ang pag-cocomunio,t, ala-ala dahil.
Ang di ng̃a carapat-dapat magpatuloy
sa caniyang pusò, yaong Pang̃inoon,
na ang camahalan ay ualang caucol
nang calac-ha,t, ualang capantay na dunong.
Sa pakikibacang capacumbabaan
at yaong malaki niyang cagutuman,
sa pagcain nang camahal-mahalang
Maná, ang totoong ikinahahambal.
Páhiná 27
Cung minsa,i, totoong mahigpit na lubha
ang loob, at sanhi nang ilinuluha,
nang di cacaunti at lubhang sagana
ng̃uni at inaliw nang Poong dakila.
Na huag matacot ó Anác cong hirang
at huag lumayo sa laang cong dulang,
sinomang tutung̃o ditó,i, nag-tataglay
nang dakila,t, ucol bagáng calinisan.
Sa camahal-mahalan ng̃ang Sacramento
ng̃uni,t, ganap naman ang calinisan mo,
ay natatacot ca,t, ang dahila,i, ¿ano
sa ualang sakit ay anhin ang médico?
Cundi sa talaga na may mang̃a damdam
doon ang médico,i, kinacailang̃an,
sa piguing ng̃ mang̃a Angeles na tunay
ang totoong lunas ay masusunduan.
Nang magpipighati,t, magtatamong galác
ang mang̃a mahina ay magsisilacas,
at magsisitapang ang mang̃a douag
maestro at Amá sa hang̃ad na Anác.
Sa mang̃a oveja,i, maauaing Pastor
masintahing Hari sa lahat nang campon,
at sa mang̃a duc-ha,i, tang̃ing Pang̃inoon
at bucal nang cagaling̃an di sang-gayon.
Nang upang mangyari na tangapin niya
ang sinoman sa di mamagcanong gracia,
na ibinubobó ni Jesús na Amá
niyong cagaling̃an niyang ualang hanga.
At sa calulua na masusunduan
yaong cagaling̃ang sa caniya,i, laan,
ucol sa pag-gayac siya,i, hinatulan
niyong pagtangap sa mahal na catauan.
Sa dakilang sala,i, di lamang malinis,
cundi sa lalo mang salang maliliit,
biling cailang̃an lamang ang pagligpit
sa isang maáyos na pananahimic.
Lumayo sa lahat nang capopootan
nang matá nang Amáng macapangyarihan,
Páhiná 28
dapat na taglayin ang pang-hihinapang
nang sa lang̃it bagáng mang̃a cahatulan.
Caya ng̃a at nagdudumaling dumulóg
si Margarita, sa pagtangap cay Jesus,
at siya,i, hindi na lumayó pang lubos
at nag-gunamgunam nang sa puso,i, taos.
Ang di pagcarapat at caralitaan
sa caniya, ay siyang nagpasulong bilang
doon sa pagtacbó nang batis na tunay
nang pagca-dakila at niyong calac-han.
Sa paghahanda ay nagsisicap siya
nang icagagaling niyong calulua,
at isang mahusay na tahanan bagá
nang ualang capantay na Hari at Amá.
Pinuspos ang lingcod niyong Poong Dios
na si Margarita nang hindi masayod,
na catamisan, at darakilang lugod
nang camahal-mahalan ng̃ang Mananacop.
Caylanma,i, sadyang loob na maganda,t,
nagbibigay nang biyayang mahalaga,
nakikipanayam sa cay Margarita
sa pananalang̃in niya sa tui na.
Santang mananahing ito ay cung minsan
nag-hihinanakit niyong catamlayan,
nang loob, sa gauang capalamaraha,t,
masamang pag-ganti ng̃ macasalanan.
Na hinuhulugan ang pusong parati,
ng̃ tanang caniyang mg̃a penitente,
ng̃ isang maning̃as na nasang malaki,t,
calualhatian ng̃ Dios na casi.
Sa di mabilang na pagcagaling-galing
ng̃ mang̃a saliuang capalarang angkin,
parang tumatacbong bulag ang cahambing
sa capahamaca,t, ualang hangang lagim.
Namamagitan ng̃a ay si Margarita,t,
siyang humahandog na magtiis siya,
dahilan sa gauang catacsilan nila
ang hirap sa Mundo ay di alintana.
Páhiná 29
Madalas sabihing aniya,i, Anác co
niyong Pang̃inoon nating Jesucristo,
aniya,i, di bagá napagmamasdan mo
ang lagay ng̃ lupang ito cung paano.
Tingnan mo,t, ang gracia ay binabayaran
niya, ng̃ malaking catampalasanan,
ang mg̃a pag-ibig, niyong catamlayan
mang̃a pagsiphayo,t, caalipustaan.
May mang̃a asauang cusang humahandog
sa cahalayan ng̃ang cakilakilabot,
ang binata namang nagbibiling lubos
niyong calulua, sa camunting lugod.
Ang hiyas na taglay niyang calinisan
ng̃ mang̃a binata,t, ng̃ may asaua man,
napabibihag sa ualang casaysayang
pagmamarikit na laking casiraan.
Na caugaliang batis niyong sama
niyong libolibong mang̃a pagdaraya
at saca ng̃ mg̃a casalanang paua
na sanhi ng̃ mang̃a pagcapang̃anyaya.
Cung may naliligtas ditong mang̃a ilan
sa bahang mabilis ng̃ gayong casamán,
napaalipin sa caparang̃alanan
sa hamac na pitang mang̃a capurihan.
At gayon din sa pag-dedevoción
at sa malimit man na pagtangap tuloy
niyong Sacramento ni Jesús na Poon
ay boong capacumbabaan ang ucol.
¿Paano ang lagay cayang inaasal
ng̃ ibang may hauac niyong catungculan,
na hucom, na nagbibili ng̃ catuiran
at inaapi ang ualang casalanan.
O dahil sa suhol at pagsamong gaua
ó sanhi sa cayamanang di sapala,
ng̃ mg̃a campon ng̃ sakim na adhica
na mang̃a tauo ng̃ang hindi nahihiya.
Na maghandog niyong inciensong bulaan
na puring cunua sa may catungculan,
Páhiná 30
gayon din ang mang̃a naghahanap-buhay
na di ginagauang hustong catuiran.
Saca yaong lahat nama,i, dinadaya
ng̃ upang macamtan ang anomang nasa
ang cabulaana,t, pagpapang̃anyaya
at mang̃a paraang iba,t, ibang gaua.
Ang di nahahabag na sinoman siya
sa mang̃a bao co at mang̃a ulila
na ualang mag-ampon at saca bagcus pa
na cusang ginahis nilang tinalaga.
Tanang pag-aaring nang̃adayang lalo
sa canilang lalang na pagpapatubo
¿paanong ang lang̃it caya,i, ibububo
ang gracia, sa mang̃a tampalasang pusò?
Na di pansin yaong mang̃a casalanan
loob ay matigas cung sa cabandayan
yao,i, isang moog na nacahahadlang
ng̃ sa Dios bagáng mang̃a caáuaán.
Yaong mang̃a yaman ó aring linupig
sa apong ulila pamangkin mang cahit,
maguing sa ibá ma,i, ibigay mong pilit
sa payapang landás nang di ca malihis.
At huag mo sanang ilicmo sa nasa
na icaw sa hindi iyo,i, magpasasa,
cung malinlang mo man ang iyong capua
ang Dios ay hindi mo na madadaya.
Masasarapang ca hangang guinugugol
yaong yamang hindi icáw ang nagtipon
subali,t, pagdating ng̃ tacdang panahon
icáw ang sa dalita naman ang tataghoy.
Ang iguinagalang na pantas mong isip
na ang lalong lico ay pinatutuid,
darating ang araw na ipag-susulit
sa Hucom na di ca macapaglilic-lic.
Diyata,t, sa gayo,i, natitiuasay ca,t,
ang huling darating ay di ala-ala,
ipinapalit mo sa munting ligaya
ang Lang̃it na ualang catapusang saya.
Páhiná 31
Cung gayon ang iyong acala icaw
sa iyong sarili ay madarayaan,
ang camatayan mo,i, mabuti na lamang
cung di magtumuli,t, hacbang ay dumalang.
Sa cay Margarita,i, itong hinihiling
na iniluluhog nang boong dalang̃in,
nang macalilibo na liuanagan din
ang malabong isip, ito,i, siyang daing.
¡Yaong mang̃a aba na saliuang-palad
ikinahahambal niyang dili hamac,
yaong casalanang napag-tatalastas
na di pinapansin niyong mang̃a sucab.
Ang hindi sa palang mang̃a catacsilan
ay iguinaganting pinagbabayaran,
sa catauan niya,t, pinahihirapan
parang siyang tunay na may casalanan.
Sa guitna nang gayon napagpapasakit
sa sarili niya nang calupit-lupit,
na pagpaparusang cusang tinitiis
sa catauan niya nang calait-lait.
Tanang capaitan sa caniyang loob
at lalong masaclap na dusta,t, pag-ayop,
ay dinadakilang sa pusò ay taos
sa cay Jesucristo ay pag-sintang lubos.
Nagsasacdal siya sa icaaáliw
niyong Isang Reyna na ualang cahambing,
ualang bahid dung̃is at saca sa Angel
nating taga tanod ay idinadaing.
Ipinamamanhic sa magpacaling̃a
na Vírgen María na Iná nang aua,
sa tanang Angeles sa lang̃it na madla
ay isinasamo nang boong pagluha.
Madaling pagding̃ig ay napagkilala
sa lahat nang mang̃a caraing̃an niya,
loob niya cung minsan ay binuhay pa
sa pag-papanayam at pagdalaw bagá.
Bucod dito,i, siya,i, pinagca-looban
nang Dios, nang graciang camahal-mahalan,
Páhiná 32
bagong Magdalena ang siyang cabagay
nang cay Margaritang biyayang kinamtan.
Sa pag-gaua niya nang mang̃a himala
sa matining niyang pagpapacababá,
ayon sa caniyang matibay na nasa
na pagpapaualang halaga sa lupa.
Cailang̃ang gauin sa harap ng̃ lahat
na maguing paraang macahihicayat,
camay sa may sakit ay naguiguing lunas
na capagnahipo,i, gumagaling agád.
Gayon ma,i, di siya pinaghihirapan
ng̃ nang̃agnanasa capagnadaing̃an,
tungcol sa alin mang gauang caauaa,t,
di hang̃ad gantihin ng̃ anomang bagay.
Bagcus dumadalo na caracaraca
sa may cailang̃an na sinoman siya,
sa capua tauo,t, cagaling̃an niya
at capayapaa,i, linilisan muna.
Dalauampu,t, tatlong taón ding guinanap
ang pagsasanay sa pagpapacahirap,
at pananalang̃i,t, pag-ibig na uagas
ni Margarita, sa tumubos sa lahat.
At iba,t, iba pang mang̃a cabanalan,
na icararapat sa Poong lumalang,
sarisaring gauang cagandahang asal
na siyang totoong tunay na uliran.
Upang ipahayag yaong nalalapit
ng̃ araw na dito sa Mundo,i, pag-alis,
at ng̃ salubung̃in ng̃ nang̃apipiit
sa purgario,t, mahang̃o sa sakit.
Dahil sa hirap at pag-pepenitencia
at pananalang̃in sa tuituina
at mang̃a pagluhog sa Dios na Amá
bilang bayad doon sa canilang dusa:
Sa pagmamasakit na hindi cauasa
sa iguiguinhauang tunay niyong madla
Páhiná 33
niyong mg̃a caluluang pinagpala
sa icacacauas ay handog na paua.
Nang natitira pang casalanang bahid
ay binabayaran niya ng̃ pasakit
ng̃ minsa,i, tatlong buhay na napatid
na idinadalang̃in sa Dios sa Lang̃it.
Yao,i, di nag-iuan ng̃ mabuting tanda
na sila ay napacagaling na cusa,
ay naguing dapat ding siya,i, pakingan ng̃a
ni Jesús, at tuloy ipinaunaua.
Na ang calulua ng̃ tatlong namatay
uala sa Infierno,t, nagtitiis lamang,
ng̃ bang̃is ng̃ madlang mang̃a cahirapan
ayon sa mabuting mang̃a cahatulan.
At dahil sa Hucom na lubhang matuid
saca sa pagdalaw ng̃ mang̃a Angeles,
halos ualang sucat icaásang labis
sa icagagaling na canilang nais.
Ng̃uni, sa pang̃ahas na mang̃a acala,
niyong mang̃a tauo na nang̃abibigla
ay na sa Infierno ang canilang haca
na hinahatulan agad yaong capua.
Sa bagay talos nang mang̃a cahirapan
ng̃ nang̃apipiit sa calumbaylumbay,
na sinasapit nang na sa bilanguan
na dusa, sa gaua nilang casalanan.
Maipahayag na sa caniyang matapos
ng̃ lubhang dakilang mahabaguing Dios
ay totoo niya na ikinalugod
ang gayong balitang caniyang natalos.
At saca muli pang idinaing nito
ang mang̃a capalamarahan nang tauo,
dahil sa casamán nilang di gaano
ang hampas sa bayan ay ibinubunto.
Para bagá bilang na napipilitan
yaong pagbulusoc ng̃ casacunaan,
at ayaw umulat nang nang̃amamayan
ang matá, sa samang dapat na ilagan.
Páhiná 34
Niyong masabi na sa cay Margarita
ang tantong mapalad na pagpanaw niya,
sa Mundo, ay tunay na nanghihina na
sa higpit nang mang̃a pag-pepenitencia.
Yaong natutupoc mandin ang cauang̃is
sa alab ng̃ apoy ng̃ laking pag-ibig
may maliuanag man siyang nalilirip
niyong cagaling̃an niyang ninanais.
Hindi dahil dito ay pinabayaan
ang mang̃a pag-gaua niyong cabanalan,
yaong paghahanda at naaalaman
ang catacot-tacot na huling pagpanaw.
Tinangap na hindi sucat na masayod
nang cataimtiman sa caniyang loob,
ang biático ng̃ang casantusang lubos
nitong bunying Santang catoto ng̃ Dios.
At sa loob niyong labing-pitong araw
ay ualang kinain na cahit anoman,
at ang ikinabubusog niya lamang
ay ang sa Lang̃it na mang̃a caaliuan.
Na umaápaw sa caniyang calulua
sa pagca-talastas na nalalapit na,
yaong cauacasan niyong buhay niya,t,
tutung̃o cay Jesús niyang sinisinta.
At magpasaualang hanga,i, matatamo
sa labi ay ualang bigcas cundi ito,
mang̃a pakiusap na di mamagcano
sa camahal-mahalan niyang Esposo.
Yaong maicli ng̃ang mang̃a panalang̃in
na madagabdab na apóy ang cahambing,
sa caniyang pusò ay di nagmamaliw
ni camunting oras ay di nagtitiguil.
Araw na ica dalauang pu,t, dalaua
nang Febrero,t, taóng isang libo,t, saca
dalauang daa,t, siyam na pu,t, pito pa
ay sa Santo Cristo,i, nacayacap siya.
Na nacadaiti ang labi sa mahal
na sugat ng̃a bagang na sa taguiliran,
Páhiná 35
inihahabilin sa ualang capantay
na Dios, ang calulua niyang papanaw.
Noo,i, apat na pu,t, ualong taón siya
dalauang pu,t, apat na nag-penitencia,
may nag-sasabi na ang Anác niya
ay naguing banal din na Religioso pa.
Doon din sa Orden na cay S. Francisco
na huli sa Iná na namatáy ito,
ng̃uni,t, nang oras na pumanaw sa Mundo
ang buhay nang Santa,i, nakitang totoo.
Nang isang dakila na lingcod nang Dios
na ang calulua,i, umakyat na lubos,
sa bayang lualhating ualang pagcatapos
madlang calulua ang nacalilibot.
Sa pag-tatagumpay ay nang̃agsasaya
at sa purgatorio,i, nacalabas sila,
ng̃uni,t, yaong bangcáy nang mahal na Santa
ay gumandang lalo cay sa ng̃ buhay pa.
Humahalimuyac ang labis na bang̃o
na naca-aáliw sa nacasasamyo,
caloob nang Dios ang dang̃al na ito
sa bangcay nang nagpacahirap sa Mundo.
Na sinagaua nang mang̃a penitencia
nang pula,t, paglait dusta at pagmura,
cusang sinagasa,t, di inalintana
ang lahat na yao,t, niualang halaga.
Bahagya na lamang pumasoc sa Ciudad
ang balita niyong camatayang uagas,
ng̃ malualhati na Santang mapalad
gayong di mabilang ang nang̃acamalas.
Sarisaring tauo ang nang̃agsidalaw
pagbibigay galang sa mahal na bangcay,
niyong maralitang mananahi,t, bilang
pagpapahalaga na dakilang tunay.
Niyong cabanala,t, sa di gagaano
na pagcacatipon ng̃ maraming tauo,
binabantayan ng̃a ang cabaong nito
sa pagsisicsican ng̃ nagsisidalo.
Páhiná 36
Upang mahadlang̃an yaong pang̃ang̃ahas
nang nagnanacaw nang mithing Relikias,
at saca canilang sinootang agad
ang bangcay nang damit na pula ang bicas.
Ipinag-procesión sa mang̃a lansang̃an
sa Ciudad, sa lalong hayag ng̃ang daan,
at ilinagac sa loob nang Simbahan
ni S. Basilio sa bagong libing̃an.
Ang mang̃a casamang nang̃ag-libing dito,t,
lahat nang Clerigo,t, mang̃a Religioso,
gayon din ang lahat nang mang̃a guinoo
doon sa Cortona, at dakilang tauo.
Macaraan naman ang may ilang taón
ay itinago sa Simbahan din yaón,
sa isang marang̃al na capilla ucol
sa mahal na Santa,t, saca ng̃ manoynoy.
Niyong Santo Papang si León Décimo
ang mang̃a himalang dakilang totoo,
na pamamag-itan sa maraming tauo
sa Dios, nang Santang lubhang masaclolo.
Lalo pa ng̃a niyong caniyang mamasdan
na di nabubuloc ang mahal na bangcay
magpahanga ng̃ayon cahit nacaraan
ang bilang nang taóng higuit pitong daan.
Umayon sa galang na handog sa caniya,t,
tinulutan naman ang taga Cortona,
na ipinagdiuang ang caniyang fiesta
doon sa Ciudad nang puspos na saya.
Cay Papa Urbano Octavong utos din
na ilaganap cay S. Franciscong Orden,
sinulat nang taong isang libo,t, anim
na raa,t, dalauang pu,t, apat ang turing.
Na catunayan ng̃ang na sa casulatan
sa mang̃a beato,i, ipinakibilang,
saca sa mang̃a malualhating banal
itong mananahi na Santang marang̃al.
Ang Santo Papa Benidicto Tercero
ipinag-utos na ipagdiuang dito,
Páhiná 37
ng̃ Santa Iglesia nitong boong Mundo
sa kinabucasan nang pagpanaw nito.
Iniing̃atan ng̃a ng̃ puspos na galang
ang di nabubuloc na caniyang catauan
sa kinalalagyang mahal na Simbahan,
niyong mang̃a Pareng Franciscanong tanan.
Tauag nang Simbahan ay binago nila
na cay S. Basilio ang ng̃alan nang una,
ng̃ayo,i, inihayag ang Simbahan bagáng
sa babayeng bunying Santa Margarita.
Ito ng̃a ang siyang dinaanang buhay
nang babayeng hayag na macasalanan,
na iniuan yaong mang̃a casamaan
at hinarap yaong mang̃a cabanalan.
Gaya nang palaguing caniyang uicain
na inuugali tuing dumaraing,
sa cay Jesucristong Pang̃inoon natin
nang pagpapakitang loob na magaling.
Pang̃inoon aniya,t, Ama cong mahal
bakit ipinayag mo po caya naman,
sa isang gaya co na macasalanan
ang cahang̃ahang̃a na cababalaghan.
At iba pang bagay na calooban mo
nariring̃ig naman ang sagot na ito,
niyong Pang̃inoong nating Jesucristo
cahalimbaua icaw nang lambat co.
Na ipanghuhuli nang macasalanan
na nang̃ahihilig sa mang̃a casamán,
na lumilipana sa Mundong ibabaw
at nang̃ag-uaualang bahala sa buhay.
Huag cang manimdim at lubhang marami
ang macasalanan na nang̃ag-sisisi,
nag-pepenitencia cung madilidili
ito,i, calooban cong biyayang malaki.
Di dapat na ipag-caloob sa iyo
cundang̃an siya cong sinusunod dito,
yaong mataimtim na pag-sisisi mo
lahat namang ito ay naguing totoo.
Páhiná 38
Na ibinibigcas sa bibig na mahal
ni Jesús na Poong sumacop sa tanan,
na nagcacaloob nang lahat nang bagay,
sa ating ovejang canyang kinapal.
At ito ng̃ang lubhang marikit na lambat
na siyang sa atin ay humuling cagyat,
sa dalampasiga,i, hangang sa masadsad
nang isang magandang pag-sisising uagas.
Sa dakilang pag-babalic loob natin
nang tayo,i, caniyang papaguing dapatin,
magtamong graciang ualang pagmamaliw
gaya nang caloob sa Santang butihin.
Niyong Amáng Dios na ualang capantay
na lubos ang aua sa tanang kinapal,
at si Margarita ang ating tularan
tang̃isang ang ating sala,t, pag-sisihan.
Ipagmaca-aua natin at iluhog
nang buong capacumbabaan cay Jesús,
sa pamamag-itan tayo ay sumunod
sa cay Margarita na magbalic loob.
¡Oh malualhating Santa Margarita
na sa penitenteng naguing huarang ca,
sa macasalana,i, ulirang talaga,t,
caáliuang lagui sa tuitui na.
Liniuanagan ng̃ tunay niyang ilaw
ipinagpighati mo pa,t, tinang̃isan,
ang lahat ng̃ iyong mang̃a casalanan
na naguing dapat cang pinagpakitaan.
Ni Jesús na Amá at ipinahayag
di mamacailan na ipinatauad
ang mang̃a sala mong lubhang mabibigat
ng̃ boong, capacumbabaang di hamac.
At sa madalas mong pag-pepenitencia,i,
laguing dinadalaw na inaaliw ca,
ng̃ Esposong lubhang maauaing Amá
sa iyo,i, ipinagcatiualang sadya.
Yaong matataas na lihim ng̃ Lang̃it
at minarapat cang lambat na guinamit
Páhiná 39
humulili ng̃ calulua at naghatid
niyong pagsisisi at panunumbalic.
Nangloob, na hilig sa pagcacasala
caya ng̃a bunying malualhating Santa,
na tang̃ing cay Jesús na iniibig ca,t,
calacasang lubos ng̃ mang̃a sa sala.
Tanang penitente icaw ang uliran
caya lumuluhod sa iyong paanan,
nagmamacaaua na ipamagitan
sa Dios, at upang gracia,i, aming camtan.
Nang makilala co,t, tang̃isang palagui
ang casalanang co,t, nang̃agauang saui,
at macatindig din sa pagcalugami
sa daya ng̃ Mundo at pagcacamali.
Mading̃ig co yaong iyong napakingan
ng̃ lubos na igauad ang capatauaran,
sa lahat ng̃ aking gauang catacsila,t,
aco,i, magcaroon ng̃ capayapaan.
Ang nagpipighati na calulua co
ipagmacaamo ng̃ayong iluhog mo,
sa iyong caibig-ibig na Esposo,t,
sugatang gaya ng̃ pagsugat sa iyo.
Paglampasan niyong totoong palaso
at boong pag-ibig niyaring aking puso,
at huag manaig ang anomang anyo
cundi ang sa iyo,i, lubos na pagsuyo.
At yayamang ng̃ayon ay napapahamac
yaring cahinaa,i, upang magcapalad
na mag-penitencia,t, sa iyo,i, tumulad
magsisi,t, ang Lang̃it ng̃ aming matuclas.
Di cung magcagayon ay macaaasa
caming maliligtas sa bilis ng̃ dusa,
cung cami,i, matuto na mang̃agsigaya
sa guinaua niyong Santa Margarita.
Ang lalong mabuti sanang uliranin
ng̃ mg̃a dalaga ay ang limang Martir,
Páhiná 40
na minatamis pang buhay ay nakitil
maing̃atan lamang yaong pagca Vírgen.
Sasalaysaying co ng̃ayong isa isa
ang pinagdaanang mang̃a buhay nila,
ng̃uni at ang aking sasaysaying una,i,
ang pag-mamartir ni Santa Dorotea.
Bantog sa Ciudad yaong cagandahan
niyong Cesarea, at sa cabaitan,
cagandahang yaon ang naguing dahilan
ng̃ calunos-lunos niyang camatayan.
Manang isang araw ay tinauag ito
nang Hucom na nagng̃anlang si Apricio,
at hinicayat siyang di mamagcano
na siya,i, sumamba sa mang̃a Idolo.
Pagca,t, ang uica niya,i, isang caululan
ang gauang pag-samba ng̃ mang̃a binyagan,
doon ng̃a sa isang tauong hamac lamang
na nag-caroon nang laking casalanan.
Caya ng̃a at ipinaco siya sa Cruz
na pinarusahan nang mang̃a Judios,
cay Santa Dorotea ng̃ang isinagot
ay si Jesucristo ang totoong Dios.
Sa Lupa at Lang̃it siya,i, Haring tambing
na dapat igalang natin at sambahin,
cung caya ang dusa ay dahil sa atin
nang tayo,i, matubos sa pagca-alipin.
Ang sa cay Apriciong guinaua pagdaca
tinauag si Crista,t, saca si Calista,
mang̃a babayeng tumalicod sila
sa totoong Dios nang sampalataya.
Na cay Doroteang capua capatid
at inihabiling himuking mapilit,
ang naturang Virgen at upang maákit
na siya,i, sumamba sa mang̃a Dioses.
Datapua,t, tunay na nasayang lamang
yaong capagalan nang dalauang hunghang,
sa pagca at sila,i, siya pang naácay
sa pag-sisisi at pagbabagong buhay.
Páhiná 41
Caya,t, ang guinaua nang lubhang malupit
na Hucom ay pinahubaran nang damit,
si Santa Dorotea sa laking galit
at ipinag-utos nang labis at higpit.
Na dictan ang caniyang boong catauan
niyong linapad na mang̃a tanso,t, bacal,
na mang̃a binaga,t, upang mahirapan
at cung matapos na ay saca pugutan.
Yaong Martir namang si S. Teopilo
dating caáuay nang mang̃a cristiano,
doon sa Hucoman ay palagui ito
sa dahilang siya,i, isang Abogado.
Pagca,t, lubos niyang kinatutuaan
cung may isusumbong na pagbibintang̃an,
na cahima,t, sinong mang̃a bininyagan
at inaari niya na isang aliuan.
Caya,t, ang sinabi na naring̃ig niya
sa Hucom, niyong si Santa Dorotea,
na di nauaualan cailan man bagá
nang mang̃a sariuang bulac-lac at bunga.
Sa halamanan nang caniyang Esposo
sa lualhating bayang Paraizo,
ang nasoc sa isip ng̃a ni Teopilo
ay sa paglacad ay salubung̃in nito.
Ang Vírgeng mapalad na si Dorotea
caya ng̃a noong ilinalacad na,
sa pag-pupuguta,i, ihahatid siya
sinalubong naman na caracaraca.
Inaglahi na niyang lubos na tinuyá
at pinag-bilinan pa niya conoua,
na padalhan siya nang ibinalita
na bung̃a,i, bulac-lac na mang̃a sariua.
Ang sabing birong uala sa loob niya
at pagpalibhasa lamang na talaga,
ang pagmamartir ni Santa Dorotea
na tinangap naman ay nang matapos na.
Niyong oras din ng̃ang sinasaysay naman
ni Teopilo, sa ilang caibigan,
Páhiná 42
ang biling bulac-lac at bung̃ang halaman
na ipinang̃acong siya,i, padadalhan.
Ay nagtatauanan silang para-para
ualang ano ano,i, nacakita sila,
niyong isang batang lalaking maganda
sa cay Teopilo,i, lumapit pagdaca.
Siya ay binigyan nang tatlong manzanas
na sa isang sang̃a nabibiting lahat,
saca tatlo naman nang sariuang rosas
na cahang̃a-hang̃a sa matáng mamalas.
Tuloy na sinabi naman sa caniya
yaon ng̃a ang bilin niyang ipadala,
sa minartir na si Santa Dorotea
at biglang nauala naman capagdaca.
Nagtacá si Teopilong hindi hamac
yayamang caniyang napagtalastas
na sa mang̃a araw na yao,i, di dapat
na mamung̃a yaong halamang manzanas.
At ang mang̃a rosa,i, di capanahunang
magsipamulac-lac ayon sa dahilan,
na noo,i, panahong laking calamigan
caya lubos siyang nagulumihanan.
Pinagcalooban din siya nang Dios
nang bisa nang gracia na icatatalos,
na Dios ng̃ang tunay si Cristong sumacop
sa salang minana nitong Sansinucob.
Ipinagsigauan na ng̃a ni Teopilo
na siya,i, totoong tunay na cristiano,
humarap sa Hucom at sinabi dito
hangang sa minartir siyang naguing Santo.
Caya at siya rin nama,i, nacasama
nang Martir na si Santa Dorotea,
at kinamtan ang lualhating gloria
na bayan nang madlang tua at guinhaua.
Si Santa Catalina Martir ay Anác
nang mahal na tauo sa nasabing Ciudad,
Páhiná 43
sa Alejandría ay siya,i, namulat
sa mang̃a Idolo nang pagsambang ganap.
Ng̃uni at pinaturuan naman siya
na magaling nang caniyang Amá,t, Iná,
madaling natuto niyong iba,t, ibang
mang̃a carunung̃a,t, lubhang na bihasa.
Linoob nang Dios siyang liuanagan
nang gracia niyang camahal-mahalan
nakilala niya ang catotohanan
na si Jesucristo ay Dios na tunay.
At ualang aral na matuid na puspos
cundi ang lahat nang mang̃a sinusunod,
nang mang̃a cristiano caya,t, tumalicod
sa Idolo,t, siya,i, nagbinyagang lubos.
Nang macaraan nang mang̃a ilang araw
sa pagtulog niya,i, napakita naman,
yaong Pang̃inoong Jesucristong mahal
at Vírgen Maríang cabanal-banalan.
Casama ang madlang maraming Angeles
na sinootan siya ang napanaguinip,
nang isang singsing at ng̃inalanang tikis
na Esposa niyong Pang̃inoong ibig.
At nakita niya nang siya,i, maguising
sa isang daliri ang nasabing singsing,
magmula na noo,i, nag-alab na tambing
sa caniyang pusong pag-ibig na angkin.
Sa Dios, at di na sa bibig naualay
ang Jesús na ng̃alang catamistamisan,
at uala ng̃a cundi si Jesús na lamang
sa hining̃a niyang pinagbubuntuhan.
Caniyang pinag-nanasa ang malabis
na makita niya ang Dios sa lang̃it,
at yaon ang siyang ikinasasabic
na muntima,i, hindi maualay sa isip.
Mana,i, nagpatauag nang panahong ito
ang Emperador na si Maximiano,
na balang binyagang cahiman at sino
talicdan ang Dios nang mang̃a cristiano.
Páhiná 44
Sa dagling panaho,t, ang balang sumuay
ay magsihanda na,t, sila,i, mamamatáy,
sumunod sa utos niyong napakingan
si Catalina ng̃ang babayeng marang̃al.
Caya,t, ang guinaua ay cusang humarap
sa Emperador at ang ipinahayag,
ay binyagan siya na cusang tatangap
niyong camatayan sa Ley ay atas.
Ang Emperador ay cusang natiguilan
pagca,t, tila manding naálang-alang,
ang malabis niyang mang̃a calupitan
doon sa dalagang puspos carunung̃an.
Bakit kilala nang ang babayeng ito
ay tunay na Anác nang mahal na tauo,
ang taglay na gulang ay lalabing-ualong
taón nang humarap cay Maximiano.
Sa Emperador na inacala naman
na madaling yaon ay mauupatan,
at dahilan doon sa caniyang taglay
na cabataan pa,i, marupoc ang lagay.
Ipinasundó ng̃a ni Maximiano
lalong marurunong niyang filósofo,
niyong tanang mang̃a Idolatrang tauo
siyang laang magsisihicayat ito.
Sa cay Catalina na babayeng Virgen
na sa Idolo ay ibig pasambahin,
limang pu pagdaca doon ang dumating
pinacamarunong nang̃usap na tambing.
Guinamit ang lahat nang mang̃a paraan
sa cay Catalina upang mahiboan,
sa Demonio pa silang tinulung̃an
ng̃uni,t, sila,i, ualang nagauang anoman.
At kinasihan nang Espíritu Santo
ang abang babaye cung caya natuto,
nang mang̃a panagot caya ng̃a,t, nagtamo
siya, sa calaban niyong pananalo.
Nagpilitang nang̃agsikilala tuloy
yaong filósofong limangpung marunong
Páhiná 45
sa cay Jesucristo na Dios na Poon
at nang̃agsisamba silang mahinahon.
Minagaling nilang mang̃a catuiran
at ang mariríkit na mang̃a pang̃aral,
ng̃ caharap nilang dalagang timtiman
na hindi nang̃ambang naghain ng̃ buhay.
Sa malaking galit niyong Emperador
ay pinasungaban yaong marurunong,
na filósofos at iniutos tuloy
na silang lahat ay sunuguin sa apoy.
Caya't silang lahat nama'y para-parang
sinac-lolonan nang mahal na gracia,
sa gayong pasakit ay namatay sila
alang-alang sa cay Jesucristo bagá.
Si Catalina,i, ipinahampas naman
at di pinacaing labing isang araw,
at di pinainom ng̃a sa bilanguan
hinihimutoc niya sa madlang paraan.
Hindi naman pinahalagahang lubos
ang tanang pang̃aco na idinudulot,
sa caniyang lahat na pakitang loob
cahit camunti man ay di nalamuyot.
Emperatriz tuloy ay pinapugutan
na asaua niyong mabunying General,
na si Porfirio dahil sa pagdalaw
sa cay Catalinang na sa bilanguan.
At silang lahat ay nanampalataya
sa Dios, at tuloy nang̃agbinyagan pa,
saca iniutos niyong palamarang
gulung̃an ng̃ bató ang dakilang Santa.
Na may nacapacong maraming patalim
sa boong paliguid caya't nanalang̃in,
sa Dios, si Santa Catalinang Virgen
sa hirap na yaon na dadalitain.
Caya ng̃a nasira,t, sumabog pagdaca
ang gulong, at madlang sumampalataya,
sa cay Jesucristo ng̃uni at lalo pang
tumigas ang loob sa pagpaparusa.
Páhiná 46
Nang tacsil na Emperador Maximiano
agád iniutos na putlan ng̃ ulo,
itong Vírgeng Mártir at nanaw sa Mundo
yaong calulua,t, Lang̃it ay tinamo.
Catauan ng̃ Santa,i, sa Dios inibig
na buhatin naman ng̃ mang̃a Angeles,
sa taluctoc niyong bundoc inihatid
ng̃ Sinay, at doon nalibing na tikis.
Ang Vírgen at Martir at hirang na Santa
na alilang tang̃i na si Potamiana,
puspos cahinhina,t, dalagang maganda
na nacalulugod sa titig ng̃ matá.
Na di nahicayat camunti man lamang
niyong pang̃inoon sa pitang mahalay,
ang di pagcagahis sa ng̃ayong paglaban
ang sa pagca Martir ay naguing dahilan.
Pagca,t, ang ginaua niyong pang̃inoóng
malibog, sa bagay na hindi pag-ayon,
ay dumulog ng̃a siya sa Gobernador
sa Alejandría ay ipinagsumbong.
Ang di miminsang caniyang pagcahiya
doon sa mahalay niyang ninanasa,
at sinabi yaong caniyang alila
at caibigan niya pagcapalibhasa.
Yaong Gobernador at ang cahiling̃an
si Potamiana,i, dapat pahirapan,
na patayi,t, siya,i, sumunod sa aral
ni Jesucristo,t, tunay na biniyagan.
At ayaw sumamba sa mang̃a Idolos
na siyang dito,i, ating dinidios,
ng̃uni,t, ibinulong ng̃ may asal hayop
sa Gobernador na tampalasang loob.
Na si Potamiana ay huag aanhin
cun hindi madali lamang paouiin,
sa caniyang bahay at papang̃acuin
na ang calooban niya,i, siyang sundin.
Páhiná 47
Sa Gobernador ng̃ang pinang̃atauanan
ang pagsunod sa caniyang caibigan,
at si Potamiana ay pinagbaualan
na tunay na siya ay pasusungaban.
At ilalagay sa cumuculong lang̃is
hangang ang hining̃ang tangan ay mapatid,
cun ang pagsamba niya ay di maáalis
sa cay Jesucristo cacamtan ay sakit.
Cung sa calooban ay tatangui siya
niyong pang̃inoo,i, pilit magdurasa,
sa balang mahigpit ay di nabalisa
alilang mabait at di man nang̃amba.
Pagdaca,i, nang̃usap siya nang ganito
labis na aniyang natatalastas co,
anoman ang hirap na iparusa mo
sa akin ay pilit matatapos ito.
Na di malalao,t, ualang sala naman
at cung mauala na yaring aking buhay,
at manaw na dito sa lupang ibabaw
tunay naman acong pag-cacalooban.
Sa Lang̃it, nang macapangyarihang Dios
niyong lualhating ualang pagcatapos,
at payapang buhay na ligaya,i, lubos
ualang gutom uhaw dalita at pagod.
Cung matacot aco,t, sumunod sa iyo
nanamnaming co ng̃a sa buhay na ito,
ang sandaling layaw niyaring catauang co
sa cabulaanang hain nitong Mundo.
Mauiuili aco,t, maguiguinhauahan
sa buhay na ito ang aking catauan,
at malaking hirap naman ang cacamtan
doon sa Infierno magpacailan man.
Icaw sa sarili ng̃ayo,i, pag-isipin
cun ano ang iyong nararapat gauin,
yamang ang puso co ay di magmamaliw
na sa isang Dios lamang ihahain.
Sa Gobernador na maunauang tunay
na ang pagod niya,i, masasayang lamang,
Páhiná 48
at di magagahis ang dalagang hirang
anoman ang gauin na mang̃a paraan.
Caya ng̃a, noon din ay ipinatauag
ang mang̃a verdugo at ipinag-atas,
ang balang parusa ay ganapin agád
doon sa dalagang loob na matigas.
Hindi man nasindac sa parusang yaon
si Potamiana,t, pagdaca,i, lumusong,
doon sa lang̃is na cumuculong hatol
na itinatadhana niyong Gobernador.
Ang cahalimbaua ay lumusong lamang
sa isang masarap niyang paliguan,
dinálitang lubos yaong camatayan
tikis na sumugbang di kinilabutan.
Huag na masira lamang ang caniya
na matibay bagang pagsampalataya,
at dalisay na pagca Vírgen sadya
huag madung̃isan buhay ma,i, mapaca.
Caya,t, ang hining̃ang tang̃a,i, ng̃ mapatid
ay kinamtang lubos ang tua sa Lang̃it,
cahirapan niya ay ginanting bihis
ng̃ Amang lumalang nitong sandaigdig.
Ang Virgen at Martir na Santa Agueda
doon sa Palermo ipinang̃anac siya.
Ciudad ng̃ cahariang Cecilia
yaong pagcatauo,i, doon nakilala.
Namamahala ng̃a ng̃ panahong ito,i,
casalucuyang Emperador Decio,
ng̃uni,t, si Agueda,i, magandang totoo
ay di nabubuyo sa layaw sa Mundo.
Ang Amá at Ina,i, capua binyagan
at mahal na lahi ang pinangalingan
caya ang Anác ay pinaturuan
ng̃ Amá at Inang marunong magmahal.
Niyong sarisaring carunung̃ang angkin
bakit may talagang cabaitang kimkim
Páhiná 49
loob ay banayad at sadyang mahinhin
sa tanang dalaga ay isa nang ningning.
Pagsapit sa ica dalauang pung taón
ng̃ caniyang búhay bagáng linalayon,
yaong cagandaha,t, loob na hinahon
mabang̃ong bulaclac ang siyang caucol.
Caya ng̃a,t, naacay sa gauang pagsinta
ang Gobernador doon sa Cecilia,
na si Quinciano ang pang̃alan niya
at moli,t, moli ng̃ang sumasamo siya.
Na tangapin yaong caniyang pag-ibig
ng̃uni,t, si Agueda,i, tumanguing malabis,
pagca,t, inialay ang pusò at dibdib
sa Dios na Hari nang lupa at lang̃it.
Ang pagca Vírgen niyang iniing̃atan
ay di dinung̃isan magpacaila man,
bakit si Quinciano,i, hindi binyagan
at di sumasamba sa Dios na tunay.
Sa hindi pag-ayon sa iuing pag-ibig
niyong si Aguedang may pusong malinis,
si Quinciano ng̃a,i, nagtaglay nang galit
maálab na lubhang apóy ang caparis.
Inacala niyong Gobernador naman
butihing dalaga ay pag-higantihan,
nang dusang malabis at cadahilanan
ay yaong nasapit niyang cahihiyan.
At agád-agád ng̃ang ipinatauag na
doon sa hucuman yaong si Agueda,
at pinagsabihang huag na sumamba
sa cay Jesucristo at sumpain niya.
Dagling kilalanin at sambahin nito
ang mang̃a Dioses na pauang idolo,
na sinasamba nang hindi cristiano,t,
iguinagalang doon sa Imperio.
Nang sa cay Aguedang mading̃ig ang utos
ay sa Gobernador pagdaca,i, sumagot,
ang loob mong iya,i, di co masusunod
pagca,t, aco,i, ualang ibang Dinidios.
Páhiná 50
Cundi yaong tunay na si Jesucristo
sa akin ay siyang may aring totoo,
iyaring boong puso at calulua co
alay sa caniya caratnan ma,i, ano.
Tunay acong hindi macahihiualay
sa caniya, anomang aking caratnan,
ay tumutol naman yaong tampalasang
Gobernador bagáng sadyang calupitan.
At pinagbalaan yaong si Agueda
na palalapatan nang labis na dusa,
caya ng̃a mapilit na sumunod siya
sa iniuutos na mang̃a pag-samba.
Sumagot na di man nagulumihanan
at ipinahayag nang Virgeng matapang,
na cahima,t, siya,i, alisan nang buhay
ang utos na yao,i, di magagampanan.
Lubos ang caniyang pagsampalataya
sa cay Jesucristo, at pag-ibig niya,
matuluyang kitlin ang tang̃ang hining̃a
yaon ang Dios niyang kinikilala.
Ipinatauag na niyong asal hayop
na si Quinciano, ang mang̃a verdugos,
ni Santa Agueda ay ipinag-utos
na pagtatampaling lacas ay iubos.
Cung matapos nama,i, canilang cayurin
niyong mang̃a cucong hayap na patalim
ang boong catauan nama,i, sayaran din
nang lapád na tansó at bacal na tambing.
Na pinapagbaga,t, saca pinaputlan
nang dalauang suso niyong tampalan,
ang tanang caharap ay kinilabutan
sapagca,t, lumabis yaong calupitan.
Doon sa Vírgen ni Quinciano bagá
caya,t, ang lahat nang doo,i, nacakita,
sa gayong pahirap cay Santa Agueda
muc-ha,i, di nagbago,t, lalo pang sumaya.
Ipinaculong na yaong bunying Martir
sa bilanguan ng̃a na lalong madilim
Páhiná 51
at di malalao,t, pilit makikitil
ang buhay sa gayong hirap na inatim.
Anopa at cusang lumiuanag naman
ang sadyang madilim bagang bilanguan,
at dumating doo,t, napakitang tunay
ang malualhating Apostol na hirang.
Na si San Pedro,t, namasdan ng̃ lahat
na biglang gumaling ang lahat ng̃ sugat,
ng̃ cay Santa Aguedang catauang hayag
na tila uala ring dinamdam na hirap.
Si Quinciano ng̃a,i, bagcus pang nagalit
sa bagay na yaong caniyang nabatid,
at ipinag-utos ng̃ lalong mahigpit
caladcaring hubad na bigyang pasakit.
Doon sa lupa ng̃ang sadyang sinabugan
ng̃ maraming bága,t, mang̃a bubog naman,
ang utos na yao,i, agád ginampanan
ng̃ mang̃a verdugos na pauang sucaban.
Ng̃uni at natacot yaong palamara
at lihim na ipinadala ang Santa,
doon sa bilangua,t, dahilan bagáng
malacas na lindol ang nacabalisa.
Sa boong Ciudad at nang̃aglagpacan
yaong mang̃a bató na ikinamatay,
ni Silvino saca ni Palcomio man
caibigan niya,t, casama sa bahay.
Martir ay bahagya lamang humihing̃a
sa catacot-tacot na pagcaparusa,
ng̃ sa bilanguan ay naroroon na
nanalang̃in na ng̃a ang mahal na Sánta.
Pang̃inoong co aniyang Jesucristo
yayamang aco po ay iniibig mo,
at di itinulot na yaring loob co,i,
mauili sa mang̃a paraya ng̃ Mundo.
Ay marapatin po na tangapin mo na
ng̃ayon yaring aking abang calulua,
at mamatay naua aco sa pagsinta
sa iyo Dios co,t, macandiling Amá.
Páhiná 52
Dining̃ig ng̃ Dios ang gayong dalang̃in
caya ng̃a,t, ang tang̃ang hining̃a,i, nakitil
ni Santa Agueda,t, kinamtan noon din
yaong lualhating ualang hangang aliw.
Anopa,t, natapos ang lahat ng̃ hirap
nahaliling tua nama,i, ualang capas,
yaong Virgeng Martir na lubhang mapalad
ng̃ayo,i, na sa lang̃it na puspos ang galac.
Niyong Emperador si Deocleciano
nag-utos sumamba sa mang̃a Idolo,
ang mang̃a binyagan na cahima,t, sino
ang balang sumuay papanaw sa Mundo.
Caya ng̃a,t, ang isang butihing dalagang
Anác tauong mahal sa Alejandría,
siya,i, nagng̃ang̃alang si Teodora
na sa Idolos ay aayaw sumamba.
Dahilan sa gayong guinauang pagtangui
ay ipinaculong ang abang babaye,
doon sa bahay ng̃ mang̃a ualang puri
na sa cahalaya,i, pauang nauiuili.
Ng̃uni,t, ining̃atan din naman ng̃ Dios
at isang soldado ang doo,i, pumasoc,
ng̃ala,i, si Didimo na binyagang lubos
ang siyang sa silid niya ay naglagos.
Sa Santa at Martir cung caya tumung̃o
siyang cailang̃a,t, ang uica,i, ganito,
huag cang matacot sa pagparito co
at aco,i, cristiano ring caparis mo.
Caya sa silid mo kita ay linacbay
ang calinisan mo,i, nang di madung̃isan,
pagpasoc cong ito,i, ualang ibang pacay
cundi sa nais co na mapag-ing̃atan.
Iyang iyong puri caya tangapin mo
at siyang isuot ang damit na ito,
na cagayacan co sa pagcasundalo
at lumabas ca na,t, magtagong totoo.
Páhiná 53
At aco ang siyang dito,i, matitira
na mahahalili,t, upang maligtas ca,
sa capahamaca,t, sa payong maganda
ay agad pumayag din si Teodora.
Dagling isinuot na ng̃a yaong damit
na pagca-soldadong cay Didimong gamit,
ang Santa,i, lumabas sa naturang silid
na cahima,t, sino,i, ualang nacamasid.
Nang sa Emperador na mapag-alaman
yaong pagcauala sa culung̃ang bahay,
nang mang̃a babayeng búhay na mahalay
ni Santa Teodorang loob na timtiman.
Pagca,t, hinalinhan siya ni Didimo
caya nacalabas na hindi naino,
siyang hinatulan na putlan nang ulo
yaong nagpahiram nang damit soldado.
Mapagtalastas naman ni Teodora
na si Didimo ang kikitlang hining̃a,
ay siya,i, tumacbong humabol pagdaca
hangang sa dumating sa lupang talaga.
Na doon ang laang puputlan nang ulo
yaong humaliling bayaning sundalo,
aniya,i, ang dapat patayin ay aco
alang-alang naua sa cay Jesucristo.
Yaong si Didimo ay sumagot naman
uica,i, di matuid ang hiling mong iyan,
sapagca,t, icaw ay aking hinalinhan
aco ng̃a ang siyang dapat na mamatay.
At yayamang iyong ipinagcaloob
sa akin, ay dapat buhay co,i, matapos,
ng̃uni,t, tumutol sa gayong palasahot
si Santa Teodora at ang isinagot.
Ipinayag co ng̃ang aco,i, halinhan mo
nang upang maligtas lamang ang puri co,
sa capang̃anibang daya nitong Mundo
doon sa bigay mo na damit soldado.
Hindi co ipinagcaloob sa bagay
na hahaliuhan mong icaw ang mamatay,
Páhiná 54
na magcamit niyong calualhatian
niyong pagca-martir na sa aki,i, laan.
At hindi co hang̃ad mabuhay sa Mundo
Hucom na malupit ng̃ mading̃ig ito,
pinaputlan yaong dalaua nang ulo
ang hirang na mang̃a alagád ni Cristo.
Siyang pagcatapos nang búhay na hiram
nang dalauang Martir sa lupang ibabaw,
at doon sa gloria,i, guinanti naman
nang di matatapos na caligayahan.
Mang̃a Mártires ng̃a na pinang̃ang̃anlang
de Sabaste yaong soldadong binyagan,
apat na pung husto yaong cabilang̃an
na hindi miminsan na pinahirapan.
Sa pagca-bilango nang isang malupit
na Gobernador ng̃ang di nagdalang hapis,
ng̃ala,i, Agricoláo nang nagbigay sakit
sa banal na mang̃a sundalong mabait.
Doon sa Sabaste nangyari nang una
Ciudad nang cahariang Armenia,
ang mang̃a soldado,i, nang pahubaran na
niyong tampalasa,t, ipinag-utos pa.
Na magdamag niya na ipinababad
sa paliguan ng̃ang laang pangpahirap,
na punó nang tubig lamig ay di hamac
na pinahamuga,t, namumuong cagyat.
Dahil sa taglamig noon ang panahon
caguinaua,i, halos ualang macaucol,
ang di macatagal utos ay umaho,t,
sa malahining̃ang tubig pumaroon.
Yao,i, siyang tandang tumatalicod na
sa Dios na dati nilang sinasamba,
ito ang tadhana sa sino mang siya
na mang̃a soldadong binigyang parusa.
Niyong hating gabing sadyang calaliman
na yaong hining̃a,i, papanaw na lamang,
Páhiná 55
nang mang̃a bayaning Mártires na tunay
at para-para nang nagsisipang̃atal.
Sa malaking guinaw, ng̃uni at namalas
na sa paligua,i, biglang lumiuanag,
nakita nang isang bantay na caharap
na hindi binyagan ang hiuagang ganap.
Na ang maligayang doo,i, pagpanaog
nang mapag-candili na Poong si Jesús,
na galing sa lang̃it at humintong lubos
sa tapat nang Martir na mang̃a soldados.
At ipinag-utos sa casamang tanan
na mang̃a Angeles na pauang putung̃an
nang isang corona balang isa naman
nang mang̃a Mártires na mang̃a mamatay.
Tang̃i yaong isang loob na mahina
na sa parusahan ay umahong cusa
at di na mahintay ang coronang handá
na sa gayong dusa ay ganting biyaya.
Pusò ay nagtaca,t, nagulumihanan
at nagbalic loob sa Dios na tunay,
yaong di binyagang doo,i, nagbabantay
dahil sa himala niyang napagmasdan.
Ginaua pagdaca ay siya,i, naghubad
at taos sa loob na ipinang̃usap,
na cristiano siya sa tanang caharap
at sa paliguan ay lumusong agád.
Di lubhang nalaon naman ay namatay
caya maligayang caniyang kinamtan,
ang sa pagca martir na coronang hirang
sa sandaling hirap tua,i, ualang hang̃an.
Ang mahinang loob na di nacabata
ng̃ sandaling hirap alang-alang bagá,
sa cay Jesucristo at humanap siya
ng̃ guinhauang tubig na malahining̃a.
Nang macaraan na yaong ilang araw
siya nama,i, cusang nakitlan ng̃ buhay,
ay napacasama,t, dusang ualang hangan
doon sa Infierno ang kinahinatnan.
Páhiná 56
Capagca-umaga ay ipinag-utos
ni Agriculáo ng̃a sa mang̃a verdugos,
na ang mang̃a Martir na mang̃a soldados
na sa paliguan hirap ay malubos.
Na pauang balian namang para-para
niyong mang̃a hita at tipunin sila,
sa siga,i, sunuguing lahat capagdaca
ito sa verdugos ang babala niya.
Ang pinacabata,i, canilang bayaan
sa mang̃a Mártires na pinarusahan,
na si Meliton ng̃a ang siyang pang̃alan
sapagca,t, canilang nakita pang buhay.
Ng̃unit siya nama,i, tantong mahina na
at hindi na halos na macagalaw pa,
at namamanhid ang boong catauan niya
at papanaw na ng̃a ang tang̃ang hining̃a.
Iná,i, nabalisa niyong si Meliton
nang nasang maning̃as sa bagay na yaon,
na malubos ang pagca-martir niyong
Anác at masamang sunuguin sa apóy.
Pagdaca ang bata,i, caniyang pinasan
at ang mang̃a carro,i, caniyang sinundan,
na sa Mártires ng̃a na kinalalagyan
na dadalhin doon sa pag-susunugan.
Ipamamanhic niyang talaga doon
sa pinag-atasan niyong Gobernador,
na ipakihapis nila si Meliton
sa sigâ,t, masamang mamatay sa apóy.
At ualang guinaua siya habang daan
cundi ang Anác niya ay pinang̃aralan,
bunso co,i, tiisin yaong cainitan
ng̃ apóy, na parang pagtitiis naman.
Nang guináw sa paliguan ng̃ang malamig
naghing̃alo nama,t, buhay ay napatid,
Páhiná 57
niyong si Melitong matimtimang bait
sa lacad na yaon ng̃ mang̃a Mártires.
Mabait na Iná ay tantong nalugod
at yaong pag-asa ay puspos na puspos
at ang Anác niya ay kinamtan na lubos
yaong lualhating caloob ng̃ Dios.
At na sa Lang̃it nang caluluang hirang
caya agad-agad niyang ilinagay
sa talagang carro ang sa batang bangcay
ng̃ mang̃a Santos Mártires na banal.
Sumunod ding gaya nang dati ang Iná
hangang di napugnaw sa sigang nakita,
ito ng̃a ang dinarasal cung fiesta
na mang̃a Mártires de Sabaste bagá.
Bilang ica sampu niyong Marzong buan
guinagaua yaong mang̃a capurihan,
nang apat na pung Mártires na tunay
na mang̃a, soldadong pauang mang̃a banal.
¡Oh mang̃a capatid dinguin yaring luhog
na pag-tibayin ang ating mang̃a loob,
nang sampalataya sa totoong Dios
at sa Iglesiang taglay nang sumacop.
Huag nang isipin na mang̃agbago pa
sa Iglesiang dati nang sampalataya,
at yamang ang dati atin nang kilala
ang hindi mabilang na Santo at Santa.
Ang mang̃a Mártires ay gayon din naman
na nagsipaghain nang canilang buhay,
sa catacot-tacot nilang camatayan
sa cay Jesucristong Dios alang-alang.
Cahimanauari tayo ay matulad
sa mang̃a Mártires na Santos at Santas,
at sa ating puso naua ay malimbag
ang aral ni Cristo sa atin at atas.
Páhiná 58
Hanapin ang lalong mabuting paraan
na icasusupil sa ating catauan,
huag manatili sumagap ng̃ layaw
ng̃ Mundong sa huli pauang cahirapan.
Caya tayo,i, dapat maglingcod tuina
sa Dios na Poo,t, sa Virgen María,
upang tayo nama,i, macasama nila
doon sa payapa,t, ualang hangang saya.
