The Project Gutenberg eBook of La Alaska stafeto kaj Kaptitoj de la glacirokoj
    
This ebook is for the use of anyone anywhere in the United States and
most other parts of the world at no cost and with almost no restrictions
whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms
of the Project Gutenberg License included with this ebook or online
at www.gutenberg.org. If you are not located in the United States,
you will have to check the laws of the country where you are located
before using this eBook.

*** This is a COPYRIGHTED Project Gutenberg eBook. Details Below. ***
***     Please follow the copyright guidelines in this file.      ***


Title: La Alaska stafeto kaj Kaptitoj de la glacirokoj

Author: František Omelka

Release date: May 22, 2010 [eBook #32480]
                Most recently updated: February 26, 2016

Language: Esperanto

Credits: Produced by Miroslav Malovec, Andrew Sly, and Charles Coulston


*** START OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK LA ALASKA STAFETO KAJ KAPTITOJ DE LA GLACIROKOJ ***




Produced by Miroslav Malovec, Andrew Sly, and Charles Coulston





LA ALASKA STAFETO

kaj

KAPTITOJ DE LA GLACIROKOJ


Originale verkitaj en Esperanto

de

F. OMELKA




1952

THE ESPERANTO PUBLISHING COMPANY LTD.

RICKMANSWORTH, ANGLUJO

La manuskripton zorge korektis

  S-ro Mason Stuttard, al kiu mi
  esprimas mian plej koran dankon.

F.O.






Ambau rakontoj originale aperis en _Esperanto_, la revuo de
Universala Esperanto-Asocio.



Iom pri la autoro


Opiniante ke multaj legantoj volas iom scii pri la autoro de la
legata libro, ni petis biografajn informojn de S-ro Omelka. Plej bone
ni citu el lia responda letero.

  Gottwaldov-Otrokovice, 27.X.1951.


Mi naskighis en la jaro 1904 en Stare Mesto-Uherske Hradiste,
Chehhoslovakujo. Post studoj en gimnazio mi farighis instruisto.
En tiu chi okupo mi trovis plenan felichon; kiam estis al mi
donitaj pli altrangaj postenoj, mi post mallonga tempo revenis
en la klason, char laboro kun la vivanta materialo estas por mi la
plej interesa.

Dum libertempo mi verkas librojn. Plej multaj estas dedichitaj al la
infanoj. Mi preferas aventurajn motivojn, sed mi chiam klopodas per
aventuraj verkoj samtempe eduki al solidareco, kamaradeco, audaco,
sinoferemo kaj aliaj similaj ecoj. Mi uzas nur tiajn temojn, kiujn
donas la vivo mem.

La plej granda aventuro de mia propra vivo estis la tago, kiam mi
eklernis Esperanton. Tio okazis en la jaro 1932. La bone konata
Cseh-instruisto, Dolfa Bartoshik, gvidis la kurson, kiun mi vizitis.
Tiam mi kompreneble ne povis scii, kiom plirichigos mian vivon la
internacia lingvo. Tuj en la unua jaro de mia Esperantigho mi
korespondis kun Lidia Zamenhof, petante shin pri rajto traduki
shiajn Esperantlingvajn rakontojn _Halinjo_ kaj _Araneo_ en Chehhan
lingvon. Baldau mi komencis verki en Esperanto. Kelkaj rakontoj
en antaumilita _Heroldo_, Esperanto-prelegoj en Chehhoslovakaj
radiostacioj, libreto por infanoj _Aventuro de Antonio_, k.t.p.
Gvidanto de multaj Esperanto-kursoj, prezidanto de du kluboj mi
farighis. Sekvis vico da eksterlandaj gesamideanoj, kiuj vizitis mian
patrujon (J. R. Scherer, geedzoj Seppik, Hadzi Mustafa Raden, s-ino
Alamo el Svedulo kaj aliaj)--iliaj prelegoj estis ne nur por mi,
sed ankau por vasta publiko la pruvo, ke Esperanto ne estas ia
nebula fantomo au ludilo, sed grava faktoro por interkomprenigho de
la popoloj.

Multajn bonajn amikojn donis al mi Esperanto. Kiel ne rememori chi
tie precipe du Kanadajn amikojn W. H. Fenton kaj Jack Scrivener, kiuj
donis al mi tre valorajn informojn antau ol mi komencis verki la
_Stafeton!_

Vi demandas ankau pri mia familio. Mia edzino lernis Esperanton
samtempe kun mi. Shi estas chiam la unua legantino de miaj
manuskriptoj. Shiaj trafaj kritikoj ege helpas min. Mia filino
studas--ankau shi estas Esperantistino.

Esperanton mi rigardas kiel tre taugan kaj valoran helpanton en
batalo por la tutmonda paco. Malgrau chiuj malfacilajhoj de la nuna
tempo mi firme kredas, ke la nobla ideo de L. L. Zamenhof fine
efektivighos.

Pardonu afable, kara amiko Goldsmith, ke mi tiom babilis pri mi mem.
Sed la kulpulo en tiu chi afero estas vi.

Sincere vin salutas via Chehhoslovaka amiko.

  _F. Omelka_.


Al la memoro de siaj gepatroj
   dedichas
   la autoro


Enhavo

     I. Epidemio
    II. Ghemantaj dratoj
   III. Propono
    IV. La volontuloj
     V. La stafeto
    VI. Leonard Seppala
   VII. Inter vivo kaj morto
  VIII. Gunnard Kasson
    IX. En la lasta momento
     X. La atingita celo
    XI. Fino



Antauparolo


_ALASKO--malproksima lando en amerika nordo. Malmilda lando de
kruelaj frostaj kaj neghblovadoj. La lando de longa vintro kaj
mallonga somero. La lando de senfinaj kaj dezertaj ebenajhoj, de
chielatingaj montoj kaj rabaj fluoj de riveroj. La lando, kiu en
la fino de la pasinta jarcento fortege spiregis pro la alfluo de
orministoj, kiujn tien allogis febraj fantomoj de oraj vejnoj kaj
flave brilantaj montriveretoj. La lando, kiu--kiel neniu alia--estis
la atestanto de kapturne rapida kresko de fieraj urboj kaj ilia
mnlgaja bankroto. La lando preskau senhoma, char por unu
homo--blankulo, Eskimo au Indiano--estas spaco da 25-kilometra
kvadrato...._

_Kaj al tiu chi malproksima angulo de nia terglobo estis direktataj
antau malmultaj jaroj la okuloj de la tuta mondo. Milionoj da koroj
batis pli rapide ol kutime. Tio ne estis sciigo pri iaj novaj
trovajhoj de multekosta metalo, kio vigligis la loghantojn de chiuj
regionoj, kien penetris la civilizo. Ne tio estis io alia. Delikataj
koroj estis premataj de doloriga kompato pro la tragedio, per kiu
estis trafita la urbo Nome. La tuta mondo klinighis en humila
respekto kaj senlima admiro antau la heroeco de viroj de la Nordo.
En tiuj momentoj, kiam oni perdis la spiron pro ekscitigho, multaj
homoj ekkonsciis kiel bele estas--esti homo. Kaj chiuj atendis en
angora strecho, chu atingos ghustatempe sian celon_--la alaska stafeto.


La Alaska Stafeto


Chapitro 1

Epidemio


Januara vespero 1925.

Malvarma norda vento blovis rekte de la poluso. Ghi kuregis tra la
stratoj de la urbeto Nome kiel furioza chevalo. Ghi fajfis, bruegis,
ghemis. Ghi kolere atakis dikajn fenestrotabulojn kaj penetris en
varmigitajn loghejojn.

Post la sesa horo la vento ankorau plifortighis. Ghi suprenlevis de
sur la tero freshan neghon, portis ghin alten kaj pelis ghin antau
sin. El malproksimo audighis malserena bruado de grandegaj
glaciblokoj, kiuj pushis unu la alian, kunighis kaj denove rompighis,
ghis la tero tremis.

Malgrau la malbona vetero, chirkau la sepa horo la pordoj de la
domoj malfermighis kaj en la neghblovadon eliris gepatroj kun siaj
infanoj. Ili apenau transpashis la sojlon de la domo, kiam la vento
atakis ilin, ghi ekpikis iliajn vizaghojn kaj penetris ghis la ostoj.
La irantoj ektremis pro la malvarmo, entirighis en siajn peltajn
mantelojn, patrinoj altiris al la infanoj shalojn kaj iliajn chapojn
malsuprentiris ghis la okuloj, sed nenio helpis. La vento haltigis
ilin, pikis, sufokis, pelis larmojn en la okulojn.

"Terure!" ghemis plenaghuloj kaj la infanoj singultis.

Sed neniu revenis hejmen. Chiuj rapidis al la hotelo, kies hele
lumigitaj fenestroj altiris ilin, kiel per magneta forto.

En la vasta salono de la hotelo estis tre vigle. Antaue apud la
scenejo svarmis infanoj. Malantaue sidis plenaghuloj, kiuj ridante
observis la svarmadon de siaj infanoj.

"Mi diras al vi, ke fraulino Elias devas havi nervojn kiel shnurojn,
por ebligi al shi vivi kun ili tutajn tagojn," diris maljuna Davison
al sia najbarino.

"Mi opinias, ke shi jam alkutimighis," respondis la sinjorino.

"Sed tamen.... Almenau por mi tio estus super la fortoj."

"En la lernejo ili certe ne estas tiom sovaghaj," defendis la
infanojn alia sinjorino. "Sed hodiau--kiu ja mirus? Infana
teatrajho! Nia Tommy jam tutan semajnon parolas pri nenio alia."

"Vi pravas, sinjorino," konsentis Davison. "Nia Karlo lernis sian
rolon en chiu libera momento. Mi mem konas ghin jam parkere."

"Kaj la teatrajho estas versimile tre interesa. El tio, kion mi
audis de nia Mary, mi komprenis, ke la teatrajho prezentas la vivon
en nia urbo de la unuaj tempoj de ghia ekfloro," daurigis la
konversacion plua sinjorino.

"Plej multe plachis al mi tiu okazintajho kun iu orministo," diris
Davison.

"Kiu? Pri tio mi ne audis," devigis atenton maljuna sinjoro, kiu
ghis tiu momento silentis.

"La afero okazis jene," ekparolis lia komunikema najbarino. "En la
fino de la pasinta jarcento venadis en Alaskon multaj aventuremaj
homoj kaj tiuj, kiuj sopiris je oro. Jhurnaloj skribis pri la riveroj
plenaj de oro, pri la fabelaj orshtonoj, kiuj estas troveblaj je chiu
pasho. Chu mirinde, ke la homoj alvenadis chi tien amase? Nomoj kiaj
Yukon, Klondike, Dawson City estis audeblaj de la mateno ghis la
nokto. Chiu sciis, ke tiuj nomoj signifas oron kaj richecon. Kaj post
nelonge oni povis audi nomon novan, kiun pli frue neniu audis.
_Nome, Nome_ audighis el chiuj flankoj."


"Kiamaniere estis tiu nomo kreita?" la maljuna sinjoro interrompis la
rakontantan virinon.

"Tion mi scias el la rolo de nia Karlo," klarigis kompleze sinjoro
Davison. "Kiam oni eksciis pri la nova regiono plena de oro, chiu
orministo sciis, ke tiu chi regiono trovighas en la ekstrema
okcidento de Alasko, proksime de Behring-markolo kaj do jam
malproksime de la polusa cirklo. Sed se iu demandis, kiel la loko
nomighas, neniu tion sciis. Oni diris, ke la regiono estas sen
nomo--_no name_.[1] La esprimon _no name_ mallongigis la orministoj
je _Nome_ kaj tiu chi nomo jam restas por nia urbo."

[Piednoto 1: anglalingvaj vortoj = _neniu nomo_.]

"Tio estas tre interesa," kapjesis maljuna sinjoro. "Kaj kio okazis
poste, sinjorino?" li turnis sin denove al sia najbarino.

"En la urbon Nome venadis la orministoj amase. Plej multaj el ili
serchis la valoran metalon individue, sed post sia laboro ili
kunvenadis kaj amuzighis kune. Nur unu neniam vizitis iliajn rondojn.
Li loghis sola en ligna barako, li sola laboris, li sola sin nutris.
Neniu sciis, kiel li fartas, kaj iom post iom oni perdis intereson
pri li. Atenton de la orministoj li vekis nur tiam, kiam li en kelkaj
sinsekvaj tagoj ne estis videbla en sia laborloko. Kio okazis al
Sam?--oni demandis unu la alian. Neniu sciis. Kiam li ne estis
videbla ankau en la sekvantaj tagoj, orministoj eniris lian barakon.
Kaj tie ili ekvidis malgajan spektaklon."

"Kion?"

"Sam kushis en la lito, mortinta. Ili tuj divenis, ke li mortis
elcherpita pro la malsato. La afero estis des pli tragika pro tio, ke
apud li kushis kelkaj saketoj kaj en ili la plej belaj orpecoj...."

"Do Sam estis richegulo?"

"Li povus esti, se li estus sukcesinta forveturigi la oron en
civilizitan mondon. Chi tie la tuta richajho havis por li neniun
valoron. Li mortis de malsato, kiel la plej malfelicha malrichulo."

"Ghi estis vera tragedio," diris enpense juna jhurnalisto Hilton, kiu
venis en Nome nur por scii, kiel aspektas arkta vintro. "Tiamaniere
morti sur la sojlo de sia felicho, tio estas iom kruela."

"Jes," konsentis Davison. "Kaj oni rakontas ke similaj aferoj okazis
chi tie pli ofte. Sed tio estas jam pasinta historio. Hodiau--"

"Hodiau ni auskultas tion, kiel fabelon," rimarkigis sinjorino
Hastings. "Kaj la infanoj, kiuj hodiau ludos au rigardos la
teatrajhon, certe opinios, ke ghi estas fabela de la komenco ghis
la fino."

"Fraulino Elias certe havis malfacilan laboron, kiam shi verkis la
teatrajhon."

"Ni havas lertan instruistinon. Estas ghojo rigardi shin, kiam shi
parolas kun la infanoj. Chiuj geknaboj estas en siajn rolojn
enamighintaj."

"Kaj kiom malfelichaj estis tiuj, kiuj ne ludos!"

"Mi volas vidi, kiel fieraj ili estos, se la hodiaua vespero
sukcesos."

"Kaj la publiko komencas jam esti malpacienca, rigardu!"

Vere! En la salono audighis aplaudo. Komence ghi estis nur malkuragha--ja
nur kelkaj plej kuraghaj knaboj aplaudis kvazau ili provus
kion diros pri tio maturaj homoj. Sed kiam ili ekvidis nur
indulgemajn ridetojn, en kiuj kushis la sincera kompreno por infana
malpacienco, la salono ektondris per plifortigita aplaudo kaj
lautaj krioj.

Subite eksonis sonorilo. En tiu momento la malpaciencaj infanoj
trankvilighis kaj streche rigardis al la scenejo.

Sed la kurteno restis mallevita. Nur pli vigla vivo malantau ghi
malkashis, ke tie oni finas la lastajn preparojn por la granda
debuto.

Jhus eniris la salonon kuracisto Welch kun sia dektrijara knabo
Georgo. Chiuj ghentile salutis la estimatan viron, kies kapableco kaj
lerteco estis bone konataj.

La kuracisto kun afabla rideto respondis la salutojn kaj sidighis kun
la civitanoj. Georgo iris inter la geknabojn.

"Ni jam timis, ke ni venos malfrue," diris la kuracisto. "Sed, kiel
mi vidas, la komenco estas prokrastita."

"La infanoj jam ribelas," sinjorino Hastings rigardis al la unuaj
benkoj.

"Kiu povus miri!" ridetis la kuracisto. "Chu ni kondutis alie, kiam
ni estis junaj?"

Post nova tondra aplaudo audighis la akra vocho de sonorilo. Kaj en
la trankvilighintan salonon penetris el la scenejo konfuzitaj ekkrioj:

"Kie estas Roberto? Kio okazis al li? Chu vi ne vidis lin?"

"Kaj kie restas Karlo?" koleris fraulino Elias. "Ili faris tion
belege! La publiko estas jam malpacienca kaj la aktoroj restas
hejme!"

"Sinjorino instruistino, mi venigos ilin!" proponis iu knabo.

"La ventego vin forportus--chu vi ne audas, kiel ghi tondras? Sed....
ne gravas, infanoj! Kelkajn momentojn min atendu, mi mem venigos
ilin."

Kaj la instruistino rapide foriris.

"Se tio estus iu alia....!" koleretis charme vestita knabineto. "Sed
ghuste Roberto, kiu ludas la chefan rolon!"

"Kaj sen Karlo ni ankau ne povas ludi," alighis knaba vocho.

Dume la malpacienco chiam kreskis. La infanoj sidantaj sur la unuaj
benkoj ekaudis, ke Roberto kaj Karlo ne alvenis, kaj la neatendita
sciigo rapide disvastighis tra la tuta salono.

"Chu vi ne scias, kial ili ne alvenis? Kio retenis ilin? Eble ili
forgesis, ke oni ludas hodiau!"

Panikaj demandoj flugis lau la salono. Neniu scipovis respondi ilin.
Chiuj akorde interkonsentis, ke ili estas malordemaj lernantoj kaj
oni devus puni ilin.

Kiam la kolerigho kontrau la malakurataj knaboj kulminis, antau la
kurteno aperis la instruistino. Momente chiuj silentighis kaj
rigardis shian ekscititan vizaghon.

"Estimataj cheestantoj! Kun granda bedauro mi devas komuniki al vi,
ke la teatroludon, pri kiu ni chiuj tiom ghojis, ni ne povas hodiau
efektivigi."

"Kial?" elspiris trompigite chiuj infanoj.

"Char Roberto kaj Karlo, kiuj ludas chefajn rolojn, subite
ekmalsanighis," diris rapide la instruistino kaj estis felicha, ke
shi jam plenumis sian malagrablan taskon. "La enirbiletojn bonvolu
teni. Ni ludos la teatrajhon, kiam ambau knaboj resanighos."

Tio estis dirita klare, sed tamen neniu levighis. Chiuj bedauris,
ke la afero tiel malfeliche malsukcesis. La infanoj preskau ploris.
Ili ja tiom ghojis je la hodiaua tago!

Fine ekparolis Davison:

"Nu, kion fari! Almenau restos al ni ghojo post kelkaj pluaj tagoj.
Kaj chu vi ne scias, sinjoro doktoro, kio okazis al ili?" Li turnis
sin al kuracisto Welch.

"Mi ne scias. Neniu vizitis min. Eble ia malvarmumigho. Infano
elkuras el la varma hejmo malbone vestita--"

Li ankorau ne finparolis, kiam aperis che la pordo la patrino de
Karlo.

"Mi petas vin, chu estas chi tie sinjoro doktoro Welch?" shi
ekscitite demandis kelkajn homojn, kiuj jam volis forlasi la salonon.

"Jes, tie--," ili montris en la mezon de la salono.

Doktoro Welch iris al shi renkonte.

"Kio okazis, sinjorino Brown?"

"Mi venas rekte de via domo, sinjoro doktoro. Via edzino diris al mi,
ke vi estas chi tie. Nia Karlo subite malsanighis," shi komunikis
rapide, ekscitite.

"Eble la malsano ne estas tre malbona. Kio okazis al li?"

"Mi ne scias. Hierau li kuradis kiel sovaghulo, kaj hodiau li nur
brulas. Mi opiniis, ke pro la ekscitigho pri la hodiaua teatrajho.
Li ja tiom ghojis je tio--sed vespere li komencis vomi, li ekhavis
febron kaj nun li plendas, ke li sentas dolorojn en la gorgho. Mi
tiom timas, sinjoro doktoro!"

"Mi tuj vizitos vin. Sed unue mi devas iri hejmen por la kofreto,"
diris la kuracisto kaj li rapidis al la elirejo.

En la pordo li renkontis la patrinon de Roberto.

"Sinjoro doktoro, mi petas vin, venu rigardi nian Roberton!"

Denove la sama afero. Hierau chio estis en ordo, kaj hodiau vomado,
febro, gorgho.

Homoj, kiuj chion audis, maltrankvilighis. Kion tio signifas? Kio
trafis la infanojn en Nome?

La salono rapide malplenighis. Neniu jam pensis pri la teatrajho.
Chiuj pensoj estis direktitaj al la malsano, kiu tiom neatendite
aperis.

Doktoro Welch vizitis ambau pacientojn, funde trarigardis ilin,
donis al ili injektojn kaj diris, ke morgau matene li venos denove.
Je la demandoj, pri kiu malsano temas, li respondis elturnigheme.

Kaj kiam li revenis hejmen, atendis lin tie ankorau du virinoj. Li
estu tiel afabla kaj iru al iliaj infanoj....

Post la dudekdua horo li revenis. Sinjorino Welch atendis lin
malpacience.

"Kio okazis tiom subite?" shi demandis.

"Difterio," diris la kuracisto malrapide kaj peze li sidighis en la
fotelon.

"Che chiuj kvar?"

"Jes. Kaj mi timas, ke ili ne restos solaj. Almenau oni diris al mi,
ke en ankorau kelkaj domoj estas malsanaj infanoj."

"Chu vi havas sufiche da kontrau-difteria sero?"

"Jes, mi havas, sed.... sed mi timas--"

"Kion?"

"Mi timas, ke ghi estas jam tro malnova kaj efikos nur malforte."

"Ho!"

"Mi ne kulpas pri tio. Novan mendon mi faris somere, kiel mi faras
chiujare. Eble ghi survoje perdighis, eble la shipo ne povis veturi
pluen--kaj nun--"

"Kion nun?" ripetis lian vorton la palighinta sinjorino.

"La seron mi devas havi je chiu prezo!"

"Sed kiamaniere vi povas ghin akiri? La plej proksima bakteriologia
instituto estas en Seattle, tio signifas distancon de kvin mil
kilometroj--kaj vi devas ghin havi tre baldau, tre rapide, chu ne?"

"Jes, tre rapide. Char se eksplodos epidemio chi tie en la nordo,
tiam ghi estas multe pli kruda ol en civilizitaj regionoj. Se estus
somero, oni alveturigus la seron per aviadilo. Sed nun--en tiu chi
terura vintro--"

En la chambro regis profunda silento.

La kuracisto subite levighis.

"Kien vi volas iri?" demandis lin sinjorino Welch.

"Al la poshtoficejo. Mi faros chion, kio estos en miaj fortoj."

Li surmetis pezan pelton kaj eliris en la bruantan ventegon.




Chapitro 2

Ghemantaj dratoj


Doktoro Welch rapidis tra la senhomaj stratoj al la poshtoficejo. La
senkompata frosto penetris ankau sub lian dikan peltmantelon, sed
la kuracisto malatentis tion. Li ja ech ne sentis ghin. Chiuj liaj
pensoj estis fiksitaj al la unusola: havigi la seron kaj transportigi
ghin kiel eble plej baldau al Nome.

Fine li atingis la poshtoficejon. Li frapegis la masivajn
fenestrokovrilojn kaj auskultis. Momenton nenio movighis. Sed poste
knaris la shtuparo, shlosilo grincis kaj la oficisto iom malfermis la
pordon.

"Hallo, kiu estas?" li ekvokis en la mallumon.

"Welch," sonis la konciza respondo.

"Ho, jen vi, sinjoro doktoro! Bonvolu eniri, char la vento estas
kapabla forporti la homon."

"Sinjoro Smith, mi devas forsendi ekspres-telegramon al Seattle,"
diris la kuracisto.

"Tre simpla afero, sinjoro doktoro!"

La kuracisto eniris la oficejon kaj sidighis sur la seghon. La
poshtoficisto preparis al si krajonon kaj paperon.

"Nu--ni povas komenci!"

Kaj doktoro Welch diktis:

"Al bakteriologia instituto en Seattle. Nome, la 25-an de januaro.
Difteri-epidemio, ni ne posedas freshan seron. Sendu tuj. Doktoro
Welch."

La oficisto apenau finskribis, kiam li demandis timigite:

"Chu en nia urbo estas difterio?"

"Bedaurinde."

"Kiom da pacientoj?"

"Ghis nun kvar. Sed mi timas, ke ili estos pli multaj."

"Tio estas malbona. Tre malbona. Char alportigi la seron el Seattle
en tiu chi sezono--tio ja estus vera miraklo."

"Mi scias. Sed se la infanoj devas vivi, tiu chi miraklo devas
okazi."

Sinjoro Smith sidighis al la telegraf-aparato kaj frapetis per
shlosilo shajne sensignifajn, sed vere tiom gravajn streketojn kaj
punktojn.

"Ghi progresos rapide. Chiuj linioj estas malokupitaj," li diris post
forsendo de la telegramo.

"Mi dankas vin. Se la respondo venos ankorau nun dum la nokto, sendu
ghin per iu, mi petas, al mia domo. Se venos nenio, matene mi vizitos
vin."

"Restu momenton por varmighi che mi, sinjoro doktoro!"

"Dankon! Mi estas maltrankvila. Kiu scias, chu ne atendas min hejme
denove iu malfelicha patrino."

Doktoro Welch revenis hejmen. Sinjorino Welch atendis lin.

"Chu vi sukcesis?" shi demandis tuj en la pordo.

"Jes. La telegramo estas jam forsendita. Nur ke en Seattle oni agu
rapide. Sed kredu al mi--," li volis ankorau ion aldoni, sed subite
li eksilentis kaj mediteme rigardis al la estingighanta fajreto en la
forno.

"Chu vi volis ion diri?" ekrigardis lin sinjorino Welch kaj shia
kunsenta rigardo atestis, ke shi travivas kun sia edzo chiujn dubojn,
luktojn kaj esperojn.

"Jes.... efektive.... ghi ja estas malfacila afero, Silvio! Kiel ajn
mi pripensas tion, mi tamen ne povas imagi al mi, ke ili estos
kapablaj alveturigi la seron alimaniere ol per aeroplano. Kaj mi
dubas, chu aeroplano kuraghus chi tien nun, en la frostoj, kiajn ni
jam longan tempon ne travivis."

Sinjorino Welch ne respondis. Ankau shi konkludis la samon, sed
tamen shi ne povis kaj ne volis kredi, ke la infanoj de Nome devos en
la venontaj tagoj morti sen helpo.

La geedzoj Welch ne povis pro turmentaj pensoj ech dormi. Ili ambau
meditis kaj che chiu brueto mildigis la spiradon, por ke ili audu
eventualan frapadon de iu patrino au de la sendito el la
poshtoficejo.

Fine antau la tagigho audighis energia frapado je la pordo. Doktoro
Welch saltis el la lito kaj rapidis malfermi.

"Jen la telegramo, sinjoro," donis al li folieton maljuna Jim.

"Mi dankas vin, Jim," diris la kuracisto kaj iris kun la telegramo en
la dormochambron.

"Chu nova paciento?" demandis sinjorino Welch.

"Ne. Telegramo el Seattle."

"Jam? Legu, mi petas vin!"

"Al doktoro welch nome punkto seattle la dudeksesan de januaro
punkto ni forsendis la seron per aeroplano al anchorage punkto pluen
la aeroplano ne povas riski pro la veteraj malhelpajhoj punkto la
pluan alporton aranghu mem punkto doktoro jenkins."

Anchorage-Nome!

Nur chi tiuj vortoj traflugis la pensojn de la kuracisto, kiam li
finlegis la telegramon. Du mallongaj vortoj, sed kio kushas efektive
inter ili! Kiom da glaciaj ebenajhoj, neghmontoj kaj perfidaj
abismoj! Kiom da ventegoj kaj frostoj! Kiom da senkonsola polusa
mallumo, kaj kiom da sporadaj, grizaj radioj de taglumo!

Sed la alvoko estis konciza kaj klara. La pluan alporton aranghu mem!
Neniu demandas, kiaj transport-ebloj ekzistas en tiu chi dezerta
lando. Kaj chu mirinde? Kiu ja devas chi tie koni chion pli bone ol
li, doktoro Welch, kiu vivas en Alasko pli ol dudek jarojn? Jes,
doktoro Jenkins pravas. Seattle-Anchorage, tio estis lia devo. Sed
Anchorage-Nome, tio estas afero de doktoro Welch.

La zorg-elcherpita kuracisto malrapide rektighis. Subite li sentis,
kvazau li liberigus sin de chiu lacigho, senpovo kaj timo antau la
fantomo de la epidemio. Li apartenis al tiuj homoj, kiuj ne evitas
respondecon. Kiuj ghojas, se antau ilin estas starigitaj tiaj
taskoj, kiaj shajnas al la plimulto de la homoj nevenkeblaj. Li estis
unu el tiuj, kiuj trovas la sencon de la vivo en la plenumo de siaj
devoj.

Rapide decidighinte, li foriris al la poshtoficejo.

"Bonan tagon, sinjoro Smith! Do--vi jam scias..."

"Jes, sinjoro doktoro. Sed kion ni faru nun?"

"Chu mi povas fari telefonan komunikon al Anchorage?"

"Espereble. Almenau post noktomezo mi estis sciigita, ke chiuj
linioj estas nedifektitaj."

"Bonege! Kontaktigu min kun la stacidoma oficejo!"

La alvoko al la stacidoma oficejo en Anchorage flugis per zumantaj
dratoj tra la dezertaj tundroj, frostighintaj riveroj kaj vastaj
praarbaroj pli rapide ol la plej sovagha uragano.

Post nelonge ili estis en kontakto.

Doktoro Welch prenis audilon.

"Tie chi Nome, doktoro Welch. Kiu estas che la aparato?"

"Staciestro de Anchorage."

"Sinjoro staciestro, hodiau estos al vi transdonata la sero--"

"El Seattle por Nome, jes, mi scias pri la afero," interrompis lin la
staciestro. "Ni atendas ghin antau la vespero."

"Chu funkcias fervoja servo al Nenana?"

"Ghis nun jes. Sur kelkaj lokoj estighis ja iom grandaj neghamasoj,
sed ghi denove sukcesis liberigi la fervojon."

"Bone! Post ricevo de la sero forsendu ghin per la plej proksima
vagonaro al Nenana!"

"Ili aranghos tion, sinjoro doktoro! Cetere--restu momenton che la
aparato, mi parolos kun nia lokomotivejo."

"Mi atendas."

Doktoro Welch tenis la audilon. Post nelonge audighis la staciestro
denove.

"Hallo--chu vi estas che la aparato?"

"Jes."

"Sinjoro doktoro, la seron ni forsendos al Nenana per ekstra
lokomotivo."

"Bonege, sinjoro! Ili dankas vin!"

"Kaj kiamaniere vi alveturigos ghin el Nenana?"

Doktoro Welch embarasite eksilentis. Se li scius tion!

Pli frue ol li povis respondi, enkuris en la poshtoficejon ploranta
virino.

Shi estis Eskimino.

"Sinjoro doktoro, mi petas vin venu tuj al ni! Nia Kudlago estas
malsana, li estas tiom varmega, li malfacile spiras--"

"Atendu patrino, tuj mi estos preta," li diris al shi. Kaj klinite al
la telefon-aparato, li vokis:

"Hallo!?"

"Jes!"

"Komuniku al Nenana, ke la pluan alveturigon de la sero aranghos mi
mem! Ili atendu miajn instrukciojn!"

"Jes, mi sciigos ilin. Persistu!"

"Dankon!"

Doktoro Welch pendigis la audilon, adiauis al Smith kaj iris kun la
Eskimino en shian loghejon. Ghi estis kompatinda kabanacho,
konstruita el miksajho de ligno, argilo, musko kaj shtonaro. En la
angulo sur la ligna kushbreto, kovrita per senharigitaj feloj, kushis
dekjara knabo. Li eruptis konfuzajn, nekompreneblajn kriojn. Sur lia
frunto shvito perlis.

La kuracisto eksciis tuj che la unua rigardo, ke li venas malfrue.

"Kiam li ekmalsanighis?" li demandis la malfelichan patrinon, kiu ne
chesis korshire plendi.

"Antau.... du.... tagoj," shi singultis.

"Jam antau tri," audighis murmura vocho el alia angulo de la
malforte prilumita chambro.

Doktoro Welch rigardis tien. Nur nun li ekrimarkis, ke tie kushas
amaseto da feloj, en ghi ia amaso da grasajho, ostoj kaj malpureco,
kiu kune reprezentis la malafablan kapon de la eskima familio.

"Kaj kial vi ne alvokis min pli frue?"--

"Kiu ja pensus, ke la malsano povas esti tiom malbona! Ho, sinjoro
doktoro, savu lin!" per ploranta vocho petegis la virino.

"Ghi aspektas tre serioza. Sed eble ni sukcesos savi lin," diris la
kuracisto.

Per siaj vortoj li volis nur konsoli kaj plifortigi. Li sciis, ke chi
tie chio estas jam senespera.

El la eskima kabano li iris rekte al la sherifo.

Post nelonge la tuta urbo sciis, kio okazis. Estis malpermesite amase
kunveni. Ankau hoteloj estis fermataj, char epidemio ne limighas nur
je la infanoj. Dum la tago montrighis, ke malsanighis ankau kelkaj
plenkreskaj personoj.

Doktoro Welch havis la manojn plenaj de laboro. Li mem jam ne sciis,
en kiom da domoj li vizitis la malsanulojn. Kaj chiu injekto, kiun li
donis, pikis lin pli multe ol la pacienton. Li ja konsciis, ke li
povas nur malproksimigi la katastrofon, sed ke li ne povos ghin
haltigi por chiam.

En la malfrua posttagmezo li ricevis la sciigon, ke Kudlago mortis.

Kiam li fine vespere reiris al sia hejmo, li estis ghismorte
lacigita. Dum la tuta tago li ne manghis ech unu manghopeceton. Kaj
la doloro de chiuj pacientoj koncentrighis en lia animo. Li suferis
kun chiuj, kaj pro chiuj.

Antau noktomezo iu ekfrapis je la pordo. Doktoro Welch iris
malfermi. Sur la strato staris sendito el la poshtoficejo. Li
alportis telegrafan sciigon el Nenana:

"Al doktoro Welch, Nome. La fervojstacio Anchorage sciigis nin, ke
ghi forsendas la seron per ekstra lokomotivo. Sur la fervojo estas
novaj neghblovajhoj, sed laboristoj jam forigas ilin. Tagmeze la sero
povas esti en Nenana. Komuniku, kion pri ghi!"




Chapitro 3

Propono


Doktoro Welch iris al la fenestro kaj fikse rigardis en la malluman
nokton. Liaj fingroj maltrankvile tamburetis sur la fenestrotabulon.
El lia pala vizagho oni povis scii, kiel febre li ion pripensas.

Komuniku, kion pri ghi.

Kiel kruela ghi estas kaj kompatinda samtempe! Je distanco
de kelkcent kilometroj kushas la paketo, kiu por ilia urbo
signifas vivon. Se oni ne alveturigos ghin ghustatempe, dekoj da
homoj--infanoj kaj plenkreskuloj--senpove pereos. Kaj li vizitados
unu pacienton post la alia, li rigardos en iliajn brilantajn
okulojn, li donados al ili injektojn, kies efiko rapide malaperos,
kaj je chiuj demandoj li devos nur levi la shultrojn kaj per rompita
vocho respondi:

"Sed jes.... estas sufiche da sero... kompreneble.... ghi estas en
Nenana. Kion pri ghi?"

Por kio estas chiuj eltrovajhoj de la moderna tekniko, se ili ne
povas helpi tie, kie temas pri savo de homaj vivoj? Por kio estas
automobiloj en tiu chi terura lando? Por kio estas la aeroplanoj
meze de polusa vintro?

Kaj en liajn pensojn komencis shtelighi io kiel amara riprocho. Kial
li loghighis en tiu chi lando forgesita de Dio kaj homoj, en tiu chi
mizera urbo, kiu estas la lasta civilizita loko sur la amerika
kontinento. Kiel facilan kaj komfortan vivon havas homoj vivantaj en
la sudo! Tie sufichus nur voki per la telefono kaj post kelkaj horoj
estus la sero en la manoj de la kuracisto. Kaj chi tie....?

Sed subite li rekonsciighis. Li ekhontis pri tiu chi momenta
malforteco. Ne, ne--la vera viro ne parolas tiamaniere. Plendi povas
nur malbravuloj. Riprochi la sorton pro ghiaj malfavoro kaj malico
povas nur homoj de etaj koroj. La vera viro ektimas neniun
malhelpajhon. Kaj ju pli da ili li--renkontos survoje, des pli
kuraghe li ekmarshas, li batalas kaj venkas!

Li forpashis de la fenestro kaj lia rigardo glitis al la biblioteko.
Li malfermis la tirkeston kun geografiaj libroj kaj momenton li
serchis ion en ghi, sed sensukcese.

"Silvio, chu vi prenis de chi tie landkartaron?"

"Mi havas ghin, patro," diris Georgo.

"Ho--vi ankorau maldormas? Iru jam dormi, kaj ankau vi, Silvio!"

"Kaj kion vi respondos al ili?" demandis sinjorino Welch, kiu
intertempe tralegis la telegramon kaj nun kune kun Georgo studis
landkarton de Alasko.

"Mi ankorau ne scias," respondis la kuracisto. "Sed mi devas solvi
la problemon, kaj tuj. Permesu, Georgo!"

Li ja konis detale la landkarton de Alasko, sed li tamen volis
plivigligi la memoron per rigardo en la landkartaron.

Momenton li atente rigardis la cirkletojn, kiuj indikis la urbojn kaj
vilaghojn situantajn inter Nome kaj Nenana. Poste li prenis la
cirkelon kaj liniilon kaj mezuris distancojn inter la unuopaj lokoj.
Sed li ne povis solvi la problemon kiel ajn; senchese li skuis la
kapon.

"Chu ne estus eble aranghi iun ekspedicion el Nome, kiu veturu tien?"
ekhavis ideon sinjorino Welch. "Eble ni trovus kelkajn virojn, kiuj
provus tion."

"Neeble! Ke ni trovus tiajn virojn, pri tio mi ne dubas. Sed kiel
longe daurus la veturo? Kaj dume.... kiom da homoj mortus!"

"Au... se oni forsendus el Nenana la motor-sledon!" ekbrilis la
okuloj de Georgo.

La kuracisto ekridis kaj karesis la filon per amplena rigardo.

"Vi ja ankorau ne scias, Georgo, kio estas Alasko. Jes, se ghi estus
bela ebenajho, sur kiu trovighus neniu malhelpajho--kial ne? La
motor-sledo certe estus chi tie plej baldau. Sed chu vi povas imagi
al vi, kio atendas la veturanton en tiuj chi dezertaj kaj perfidaj
regionoj? Se ne estas eble uzi la aeroplanon, tiam restas nur unu
komunikilo. Kaj tio estas--"

"La hunda kunjungajho!" interrompis lin Georgo.

"Jes. Kaj tiu, kiu gvidos ghin, devos havi nervojn kiel el shtalo,
okulojn viglajn kiel che falko, li devos esti elasta kiel ligno kaj
rapidmova kiel cervo. Kaj li devos tre bone koni la regionon, char
alie li certe vojeraros kaj pereos."

Chiuj eksilentis. En la chambro regis premanta silento. Nur la
pendolo de la horlogho en egalaj intervaloj forkalkulis la sekundojn,
kiuj rapide shanghighis en minutojn, el kiuj chiu rememorigis al ili
la krudan realon.

Georgo suprenlevis la kapon kaj rigardis al la patro. Li vidis lian
zorgoplenan vizaghon, lacajn okulojn--kaj subite li eksentis tiom da
kompato pri la patro, ke li ne povis resti sur unu loko. Li levighis
kaj iris tra la chambro tien kaj reen. Chu estas vere nenia helpo? La
malbenita paketo! Ghi restos en Nenana--kaj poste iu ankorau povos
riprochi la patron, ke li ne scipovis aranghi la transporton!

Pri la transporto entute ech ne temas. Ja ekspedicion, kiun proponis
la patrino, oni povus forsendi rekte el Nenana--oni ja shparus unu
vojon. Sed grava estas rapideco kaj tempo! Kio helpus al la patro, se
li ricevus la seron nur post unu monato! Nun estas necese agi rapide.
Kun la paketo oni devas veturi kiel en vetveturo, kaj--se
necese--transdonadi ghin unu al la alia, sen ia pauzo, sen ia
ripozo, tiel, kiel ili faris antau nelonge en gimnastika horo--kaj
tiumomente Georgo subite haltis.

Li saltis al la patro, pendigis sin chirkau lia kolo kaj ghoje
ekkriis:

"Pachjo, mi jam scias...!"

"Kion?"

"Mi scias, kion ni faros kun la paketo! Bonege! Bonege! Ghi certe
sukcesos!"

"Do--kion?" la patro ne komprenis.

Ankau la patrino scivole rigardis la knabon, kies vizagho radiis pro
ghojo.

"Ili aranghu stafeton!" ekkriis Georgo kaj triumfe rigardis la
surprizitajn gepatrojn.

"Stafeton? Kiel?"

"Nu, rigardu!" Georgo montris la landkarton kaj vigle klarigis sian
ideon: "Unu kunjungajho veturos el Nenana, chu ne. Ghi alveturos al
Tolovana kaj tie atendos alia viro kun nova kunjungajho. La tria
estos en Hot Springs, la kvara denove aliloke--mallonge dirite chie,
kie survoje el Nenana kun ni ekzistas telefona komunikigho. Ghi estas
stafet-veturo en granda mezuro--faru tion, pachjo!"

Doktoro Welch subite pliviglighis. Chiu lacigho estis for. Unue li
jhetis longan rigardon al sia edzino. Poste li rapide levighis,
chirkaubrakis la filon kaj kisis lin.

"Jen, Georgo... tion oni nomas--doni konsilon ghustatempe. Do,
stafeto.... Ke mi ne ekhavis tuj la saman ideon! Ghi ja estas vere la
sola ebleco...."

Li surmetis la peltmantelon.

"Kien vi iros?" demandis sinjorino Welch.

"Al la poshtoficejo. Mi devas sciigi ilin pri mia decido."

"Sed chu ne estus eble fari tion morgau matene? Denove vi ne
dormos."

"Nenio alia restas. Morgau matene chiuj lokoj devos esti sciigitaj,
pri kio temas."

"Chu ghi sukcesos, pachjo?" ghojkriis Georgo.

"Certe! Mi kredas, ke ni trovos la homojn, kiuj konas sian devon. Kaj
se ghi sukcesos, ni estos savitaj!"

La horlogho jam antau longe finbatis noktomezon, kiam la kuracisto
ekiris al la poshto. Sed li iris facile, kvazau li ne estus
travivinta tagon plenan de tumulto, laboro kaj zorgoj.

Smith maldormis.

"Mi supozis, ke vi venos ankorau dumnokte, sinjoro doktoro," li
bonvenigis la malfruan vizitanton.

"Nevolonte mi ghenas vin, sinjoro Smith, sed--"

"Nenia gheno! Mi faros kompleze chion por havi la seron chi tie kiel
eble plej baldau. Kompreneble, se tio estos nepre ebla."

"Ghi sukcesos, sinjoro Smith, ghi certe sukcesos," diris la kuracisto
ghojplene.

Kaj post duonhoro flugis en chiujn pli grandajn lokojn inter Nome kaj
Nenana la alarmanta alvoko:

"Aranghu stafeton, kiu alveturigos la seron en minacitan Nome. La
raporton pri la alighintaj viroj sendu tuj al Nome kaj al Nenana.
Doktoro Welch."

Kiam la kuracisto forlasis la poshtoficejon, chirkauis lin la
nepenetrebla mallumo. Ghi estis la mallumo, el kiu grimacas la morto.
Sed nun li jam ne timis ghin.

Chu venkos la vivo?

Vere, malfacile respondi, kiam la decida lukto ankorau ne
komencighis. Sed sufichas, ke estis donita ordono al la atako. Jam en
ghi estas la vivo kaj la forto.

Kaj sur la vizagho de doktoro Welch aperis esprimo de firma decidemo.




Chapitro 4

La volontuloj


La malgranda hotelo en Unalaklik estis plenplena. Kaj chiam ankorau
venadis novaj viroj. Iuj staris chirkau la ardigita forno, la aliaj
sidis che la tabloj. Ili atendis, ghis venos la sherifo, kaj vigle
interparolis.

"Mi estas vere scivola, kial li kunvokis nin," diris la chasisto
Finke.

"Eble aperis nova dekreto pri la plialtigho de la impostoj,"
audighis la tajloro Stilding, la eta vireto, kiu estis ghusta malo
de fortkorpulo Finke.

"Ne ghenu min pri la impostoj," grumblis la gastejestro. "Jam nun
ili estas tiom altaj, ke mi ne scias, kie staras mia kapo."

"Nu nu, nur malrapide, Sam," incitetis lin la tajloro. "Kiu fartas
vere malbone, tiu ordinare ne plendas."

"Nur staru por unu duonjaro sur mia loko!" faris zorgoplenan mienon
la gastejestro. "Poste vi parolus alimaniere."

"Eh, chiu el ni havas sufiche da propraj turmentaj zorgoj," svingis
per la mano Finke. "Kaj--ke mi ne forgesu--mia edzino alportis el
vendejo ian panikan sciigon el Nome. Chu vi audis pri la afero?"

"Laudire furiozas tie ia epidemio," informis kompleze la tajloro.

"Kompreneble--mi ne scias, kio estas vero. Tio povas esti nur nova
blufo. Vi ja scias....ni chiuj estas fermitaj inter kvar muroj,
solidan laboron oni ne havas--kaj pro tio homoj fikcias diversajn
sensaciajn informojn, por ke ni per ili amuzighu."

"Sed ne," neis per la kapo la gastejestro, "io estos vero. La
poshtestro ech diris, ke tie mankas medikamentoj--au io simila."

"Nu, tio estus malbona," diris pripenseme Finke.

La tajloro Stilding volis ekparoli pri chiuj malsanoj, kiujn li
travivis, kiam malfermighis la pordo kaj en la ejon venis la sherifo
de Unalaklik, brue salutata de la kunvenintaj viroj.

Li ekstaris antau la bufedo, kaj kiam chiuj silentis, li komencis:

"Viroj! Eble vi estas surprizitaj, ke mi kunvenigis vin tiom
neatendite. Sed la afero estas tiom grava kaj urgha, ke mi ne povas
prokrasti ghin."

La cheestantoj farighis pli atentemaj.

"Eble vi jam audis, ke en Nome aperis difterio. Doktoro Welch
bezonas kiel eble plej baldau freshan seron. Li mendis ghin en
Seattle. La aeroplano alportis ghin al Anchorage, sed pluen ghi ne
povis flugi. En tiu chi momento la paketo estas survoje al Nenana,
kien ghi vershajne estos alportata hodiau tagmeze. Sed temas pri
tio, kiamaniere transporti ghin el Nenana al Nome."

La sherifo rigardis la virojn, kvazau li atendus ilian proponon.

Chiuj silentis. Nur de la tablo, kiu estis che la forno, audighis
malkuragha vocho:

"Malfacila afero!"

"Doktoro Welch pripensis chiujn cirkonstancojn," daurigis la
sherifo.

"Kaj fine li konstatis, ke estos necese aranghi stafet-veturon.
Hodiau mi ricevis de li telegramon."

Kiam li finlegis ghin, la salono silentis. Sed nur momenton. Char tuj
poste audighis kelkaj ekkrioj:

"Tio estas neebla!"

"En tiu chi vetero, kiam ni ech hundon ne elpelus--en Nome-n?"

"Absoluta frenezeco!"

"Oni facile diras: aranghu stafeton! Sed kiu veturos?"

"Tio estus certa mortveturo!"

La salono bruis kiel vespa nesto.

La sherifo staris che la bufedo kaj li observis per rigida rigardo la
shtormon de indigno, kiun vekis lia komuniko. Post kelkaj momentoj li
tintigis la glasojn. La kunvenintoj denove trankvilighis.

"Vi pravas, amikoj," kaj li elparolis la vorton, "amikoj" kun tiom
malvarma akcento, ke chiuj tuj divenis, kion la sherifo sentas. "Ghi
aspektas vere kvazau absoluta frenezeco, kaj kiu partoprenos la
stafetveturon, tiu devos esti preparita por chio. Sed ghuste pro tio
neniu estas devigata. La alighoj estas memvolaj."

"Feliche!" respiris iu duonlaute.

La sherifo ne lasis sin gheni kaj daurigis:

"Kaj tial mi demandis vin: kiu memvole alighas por veturigi la
paketon da sero el Unalaklik al Nome?"

La silento, kiu ekregis post tiu chi demando, ne estis interrompita
ech per unu vorto. Kelkaj viroj klinis la kapon, char ili volis eviti
la esploran rigardon de la sherifo. La aliaj scivole chirkaurigardis
tra la superplenigita salono. Sur kelkaj vizaghoj aperis malrespektaj
ridetoj.

Kaj en tiu hontiga silento audighis de malantaue la klara, kvazau
metala vocho:

"Mi!"

Chiuj surprizite rigardis malantauen.

Kiel? Chu Gunnard Kasson? Tiu longstatura viro kun malgrasa vizagho
kaj severe kuntiritaj trajtoj, kiu alvenis chi tien kun edzino kaj du
infanoj antau kelkaj jaroj el Finnlando?

Jes, estis li. Dum la tuta agado li ne parolis ech unu vorton. Chiujn
rimarkojn li per unu orelo audis kaj per la dua ellasis. Li staris
en la angulo neparolema kaj profunde meditanta. Li audighis nur
tiam, kiam oni devis paroli koncize kaj reale.

Ili atakis lin kvazau vespoj.

"Vi...! Chu vi scias, kion tio signifas--veturi en tiu chi vetero al
Nome?"

"Mi scias."

"Kaj chu vi scias, ke vi devos atendi pli facile morton, ol revenon
hejmen?"

"Jes."

"Vi forgesas vian familion!"

"Ne."

"Kion faros chi tie viaj infanoj sen vi? Videble, kiom vi amas ilin!
La bona patro zorgas antau chio pri sia propra familio!"

"Jes, kaj li pensas pri siaj infanoj!" insistegis alia.

Sed tio estis jam ankau por la trankvileca Gunnard Kasson tro multe.
Li pashis antauen kaj starighis apud la sherifo. En liaj okuloj
ekbrulis stranga fajreto.

"Vi memorigis min pri miaj infanoj. Nu, ghuste je ili mi pensis la
tutan tempon kiam la sherifo rakontis al ni pri la tragedio en Nome.
Kaj se mi alighas al la veturo, mi faras tion nur pro tio, ke mi amas
miajn infanojn. Mi povas imagi al mi, kion ni chiuj sentus, se la
epidemio furiozus che ni, kaj se ni estus devigataj--same kiel nun la
Nomeanoj--atendi la helpon de aliaj homoj. Tiam mi shatus audi viajn
rimarkojn pri la bravaj viroj kiuj timante pri sia propra vivo pasive
alrigardis, kiel dekoj da infanoj balancighas inter la vivo kaj
morto! Sed nun mi volas audi jam nenion--kaj precipe ne pri mia
familio. Mi alighis kaj mi veturos."

La cheestantoj eksilentis. La viroj embarasite chifis siajn chapojn.
Ili klinis la kapojn kaj nekompreneble murmuris. Gunnard Kasson donis
al ili fortan baton.

Kaj denove ekparolis la sherifo:

"Kiu volas veturi kun Kasson?"

Preskau chiuj manoj levighis alten.

La sherifo ridetis. Kaj el lia vocho perdighis chia malvarmo, kiam li
daurigis:

"Ghi estis nur malgranda ruzo mia, amikoj, kaj vi certe pardonos min.
Efektive--Kasson veturos sola. Mi volis nur konvinkighi, chu antau
mi staras viroj au malbravuloj. Mi ja en la animo jam decidighis, ke
mi rezignos mian oficon kaj mem veturos. Char ne estus tre granda
honoro gvidi komunumon, kies viroj ne scias sian devon."

Kaj sin turninte al Kasson, li aldonis:

"Mi dankas vin, Kasson! Mi dankas vin nome de la infanoj el Nome. Kaj
nome de la infanoj de la tuta mondo."

Kiam li premis la manon de Kasson, en la salono eksonis aplaudo.
Fine ekestis preskau konflikto pri tio, kiu veturu.--Sed char Kasson
alighis la unua, estis interkonsentite, ke li veturos.

Chiuj arighis chirkau li kaj donis al li la manon. Ili ekhontis pro
tio, ke ili havis tiom malmulte da kompreno pri la suferado de siaj
proksimuloj. Ilin turmentis la riprochoj de la konscienco pro la
egoismo, kiu kaptis ilin dum kelkaj momentoj. Ili klopodis rebonigi
sian eraron almenau per tio, ke ili konsilis al Kasson, kiamaniere li
devos prepari sin por la danghera veturo.

Intertempe la sherifo rapidis al la poshtoficejo.

Kaj post kelkaj minutoj flugis al Nome la ghojiga raporto. Ghi estis
ja konciza, sed en ghi kushis la tuta beleco kaj fiereco de la homo:

"Unalaklik preparita. Veturos Gunnard Kasson."

La saman tagon akceptis Nome ankorau kvar telegrafajn depeshojn:

"Ruby--preta. Leonard Seppala."

"Hot Springs--preparita. Emil Erikson."

"Tolovana. Iras Wurd Kalland."

"Nenana. La kontakto kun Tolovana funkcias. Veturas Will Shannon. _Li
ekvojaghis hodiau tagmeze_."

Doktoro Welch iris antau vespero al la poshtoficejo. Denove li
travivis tagon de strecha laboro. La epidemio disvastighis per
nekredebla rapideco. En chiu horo estis anoncataj novaj kaj novaj
malsanuloj. Krom Kudlago jam mortis ankorau du pacientoj.

Li venis al la poshto en tiu momento kiam la oficisto Smith
transskribis la lastajn signojn de la Mors-alfabeto. Doktoro Welch
malpacience ekprenis la telegramon el Nenana kaj legis ghin. Post
finlego ekbrilis en liaj okuloj varmegaj larmoj. La larmoj de admiro
kaj dankemo.

Ili jam veturas!

Ili jam venigas la savon! Ili venigas la vivon por dekoj da minacataj
infanoj! Ke ili alvenu ghustatempe!

Li rigardis al la urbo.

Al li shajnis, kvazau la nigra ombro de la morto farighas pli hela
pli malforta, kvazau ghi levighas super la tegmentojn de la domoj.
Sed poste ghi restis staranta kaj kvazau fiksita ghi pendis super la
urbo.

Doktoro Welch ektremis. Li konsciighis, ke la danghero estis
plimalgrandigita, sed tute ne forigita. La sorto de la urbo Nome
kushas en la manoj de kelkaj kuraghaj viroj.

En la manoj de stafeto.

Chu ghi alvenos?




Chapitro 5

La stafeto


Doktoro Welch ne estis la sola homo, kiu kelkfoje dum la tago vizitis
la poshtoficejon en Nome. La dua viro, kiu senchese forsendis la
telegrafajn depeshojn en la civilizitan mondon, estis la jhurnalisto
Hilton.

Jam de la unua interparolo kun la kuracisto estis al li klare, ke
temas pri okazo tre grava, kaj li, kiel jhurnalisto, tuj decidighis,
ke li eluzos tion. Li apenau eksciis pri la epidemio, kiam li tuj
forsendis al sia jhurnalo detalan raporton, en kiu li priskribis la
malesperan situacion en la plej norda urbo de la amerika kontinento.
La jhurnalo represis ghin en okulfrapa arangho sur la fronta pagho.
Kaj char la sciigon prete disvastigis ankau la radio, post nelonge
sciis pri la afero la tuta kultura mondo.

Nome kaj ghiaj trafitaj loghantoj farighis la centro de la universala
atento. Ne estis homo, kiu ne interesighis pri la dramo en la dezerta
nordo.

Chiu nova depesho de Hilton estis sensacio. Jhurnaloj presis apartajn
eldonojn en centmilaj eldonkvantoj. La redakcioj estis supershutataj
per demandoj. Arighis sennombraj proponoj, kiamaniere oni povus
transporti la seron el Nenana al Nome. Sed chiuj estis destinitaj
al pereo nur pro tiu simpla kauzo, ke ili estis nerealigeblaj.

La aviadistoj, kiuj vidis en transporto de la sero unuavice aferon de
sia profesia honoro, supershutis per telefonaj demandoj la
meteorologiajn staciojn. Inter ili estis ankau tiuj, kiuj volonte
riskus ech sian vivon, nur ke ili povu helpi la malfelichan urbon.
Sed la informoj de la meteorologiaj stacioj estis tiom malfavoraj, ke
ne estis eble doni permeson pri ekiro.

Kaj kiel proksimighis la paketo al Nenana, tiel kreskis la sufoka
strecho. Kio sekvos?

En la laborejoj, en la vendejoj, sur la stratoj, en la vagonaroj, en
la oficejoj, en la kafejoj, ja ech en la lernejoj oni parolis pri
nenio alia ol pri Nome. Chu la paketo restos en Nenana? Au chu
okazos ia miraklo, kiu ebligos transporti la seron al la destinita
loko?

Tiuj estis momentoj, kiam la malfelicho vekis en la homoj la plej
noblajn sentojn: kompaton al la suferantoj kaj klopodon helpi ilin.

Chefan vorton en la diskutoj havis kompreneble tiuj, kiuj konis
Alaskon el propra sperto. Tiuj estis precipe la eks-orministoj, al
kiuj prezentighis la alloga okazo por plivigligi la rememorojn pri la
malkvietaj jaroj de sia vivo. Ili rakontis pri kruelaj frostoj kaj
teruraj ventegoj, pri la netraireblaj montpasejoj, el kiuj precipe la
_Chilcoota_  pereigis centojn da kuraghaj aventuruloj, pri la krutaj
glacirokoj kaj perfidaj abismoj, pri la bestaro, kiu en vintro
farighas tre danghera--kaj per chiuj rakontoj ili vekis grandan
intereson che siaj auskultantoj--sed ili ne scipovis per ili
konsoli.

Ju pli klare la homoj konstatis, ke en tiu chi lukto kun la
senkompata naturo la homo estas senpova, kaj al malsanaj infanoj
restas nenio alia ol la morto, des pli granda korpremigho kaptis
ilin.

Tiu chi nubo de la sufoka strecho estis subite distranchita per
blindiga fulmo:

_Veturos stafeto!_

Tiel, kiel en la naturo post ekflamo de la fulmo estas momento de
tomba trankvilo, kiun en la sekvanta momento anstatauas surdiga
tondrobruego--ankau la homoj legante la grandajn literojn pri la
alaska stafeto restis kvazau senkonsciigitaj. Sed poste ili ghojegis
kvazau infanoj, kaj renkontighante, homoj chirkaubrakis nekonatojn,
en la vagonaroj kaj chie, kie la homoj interrilatas, ekregis
admirinda komplezo, komunikemo, ghentileco kaj afableco--char chiuj
konsciighis, ke en tiuj chi emociaj momentoj la homaro donis sian
plej belan frukton. La stafeto farighis la devizo de la tago. La
infanoj aranghis stafetkurojn de la mateno ghis la vespero: en la
gimnastikejo, survoje al la lernejo kaj de la lernejo, sur la glitejo
kaj dum la glitkurado. La plenkreskuloj rigardis ilin--kaj
strange!--nun tute ne ghenis ilin, ke la infanoj malhelpas ilian
iron, ke ili krias kaj bruas. La plenkreskuloj rigardis ilin kun
aprobaj ridetoj, char ili ne vidis antau si la ludantajn infanojn,
sed kelkajn kuraghajn heroojn, kiuj jhus entreprenis neviditan
vetveturon kun la morto.

Will Shannon, Wurd Kalland, Emil Erikson, Leonard Seppala, Gunnard
Kasson!

La kvin nomoj, kiuj vigligis la mondon! La kvin nomoj, al kiuj estis
fiksitaj esperoj ne nur de tiu unu milo da loghantoj en Nome, sed
esperoj de la centmiloj kaj milionoj da homoj en la tuta mondo! La
kvin nomoj, kiuj vekis respekton kaj admiron, apenau ili estis
elparolitaj.

Io tamen bremsis la ghojegon kaj entuziasmon. Tio estis la penso;
kiel ili fartos dum la longa kaj danghera veturo.

Al chiu el la kvin herooj, kies nomoj ghis tiu tempo nenie estis
legeblaj, estis direktitaj la esperoj de la mondo egalgrade. Char
chiu estis la kolono, la pilastro, kiu devas ne krevi. Chiu estis la
chenero, kiu devas ne esti trashirita. Sur chiu el ili kushis la sama
kvanto de la respondeco. Se unu malsukcesos, la stafeto ne sukcesos.

La tuta mondo tremetis pri la sukceso de la plej kuragha veturo, kiun
la historio konis.

Nur tiuj, kiuj estis la chefaj personoj en tiu chi grandioza lukto
estis trankvilaj. Ili ne pensis pri tio, ke ili faras ion
eksterordinaran. En la senkompata lukto pri la taga pano ili lernis
simplecon. Pro tio la taskon, kiun ili surprenis, ili taksis kvazau
ion memkompreneblan. Ie en la dezerto mortas homoj kaj estas en ilia
povo savi ilin. Chu ili mem pereos plenumante ilian taskon? Eble. Sed
okazu kio ajn, ili faros chion, kio estos en iliaj fortoj. Ja, kiel
ili povus ankorau unufoje en la vivo rigardi en la okulojn de homo,
se ili dum tiaj cirkonstancoj restus hejme, en la komforto, en la
varmo, apud la varmigita forno? Chu estas io pli simpla kaj pli
komprenebla ol tio, ke ili veturas?

Kaj se iu montrus al ili la sensaciajn artikolojn en la jhurnaloj, se
iu dirus al ili, ke ili estas taksataj kiel la plej grandaj herooj de
la nunaj tagoj, ili svingus per la manoj, kvazau ili volus diri:
"Eh, lasu nin trankvilaj. Tiaj bagateloj!"

Chiu ja ankau erarus, kiu supozus, ke la stafeto ekveturis kun iaj
ceremonioj.

Will Shannon alvenis kun sia sledo kaj kunjungajho de dek du hundoj
al la stacidomo en Nenana; li anoncis sin che la staciestro kaj
atendis la alveturon de la lokomotivo.

Akompanis lin kelkaj amikoj, kiuj helpis al li kontroli la
kunjungajhon kaj premligi la rimenojn.

Kaj jam audighis la fajfo. La lokomotivo rulighis al la stacidomo.
La lokomotivestro rapide desaltis kaj transdonis al la staciestro
malgrandan paketon.

"Jen la sero," li diris.

"Kaj chu tio estas chio?" miris la chirkaustarantoj pri la malgranda
dimensio de la paketo, kiu pezis ne pli ol duonkilogramon. Ili ne
povis kompreni, ke la vivo de multaj homoj povas dependi de io tiom
malgranda.

"Jes," ridetis la lokomotivestro. "Kaj kiamaniere vi forsendos ghin
pluen?"

Ne estis necese klarigi tion al li. Char intertempe la staciestro
transdonis la paketon al Shannon. Tiu metis ghin en dikan felon,
chirkauligis ghin per fortikaj rimenoj kaj fiksis ghin al la sledo.

Poste li adiauis per manpremo la lokomotivestron, la staciestron kaj
amikojn, saltis sur la glitveturilon, eksvingis la vipon kaj--la
stafeto ekveturis.

"Sukceson!" kriis chiuj.

Sed la unua viro de la stafeto tion jam ne audis. Ne estis tempo por
longa prokrasto. La konscio, ke chiu horo, eble chiu minuto povas
signifi la savon de homa vivo, devigis rapidon.

Chio estis tiom simpla kaj tamen en tiu simpleco kushis tiom da
vireco kaj hardeco, sed ankau tiom da delikateco kaj amo!

La vojo al Tolovana kondukis tra la vasta arbaro sur la maldekstra
bordo de Tanana, kiu enfluas en la plej grandan riveron Yukon. Sed
ghi estis tiom neghblovita, ke Will Shannon estis devigata veturi tra
la vojo-nevojo.

Kiam la stafeto forlasis Nenana, la barometro montris -35 C. Sed
blovis tiom forta vento, ke la frosto estis duoble sentata. Will
Shannon surhavis pezan peltmantelon, peltan chapon, altajn botojn kaj
varmajn mufogantojn. Kaj li tamen veturinte kelkajn horojn
frostotremis. De tempo al tempo li kuris apud la kunjungajho por
iomete plirapidigi la cirkuladon de la sango.

Antau la vespero la vento chesis. Will Shannon eluzis la trankvilajn
momentojn por nutri la hundojn. Kaj poste daurigis la veturon.

En la mallumo li progresis multe malpli rapide ol tage. La
kunjungajho kelkfoje renkontis altan neghamason, la glitveturilo
multfoje preskau renversighis koliziinte kontrau falintan arbon. La
hundoj elcherpighis, kaj ankau Will Shannon sentis lacon en la tuta
korpo. Sed ech ne unufoje li sentis tenton ripozi. Li bone konsciis,
ke la savo de multaj homoj kushas en liaj manoj kaj lau tio li agis.

En Tolovana oni atendis lin jam en la vesperaj horoj. La satnutrita
kunjungajho de Wurd Kalland dormetis en la stacidomo. Wurd Kalland
kun siaj amikoj malpacience rigardis la horlogh-montrileton. Chu Will
Shannon alvenos?

Li alvenis nur iom antau noktomezo. Malgrau tio, ke li estis tre
lacigita, li ridetis.

"Felichan vojaghon!" li deziris al Kalland, transdonante al li la
paketon da sero.

Wurd Kalland metis la seron sur la sledon, svingis manon je saluto
kaj ekveturis. Tuj poste flugis al Nenana, al Hot Springs kaj al Nome
la telegrafa depesho, ke Will Shannon feliche alvenis kaj Wurd
Kalland daurigas la veturon.

Wurd Kalland havis antau si chirkau okdek kilometrojn da veturo. La
plej danghera estis la transveturo trans riveron Tanana. Ghi estis
frostighinta unu metron kaj ankorau pli profunden, sed en la lokoj,
kie estis rapidfluo, trovighis nur maldika glacia tegajho. Sufichus
surveturi tian lokon kaj....

En la mateno la temperaturo okulfrape malaltighis. Sur la firmamento
aperis nuboj, kiuj anoncis proksimighantan neghventegon.

Wurd Kalland instigis la hundojn al pli granda kaj chiam pli granda
rapideco. Kaj kiam li fine, duonfrostighinta, ekvidis la domojn de Hot
Springs, aperis sur lia frostorigida vizagho kontenta rideto.

Kaj denove la sama bildo kiel en Tolovana: nova kunjungajho, nova
viro kaj nova ghojplena telegramo pri la venko de Kalland.

Emil Erikson veturis el Hot Springs al Ruby. La distanco, inter tiuj
chi du lokoj, estis pligrandigita per tio, ke li devis dufoje
traveturi la riveregon Yukon.

Kiam li forlasis Hot Springs, la chielo estis malserena per pezaj
nuboj kaj la vento ech ne blovetis. Emil Erikson konis tian
trankvilon. Li sciis, ke post ghi kutime venas ventego, en kiun ech
la plej kuragha nordulo ne kuraghas iri. Kaj li tamen ekveturis. La
malesperanta Nome atendis.

La ventego ekfuriozis tuj post tagmezo. Samtempe kun ghi falegis el
la plumba chielo tuta torento da negho. La ventego pelis ghin antau
sin, ghi mughis, fajfegis, rompis la arbojn, blindigis la veturanton
kaj hundojn. De tempo al tempo tiel mallumis, ke oni ne povis vidi
ech unu pashon antaue.

La hundoj jam nur sin trenis. Emil Erikson nur per strecho de chiuj
fortoj ne falis. Sed la stafeto veturis. La posttagmezon, la tutan
nokton kaj ankorau unu tutan tagon. Tridek tri horojn da
seninterrompa veturo. Tridek tri horojn da superhoma sufero. La 29-an
de januaro je la naua vespere Emil Erikson atingis duonmorta sian
celon--Ruby.

Tie jam atendis lin viro, kiu estis traveturonta la plej longan kaj
plej dangheran parton de la tuta stafeta veturo--Leonard Seppala.




Chapitro 6

Leonard Seppala


Neniu alia povis entrepreni tiom dangheran vojaghon, kiom estis el
Ruby al Unalaklik ol Leonard Seppala. Kiel Gunnard Kasson ankau li
devenis de Finnlando. Jam de sia infanagho li vivis en malvarma
klimato kaj tial alkutimighis al la malmilda Alasko multe pli frue ol
miloj da aliaj enmigrintoj. Lia staturo estis alta, li estis maldika.
Li havis blondajn, ondajn harojn kaj bluajn okulojn, el kiuj elradiis
infana ludemo kaj fera volo.

Lia kunjungajho estis la plej bela en la tuta Ruby. La terkulturistoj
en aliaj landoj fieras pri la belaj chevaloj. En Alasko la viroj
fieras pri siaj hundoj. Precipe la gvidanta hundo Balto, kiu ricevis
la nomon lau la Balta maro, char Seppala volis havi dauran kaj
vivan rememorigon je sia malproksima patrujo, distingighis per belega
kresko, forto, kuragho kaj inteligento. Ghi ja ne saltis lau ordono
super bastonon, nek prezentis diversajn figuretojn, nek "petis". Sed
sufichis, ke ghia sinjoro diris al ghi kelkajn vortojn kaj la hundo
tuj komprenis, kion li postulas de ghi.

De tempo al tempo okazis, ke aro da hundoj komencis interbatali. Unu
signo de Seppala--kaj Balto trovighis inter ili. Se la hundoj
konkorde jhetus sin kontrau ghi, ili certe disshirus ghin. Sed estis
preskau mirinde, kiom la cheesto de la fortstatura luphundo efikis
al chiuj. Sufichis, ke ghi al unu au du ribelantoj mordetu la
orelon, ke ghi mallonge boju, ke ghi montru siajn dentojn kaj
chirkaurigardu kiel regho--kaj jam estis trankvilo. La hundoj
ekmurmuris kaj konfuzite retirighis en siajn budojn, au ili komencis
flati al Balto.

Komence Seppala veturis lau la fluo de Yukon. La vojo kondukis tra
la arbaro, kiu iomete mildigis la akrecon de la ventego. Malgrau tio
la kunjunghajho iris nur tre malrapide antauen, char ofte trovighis
sur la vojo elradikighinta arbo, kiun li devis chirkauveturi.

Matene li transveturis Yukon-on kaj baldau atingis la ebenajhon. Chi
tie la danghero kulminis. La ventego, nekatenita per la baro de la
arbaro, ekfuriozis kvazau freneza. La frosto plifortighis tiom, ke
Seppala povis mezuri 60C sub nulo. Kaj krom tio li veturis sur
tia surfaco de la tero, ke chiu pasho povus rezultigi teruran falon
en la profundon.

Seppala konis tiajn marchajn regionojn, kie nur la maldika surfaca
tavolo estis frostighinta. Tia loko facile rompighus sub la pezo de
unu hundo, tiom pli de la tuta kunjungajho! Pro tio li veturis tre
singarde, grandparte fidante la naturan instinkton de Balto.

Horo post horo pasis kaj la monotona regiono dauris. La hundoj estis
elcherpitaj de laco kaj de malsato, char sur la vasta ebenajho ne
estis unu loketo shirmita kontrau la ventego, kie Seppala povis
nutri la kunjungajhon. Kiam li vidis, ke li vane atendas tian
monteton, li decidighis pri mallonga ripozo en la malferma regiono.
Li haltigis la kunjungajhon kaj disdonis al la hundoj la
frostighintajn fishojn. La hundoj avide jhetis sin al ili. Pli frue,
ol Seppala venis al Balto, la duopo che la glitveturilo jam pretis
por pli kaj postulis per mallonga murmuro aldonon. Seppala jhetis al
ili ankorau kelkajn fishojn kaj karesis ilin per la mano. Samtempe
li rigardis al la negho, kie videblis kelkaj rughaj makuloj. Li
konsternighis. De kio ili devenis? En tiu momento unu hundo levis la
piedon kaj Seppala ekvidis sange shirvunditan plandon. Kompato premis
lian gorghon. Sed li tuj venkis ghin. En Nome mortas infanoj. Ili
atendas savon. Ne konvenas ghemi kaj perdi tempon pro kelkaj
shirvundoj.

Ankorau unufoje li mankaresis la hundojn kaj li klinighis por preni
la konduk-rimenojn.

La hundoj je la antauo rigardis al li. Kiam li klinighis, ili shajne
supozis, ke li volas doni al ili novan porcion da fisho. Ili rapide
arighis chirkau li. Chiu volis esti la unua.

Kaj en tiu momento okazis io neatendita.

Eksonis mallonga, seka krako. Seppala tuj divenis, kio okazis. Sed
antau ol li povis forsalti, la glacio sub li rompighis kaj Seppala
kun la glitveturilo trovighis en la marchajho.

La timigitaj hundoj saltis sur la firman glacion kaj volis forkuri.
Sed Balto revenis per arka flankvojo por sia sinjoro.

"Antauen, Balto! Tiru!" kriis Seppala kaj klopodis suriri sur la
firman glacion, sed tiu sub lia pezo chiam rompighis.

La sagha hundo komprenis. Ghi kuregis denove al sia gvida loko kaj
strechis chiujn fortojn. Tiamaniere la ceteraj hundoj estis devigataj
kuntiri.

Feliche estis ke la kondukrimenoj estis faritaj el tre solida felo.
Ili alie certe trashirighus, char la sledo kojnumighis kaj ne povis
elgliti.

Fine Seppala sukcesis kushighi sur la glacion. Li klinighis super la
perfida marchajho, levetis iom la glitotrabojn kaj--la sledo ekflugis
sur la firma glacio.

"Balto, haltu!" kriis Seppala kaj li pene levis sin. Li ja havis
peltan veston, kiu estis taugigita por tiaj akcidentoj, sed tamen
kelkaj gutoj penetris sub ghin ghis la nuda korpo kaj nun senkompate
malvarmigis.

La kunjungajho obee haltis. Seppala atingis la sledon kaj lia unua
penso estis al la paketo da sero. La pelto, en kiu ghi estis
envolvita, estis surface malsekigita, sed la interno estis absolute
seka. Trankviligita li sursaltis la sledon kaj la kunjungajho denove
ekveturis.

La ventego furiozis senchese. Seppala sentis, ke liaj kruroj komencas
rigidighi. Tuj kiam li konsciighis pri tio, li saltis de sur la sledo
kaj kuris apude. Tio iomete helpis. La sango en la vejnoj komencis
cirkuli pli rapide kaj lia dorso eksentis agrablan varmon. Sed
samtempe kun ghi aperis tia lacigho, ke li devis vole nevole sursalti
la sledon.

Intertempe la regiono ekshanghighis. Anstatau la vastaj ebenajhoj
aperis montetoj. Unue malaltaj, sed chiam pli kaj pli altaj, ghis ili
shanghighis al kontinuaj montarchenoj.

Se la vojo tra la tundro estis danghera, chi tie ghi ne estis pli
sekura, char malantau chiu monteto povis neatendite trovighi perfida
abismo.

Estis jam malfrua posttagmezo, kiam li traveturis longan valon.
Ambauflanke etendighis alten grandegaj montegoj, sur kiuj estis
videbla neniu arbetaro. La ventego okulfrape malplifortighis, kaj
tial la kunjungajho veturis pli rapide.

Subite eksonis obtuza bruego, kvazau en la malproksimo ektondrus.
Seppala maltrankvile chirkaurigardis. Kiam lia rigardo trafis sur la
deklivon, kiu etendighis je la dekstra flanko altegen, li ekkomprenis
kaj palighis.

Lavango!

La grandegaj amasoj da negho, kiuj liberighis per la propra pezo,
rulighis en la mallarghan valon, kiun li traveturas!

Kien forkuri? Per unu rigardo li konvinkighis, ke la lavango rulighas
je tia largheco, ke ne estas eble savighi antau ghi.

Li rapide direktis sin al la kontraua deklivo. Li svingis la vipon
kaj per lauta ekkrio instigis la hundojn al pli rapida kuro. Sed ne
estis necese fari tion. La bestoj antausentis la dangheron kaj
strechis chiujn fortojn por forkuri antau la pereiga elemento.

Sed la lavango estis pli rapida.

Balto apenau atingis la piedon de la kontraua deklivo, kiam tremis
la tuta valo per barelsona bruego. La neghamasoj rulighis en la valon
kaj neatendite silentigis la ekkrion de Seppala kaj angorplenan
bojadon de liaj hundoj.

La stafeto estis entombigita!

La valo trankvilighis. Finsonis la bruego de la lavango, chesis la
obstina lukto de la homo kun la naturo. Nur en la alto ekhurlis nova
atako de la ventego.

La senmovo dauris unu sekundon, du sekundojn, poste jam kelkajn
minutojn.

Kaj subite la negho movighis. Poste denove kaj denove. Kaj jen aperis
super la negho la kapo de Balto.

La hundo rigardis antauen; poste ghi turnis sin. Ghiaj okuloj estis
plenaj de mirego. Kelkaj momentoj pasis antau ol ghi komprenis. Sed
poste ghi pushis la piedojn en la neghon kaj rastis kaj rastis.

Post nelonge aperis la kapoj de la unua entombigita duopo. Tiumomente
Balto ghoje ekbojis kaj komencis rasti ankorau pli obstine. La du
liberigitaj hundoj skuis sin kaj tuj komencis helpi Balton. Negho
forflugis dekstren kaj maldekstren kaj novaj kaj novaj duopoj de la
hundoj estis liberigataj!

Finfine aperis la sledo kaj apud ghi Seppala. Li estis trafita per la
lavango tiom malfeliche, ke li pushegis per la kapo la sledon kaj
senkonsciighis.

La hundoj arighis chirkau li ghoje bojante, sed ili tuj silentis.
Ilia sinjoro ne movighis.

La bestoj staris konfuzite. Neniu ech movighis. Kaj eble la tuta
kunjungajho frostighus en tiu pozicio, se ne cheestus Balto.

Kiu scias, kial ghi tion faris. Eble ghi volis esprimi la amon al sia
sinjoro, eble vekighis en ghi la sama sento, kiun ghi havis por siaj
suferantaj idoj, eble bedauro kaj kompato devigis ghin al tio, ke
ghi alproksimighis ghis sia sinjoro kaj....komencis chirkauleki
lian vizaghon.

Kaj tio helpis. La vundito palpebrumis kaj post momento li malfermis
la okulojn. Balto ankorau kelkfoje lekis lin kaj poste ghoje
ekbojis.

Seppala chirkaurigardis. La tuta kunjungajho kushis en la negho
kvazau en tombo. Dum Balto por atingi la surfacon devis tralukti nur
kelkajn decimetrojn, chirkau Seppala etendighis la neghamasoj pli
alten ol du metrojn. Ech se li ne estus vundita, el tiu chi tombo li
neniam liberigus sin per propraj fortoj.

Li dankeme rigardis Balton kaj ankau la ceterajn hundojn. Li dankis
la bestojn pro si, siaj edzino kaj infanoj, kiuj streche atendas lian
revenon, kaj pro tiuj en Nome, kiuj sopire atendas la savan seron.

La seron!

Ghi ja devis esti kiel eble plej baldau en Nome! Kaj li kushas chi
tie en la negho, kvazau li havus sufiche da tempo--

Li provis levighi, sed ne sukcesis. Lia kapo zumis, liaj okuloj
nubighis. La tuta korpo estis kvazau bruligata.

Li ekkonsciis, kiel terura estas lia situacio. Li kushas tie chi sola
en la dezerto, super li bruegas la ventego, kiu senchese shutas
novajn kaj novajn neghtavolojn--kaj malproksime li estas atendata kun
firma fido. Li trompos iliajn atendon kaj esperojn. La paketo, kiu
jam veturis milojn da kilometroj, kiun tenis tiom da manoj de
oferemaj homoj, haltos che li. Seppala ne alvenos.

La turmentaj pensoj kauzis al li pli grandajn dolorojn ol la vundita
kaj frostigita korpo. Kaj nur la dolorigaj pikoj de tiuj pensoj
devigis lin denove levighi. Li shancelighis kaj falis denove en la
neghon. Tion li ripetis kelkfoje, ghis li fine sukcesis rampi sur la
sledon.

"Veturu, Balto!" li diris senenergie kaj senkonsciighis.

Balto tiris la sledon el la trancheo, kiun ghi kun la hundoj elfosis,
kaj veturis sur la deklivo tiom longe, ghis ili preterveturis la
falegintan lavangon. Poste ghi malsuprenveturis en la liberan valon
kaj sur la ebena surfaco ili ekveturis pli rapide. De tempo al tempo
li rigardis malantauen por konvinkighi, chu Seppala kushas ankorau
sur la sledo.

La kuranta stafeto prezentis neesprimeble malgajan bildon. Seppala
kushis sur la sledo sen movigho. La hundoj, kvazau ili scius, ke chi
tie okazas io eksterordinara, veturis serioze kaj trankvile.

Subite la sledo pushighis je ia malmola elstarajho. Ghi
suprensaltetis, shancelighis kaj tuj sekve Seppala kushis sur la
malmola negho. Falante li pushighis per la kapo al la tero tiom
forte, ke la doloro vekis lin el la senkonscio.

Li sidighis sur la tero kaj konfuzite chirkaurigardis. La sledo
estis jam kelkajn metrojn antau li kaj veturegis pluen.

"Balto! Balto!" li vokis ekscitite.

La hundo rigardis malantauen kaj revenis al sia sinjoro. Ghi
kelkfoje ekbojis kaj komencis froti sin che la kruroj de Seppala.

"Vi estas bonkora, Balto," karesis ghin Seppala. Kaj rigardinte la
kompason li aldonis: "Vi kondukas nin bone."

Dua nokto vualkovris la neghblovitan regionon. Kaj la ventego ne
chesis.

Seppala nutris la hundojn kaj daurigis la veturon la tutan nokton.
De tempo al tempo li veturis kun plena konscio, sed jen kaj jen li
senpove dormetis. Kaj tiam la sekureco de la veturo restis nur che
Balto.

La duan tagon la stafeto jam nur trenighis. Chiuj hundoj havis la
piedojn tiom shirvunditaj, ke post la kunjungajho restis strio de
rugha sango. La korpojn de la bestoj kaj de la elcherpita homo skuis
febro.

En kompatinda stato la stafeto atingis Unalaklik-on. Ghi veturis pli
ol 250 kilometrojn, estis survoje kvardek kvin horojn kaj travivis
neesprimeblan suferadon.

La Unalaklikanoj, kiuj vivis jam kelkajn horojn en atmosfero de timo
kaj espero, veturis renkonten al Seppala. Ili volis premi lian manon,
danki lin, doni al li refreshigajhon.

Seppala chirkauis ilin per malforta rigardo, senvorte montris al la
paketo da sero kaj preskau neaudeble flustris:

"Flegu la hundojn!"

Poste li renversighis kaj senkonsciighis.

En tiu momento jam Gunnard Kasson alfiksis la paketon al sia sledo.

Kaj dum oni forkondukis la hundojn kaj forportis la senmovan korpon
de Seppala, por redoni al li la vivon, la lasta, la decida ero de la
stafeto direktis sin al la maro.




Chapitro 7

Inter vivo kaj morto


Jam de tiu momento, kiam venis al Nome la sciigo, ke la stafeto
ekveturis, la loghantoj de la urbo respiris. Ili sciis, ke oni
ankorau ne venkis. Ili sciis, ke la chefa lukto kun la mortinsida
malsano nur ekestas. Sed tamen la malespero cedis al la espero.

Doktoro Welch maljunighis en tiuj kelkaj tagoj almenau je dek jaroj.
Ja ne estis facila tasko vizitadi la pacientojn, kiuj rigardis al li
kun senfina fido, kaj ne povi doni al ili la efikan medikamenton.

La poshtejo estis chiutage sieghata. La depeshojn pri la
proksimighanta savo jam atendis kun malpacienco ne nur doktoro Welch
kaj la jhurnalisto Hilton. La gepatroj de la malsanaj infanoj, ankau
tiuj, en kies domo la malsano ankorau ne aperis, rapidis kelkfoje
dum la tago al la poshtejo por demandi, kio estas nova.

Chiu parto de la stafeto estis sekvata kun senspira strecho. La
nomojn de la veturantoj oni elparolis kun admiro kaj respekto. Kaj
post chiu depesho sciiganta, ke ankorau unu viro ekveturis, granda
shtonego falis de sur la koro.

Tiun tagon, kiam el Ruby ekveturis Seppala, la vivo en Nome estis
neordinare vigla. Neniel gravis la malpermeso pri amas-kunvenado. La
homoj estis tiom impresitaj per tiu granda sciigo kaj ili devis
komuniki al iu siajn sentojn.

"Chu vi jam audis?" demandis unu la alian renkontighinte.

"Pri kio?"

"Nu, pri Seppala!"

"Ho, Seppala! Bonega homo...!"

"Kaj kion vi opinias--chu li sukcesos?"

"Li sukcesos. Seppala alvenos. Certe!"

"Sed la vojo estas tiom longa kaj--"

"--kaj danghera, mi scias. Sed iu diris, ke li konas Seppala-n.
Laudire li estas viro kvazau el shtalo. Kaj mi--mi mem ne scias,
kial mi tiom fidas lin. Sed io senchese diras al mi, ke Seppala
alvenos."

"Nur ke...!"

Ju pli longe la telegraf-oficejo en Unalaklik silentis, des pli multe
kreskis la fido al Seppala. Neniu volis malesperi. Neniu havis
sufiche da forto por allasi la penson, ke Seppala povus perei en la
dezerto. Ili vidis la teruran polusan ventegon, kiu ech en ilia lando
estis supernormale akra. Ili sciis, ke la regiono, kiun traveturas
Seppala, estas plena de dangheroj. Ke tie trovighas perfidaj
marchajhoj kaj montoj kun abismoj. Ke tie vivas malsata kaj danghera
bestaro.

Kaj tamen ili kredis. Ili kredis kun tiu stranga kredo, kiun la homo
kapablas havi nur tiam, kiam al li jam nenio alia restas. Ili krome
ja bezonis ghin, char nur tiamaniere ili povis forpeli la ombrojn de
la malespero kaj dubo, kiuj en iu kashita anguleto de iliaj animoj
neforpeleble nigris.

Sed kiam venis la depesho pri la alveno de Seppala en Unalaklik, kiam
la tutan vesperon kaj longe tra la nokto estis audebla neniu alia
frazo ol "Seppala alvenis!", kiun ili elparolis kun malsekighintaj
okuloj kaj tremantaj lipoj--nur tiam ili senvorte konfesis, kiom
bazita sur espero estis ilia kredo...

La ekscito kulminis, kiam Unalaklik komunikis, ke Gunnard Kasson
estas survoje.

Gunnard Kasson!

Pri li pensis doktoro Welch tage kaj nokte. Kaj ne nur doktoro Welch.
Ankau aliaj viroj en Nome kaj, sekve de la komunikoj de Hilton, en
la tuta mondo. Kaj kompreneble precipe la patrinojn, kiuj kun rideto
sur la vizagho, sed kun la koro sanganta, klinighis super malsanaj
infanoj kaj ilin konsolis, ghojigis kaj kuraghigis la nuraj du
vortoj: Gunnard Kasson...

Jam la sono de la fiera nomo povis plifortigi. Ne estis necese
koni Gunnard Kasson. Sufichis elparoli lian nomon, malmolan kaj
koncizan, kaj jam oni vidis antau si la viron, kiu povis kuraghe
vizagh-al-vizaghe starigi sin kontrau ech la plej granda danghero.

Gunnard Kasson estas survoje.

Chu li venkos?




Chapitro 8

Gunnard Kasson


Gunnard Kasson povis elekti: li povis veturi au sur la firma tero,
au sur la maro. La vojo sur la bordo estis ja pli sekura, sed tre
longa.

La rekta vojo tra la frostita golfo Norton estis tre malcerta, sed
multe malpli longa.

Chiu horo havis grandan valoron. En Unalaklik venis telegramo el Nome
pri la unuaj viktimoj de la difterio. Pro tio Kasson decidis, ke li
veturos sur la maro.

Li sciis, ke la plej malfacila tasko sur la maro estos orientado. Se
lumus steloj, li facile povus trovi la direkton de la veturo. Sed la
ventego dauris per neniel malpligrandigita forto. Ghi malebligis
antauenrigardon kaj blindigis. Nenie estis videblaj firmaj punktoj,
kiuj plifaciligus la orientadon. Tial li kunprenis perfektan
fosforeskan kompason, lau kiu li povis tre precize konstati la
direkton de la veturo. Nokte li estis devigata rigardi ghin preskau
seninterrompe.

Kiam ekkrepuskis la norda tago, la veturo estis jam pli bona. Sed ju
pli li malproksimighis de la firma tero, des pli multaj dangheroj
atendis lin survoje. Ne temis nur pri oftaj fendoj en la glacio, kiuj
faris la veturon tiom danghera. Tre ofte malhelpis la veturon
glaciblokoj, kiuj tre alte elstaris. Iuj estis tiom altaj, ke li
devis chirkauveturi ilin. Sed se la glacimonto estis tre alta kaj
krom tio etendighis tre malproksimen, tiel ke la chirkauveturo
daurus tro longe, tiam Kasson pli volonte transveturis ghin.

Tio estis tre malfacila, char la antauaj hundoj devis grimpi al la
pinto, surrampi ghin, veturi sur la deklivo malsupren kaj tiri post
si la restantajn hundojn kaj sledon.

Kaj malgrau tio Kasson pli volonte elektis chi tiun vojon, char li
ne volis senbezone perdi ech unu minuton.

Kiam vesperighis, la ventego chesis.

Kasson nutris la hundojn kaj post mallonga ripozo li daurigis la
veturon.

Pasis trankvila nokto, en kiu nur de tempo al tempo bruis la maro per
la krakado de la glacio.

La sekvantan tagon la hundoj metis la krurojn antauen nur kun la
plej granda fortostrecho. Kiel la jungajho de Seppala--ankau ili
sangis el multaj vundoj.

Kasson supozis, ke li atingos Nome matene la 2-an de februaro. Sed
kiam jam proksimighis tagmezo kaj la firma tero ankorau ne estis
videbla, li maltrankvilighis. Chu li eble tro deviis de la difinita
direkto? Chu li ne erariris kaj nun veturas al la vasta Pacifika
Oceano?

Je tiu chi penso li ektremis, char tio signifus, ke liaj hundoj
farighus sovaghaj pro malsato kaj ke li mortus; sed tio signifus
ankau katastrofon por Nome kaj kia ironio de la sorto kushus en tio,
ke la stafeto trompis chiujn esperojn nur en la lasta stadio!

Li akre chirkaurigardis. Chu ne videblas antaue au dekstre strio
de firma tero? Sed chie, kien lia rigardo povis trapenetri, kushis
nur la frostinta maro, sur kelkaj lokoj ondigita per glacirokoj au
neghmontoj.

Subite li ekvidis malproksime antau si, iomete dekstre, kelkajn
malhelajn punktojn, kiuj frape reliefighis kontrau la blanka kovrilo
de la maro.

Lupoj!

Kasson ne eksentis timon. Kontraue, li estis preskau ghoja, char
kie estas lupoj, tie la firma tero ne povas esti tre malproksima!

Kun novaj fortoj li instigis la hundojn.

Nur ke la lupoj ne ekvidu ilin! Kasson ja estas preparita por
chio, li havas bonegan ripet-pafilon kaj sufichan provizon da
kartochoj--sed nun, kiam li estas jam tiel proksima de la celo, estus
domaghe, se li estus retenita!

Li veturis kun la jungitajho malantau unu altan glaciblokon kaj tie
kashis sin.

Poste li singarde ekrigardis sur la glacian ebenajhon. Li ekghojis.
La lupoj kuris lau la malproksima horizonto kaj ili celis
tiudirekten, de kie Kasson alveturis. Ili kuregis kiel la vento. Post
kelkaj momentoj ili malaperis.

Li libere respiris kaj kun novaj fortoj, kiujn al li donis la penso,
ke la celo ne povas esti jam tro malproksima, li instigis la hundojn
al pli rapida veturo.

Ne longe ili veturis trankvile.

Subite la hundoj maltrankvilighis. Sen tio, ke Kasson instigis ilin,
ili plirapidigis la kuron tiel ke la sledo preskau flugis.

Kion tio povas signifi? Chu la hundoj sentas novan aron da lupoj? Au
chu ekestas jam nova danghero en la formo de glaci-urso?

Kasson maltrankvile chirkaurigardis. Kiam li rigardis malantauen,
li tuj komprenis la ekscitighon de la hundoj.

La jungajho estis persekutata de aro da lupoj. Ili estis la samaj,
kiujn li ekvidis pli frue. Survoje ili ekvidis la freshajn
postsignojn de la sledo de Kasson kaj nun sekvas ilin.

Li svingis la vipon, ekkriis al la hundoj--kaj tiuj ekkuregis sur la
ebenajho kiel rapida ventego. La timo antau la malsataj lupoj donis
al ili nekredeblajn fortojn.

Gunnard Kasson renkontis lupojn jam kelkfoje dum sia vivo. Li konis
ilin bone jam en Finnlando. Ankau chi tie, en Alasko, li partoprenis
kelkajn ekspediciojn kontrau tiuj chi rabaj bestoj, kiam ili vintre
farighis pli atakemaj kaj minacis la sendangherecon de la vilagho.

Sed li neniam renkontis ilin en tiaj cirkonstancoj kiaj nun, kiam sur
li kushas la respondeco por la savado de tiom da vivoj! Kaj ghuste
tio estis la kauzo, pro kiu lia mano ektremis, kiam li celdirektis
la pafilon al unu granda lupo, kiu antaukuris la tutan aron je
kelkaj metroj. Sed li tuj regis sin.

Eksonis mallonga pafo. La lupo saltegis alten kaj restis kushanta sur
la loko. La ceteraj jhetis sin al la vundita kunulo.

Tiu chi momento sufichis al Kasson por gajni grandan distancon. Sed
jam proksimighis la aro denove! Kaj ankorau pli rapide kaj pli rabe,
char la odoro de la fresha sango pligrandigis ilian furiozon.

Ankorau kelkfoje pafis Kasson. Chiufoje restis unu lupo sur la
glacio kaj la aro englutis la neatenditan pecon. Malgrau tio la
distanco inter la jungajho kaj lupoj senchese malpligrandighis.

Nur la rapideco de la hundoj ne shanghighis. Ili sentis la dangheron
tuj che la malantauo, tial Kasson ne bezonis ilin instigi.

Subite la sledo surveturis malgrandan glaciblokon. Ghi saltetis pli
alten, kaj antau ol Kasson povis tion malebligi, falis el ghi la
skatolo kun la kartochoj!

Kasson ektremis.

Nun li estas preskau senarma. En la pafilo li havas ja ankorau tri
au kvar kartochojn, sed kio estas tio kontrau la malsata aro, en
kiu trovighas ankorau nun pli ol dudek lupoj!

La unusola savo kushas nun en la rapideco de la hundoj. Sed kiel
longe povos dauri tiu chi freneza kurego?

En la lasta momento Kasson ekhavis felichan ideon. Li kaptis sakon
kun la viando, kiun li havis kiel nutrajhon por la hundoj. Li
komencis jheti pecon post peco al la lupoj. Komence ili haltis che
chiu peco, ili batalis pri ghi--kaj Kasson gajnis kelkajn valoregajn
sekundojn. Sed kiam la afero plurfoje ripetighis, la lupoj eksciis,
ke la malgranda peceto ne sufichos por ili chiuj. Pro tio ili lasis
la viandon al la unua, kiu ekmordis ghin, kaj kuregis pluen.

Poste Kasson malfermis la tutan sakon kaj dismetis ghian enhavon sur
la teron. Tiun chi fojon chiuj lupoj haltis kaj dum kelkaj momentoj
ili estis denove tenitaj.

Kasson turnis sian tutan atenton al la jungajho kaj al la vojo
antaue.

Kiel priskribi lian ektimon, kiam anstatau la firma tero, kies
proksimecon li jam antauvidis, li rimarkis antau si altan
glacimonton, etendighantan longan distancon dekstren kaj maldekstren!

Per unu rigardo li konvinkighis, ke surgrimpi ghin ne estas eble. Kaj
chirkauveturi ghin--por tio estis jam tro malfrue...

Li ekkomprenis, ke tio signifas la finon...

Li haltis che la glacimonto. Rapide li tratranchis la rimenojn, per
kiuj la hundoj estis jungitaj. Unua li liberigis la gvidantan hundon
Fulmon.

"Fulmo, ek al ili!" li ekkriis.

La hundo obeis. Kuraghe ghi ekkuris kontrau la aro, kiu rapide
proksimighis.

La ceteraj hundoj ekhezitis, kvazau ili volus diskuri. Sed finfine
ili tamen altirighis per la kuragho de la gvidanto.

Komencighis malespera batalo.

Kasson pafis per la restantaj kartochoj. Poste li alsaltis al la
hundoj kaj helpis ilin per fortaj bategoj de sia pafilo.

La lupoj momenton shancelighis. Sed nur momenton. Ilia superforto
estis tro granda. Malgrau tio, ke la hundoj batalis kun admirinda
kuragho, tamen ilia nombro malpligrandighis.

Subite la plej granda lupo jhetis sin sur Fulmon. Kasson ekvidis
tion. Li alsaltis al la atakanto kaj volis doni al ghi mortigan
baton.

La lupo liberlasis Fulmon; ghi rapide flankighis kaj ekmordegis la
pafilon, kiu trafis la malmolan glacion. Per forta tirego ghi
elmanigis al Kasson la pafilon kaj forkuris kun ghi kelkajn pashojn,
kie ghi komencis bategi per ghi.

Kasson forsaltis al la sledo. Li serchis objekton, per kiu li povos
defendi sin. Sed krom la paketo kun sero kaj kelkaj kovriloj la sledo
estis malplena...

Li rapide demetis la kovrilojn kaj levis la pezan sledon alten. Li
svingos per ghi kaj defendos sin ghis la lasta spiro.

La hundoj jam komencis retirighi. Ili kuris al sia sinjoro, kvazau
ili serchus che li defendon.




Chapitro 9

En la lasta momento


Tiun tagon vivis Nome kvazau en febro.

Chiumomente elkuradis homoj el siaj domoj por rigardi, chu la savo
jam alproksimighas. La poshtoficejo estis supershutata per telegrafaj
demandoj el chiuj partoj de la mondo: "Chu Gunnard Kasson jam
alvenis?" Kaj chiam la sama frostiga respondo:

"Li ankorau ne alvenis."

Dum la tago pasis, kreskis la ekscito, char la epidemio ne
malfortighis. Doktoro Welch ne havis sufiche da tempo por desinfekti
la injektilon kaj plenigi ghin per la sero, kiu montrighis tiel
neefika....

Li povis eniri kiun ajn domon; chie li audis la saman parolon, la
saman nomon:

Gunnard Kasson!

Ankau malsanuloj elparoladis ghin, kvankam multaj en alta febro ech
ne sciis, pri kio temas. Sed la lignaj dometoj estis tiel
plenplenigitaj per tiu chi nomo, ke la vochoj de la malsanuloj estis
la nura ehho.

"Chu li ankorau ne alvenis, sinjoro doktoro?" bonvenigis lin.

"Ankorau ne."

"Kaj kion vi pensas...chu li alvenos?"

"Ni devas esperi, amikoj! Nur tio restas al ni."

Antau tagmezo la sherifo vizitis la poshtoficejon.

"Sinjoro Smith, kontaktigu min kun Unalakliko!"

"Volonte...tuj!--Preta!"

La sherifo enmanigis la audilon.

"Halo, chi tie sherifo de Nome. Chu vi scias nenion pri Kasson?--Ne?
Kaj vi diras, ke li devus esti chi tie jam matene?--Ne, ni scias
tute nenion. Jes, mi aranghos tion. Mi ankau havis similan ideon,
pro tio mi vokis vin. Mi dankas--jes, dankon!" La sherifo demetis la
audilon kaj eliris sur la placon, kie staris kelkaj viroj en vigla
debato. Kiam ili ekvidis lin, ili rapidis al li.

"Sherifo, jhus ni parolis pri tio, ke ni devus ion entrepreni..."

"Rilate Kasson?"

"Jes."

"Bonege, amikoj! Mi almenau ne estas devigata longe rakonti al vi,
se vi mem venas kun tiu propono. Mi jhus interkonsentis kun
Unalakliko, ke ni serchos lin. Ni kaj ankau ili."

"Tio estos la plej bona," kapjesis Davison. "Nia devo estas
malebligi, ke la stafeto fiasku en la lasta momento."

"Amikoj," diris la sherifo, "disiru hejmen, preparu viajn sledojn kaj
hundojn kaj post kvaronhoro ni forveturos."

La viroj volonte diskuris hejmen. Post dek minutoj staris antau la
hotelo dek kvin veturantoj kun siaj jungajhoj.

"Kien vi veturos?" demandis ilin tiuj, kiuj hazarde preterpasis sur
la strato.

"Serchi Kasson."

La sciigo flugis de busho al busho kaj post nelonge la tuta urbo
sciis, ke oni aranghas ekspedicion, kiu veturos serchi Kasson. Chiu
volis akompani la savontojn. Chiu volis shanghi la horojn de doloriga
atendo en energian faron.

Estis ja malgranda espero, ke ili renkontos lin--la maro estas vasta
kaj glaciblokoj malebligas chirkaurigardon!--sed tio estis tamen
miloble pli bona ol senfara irado sur la bordo kun la unusola penso:
Chu li alvenos? Chu li ne alvenos?

Kaj tiamaniere la ekspedicio duoblighis.

Tiuj, kiuj eksciis pri la afero poste, rapidege sekvis la
forveturantojn.

Sur la bordo de Norton-golfo chiuj haltis.

"Ni faros tri grupojn," diris la sherifo. "Unu, sub la gvido de
Davison, veturos lau la bordo. La duan gvidos Friman. Tiu veturos
per granda arko dekstren. Kun la tria grupo veturos mi; ni veturos en
la mezo."

"Estos bone, se la grupoj etendos sin je unuopuloj, por ke ni chion
vidu," proponis Friman.

Chiuj konsentis.

"Kaj ankorau ion," rememorigis Davison. "Se iu grupo trovos Kasson,
ghi tuj donu signon al la ceteraj per trifoje ripetata pafo."

"Ghuste," konsentis la sherifo.

"Multan sukceson!" kriis viroj kaj la tri grupoj ekveturis antauen.

Jhurnalisto Hilton alighis al la grupo de la sherifo.

Ili veturis chirkau duonhoron, kiam la sherifo donis signon por
halto.

"Chu vi audis?" vokis li.

"Jes."

"Oni pafas tie!"

"Kaj tio estas rekte antau ni!"

"Antauen!" ordonis mallonge la sherifo.

Ho, kia veturo ghi estis!

Kaj denove--audu!

Krak! Krak!

Nenia dubo. Gunnard Kasson--kiu alia ghi povus esti?--estis en
danghero!

Kaj subite la pafoj chesis...

La viroj embarasite rigardis unu la alian. Kaj poste, kvazau per
komuna penso, instigis la hundojn. La sledoj ekveturis pli rapide.

Post nelonge ili atingis la glaciblokon, kiu malebligis al ili la
rigardon antauen. La hundoj ekkuregis al la sovagha atako sur la
pinton de la glacia malhelpajho.

La plej multaj glitis sensukcese returne. Sed kelkaj veturantoj
sukcesis atingi la pinton je la unua fojo. Inter chi tiuj estis
ankau la sherifo.

Tio, kion ili ekvidis de la pinto de la glacibloko, plenigis ilin per
teruro.

Malsupre, ghuste sub ili, staris kun larghe dismetitaj kruroj Kasson.
En la manoj li tenis la sledon kaj plenforte svingis per ghi. Apud
liaj kruroj kushis kelkaj kadavroj, sed pluaj bestoj atakis chiam pli
sovaghe.

"Pafu!" ekkriis la sherifo. "Sed atentu la hundojn!"

Super la glacia ebenajho krakis pafoj. Kelkaj lupoj restis kushantaj.
Kaj nova pafaro duonigis la nombron de la atakantoj.

La ceteraj lupoj unue bataleme chirkaurigardis por konstati de kie
venas la neatendita katastrofo kaj kiam ili ekvidis la homojn, ili
forkuris.

La surprizitaj hundoj komencis ilin persekuti, sed kiam vokis ilin
Kasson, ili tuj obeeme revenis. El dek du hundoj restis vivantaj nur
kvin. Kaj chiuj estis malbele morditaj, plej multe Fulmo.

Gunnard Kasson rigardis siajn liberigintojn kaj ridetis. Poste li
demetis la vilan chapon kaj vishis sian shvitplenan frunton. Nur nun
li sentis, ke liaj fortoj estas che la fino.

"Kasson--" alparolis lin la sherifo, sed pluaj vortoj restis en la
gorgho.

Li estis kortushita, kiel neniam antaue en sia tuta vivo.

Ankau la ceteraj viroj silentis. Ili sentis la grandecon de tiu chi
momento kaj ne volis ghin rompi per vanaj vortoj. Ili dankeme
rigardis la heroan viron, kiu riskis sian vivon por savi ilian urbon.

"Mi scias," ekridis Kasson kaj sincere premis iliajn manojn. La
sherifo elposhigis botelon, en kiu estis refreshiga trinkajho. Kasson
longe trinkis.

"Kaj--por la hundoj...vi havas ion?" li demandis.

Kelkaj viroj kompleze malfermis valizojn kun viando. La vunditaj
hundoj avide ekmanghis.

Nur nun Kasson rimarkis, kiel malbone ili aspektas. La viroj helpis
al li flegi ilin kaj poste metis ilin sur siajn sledojn.

Poste chiuj rigardis en senvorta admiro la malgrandan paketon. Tiu
chi rigardo rememorigis ilin, kiel malpacience ili estas hejme
atendataj.

Al la sledo de Kasson ili jungis kelkajn el siaj hundoj--kaj trifoje
ripetita pafo sciigis la ceterajn grupojn, ke la savita sero estas
survoje al la urbo.




Chapitro 10

Atingita celo


Tutan semajnon gepatroj retenis siajn infanojn hejme por shirmi ilin
kontrau la malsano. Sed hodiau chiuj estis tiom ekscititaj, ke ili
forgesis chiun singardon. Knaboj tuj eluzis la ekscitighon de la
maturaj homoj kaj elkuris eksteren. Plej volonte ili partoprenus la
ekspedicion serchantan Kasson, sed ili bone sciis, ke la maturaghuloj
ne permesus tion. Pro tio ili sekvis la forveturantajn virojn
almenau per siaj rigardoj kaj post ilia forveturo ili pacience
atendis sur la bordo de la maro.

"Brr! Tio estas malvarmego! Ludu ni ion!" proponis Georgo Welch.

"Kion?"

"Ni aranghu stafeton!"

"Hura! Bonega ideo!"

La knaboj faris rondon kaj jam ili kuris.

"Sed tio estas nenio--kuradi tiel en la rondo," malplachis la afero
al malgranda Eskimo.

"Kiel vi tion volus?"

"Ni faru tion kiel maturaj homoj, unu post la alia!"

"Sed kien ni kuros?"

"Eble en la urbon kaj poste denove reen."

La nova propono plachis al chiuj. Ili tuj ekokupis siajn lokojn. La
unua starighis Georgo kaj tiuj sekvantaj chiam post tricent metroj.
La lasta estis la malgranda Eskimo. Li staris kelkajn metrojn antau
la unua domo de Nome.

Kiam chiuj estis sur siaj lokoj, la Eskimo levis poshtukon kiel
signon, ke li estas preta. Apenau tion ekvidis la knabo, kiu staris
antau li, kiam li levis la sian. Tiamaniere progresis la signo ghis
Georgo.


En la momento, kiam Georgo volis ekkuri, li ekaudis strangan
tumulton.

Li rigardis al la maro kaj ne kredis al siaj okuloj. Chiuj grupoj
reveturis.

Kaj ili ne estis solaj! Inter ili estis Gunnard Kasson!

Georgo pro ekscitigho forgesis svingi per sia poshtuko kaj ekkuris al
la urbo.

"Gunnard Kasson!" li kriis el la tuta gorgho al la plej proksima
knabo.

"Kio estas?"

"Gunnard Kasson!"

La knabo ekkomprenis.

Li saltetis sur sia loko, kvazau apud li iu pafegis. Kaj jam li
kuregis pluen.

Kaj tiel okazis, ke la sciigo pri la alveturanta Kasson atingis la
urbon dum kelkaj minutoj.

La lasta knabo kuris tra la stratetoj de la urbo kaj kriis la
konatan, milfoje elparolitan nomon.

Homoj forlasis siajn hejmojn kaj konfuzite chirkaurigardis. Ankau
la telegrafisto elkuris el sia oficejo. Kiam li ekaudis la krion de
la knabo, li ekhavis ideon, chu tio eble estas nur sherco. Ghi estus
ja iom barbara kaj kruela sherco, sed! Sed malgrau tio li estis
venkita per la ghenerala ekscitigho kaj kun multaj aliaj kuris al la
maro.

Li apenau forlasis la urbon, kiam li ekvidis alveturi longan vicon
de viroj. El iliaj brilantaj vizaghoj li facile legis la ghojegan kaj
tiom longe atenditan sciigon.

Kvankam scivolemo pelis lin renkonten al la veturantoj, li tamen
venkis ghin kaj rapidis al sia oficejo. Kaj post kelkaj momentoj li
sidis che sia aparato kaj per tremanta mano li elfrapis la finan
raporton:

"Nome, la 2-an de februaro 1925. _La stafeto alvenis_!"

Apenau li faris tion, li denove kuris eksteren...

Doktoro Welch estis tiam che la tagmangho. Sed ech hejme li ne estis
trankvila. Li pensis pri la malsanuloj kaj precipe pri Kasson. Chu li
alvenos? Chiumomente li iris de la tablo al la fenestro. Li devus jam
esti chi tie...

Kaj tamen kiam li ekaudis la liberigan ekkrion, li restis kiel
frostigita. Li palighis, liaj kruroj shtonighas kaj li ne povis
movighi de la loko.

"Silvio, chu vi audis?" li flustris kaj lia vocho tremis pro
ekscito.

"Dank' al Dio! Do--tamen...!"

Kaj ankau shia emocio, kiun shi kashis en si tiom da tagoj kaj
noktoj, esprimighis per varmegaj larmoj.

Doktoro Welch rapide venkis la fortan impreson, jhetis sur sin
surtuton kaj rapidis eksteren.

Li alkuris inter ghojkriantan aron da homoj en ghusta tempo, por ke
li povu bonvenigi la lastan anon de la stafeto.

Li chirkaubrakis la malbonege aspektantan Kasson kaj forte manpremis
lin. En tiu momento chiuj okuloj malsekighis.

Kaj en tiu chi solena momento ekparolis la sherifo. Per simplaj, sed
koraj vortoj li dankis al Kasson pro la senekzempla sinoferemo. Kaj
kiam Kasson rifuzis la dankon, menciante la aliajn partoprenantojn de
la stafeto, la sherifo daurigis:

"Jes, vi chiuj havas egalajn meritojn, mi scias. Kaj per tio chi mi
dankas al chiuj herooj, kiuj batalis por savi nian urbon. Via heroeco
eterne vivos en la koroj de ni chiuj kaj en la memoro de tiuj, kiuj
venos post ni. Mi dankas vin."

La homoj arighis chirkau Kasson.

Pasis longa tempo antau ol ili komencis disiri. Ili ne povis kredi
al la miraklo, kiu farighis fakto.

Ili estas savitaj!

Dume doktoro Welch rapidis kun paketo da sero en sian kabineton. Post
kelkaj momentoj li komencos chirkauviziti siajn malsanulojn. Hodiau
li veturos longe, longe tra la nokto...

Kaj chien, kien li enpashos, li kunportos la helecon de la suno.

Li kunportos la vivon.




Chapitro 11

Fino


Pasis unu jaro.

Kaj denove fajfis malvarma norda vento de la poluso.

Loghantoj de la urbo Nome sidis en la varmigita salono de la hotelo
kaj atendis komencon de la infana teatrajho.

"Do, la infanoj tamen ghisatendis la aferon!" diris Davison.

"Espereble ghi ne estos denove tiel malfeliche prokrastata, kiel
pasintjare!" diris kun ekghemo sinjorino Hastings. "Kredu al mi, mi
ne volas ech rememori tion."

"Ni chiuj suferis sufiche," kapjesis Davison. "Sed via situacio estis
tamen la plej malbona, sinjoro doktoro!" li turnis sin al doktoro
Welch.

"Nu, tio estas jam for..."

"Sed kiam venis la sero, la morto versimile tre ekkoleris kontrau
ni," shercis la sherifo. "Ja jam de tiu momento kiel en fabelo: fino
de la mortado, fino de plua disvastighado de la difterio."

"La tuta malfelicho alportis tamen ankau ion bonan," diris maljuna
sinjoro.

"Ion bonan? Kiel do?" Ili ne komprenis kaj demande rigardis la homon,
kiu diris tiom strangajn vortojn.

"Chu vi ne rimarkis, kiel la malfelicho kunigis nin chiujn? Kiel ni
estas de tiu tempo iel aliformigitaj?"

"Nu, tio estas vero. Dum la tuta jaro chi tie ne estis ech unu
konflikto. La advokato chi tie baldau mortos pro malsato."

"Mi opinias, ke krom la malsano, kunigis nin ankorau io alia," diris
enpense Davison.

"Kio?"

"La stafeto."

"Ho, la stafeto...! Ech hodiau homo preskau chesas spiri
pripensante la heroecon de tiuj kuraghuloj!"

"Mi bedauras nur tion ke krom Kasson ni vidis neniun el ili.
Rigardu, la afero estas vere stranga: kelkaj viroj batalegas, ili
riskas sian vivon--kaj ni neniam ech ekscios, kiel ili aspektas."

"Ni povus inviti ilin al Nome, sed, imagu, tia malproksimeco!"

En tiu momento oni sonorigis la trian fojon kaj la prezento
komencighis.

Infanoj prezentis la teatrajhon, kiun ili konis jam antau unu jaro.
Kiam la epidemio estis forpelita, apenau restis sufiche da tempo nur
por la ekzamenoj, tial ili prokrastis chion ghis la vintro. Chiu akto
estis rekompencita per meritita aplaudo.

Kiam la teatrajho estis finita, la sherifo starighis antau la
publiko kaj diris:

"Karaj amikoj, restu ankorau momenton sur viaj lokoj. Mi havas por
vi malgrandan surprizon."

Chiuj denove sidighis kaj scivoleme rigardis al la scenejo. La
sherifo mansignis al la knaboj, por ke ili montru ekranan tolon.
Projekciisto foriris en sian kabaneton.

La scivolemo de la vizitantoj kreskis duoble.

La aparato ekzumis, lampoj estingighis. Kaj sur la blanka tolo aperis
la surskribo: _La Alaska stafeto_.

En la salono ekmughis, sed denove trankvilighis.

Aperis stacidomo en Nenana. Tuj poste Will Shannon kun siaj hundoj.

En tiu momento kvazau iu donis signon, la vizitantoj starighis sur
siaj lokoj, aplaudis, ghojkriis, premis reciproke la manojn, larmis.

Kaj jam defilis la ceteraj herooj: Wurd Kalland, Emil Erikson,
Leonard Seppala, Gunnard Kasson. Chiu kun sia kunjungajho. Gunnard
Kasson kun kvin hundoj.

La salono subite plenighis per brilo de blindiga lumo.

Kaj kun tiu chi lumo en la animoj disiris la Nomanoj en siajn
hejmojn...


Fino




Kaptitoj de la Glacirokoj




Chapitro 1

La Patrujo bilancas


_"Izvestija! Moskevska Pravda! Times! Evening Standard! Popolo
d'Italia! Paris Soir!"_

La vocho de gazetvendisto ech superis la bruon de la Roma strato.
Automobiloj trumpetis, tramoj tintis, sharghautomobiloj peze
rulighis, hufoferoj de chevaloj sonoris sur la malmola pavimo,
surstrataj vendistoj de vinoj, legomoj, kaj cigaredoj kriis ne alie,
ol se ili persekutus forkurantan shteliston--sed la vigla knabo
malatentis chion. Li haltigis sian veturileton, prenis en la manojn
jhurnalojn kaj lia penetra vocho denove venkis la surdigan inundon de
la vochoj:

_"Izvestija! Moskevska Pravda! Times! Evening Standard! Popolo
d'Italia! Paris Soir!"_

Preterirantoj haltadis. Kiel plimalgrandighis la nombro de la
jhurnaloj en la manoj de la agema gazetvendisto tiel kreskis la aro
da moneroj sur lia pladeto.

"Chu vi havas ankau _Petit Parisien?_" demandis viro proksimume
tridekjara. Li diris tion en itala lingvo, sed la sagha vendisto
divenis lau la akcento, ke antau li staras Franco.

"Ne, sinjoro," li respondis france. "_Petit Parisien_ mi intertempe
ne havas. Sed mi certigas vin, ke en _Paris Soir_ vi trovos chion.
Ankau tion, kion vi sensukcese serchus en _Petit Parisien_."

La viro ridetis. Li prenis _Paris Soir_ kaj donis al la vendisto
bankbileton, kies valoro duoble superis la prezon de la achetita
jhurnalo. La knabo volis redoni al li monerojn, sed la achetanto
svingis per la mano kaj malrapide forpashis.

"Mi dankas vin, sinjoro!" vokis post li la vendisto. "Mi deziras al
vi agrablan legadon--vi ekvidos, ke la _Paris Soir_ vin ne trompos."
Kaj char dume la loko chirkau lia veturilo denove iomete malplenighis,
li komencis ankorau pli atakeme: "_Izvestija! Moskevska Pravda!
Times....!_"

La viro, kiu achetis francan jhurnalon, iris al la parko. Li ridetis.
Chio estis tiom bela.... Blindige blua firmamento de la itala chielo.
Kapturna trafiko kaj vigla vivo de la Eterna Urbo: Automobiloj,
tramoj, veturiloj, vendistoj. Ankau tiu gazetisto kaj _Paris Soir_.

_Paris Soir_.... Estas vero, li ofte havis okazon legi francan
jhurnalon. Sed tiuj jhurnaloj havis chiam malnovan daton de antau
semajno, dek kvar tagoj, monato kaj ankorau pli. Tiu chi _Paris
Soir_ estas tute fresha, ankorau hierau ghi estis en Parizo.

En la parko estis trankvile. La tumulto de la strato alflugis chi
tien kiel el granda malproksimo. Sur la benketoj sidis kelkaj
maljunaj homoj. Kelkaj legis libron au gazeton, aliaj rigardis
arbojn kaj arbetajhojn kaj silentis.

La viro eksidis sur la liberan benketon kaj komencis legi. Lia
rigardo glitis sur grandaj surskriboj. Enkonduk-artikolo, sciigoj
politikaj, kultura rubriko, sporto.... Kiom mirinda estas chio! Li
sidas en la parko, li legas jhurnalon, li auskultas la kanton de la
birdoj. Kaj li scias, ke ne ekzistas forto, kiu povus gheni lin.
Neniu sireno. Neniu alarmo. Neniu batalo, atako, retirigho. Ja ech
neniu ekzerco. Li estas libera. Li estas sinjoro de sia tempo.

La leganto ridetis. Vere, nur nun homo farighas denove--homo.

"El la societo." Anonco pri edzighfesto, naskigho de filo, morto de
iu maljuna sinjoro, avanco, gratulo al ora edzighfesto.... Nur kelkaj
mallongaj jaroj, kaj kiom da penetraj shanghoj!

Kaj chi tie "Jugha halo". Tio estas certe denove tiuj chiutagaj
okazintajhoj de etaj homoj: shtelita kokino, elrabita loghejo
vagabondeco, almozpetado, sed ne, chi tie estas io alia, io pli
grava. Jam tiu surskribo!

La viro chesis rideti. Ghis tiu chi momento li pli multe ghurigardis
la francan tekston ol perceptis ghian enhavon. Sed li jam
koncentrighis kaj legis:

"Patrujo bilancas!

En la proceso kontrau tiuj, kiuj kondukis Francujon en la jaro 1940
al la rando de la pereo, eksidis hodiau sur la benko de la akuzatoj
mehhanikisto Jean Daumal. Forta viro en la agho de kvindek jaroj kun
klaraj okuloj kaj grizighantaj haroj li kondutas entute nature kaj
trankvile. Iam kondutas tiamaniere homoj senkulpaj. Sed pli ofte
ruzegaj friponoj, kiuj volas per sia trankvilo konfuzi la
jughistaron.

Jean Daumal estis antau la milito gvidanto de la laborejo en iu
armila fabrikejo proksime de Parizo. Li estis sperta fakano se ni
povas jughi el liaj kelkaj patentoj por perfektigo kaj plirapidigo de
fabrikado de pafiloj.

Antau la eksplodo de la milito Jean Daumal sendis al la
aviadministerio sian novan proponon por fabriki specialajn
automat-pafilojn por aeroplanoj. Lia propono estis trastudita,
rifuzita kaj resendita. Per tio la tuta afero shajne estis finita.

Kiam oni komencis je la dua fronto, anglo-amerikanaj armeoj kaptis en
Normandujo nedifektitajn germanajn aeroplanojn. Militaferaj fakanoj
trastudis ilin kaj chiuj estis mirigitaj de la unika konstruo de la
ferdekaj automatpafiloj. Post fino de la milito estis trovitaj en
unu aviadil-fabrikejo en Germanujo planoj por fabrikado de tiuj chi
efikaj armiloj. La planoj estis fotografe multkopiitaj. Subskribo de
la eltrovinto estis tute legebla--Jean Daumal.

La akuzo kulpigas Jean Daumal pri perfido de la patrujo. La afero
estas tute klara: ofendita eltrovinto serchis novajn vojojn. Kaj li
trovis la plej malbonan.

Estas memkompreneble, ke Jean Daumal defendas sin. Tion ja faras
chiuj kunlaborintoj kaj perfiduloj. Je la demando, kion li povos diri
pri sia eltrovajho, li respondis:

"La planojn mi forbruligis."

"Kiam?"

"La tagon antau la alveno de la Germanoj."

"Kial vi ilin forbruligis?"

"Por ke ili ne falu en la manojn de la Germanoj."

"Kaj kial vi tion faris tiom malfrue?"

"Neniu povis atendi, ke la Germanoj venos tiom baldau."

"Nu, tio estas vero..." konsentas jughisto. Sed tuj li demandis
denove: "Kaj kial vi ilin pli volonte ne kashis? Vi ja povis ilin ie
enterigi."

"Neniun kashejon mi opiniis sufiche sekura," klarigas la akuzato.
"Cetere, por Francujo la planoj estis tute senvaloraj, se ili estis
rifuzitaj de la ministerio."

"Pro tio vi transdonis ilin tien, kie ili povis havi ian valoron."

"Sinjoro prezidanto, mi protestas kontrau tia agado!"

"Mi scias...." prezidanto de la jughistaro svingas per la mano.

"Viaspecaj homoj ghenerale volas protesti. Neniun ili perfidis,
neniun ili malutilis, pri nenio ili scias--eble vi volas, ke ni kredu
la fabelon pri forbruligo de la planoj? Kiamaniere vi povus--kiel la
eltrovinto--detrui la verkon, pri kiu vi certe laboris tre longan
tempon? Tio ja kontraustaras al chiuj aksiomoj de la sana racio.
Chu vi povas tion klarigi?"

"Jes."

"Kiamaniere?"

"Mi ne volis malutili Francujon, se la planoj falus en la malamikajn
manojn."

"Kaj chu ne per tio, ke vi ilin bruligus, chu ne per tio vi ghin ja
malutilus?"

"Ne. Mi konis la tutan procedon parkere."

"Chu... Supozante, ke ni kredus je la vero de via aserto: Chu vi
povus pruvi, ke vi forbruligis vian projekton?"

"Ne."

"Nu, rigardu. Do vi ne havas atestanton?"

"Ne. Efektive--"

Chi tie Daumal eksilentis, sed la prezidanto lin tuj kuraghigis:
"Daurigu, mi petas! Efektive--?"

"Mi havis atestanton, sed li jam ne vivas."

"Memkompreneble," rimarkis glacie la prezidanto. "Gravaj atestantoj
ofte ne vivas."

"Mi havis atestanton," persistis aserti Jean Daumal. "Mi forbruligis
la paperojn post konferenco kun li. Li estis mia kunlaboranto,
ingheniero Marcel Payen."

"Kia estis lia nomo?"

"Marcel Payen. Nobla homo. Honesta, pura karaktero--"

"La jughistaro ne havas intereson pri viaj personaj impresoj,"
interrompas Daumal-on la prezidanto. "Vi diris, ke la sola atestanto
de via faro jam ne vivas. Chu vi povas diri al ni, kio okazis al li?"

"Kiam ni kuris el Parizo, li estis mortpafita."

"De kiu?"

"De la germanaj aviadistoj."

"Kiu diris tion al vi?"

"Mi mem tion vidis."

La prezidanto demandis la protokolistojn, chu ili chion notis. Poste
li interrompis la kunsidon, en kiu oni daurigos morgau.

La tuta proceso, en kiun estas miksitaj ankorau kelkaj personoj,
dauros chirkau ok tagojn.

Ni ne volas antaukuri la okazantajhojn, sed chio atestas pri tio, ke
Daumal vere perfidis la patrujon. Ni ne dubas, ke la jughistaro
ankau en tiu chi kazo progresos kun chiu necesa severeco. Pro tia
perfido de la patrujo ekzistas nur unu speco de puno--la puno de
morto. Nur per ekzempla malmoleco ni atingos tion, ke la katastrofo
el la jaro 1940, kiam la "kvina kolono" kauzis kapitulacon de
Francujo, neniam ripetighu.

Liberigita patrujo antaumetas siajn fakturojn. Kaj estas la tasko de
niaj jughistaroj, klopodi ke tiuj chi fakturoj estu pagataj ghis la
lasta cendo."--

Tuj che la unuaj linioj malaperis la senzorga rideto de sur la
vizagho de la leganta viro. Kaj kiam li finlegis li suprensaltis, la
chifitan jhurnalon li shovis en la poshon kaj komencis maltrankvile
marshi tra la parko. Sur lia frunto trovighis akraj sulkoj. De sur
liaj lipoj deglitis duonlautaj vortoj:

"Tio ne estas ebla! Tio ja ne estas ebla!"

Maljunaj homoj, sidantaj sur benketoj, kun intereso observis lian
konduton. Ili ne komprenis, kio okazis che tiu juna viro, kiu venis
tien antau momento kun ridetanta vizagho.

Ili ech ne povis tion kompreni. Ili ja ne sciis, ke antau ili
promenas--Marcel Payen.




Chapitro 2

La atestanto


"Tio ne estas ebla!" ripetis denove kaj denove Marcel Payen. "Jean
Daumal, modelo de la neprofitema patrioto--kaj perfidulo de la
patrujo! Kiom malhonorige, humilige, ofende!"

La rememoroj pri la malfelicha jaro 1940 en li dolore revivighis....

Estis sufoka somera antauvespero. Payen kaj Daumal sidis en la
oficejo. En tiu momento ili ne volonte parolis. La sciigoj el la
batalkampoj pikis per sia krudeco. Malvenko de Francujo shajnis
neevitebla.

"Oni lasis nin hejme kiel gravajn por industrio," interrompis la
silenton Daumal. "Sed kredu, Payen, centoble pli volonte mi estus sur
la fronto."

"Mi komprenas vin, Daumal. Sed ni devas kredi, ke ankorau ne estas
la fino."

"Mi scias. Sed chu estis necese, ke ni falu tiom profunden? Jam de
Munhheno ni falegas en la abismon. Ni falegas kaj kuntiras ankau
aliajn. Rememoru nur pri Chehhoslovakujo! Kiel konfide ghi rigardis
nin--kaj kiel ni ghin trompis! Chu estas eble, ke honesta Franco ne
rughighu pro honto?"

Payen levis la shultrojn. Estis pli bone ne pensi, ne rememori.

En tiu momento eksonoris telefono. Daumal levis la audilon.
Estis audeblaj kelkaj raukaj vortoj.

"Kion vi diras...?" Daumal ne povis kredi. "Kvindek kilometrojn
antau Parizo? Tio ja estas--allo! allo!"

Li vokis vane. La vocho en la telefono silentis.

Payen demande rigardis sian pli maljunan kunulon.

"Chio estas finita," diris Daumal. "La Germanoj rapidegas al Parizo.
Niaj armeoj estas frakasitaj."

Mortiga silento denove inundis la oficejon.

"Ni devas tre rapidi, por ke ni povu forkuri," rimarkis Payen.

"Mi iros ech ne unu pashon!" eksplodis Daumal.

"Kaj viaj planoj?"

"Mi forbruligos ilin!"

"Daumal...!"

"Mi konas ilin parkere, estu senzorga! Se la patrujo ankorau iam
bezonos ilin, facile mi chion skribos."

Flamoj avide englutis la valorajn paperojn. Daumal restis senmova,
malgrau tio, ke li jhetis en la fajron laboron de multaj senfinaj
noktoj.

"Nun ili venu. La forkuro egale neniel helpos nin."

Sed la duan tagon matene, kiam la tondrado de la kanonoj
alproksimighis, ambau viroj kunighis kun la forkurantaj popolamasoj.
Chu ne povas okazi miraklo kaj la fronto ekhaltos? Chu ne estus eble
organizi ie en la sudo novajn formaciojn kaj denove efike ekbatali?
La vojo, lau kiu ili forkuris, estis la vojo de la morto.
Automobiloj kaj veturiloj rapidegis antauen en egoista, senrespekta
vetveturo. Patrinoj veturigis en kaleshetoj kusenojn kaj vivrimedojn;
malgrandajn infanojn ili havis sur la dorso au en la manoj. La plej
malgrandaj infanoj ploris. Ankau maljunuloj larmis. Certe ankau pro
sia propra mizero, sed chefe, chefe pro la mizero de Francujo.

Daumal kun Payen iris ioman tempon kune, sed post nelonge ili estis
disigitaj. Payen restis kelkajn dekojn da metroj malantaue kaj
malgrau siaj klopodoj ne povis atingi sian kunulon.

El la konfuzo sur la strato farighis tuta hhaoso, kiam en la
malproksimo ektondris kelkaj aviadil-motoroj.

"Chu niaj?"

"Ne! Boshoj!"

Boshoj! Boshoj! Boshoj!

Timego kaj teruro. Iu oficiro antaue klopodis regi la malesperantajn
popolamasojn.

"Liberigu la vojon! En la fosajhojn, sur la kampojn! Al la tero!"

Kelkaj disciplinitaj unuopuloj obeis. Sed la aro rulighis antauen
kun la okuloj pligrandigitaj, kun la gorghoj premitaj, kun unu vorto
sur sekaj lipoj:

Boshoj!

Oni diris pri ili, ke ili mortpafis ankau la civilajn personojn.
Eble tio estis nur mensogo. Eble ili mem faris tian propagandon, por
ke la moralo de la malamika lando estu ruinigita. Estas ja leghoj. Ne
nur tiuj internaciaj, de chiuj rekonataj kaj por chiuj devigaj, sed
ankau tiuj aliaj, ne skribitaj--la leghoj de humaneco.

Ta - ta - ta - ta - ta - ta - ta - ta - ....!

Novaj kaj novaj dozoj. Mallongaj kaj pli longaj. Kaj ankau plenaj.

Germanaj aeroplanoj flugis preskau super la kapoj de la forkurantoj.
Dekoj da mortintoj kaj vunditoj falis sur la teron.

Kelkaj manovroj en la aero kaj--nova flugatako! Ankorau pli
profunda, ankorau pli efika.

Ta - ta - ta - ta - ta - ta - ta - ta - ....!

Post chiu dozo la popolamaso levighis kaj en blinda teruro kuregis
pluen. Kelkaj jhetis sin en la fosajhojn, aliaj kuris sur la kampojn,
kiel eble plej malproksimen de la shoseo. Tie ili premis sin al la
humo, enboris siajn kapojn en la argilon kaj per kunigitaj manoj
shirmis al si la vertojn.

Sed tio neniel helpis. Jam venis denove la germanaj aeroplanoj kaj la
aviadistoj klopodis neniigi chion, kio povus humanecon ech nur
rememorigi.

Kien oni povis jheti sian rigardon, tie kushis mortintoj kaj
vunditoj: sur la shoseo, en la fosajhoj, sur la kampoj.

Che la lasta atakondo Daumal rigardis returne. Li volis scii, kio
okazis al Payen. Tiu el malproksimo svingis la manon, donante signon,
ke chio estas en ordo. En tiu momento krakis germana automat-pafilo.
Payen renversighis. Dum la falo li kontraufrapis per la kapo akson
de la kalesho, kiun li jhus preterpashis. Li restis kushanta sur la
loko senkonscia.

La aviadiloj apenau malaperis en la malproksimo, kiam la terurigitaj
homoj amasighis denove sur la shoseo. Oni daurigis la forkuregon.
Ankorau pli rapide, pli sovaghe, pli egoiste, pli malespere.

Daumal returnis sin kontrau la torenton de la homoj. Li volis
rigardi, kio estas al Payen. Forkurantoj malrespekte kaj malamege
tushegis lin, sed Daumal malatentis tion.

Subite li audis akran krion:

"Allo--vi tie! Turnu vin!"

Sur la rando de la shoseo rajdis oficiro. Unu el tiuj, kiuj provis
savi kio estis ankorau savebla.

"Mi ne povas! Tie falis mia amiko!"

"Tiun prizorgos ambulancgrupo! Returne!"

"Mi devas lin vidi!"

"Kaj per via kulpo estos piedpremataj dudek novaj viktimoj! Returne!"

Daumal eksplodis.

"Mi ne povas!"

La oficiro, kiu ghis tiu momento estis rugha de ekscito, subite
palighis. Ghi estas ja nehoma, nenatura, kaj tamen li povis fari
nenion alian: li elujigis pistolon kaj ekkriis:

"Returne--alie mi pafos!"

Daumal faris grandajn okulojn. Chu eble? Franco kontrau Franco?

Sed li rapide ekkomprenis. Kion signifas unuopulo por oficiro, kiu
klopodas savi la popolamasojn?

Cetere, ech se Daumal ne komprenus tion, por Payen li jam nenion
povus fari. La vicoj de forkurantoj kuntirighis tiamaniere, ke ne
estis eble progresi kontrau ilia lavango ech unu pashon.

Payen kompreneble ne sciis, kion lia amiko volis fari por lia savo.
Ghis la krepusko li kushis senmove sur la vojeto apud la shoseo, kien
lin lokis savgrupo, kiu opiniis lin mortinta viktimo de la flugatako.
Efektive li tute ne estis trafita per la kuglo. Lia piedo hazarde
glitis je la disko de la dika drato, kiu falis el iu veturilo.
Falante li forte frapegis sin sur la kapon.

Kiam li malfermis la okulojn, kelkajn momentojn li ne povis
rekonsciighi. La amasoj de forkurintoj jam malaperis kaj la Germanoj
ankorau ne venis. La regiono farighis dum mallonga tempo nenies
tereno.

Payen levighis. La kapo doloris, sed pli multe turmentis soifo.

Li chirkaurigardis.

Sur la maldekstra flanko de la shoseo estis malgranda civila flugejo.
Li direktis siajn pashojn tien.

Akvon li baldau trovis, sed de homoj restis neniu postsigno. Sur la
flugejo kushis kelkaj aeroplanoj, neniigitaj per bombardado. En la
magazeno li vidis benzinbarelojn, kiujn oni jam ne povis forveturigi
dum la neorganizebla evakuo.

Payen momenton pripensis. Kion fari? Chu li sekvu la forkurintojn?
Au chu li kashu sin ie kaj aperu nur post alveno de la malamiko?

En tiu momento li audis bruon de aviadilmotoro. Ankorau unu! La
manoj de Payen minace pugnighis. Ke li havu chi tie kontrauaviadilan
automatpafilon, por ke li povu repagi la Germanojn pro ilia
barbareco kontrau la malpli fortaj kaj senhelpaj!

Sed--kion tio signifas? La aeroplano chirkauflugas super la flugejo,
ghi glitas al la tero, ghi alterighas. Payen saltas en ejon. Se la
Germanoj forlasos la aviadilon nur dum kelkaj momentoj, Payen scias,
kion li devas fari.

Kia estis lia surprizo, kiam el la aeroplano elsaltis du--anglaj
aviadistoj! Payen ne povis kredi al siaj okuloj.

Li forlasis la kashejon kaj kuris renkonten al la soldatoj. Unu
celdirektis al li pafilon kaj ekkriis:

"Haltu! Manojn supren!"

"Mi estas Franco," respondis Payen angle. "Via amiko."

Malgrau tio la aviadistoj ne fidis al li. Estis ja tiom da Francoj,
pri kiuj oni ne povis diri, ke ili estas amikoj de la Angloj!

Nur kiam li mallonge rakontis al ili pri siaj okazintajhoj, ili
farighis pli komunikemaj. Ilia aeroplano estis sendita el Anglujo por
ia esplora tasko en Francujon. Post plenumo de la tasko ghi flugis
reen. Dum la transflugo de la fronto ghi estis atakita per pafado kaj
unu kuglo traboris la benzinujon. Antau ol ili rimarkis tion kaj
povis shtopi la malgrandan truon, la benzino plejparte elfluis.
Ili estis devigitaj alterighi.

"Se ni ne havigos al ni benzinon," diris la piloto, "la aviadilo
estos perdita."

"Estu trankvilaj," diris Payen. "Chi tie estas sufiche da benzino."

Per komunaj fortoj ili alrulis grandan barelon da valora fluido al la
aeroplano. Mehhanikisto preparis flekseblan tubon kaj kontaktigis
cherpan pumpilon.

"Kia estas la situacio sur la fronto?" demandis Payen. Li sciis la
respondon jam antaue, sed li tamen devis demandi. Espero estas la
lasta, kio homon forlasas.

"Katastrofa," diris piloto.

La tri viroj rigardis sin senvorte. La cherpa pumpilo mallaute
zumis. La horizonto sur la norda parto estis rugha. Sude minacis
teruriga mallumo.

"Chu vi opinias, ke Francujo estos venkita?"

"Ni vidis la germanan inundon kaj neimageblan teruron sur la shoseo.
Tuta Francujo forkuras. Kien? Armeo estas malorganizita. La
Maginot-linion, la fieron de via strategio, la Germanoj evitis. Mi
tre bedauras devi tion diri al vi, sed niaj sentoj ne povas shanghi
la realon: Francujo jam estas venkita. Post kelkaj tagoj, eble post
kelkaj horoj, ghi kapitulacos."

Payen silentis. Tio ja estis super la fortoj de viro, kiu amas sian
patrujon.

"Ni faris eraron," provis lin konsoli la mehhanikisto, "ni Angloj kaj
ankau vi Francoj. Ni suferas pro tio, ke ni ne sufiche taksis nian
malamikon. Nu, ni bezonis...ian skuon. Ruinigho de Francujo estas la
lasta batego. Ni rekonsciighis. Ni havas pruvon, ke temas pri chio.
Ni rektighos. Ni ekbategos."

La pumpilo eksilentis.

La mehhanikisto rigardis la mezur-aparaton.

"Preta!" li diris.

Piloto donis al Payen la manon.

"Ni dankas vin, sinjoro. Kaj kio estos nun--pri vi?"

"Pri mi?" elspiris pene Payen. "Do... vi opinias, ke chi tie chio
estas finita?"

"Tio estas tiom certa, kiom ke mi estas Anglo."

"Tiuokaze mi kompreneble... plej volus... flugi--kun vi."

Mallonga konsulto de la britaj aviadistoj. Estas ja vero, ke la tasko
de esplor-aviadilo ne estas kolekti izolitajn, forlasitajn homojn.
Sed eksterordinaraj cirkonstancoj povas influi ankau severajn
ordonojn. Kaj krom tio--tiu chi Franco eble savis por la brita aviado
unu aeroplanon kaj tre valoran materialon pri situacioj sur
batalkampoj, kelkajn filmojn kun dokumentaj fotografajhoj.

Tiun saman vesperon Marcel Payen estis en Anglujo. Sekvis
milit-odiseo tra norda Afriko en Azion. Kiam alproksimighis la fino
de la milito, li estis kapitano en Sirio. Li malmobilizighis tie,
char li volis returnvoje ekkoni Italujon kaj Svisujon. Hejmen li ne
rapidis. Gepatrojn li perdis kiel infano kaj edzigita li ne estis.
Gefratojn li ne havis. Kaj por renkonti la malnovan kunlaboranton
Jean Daumal restis sufiche da tempo. Cetere, kiu scias, kio okazis al
li? Payen skribis al li tuj post la fino de la milito ankorau el
Sirio, sed respondo ne venis. Eble li mortis dum la forkuro. Eble li
estis arestita de la Germanoj kaj turment-mortigita en koncentrejo
kiel miloj da aliaj patriotaj Francoj. Kaj eble li estas ie en la
eksterlanda armeo. Kiom da plej strangaj sortoj kreis la milito!

Payen estis jam dek kvar tagojn en Romo. Li vizitadis muzeojn kaj
ekkonis la vivon de la urbo, kiu lin jam de studentaj jaroj allogis
pro sia richa historio.

Kaj hodiau.....

Sciigo pri Daumal supershutis la sunhelan tagon per pezaj nuboj.

Marcel Payen malrapide trankvilighis. Li direktis la pashojn al la
hotelo, en kiu li loghis.

"Lasu transporti miajn pakajhojn sur la flugejon," li diris al la
pordisto.

"Tre volonte, sinjoro Payen."

"Komuniku al la hotel-direktoro, ke mi petas la fakturon."

"Chu vi jam volas nin forlasi?" miris la pordisto, "Vi ja volis resti
che ni ankorau dek kvar tagojn."

"Jes, mi volis. Sed neatendita sciigo plirapidigis mian forveturon."

La pordisto nenion pli demandis. Tiaj aferoj ofte okazas.

Marcel Payen iris al la flugejo. Chu estos malfacile ricevi lokon en
aeroplano? Jes certe. Kaj tamen li ricevos ghin. Li devas ghin
ricevi. Li devas iri sin prezenti kiel eble plej rapide che la franca
jughistaro. Lau _Paris Soir_  oni povas jughi, ke la proceso
vershajne dauros ok tagojn. La jhurnalo havis hierauan daton. La
hodiaua tago estas la dua. Restas do ankorau ses tagoj.

Verdikton de la morto oni kutime plenumas tuj post ghia eldiro.

Marcel Payen plirapidigis siajn pashojn. Jam li estu sur la flugejo!
Jam li estu en Francujo! Jam li povu paroli kun la defendanto de
Daumal! Li ja estas la unusola atestanto, kiu povas savi senkulpan
homon!




Chapitro 3

Super la Alpoj


Kiam Marcel Payen alveturis al la flugejo, estis la dekunua horo. En
la flugstacio la vivo viglis. Vojaghantoj alvenadis kaj foriradis,
reciproke sin bonvenigis kaj adiauis. Oni parolis tie itale, angle,
france, hispane, ruse, pole kaj la dio scias per kiom da lingvoj
krome.

Payen iris al la gicheto, super kiu pendis granda, okulfrapa
surskribo: _Air France_.

"Chu vi havas linion Romo-Parizo?" li demandis oficiston.

"Jes, sinjoro."

"Kiam forflugos la plej proksima aeroplano?"

"Jen la aeroplano. Chiutage je la dekdua. En Parizo ni estas je la
deksepa."

"Mi petas unu flugbileton."

"Por kiu tago?"

"Por hodiau."

"Chiuj sidlokoj estas rezervitaj."

"Do, por morgau."

"Mi bedauras, sinjoro, sed chiuj lokoj estas rezervitaj jam por kvin
tagoj. Hodiau estas la deksepa de Novembro, tial vi ne povas havi
bileton por dato ghis la dudekdua de Novembro."

"Neeble! Mi devas flugi jam hodiau. Temas pri grava afero."

"Mi tre bedauras, sinjoro, sed tiurilate mi vere povas nenion fari
por vi."

La vizagho de Payen malhelighis. Li komprenis, ke chiu vojaghanto havas
pretendon pri transporto nur se li havas pagitan flugbileton.
Sed chu oni povus fari escepton! Chu li ne povus persvadi iun?

"Chu mi povus paroli kun la direktoro de via asocio?"

"Certe, sinjoro. La Direktorejo estas tuj apud la kasejo."

Ghi ja estis franca asocio, la direktoro certe komprenos chion. Kaj
eble oni povos aranghi la aferon tiel, ke la pakajhoj, kiuj ne estas
tre gravaj, restos chi tie.

La Direktoro havis viziton de iu angla generalo.

"Kion vi deziras, sinjoro?" li demandis post pardonpeto al la
generalo.

Marcel Payen prezentis sin kaj demandis, chu li povus jam
hodiau flugi al Parizo. La direktoro rigardis la anglan generalon.
Ambau ekridetis.

"Vi havas felichon, sinjoro Payen. Jen sinjoro generalo..."

"Gibson," prezentis sin la anglo.

"Sinjoro generalo Gibson mendis tri lokojn por la hodiaua flugo. En
la lasta momento li sciigas nin, ke li bezonos nur du biletojn, char
lia filino devas resti en Romo. Li do flugos nur kun sia edzino.
Novan vojaghanton--jam estas duono antau la dekdua--ni en tiuj
malmultaj minutoj malfacile akirus. Pro tio sinjoro generalo estus
devigata pagi la flugbileton, kiu ne estus uzata."

"Bonege!" kriis Payen. "Mi dankas vin, sinjoro generalo!"

"Nedankinde," ridetis Gibson. "Efektive, mi devus danki vin char vi
savis al mi kelkmilojn da liroj. Vi komprenas.... kiam homo havas
filinon...."

Ankorau feliche estis, ke Payen che malmobilizo ricevis de sia
regimento konfirmon, kiu lin rajtigis al libera traveturo en chiuj
landoj de la aliancanoj. Se li devus prizorgi la vizon, tio certe
okupus kelkajn tagojn.

Antau la flugstacio staris grandega kvarmotora aviadilo de la tipo
Amiot. Chiuj vojaghantoj jam sidis sur siaj lokoj, krom Payen kaj
Generalo Gibson kun la edzino. Post kiam ili sidigis sin, la piloto
rigardis horloghon. Ankorau kelkajn minutojn.

Fine aperis oficisto el la flugoficejo. Li donis signon kaj la kvar
motoroj ektondris. Kiam la aviadilo flugis alten la vojaghantoj
rigardis malsupren. Ili vidis ravan panoramon de tuta Romo. Chiu
elserchis konatajn historiajn lokojn kaj adiauis al ili. Oni flugis
laulonge de la marbordo. Maldekstre brilis la Tirhena marebenajho,
dekstre trovighis la Apeninoj.

Sendube post unuhora flugo, kiam ili estos sataj de la bela panoramo,
komencighos en la aeroplano vigla konversacio. La kajuto por
vojaghantoj estis tiel bone izolita, ke la motoroj ne faris surdigan
bruon, kiel en aliaj tipoj de aviadilo.

Marcel Payen ekobservis la ceterajn vojaghantojn. Krom Generalo
Gibson, lia edzino kaj stevardino,[2] estis tie tri usonaj soldatoj kaj
tri civiluloj. Antau li sidis nederlanda vendisto, kiu jam diris, ke
lia nomo estas Bakker.

[Piednoto 2: speco de kelnerino, servistino, kun gheneralaj devoj.]

"Mi amas la aeroplanojn," li jhus diris al siaj najbaroj, "sed
samtempe mi timas ilin."

"Kial, sinjoro Bakker?" demandis la stevardino, ridetante.

"Tiu rapideco; chu vi scias, ke tio estas fabeleca," respondis la
Nederlandano vigle. "Imagu al vi la jenon: tagmeze en Romo, vespere
en Parizo. La duan tagon en Amsterdam. Poste Praha, Beograd, Kahira,
Kalkuto, Batavio, Tokio, San Francisco, New York! Kie restas la
kompatinda Jules Verne kun sia _Vojagho chirkau la mondon en 80
tagoj?_ Sed kiam mi pensas, ke mi povus falegi de tiu alteco, brrr!"

"Ne timigu nin," haltigis la torenton de liaj timigaj vortoj la
stevardino. "Cetere, vi devus tiaokaze pensi pri malfelicho chiufoje,
kiam vi eniras vagonaron."

"Jes, ankau tion mi faras," li kapjesis fervore. "Pro tio mi chiam
sidas apud la pordo."

"Por ke vi povu elsalti, chu?" ridis soldato, kaj gaje tushegis lin.

"Jes. Elsalto estas la sola afero, pri kiu mi chiam kalkulas."

"Chu ankau en aeroplano?"

"Kompreneble. Kaj mi diru al vi: se mi ne ricevas lokon apud la
pordo, mi ne flugas. Tion mi faris jam kelkfoje."

Li efektive sidis che la pordo.

"Kaj kion pri parashuto?" incitis la soldato.

"Tion mi havas preparita," diris Bakker kaj levighis por ke oni vidu,
ke li vere havas parashuton fiksitan al la korpo.

La vojaghantoj ridis, sed la vizagho de du au tri ombretighis. La
stevardino rimarkis tion.

"Vi provas timigi nin, sinjoro Bakker," shi interdiris. "Ni preferas
auskulti pri viaj vojaghoj."

"Ho jes, pri tiuj mi volonte rakontos," li konsentis kompleze.
"Kompreneble, se tio ne maloportunos al la ceteraj." Kaj li rakontis.
Li estis unu el tiuj _globtrotuloj_, al kiuj la mondo shajnas tro
malgranda kaj kiuj sentas sin tute hejme chie. Li vidis kaj travivis
multon. Li sciis akre observi, kompari, taksi, kaj tial la tuta
societo kun intereso sekvis lian parolon pri la postmilitaj
cirkonstancoj en diversaj landoj.

Payen nur duone auskultis. Jen kaj jen li elposhigis la _Paris Soir_
kaj legis la artikolon pri Daumal. Kia felicho, ke li achetis tiun
jhurnalon! Jam hodiau vespere li elserchos la defendanton de Daumal
kaj klarigos al li chion.

Ili alproksimighis al Svisujo.

"Nun ni flugos pli alten," atentigis la stevardino. "Preparu vin
kontrau malvarmeto."

En la malproksimo staris alpa montegaro kontrau la firmamento kiel
murego.

"Je kia alto ni trovighas fraulino?" demandis Bakker.

"Je dumil kvincent metroj, sinjoro," shi respondis senhezite. "Post
nelonge ni atingos kvarmil kvincent."

Payen estis kontenta, ke li povos rigardi la maron de montegoj en
ilia pompa grandiozo, sed li estis seniluziigata. La Alpoj estis
kashitaj de densa kovrajho de nebulo.

La aeroplano flugis chiam pli alten.

"Domaghe," diris S-ino Gibson kaj rigardis sian edzon. Tiu senvorte
levis la shultrojn. Nur post momento li diris: "Tio ofte okazas super
la Alpoj. Cetere, la nebulnuboj povos ankorau disighi."

Ili ne disighis. Tute male. Ili levighis alten kaj chirkauis la
aeroplanon. Oni povis rigardi maldekstren, dekstren, antauen au
malantauen; nenion oni povis vidi, krom blanko-grizo.

"Kiel en tunelo," diris soldato, kiu sidis apud la Nederlandano.

"Kaj jam komencis ech neghi!" kapjesis chagrene la komercisto. "Ke ni
ne travivu neghoblovegon!"

"La meteorologiaj informoj estis favoraj," konsolis ilin la
stevardino. "Chi tiu neghbloveto vershajne havas nur lokan karakteron,
kaj certe ne dauros longe ghis ni havos ghin malantau ni."

Por forigi la enuon shi ekfunkciigis la radioaparaton, el kiu eksonis
melodia muziko. Estis ja stranga sento esti forportata je rapido de
300 kilometroj en horo kaj vidi nenion krom rigidaj vizaghoj....

"Kiom alte ni nun estas?" denove demandis Bakker.

La stevardino rigardis tra vitra pordeto en la kajuton de la piloto
kaj radiotelegrafisto.

"Kvarmil metrojn. Kaj ni chiam flugas pli alten."

"Oni ja povas tion senti," diris S-ino Gibson dum shi plialtiris sian
vojaghmantelon.

Dum kelka tempo ili flugis senparole. Nur la muziko mallaute sonis
en la regula mughado de la motoroj.

"En tia nebulo mi flugis jam dufoje," komencis denove la
Nederlandano, "kaj ambaufoje mi diris al mi, ke neniam plu..."

Li ne finparolis.

La aeroplano forte shancelighis kaj la vojaghantoj estis eljhetitaj
el siaj lokoj, kiel dum kunpushigho de vagonaro. La kajuto plenighis
per doloraj kaj teruraj ekkrioj. La nederlanda komercisto malfermis
la pordon kaj elsaltis. Sed neniu atentis lin.

Nova pushego, ankorau pli granda skuo, kvazau iu de malsupre
frapegis per grandega martelo, kaj la aeroplano restis senmova....




Chapitro 4

La akcidento


Kelkajn sekundojn regis en la kajuto silento. Neniu movighis. Chiuj
aspektis, kvazau ili atendas ankorau unu, la lastan frapegon.

Sinjorino Gibson rekonsciighis la unua. Shi tushis per la mano siajn
vizaghon kaj harojn, rigardis la manplatojn kaj kiam shi konstatis,
ke nenio estas sanga, rektigis siajn membrojn. Tio ne estis facila.
Che la pushego shi tushegis la manojn kaj piedojn; kofro batis shin
forte sur la dorson kaj per la kapo shi frapis la plafonon de la
malalta kajuto.

Rigardo al la ceteraj vojaghantoj konvinkis shin, ke shia sufero
estis evidente la plej negrava. Interne de la aeroplano oni povis
vidi bildon de absoluta ruinigho. La homoj, jhetitaj el siaj
sidlokoj, kushis sur la seghoj kaj sur la planko en la plej diversaj
pozicioj.

Kaj jam estis audeblaj la unuaj ghemoj de la vunditoj.

Sinjorino Gibson rigardis tra la fenestro de la kajuto. Kie ili
trovighas? Kio okazis al ili? La duonblanka, malsimpatia grizo donis
neniun respondon. Tra la malfermita pordeto blovis en la kajuton
penetre malvarma vento, kiu jhetis internen aron da negheroj.

Shi sukcesis atingi la pordon kaj fermis ghin.

En tiu momento levis sin de la planko ankau la stevardino. Shia
chiam ridetanta vizagho estis kuntirita per doloraj sulketoj.

"Kio okazis al vi, fraulino?" Sinjorino Gibson klinis sin al shi.

"Mi ne scias, S-ino Gibson," diris la brava knabino, venkante la
doloron en shia tuta korpo. "Mi esperas, ke estas nenio grava, nur
ekfrapo. Sed kiel fartas la ceteraj?"

Generalo Gibson jam sidis. Poshtukon, rughan je sango, li tenis al la
nazo.

"Kio estas al vi, Roberto?" ektimis lia edzino.

"Nur bateto che la nazo...eksangis. Ne atentu pri mi, zorgu pri la
ceteraj."

Li estis soldato per korpo kaj animo. Kial teruri la virinojn per la
sciigo, ke lia nazosto estas rompita?

La takso pri la akcidento estis timiga. Sen pli gravaj vundoj restis
nur kvar personoj: S-ino Gibson, la stevardino, la radiotelegrafisto
kaj Marcel Payen. Tiu lasta ja kushis senkonscia duonhoron, char li
pushegis per la frunto kontrau metalan apogilon, sed alie li ne
estis vundita. Chiuj ceteraj estis vunditaj. Kelkaj shirvundoj sur la
vizaghoj kaj sur la kapoj, tri rompitaj au manoj au piedoj. Unu
vojaghanto plendis pri doloro en la shultra osto. Plejmulte suferis
sendube la piloto. Liaj premitaj lipoj ne ellasis ech la plej etan
ghemon, sed oni bone konstatis, kiom li suferas. Li vershajne havis
gravan internan vundon, char che la pushego li estis jhetita sur la
gvidilon de la aeroplano.

Sinjorino Gibson kaj la stevardino kaj la du sanaj viroj havis multe
da laboro ghis kiam ili prizorgis chiujn vunditojn.

Nur poste ili komencis interesighi pri la chirkauajho. Marcel Payen
malfermis la pordeton de la kajuto. Denove penetris internen frostiga
ventblovo.

"Malvarmege!" kunfrapis la dentojn la vojaghanto kun la rompita
piedo. Payen rapide fermis. La virinoj kovris la vunditon per du
kovriloj.

"Chu vi vidis ion?" demandis la generalo al Payen.

"Nur neghon kaj nebulon."

"Jen bela situacio. Ni estas kiel pereintoj che la norda poluso."

Eble ankorau pli malbone, pensis Payen.

"Sed kio okazis al S-ro Bakker?" rimarkigis la stevardino. "Pli estis
konvinkita, ke pri tiuj pordo kaj parashuto li nur fanfaronis, sed
jen...."

"Ni esperu, ke li savis sin," diris konsole S-ino Gibson. La ceteraj
silentis. Chiu havis proprajn dolorojn, ili estis dankaj al la
oferema virino pro tio, ke shi klopodis konsoli ilin. Sed ili kredis,
ke la nederlanda komercisto pereis en la ventego.

"Kaj nun," diris post kelkaj momentoj la radiotelegrafisto, "ni
provu, kion ni povos fari. Mi trarigardu la chirkauajhon de la
aeroplano por konstati, chu ni povos orienti nin. Poste mi esploros
la elsendaparaton. Se ghi estos en ordo mi komunikos, kio okazis. Chu
vi bonvolos akompani min, S-ro Payen?"

"Kompreneble!"

"Ankau mi iros," proponis sin la stevardino.

"Vi devas resti kun la vunditoj, fraulino," diris Payen. "Oni bezonos
vin chi tie senchese."

La du viroj bone vestis sin kaj eliris en la furiozantan ventegon.
Ekstere ili falis en la neghon ghis la zono. Ili shancelighis kiam la
vento blovegis kontrau ilin. Akraj negheroj pikis ilian vizaghon kaj
blindigis ilin.

"Chu vi vidas ion?" kriis la radiotelegrafisto al Payen, kiu
chirkauiris la aeroplanon kaj staris che la kontraua flanko.

"Nebulon kaj neghon! Ne dek pashojn for oni povas vidi!"

Ili kunvenis antau la aviadilo.

"Per ghi ni ne plu flugos," diris Bernier. "La helicoj estas
frakasitaj, la malsuprajho rompita kaj la flugiloj derompitaj."

"Ni iru esplori la terenon," diris Payen, "alie ni frostighos chi
tie."

Ili faris chirkau tridek pashojn.

"Chu vi rimarkas ion strangan?" ekkriis Payen en la ventegon.

"Sub la negho estas glata glacio!"

"Tio signifas, ke ni trovighas sur la glaciroko!"

"Ni povas esti felichaj, ke neghas. La negho almenau mildigis nian
kunpushighon. Alie la aeroplano estus tute frakasita."

"Kaj ni kun ghi!"

Post kelkaj pashoj ili haltis. Ili rerigardis. La aeroplano malaperis
en blanka maro.

"Ni reiru," decidis Payen. "En tia neghventego nenio estas videbla."

"Kaj ni facile povus ien falegi. La tereno abrupte deklivas."

Ili reiris lau siaj postsignoj al la aeroplano. Subite ili haltis
kaj rigardis unu la alian.

"Chu vi audis?" demandis Payen.

"Jes, auskultu....!"

Ili auskultis. Denove ili audis malfortan vokadon, kiu venis de la
direkto de la aeroplano.

"Helpon!"

"Ni rapidu! Io okazis tie!"

Ili klopodis iri tra la altaj neghblovajhoj kiel eble plej rapide.
Fine ili atingis la celon. Payen malfermis la pordeton kaj ambau
rapide englitis internen.

"Kio okazis?" ili demandis kvazau per unu busho.

Ambau virinoj kaj ankau la pacientoj rigardis ilin kun surprizo.

"Kial?" nekomprene diris S-ino Gibson.

"Kiu vokis chi tie pri helpo?"

"Neniu."

"Dum la tempo, kiam vi forestis, neniu ech ghemetis," komunikis la
stevardino. "Chu vi audis ion?"

"Jes, iu dufoje vokis helpon."

"En la aeroplano vokis neniu," diris S-ino Gibson. "Do tio povas esti
nur..."

"S-ro Bakker!" ekkomprenis Payen. "Ni audis la alvokon tre klare."

Ili denove eliris en la neghventegon. Momenton ili auskultis.

"Heeelpooon!" audighis denove. Nun jam pli mallaute, pli longe, pli
malespere.

Ili sekvis la direkton de la vocho. De tempo al tempo ili haltis kaj
auskultis. La vokado ne chesis.

Fine ili trovis lin. Li kushis en neghblovajho, en kiun li penetris
ghis la kolo. La manoj plektighis malantau la dorso. Li tiregis per
ili, shiris, movegis sin, sed sensukcese. Li jam estis preskau blua
pro la malvarmo. Liaj malfermegitaj okuloj estis elokventaj
atestantoj de la terurego, kiun li travivis.

Nur en la aeroplano li plene rekonsciighis.

"...chiam mi diris al mi, ke mi neniam denove flugos super nebulitan
montaron," li daurigis sian nefinparolitan frazon. "Sed nun mi volas
tion jhuri!"

"Do, kio okazis al vi, S-ro Bakker?" demandis la stevardino.

"Mi kredis, ke ni estas sufiche altaj. Mi saltis. Mi volis delasi la
parashuton, kaj en tiu momento mi konstatis, ke mi kushis en la
negho. Bele, dorsflanke, enborite ghis la shultroj, manojn sub la
dorso kaj plektitajn kun la shnuregoj. Mi shiris per la tuta korpo,
mi enighis chiam pli profunden, la negho jam atingis mian mentonon,
kaj tiam mi komencis vokadi. Por diri la veron, mi ne esperis, ke iu
audos min. Mi supozis, ke vi au daurigis la flugon, au estis ie
frakasitaj."

"Nu, vi travivis pli ol sufiche," diris S-ino Gibson. "Kiel ankau
ni."

Payen kaj la radiisto donis raporton pri la rezulto de sia esploro.
Ili decidis esplori la aparatojn, fiksi la geografian pozicion kaj
provi elsendi.

"Pri chiu kulpas la mezurilo de alteco," diris mallaute la piloto.
"Ghi trompis min je kvincent ghis mil metroj. Ghi montris kvarmil
kvincent."

La radiisto kalkulis ion dum kelkaj momentoj che la kompaso. Poste li
iris al la piloto kaj diris:

"Lau mia kalkulo ni trovighas sur la kvardeksesa grado norde kaj
kvina rado oriente. Chu tio akordas kun via kombino?"

La piloto enpensighis.

"Lau la flugtempo ni devus esti jam pli malproksimen. Sed.... tiu
nebulo kaj vento... estas ja vere malfacile fari precizajn
konkludojn. Tio povas esti."

"Chu mi do elsendu tion?"

"Nenio alia restas al ni. Ni ja konvinkighis, ke ni jam ne povas fidi
niajn aparatojn, sed kion alian ni povas fari?"

Dum la radiisto notis sur la paperon raporton por sia elsendo,
generalo Gibson dismetis sur la sidlokon detalan landkarton de
Svisujo. Chiuj, kiuj povis movi sin, arighis chirkau lin.

"Do, kie ni trovighas, sinjoro generalo?"

"Se S-ro Bernier bone taksis la situacion, ni estas sur iu glaciroko
inter montoj Combin kaj Collon en la Penin-Alpoj."

Dume la radiisto jam klopodis kontaktighi kun la mondo.

"MAYDAY el aviadilo F-AKCS!"

"MAYDAY el aviadilo F-AKCS!"

"Mi petas, estu silentaj!" S-ino Gibson admonis la aron chirkau sia
edzo. "Oni jam elsendas!"

Radiisto Bernier auskultis. Post nelonge audighis mallaute:

"F-AKCS, flugejo en Berno!"

"F-AKCS, flugejo en Berno!"

"Oni audis nin!" kriis entuziasme Bakker. "Ni venkis, char..."

Suprenlevita fingro de S-ino Gibson chesigis pliajn esprimojn de
entuziasmo. En profunda silento Bernier elsendis:

"MAYDAY! MAYDAY! MAYDAY! La aviadilo F-AKCS, kiu ekflugis je la
dekdua horo en Romo por Parizo frakasighis je la dektria horo kvardek
kvin minutoj en nebulo super la Alpoj. El la tuta nombro de dek du
personoj, ok estas vunditaj. Aviadilo frakasita. Ni trovighas sur
glaciroko kovrita de dika neghtavolo. Geografia pozicio proksimume
kvardeksesa grado norda latitudo, kvina grado orienta longitudo. Mi
komutas!"

Chiuj rigardis la rughan lumon, preskau nespirante.

"ANSWERING! ROGER MAYDAY!"

Danke al Dio! Berno konfirmis, ke ili audis la vokon pri helpo.

"Ankorau chi tion!" S-ino Gibson donis al la radiisto papereton kun
rapide skribita aldono:

"Provizoj de nutrajhoj por nur du tagoj!"

Kaj jam venis ankau Payen kun plia sciigo. Li transdonis al Bernier
kelkajn frazojn: "Sendu al redakcio de Paris Soir! Marcel Payen,
atestanto en proceso pri Jean Daumal, revenas Parizon. Haltigu la
proceson. Marcel Payen."

La radiisto vokis trian fojon.

"F-AKCS! Sendu al redakcio...."

En tiu momento estingighis la rugha lumo en la sendaparato. Bernier
eksilentis.

"Kial vi ne elsendas?" elspiras Payen.

La radiisto ne respondis. Momenton li esploris la aparaton. Poste li
peze suprenlevis sin kaj per rauka vocho komunikis:

"Nia izoligho de la cetera mondo estas perfekta. Chiuj baterioj estas
eluzitaj."

Payen devis ekpreni la apogilon, por ke li ne falu.




Chapitro 5

Sur la glaciroko


S-ino Gibson agis kiel lerta kuracisto. Shi neniam supozis, ke shi
uzos la spertojn, akiritajn dum la kelkaj unua-helpaj kursoj, en tiom
eksterordinaraj cirkonstancoj. Ankau la konoj, kiujn shi akiris kiel
flegistino dum la milito, estis al shi tre utilaj.

Tutan nokton shi ne fermis la okulojn. La stevardino tre kompleze
helpis shin. Ili ambau havis la manojn plenaj de laboro. Jen ili
devis ree purigi la vundojn, jen doni novan bandaghon, jen denove
kuiri teon. Chiuj vunditoj kondutis brave. Malgrau tio, ke ili
suferis de netolereblaj doloroj, multaj bezonis kvietigajn injektojn,
kaj chiuj fartus pli bone se ili povus komforte etendi siajn membrojn
sur libera lito, sed chi tie ili estis devigataj kauri sur
primitivaj kushejoj, kunmetitaj el sidtabuloj--tamen neniu ech
plendetis.

Ambau donis al la pacientoj chiun eblan flegon. Kun anghela pacienco
ili trairadis la malgrandan spacon inter la du vicoj de kushejoj. Al
chio ili respondis kun afabla rideto kaj neniel montris, ke ankau
ili estas lacaj.

"Vi devas dormeti, S-ino Gibson," diris la stevardino je la matena
krepusko, kiam shajnis, ke la malsanuloj jam iomete kvietighis.

"Vi tion bezonas pli, fraulino," ridetis la maljuna sinjorino. "En
mia agho dormo jam ne estas tiom altvalora."

Kaj malgrau tio, ke la stevardino defendis sin, S-ino Gibson devigis
shin iri dormi. Se oni povus nomi dormo la sidadon en malkomforta
pozicio, kun la kapo plena de teruraj bildoj kaj maltrankviligaj
songhoj....

S-ino Gibson estis ne nur la kuracistino de la tuta ekspedicio, shi
estis ankau mastrumistino. Tuj antau vespero shi detale kontrolis
chiujn nutrajhojn en la aeroplano. Ili ja estis malesperige
malmultaj; kelkaj panbuletoj, iom da salmo, pastech-konservoj,
chirkau du kilogramoj da chokolado, sukero kaj teo. Oni neniel povis
miri, char neniu volis kunpreni provizon da nutrajhoj por tiom
mallongedaura flugo, precipe se por chiu paketo oni devis pagi altan
pagon. Sed kiom ajn shi klopodis, shi ne povis fari alian konkludon
ol tiun, kiun shi lasis elsendi en la eteron: provizojn da nutrajhoj
por nur du tagoj.

Por du tagoj! Kaj poste...?

Denove kaj denove shi pripensis la tutan provizplanon. Sed shi
apenau konsolighis per la esperiga penso, ke al sanuloj estos eble
iom rezigni pri porcioj, kiam shi denove konsternighis. Estas ja
ghuste, ke la sanaj estu pli modestaj; sed tion, kion shi tiamaniere
gajnos, shi devos ja doni al la malsanaj!

Tio chi, espero kaj duboj, fido kaj malespero, interluktis nur
interne. Ekstere S-ino Gibson estis nur kompleza, servema, preta
helpi, afabla. Shi kovradis la malsanulojn, kiam ili tremis de
malvarmo, ordigis al ili la kusenojn, konsoladis ilin per afablaj,
patrinaj vortoj kaj kuraghigaj ridetoj.

Tutan nokton tondris la sovagha ventego. Ghi plenforte pushegis la
aviadilon, kiu krakis, ghemis kaj tremegis. La negho, pelate je
neimagebla rapido, frapegis la tegmenton de la aeroplano kaj gluighis
sur la fenestroj de la kajuto.

Payen kun la radiisto kaj Bakker premighis en la pilotkajuto. Se
S-ino Gibson bezonis ilin por iu malfacila tasko, ekzemple se estis
necese turni malsanulon aliflanken, ili volonte helpis. Sed alie ili
ne miksis sin en shian laboron.

Ili sidis senvorte kaj senmove rigardis en la densan mallumon. Ech
Bakker, kiu alitempe estis tiom parolema, gaja kaj vivoplena, ne
inklinis paroli. Li ne pensis pri la komerc-profitoj, kiujn li
perdos, se li ne estos en Parizo. Li estis skuita pro la proksimo de
la Morto, kies vizaghon li posttagmeze de proksime rigardis kaj kiu,
eble, chirkauiras la areton da malfelichuloj.

Marcel Payen ne povis rekonsciighi de la granda bato, kiun li ricevis
dum la elsendo. Kiom malmulte mankis, por ke la sciigo por la
redakcio de _Paris Soir_ estu elsendata kaj transdonata! Kaj Daumal,
lia fidela kunulo Daumal, povu esti savata! Li estus povinta senigi
sin de la turmentaj imagoj kaj angoro, kiuj lin certe en la nunaj
tagoj kaj noktoj obsedas. Kio ja konspiris kontrau li? Sed tamen
eble ili estos savataj. Sed chu oni trovos ilin ghustatempe?

Amaraj riprochoj pikis lin. Kial li ne forsendis telegramon el Romo?
Li havis sufiche da tempo. Sufichus nur kelkaj minutoj, dum li estis
en la flughaveno. La oficisto certe volonte aranghus la aferon....
Li ne povis antauvidi pereon. Cedate. Sed tio ne estis senkulpigo.
Prudenta homo devas pensi pri chio; li devas antauvidi ankau tion,
kio shajnas nevershajna...

"Sinjoro Payen," eltiris lin el la malghojigaj pensoj la radiisto.
"Ektagighas. Chu ni denove iru iom promeni en la chirkauajho?"

Ili tamen revenis post nur kelkaj pashoj. La ventego furiozis
ankorau pli sovaghe kaj pli shtorme ol hierau.

Sekvis longa, senfine longa tago. La tuta konversacio turnighis
chirkau unusola penso: chu oni sendos aviadilon por serchi ilin!

"En chi tia vetero, certe ne," diris Generalo Gibson, ne
suprenlevante la kapon de la landkarto, kiun li ankorau kun intereso
studis. "Ghis la ventego chesos kaj la nebulo suprenlevighos, ni ne
povos esperi, ke oni povus trovi nin."

"Kiel longe tio povos dauri?" Bakker demandis la radiiston.

"Unu, du au plurajn tagojn."

"La duan, jam estos en ordo," provis rideti S-ino Gibson. "Ni esperu,
ke la naturo faros al ni komplezon."

Chiu uzis la tempon lau sia povo. Iuj legis jam kelkajn fojojn la
malnovajn sciigojn en jhurnaloj, aliaj ludis kartojn, S-ro Bakker
fine chesis esti melankolia kaj rakontis novajn historietojn.
Generalo Gibson estis chiam klinita super la detala landkarto de
Svislando kaj ion mezuris kaj kalkulis.

Payen kun la radiisto provis ankorau kelkfoje trairi la chirkauan
regionon, sed la ventego chiufoje repelis ilin.

La dua nokto en la aeroplano estis ankorau pli malfacila, ol la
unua. S-ino Gibson palighis, shiaj okuloj perdis sian brilon kaj ili
kvazau iomete enkapighis, sed la ridetoj, per kiuj shi kuracis pli
efike ol per bandaghoj, estis chiam la samaj; plenaj de kuraghigo kaj
kredo, ke chio finighos bone.

Matene la ventego subite chesis. La nebuloj suprenlevighis kaj al la
mirigitaj okuloj de la perditoj prezentis sin charma, sed malkonsola
panoramo. Kien ajn la okulo rigardis, chie trovighis glacirokoj au
elstaris krutajhoj de la montegoj. Nenie ech signo de la valoj kun
dometoj de la svisaj montanoj au signo de vilagheto au urbo.

La perditoj antaue konsolis sin, ke ili eble trovighas sur unu el
tiuj glacirokoj, kiuj jam proksimis de la valoj, ke ili ekvidos, ech
se en malproksimo, homan loghejon; ke sufichos doni nokte lumsignalon
kaj ili estos savitaj...

Nenio tia. Nur ondeca maro de la montegaj pintoj kaj glacirokoj.
Kelkaj ankorau estis kashitaj de la nebulo kaj malpeze fluganta
negho; aliaj jam brilis en la matena suno. Ghi estis panoramo, kiu
turiston ravus. La perditojn ghi plenigis per teruro kaj malespero.

Marcel Payen kaj la radiisto, armitaj per shtalaj stangoj, fine
eliris por rigardi la chirkauajhon.

"S-ro Bernier, chu mi rajtas rigardi viajn mezuraparatojn?" vokis
Generalo Gibson al la foriranta radiisto.

"Kompreneble, sinjoro Generalo."

Payen kaj Bernier supreniris sur neabrupta deklivo. Ili konstatis, ke
la vojo estas libera ghis tiu loko, kie eksuprenlevighas la kruta,
nuda kaj neatingebla pinto.

Tie ili haltis. Ili chirkaurigardis. Klifoj, glacirokoj, negho. Ili
malsupreniris al la aeroplano.

"Chu vi vidis ion?" bonvenigis ilin la ceteraj.

"Nenion," diris Bernier.

"Ni nun rigardu malsupren. Eble tie..." diris Payen.

Kiam ili iris sur la deklivo malsupren, ilia perspektivo estis
malebligita per la alta neghblovajho. Preteririnte ghin, ili ekkriis
de mirego. Ili staris sur la rando de kruta rokmuro, kiu falis
vertikale en la profundon de minimume dek kvin metroj. Malsupre ghi
shanghighis en novan neabruptan deklivon, kiu subite kondukis
maldekstren malantau ankorau unu rokmuron.

Kio trovighis malantau ghi?

Certe ankorau novaj krutajhoj, deklivoj, ghis tie en la malproksimo
estas malsuprenira vojo en la valon....

Ambau viroj senparole rigardis sin.

Malantau ili staris krutaj klifoj; antau ili vertikala rokmuro.
Estis certe, ke per propraj fortoj ili neniarn foriros de sur la
glaciroko.

La pasagheroj akceptis la raporton de la du viroj kvazau tute
trankvile. Neniu malkashis, kiom malgrandighis la flameto de espero
en la koro. Sian tutan restantan fidon ili direktis al la blua
firmamento. Nur de tie povas veni la savo.

Ili decidis, ke sanaj viroj alternos tage kaj vespere en patrolado.
Se ili ekvidos tage aviadilon, ili elpafos kolorajn raketojn. En la
mallumo ili bruligos benzinon, kiun ili tiucele lokis je sekura
distanco de la aviadilo.

La tria tago pasis en febra strecho. Ankorau nenio. La chielo estis
pura kaj silenta. La vento jam tute chesis. Chio estis bela, sed
malghojiga. Kiam vesperighis, la radiisto Bernier, kiu jhus dejhoris,
komunikis, ke al li shajnis, ke li audas bruon de motoro. Kiu povis,
kuris eksteren. Vere! Ili vidis nenion, sed tute klare distingis la
regulan mughadon de la motoroj.

Bernier pafis rughan raketon. Poste la duan, trian, kvaran, kvinan...

La mughado malplifortighis, ghis ghi tute silentis.

La perditoj, palaj pro ekscitigho, preskau ne spiris. Nur post
momento Bakker diris:

"Domaghe. Ghi certe estis aeroplano serchante nin."

"Mi ne samopinias," diris Generalo Gibson.

"Kial, sinjoro Generalo?"

"Char...." la generalo eksilentis. Nur poste li daurigis: "Mi ne
intencis diri tion al vi. Sed cetere estas pli bone koni la realon,
ech se ghi estas kruda."

Chiuj streche rigardis lin.

"Mi konstatis, ke la kunpushigho difektis ankau la aparatojn por
mezuri geografian pozicion. Tio, kion elsendis S-ro Bernier, ege
diferencas de la realo. Pro tio, oni ne serchas nin chi tie."

"Kaj kie do ni trovighas?"

"Minimume cent kilometrojn nordoriente de la loko, kiun ni komunikis
al la Berna stacio!"




Chapitro 6

La sercho


La viro, dejhoranta en la Berna radiostacio sur la flugejo, havis
multe da laboro, kiel chiam. Komunikoj el chiuj direktoj krucighis
rapidege.

Subite li audis la vokon MAYDAY. Chiuj sendstacioj eksilentis antau
la grava komuniko.

"MAYDAY el aviadilo F-AKCS....!"

La radiisto rapide notis la raporton de Bernier. Poste dua komuniko,
pri la nutrajhoj. Kaj aldono: "Sendu al redakcio...."

Fino.

"Daurigu!" vokis la radiisto. "Ni audis bone, daurigu!"

Nenio audighis.

"Flugejo en Berno!" Li ne volis cedi. "Elsendu konstante, ni
atentigos chiujn staciojn!"

Li vokis vane. Li jam sciis, ke oni ne audas lin, sed li tamen ne
chesis. Nur kiam li estis certa, ke la kontakto estis tute rompita,
li komunikis la sciigon al chiuj svisaj radiostacioj. Post horo sciis
pri la frakasigho ankau chirkauaj landoj: Francujo, Italujo,
Austrujo, Germanujo. La komuniko rapide disvastighis okcidenten kaj
orienten, norden kaj suden, kaj vespere la deksepan de Novembro
raportis preskau chiuj europaj sendstacioj:

"En la Alpoj frakasighis aeroplano de tipo Amiot F-AKCS dum flugo de
Romo al Parizo. El la tuta nombro de dek du personoj, estas ok
vunditaj. Pri savaj laboroj oni ankorau ne povas komenci, char en la
Alpoj furiozas neghventegoj."

La savajn laborojn oni ankorau ne entreprenis, sed ili estis
jam preparitaj. En Svisujo, Italujo, Francujo kaj Anglujo
interkonsilighis pilotoj. Kaj ne nur pilotoj. Ankau aviadsekcioj de
la kunighintaj staboj konstruis planojn por savi la perditojn. En
oficejo tio aspektis kiel antau la komenco de ofensivo. Militaj
fakanoj estis klinitaj super detalaj landkartoj de la Alpa
montar-masivo; ili mezuris distancojn, notis altojn de la montoj kaj
klopodis diveni, sur kiu glaciroko la tragedio povis okazi.

Al chiuj estis klare, ke la helpo devos veni plej eble rapide, se la
viktimoj de la katastrofo ne devos perei de frosto, malsato kaj manko
de kuraciloj.

Jhurnaloj en okulfrapa arangho alportis la sciigon pri la malfelicho.
Denove oni pridebatis la demandon, kiom danghera estas vojaghado en
aeroplano. Al iuj skribistachoj, kiuj dum la tuta vivo ech ne
proksimighis al aeroplano, char ili sentis preskau prahistorian
teruron pri la bluetaj altoj, la alpa tragedio estis _akvo por ilia
muelilo_. Ili memorigis chiujn grandajn katastrofojn, kiuj okazis en
la historio de la aviado. Ili klopodis pruvi, ke la vojaghado per la
vagonaro estas multe pli sekura, kaj avertis kontrau uzado de la
aeroplano.

Sed kontrau ili elsvarmis la armeo de la bravaj agloj. Ili estis
tiuj, kiuj sentis sin kiel hejme en la aero, amikoj kaj sindonaj
adorantoj de la aera sporto. Trankvile, sen vana kriado, ili arigis
senfinajn vicojn de ciferoj, kiuj mem parolis. Ili citis per
nefanfarona parolo la faktojn. Objektivaj legantoj konkludis, ke la
nombro de viktimoj rilate al la nombro de faritaj flugoj estas neniel
malpli bona ol che aliaj transportiloj.

Estu kiel ajn, chi tiu polemiko vekis tiom grandan intereson pri la
viktimoj en la Alpoj, ke el chiuj mondpartoj venis proponoj, kiel
savi ilin. Char chiuj artikoloj--egale, chu la skribintoj estis por
la aviado au kontrau ghi--finighis per tiu sama konkludo: Sur la
glaciroko en la Alpoj pereas dek du malfelichuloj. Savu ilin!

Ghi sonis el chiuj landoj kiel petego kaj samtempe kiel severa
ordono. Ghi estis ankau pruvo, ke la homaro ne lasis sin finbatighi
de la kelkjara regado de mallumo. Ke homo restis homo malgrau chiuj
teruraj scenoj en koncentrejoj, ke homo ne chesis ami la homon kaj ne
perdis intereson pri la vivo de sia proksimulo malgrau sciigoj pri
hekatomboj de mortintoj en gaskameroj, sur batalkampoj, en
bombarditaj urboj, sur ekzekutejoj.  Ghi sonis kiel kanto, per kiu la
homaro volis sonigi chiun sian ardan kredon, ke en la mondo estas ne
nur kolero kaj malamo, sed ankau la amo.

Ekhelighis la dua tago kaj Svislando elsendis la saman komunikon:

"La neghventego furiozas egalforte. Alpoj kashitaj de nebulo, la
flugado neebla."

Des pli fervore oni daurigis la preparojn por savaj laboroj. Chu
estos eble alterighi al la glaciroko? Kaj se ne, kiamaniere oni savos
ilin? Oni malsuprenjhetu al ili nutrajhojn. Bone, sed kio poste?

Kaj jen oni sendis jenan proponon. Alveturigu el Anglujo la usonajn
helikopterojn, tiujn aviadilojn de admirinda konstruo, kiuj povas
alterighi kaj suprenlevighi en kiu ajn loko, vertikale malsupren kaj
vertikale supren, sen kiu ajn veturiga surfaco. Per tio oni savu
perditojn, ech se ili estu tuj sub krutega montfaco!

Samtempe sin anoncis grandega legio de volontuloj el la vicoj de la
svisaj montgrimpuloj, kunigitaj en _Savsindikato de la svisaj
alpistoj_. Tiuj chi viroj ne inklinis multe paroli. Chiu esploris
sian ekipajhon--shnuregon, montgrimpajn botojn, stangojn, krampojn,
hakileton dorsosakon--kaj rigardis la chielon. Kaj la vizagho
malhelighis, kiam li vidis la montegojn nebulitaj kaj poste reiris en
la kabanon. Ili kushigis sin sur lignan liton tiaj, kiaj ili estis:
vestitaj, kun botoj pretaj por en kiu ajn momento eliri al la frostaj
pintoj. Dekoj da tiaj savgrupoj atendis en turistaj kabanoj en la
Alpoj la komandon.

Fine helighis.

La Alpoj ektondris per mughado de motoroj. Aviadiloj de la plej
diversaj tipoj, aviadiloj svisaj, francaj, anglaj, usonaj kaj italaj
flugis super la suda parto de la Alpoj kaj serchis la perditojn. Ne
ekzistis unu granda glaciroko en largha cirklo chirkau la montoj
Collon kaj Combin, kiu ne estis zorgeme esplorita. Char la aviadistoj
ghuste supozis, ke la aeroplano estos supershutita de negho kaj pro
tio malmulte videbla, ili flugis en danghera proksimo de la tero por
ke ili nenion malatentu. Sed chiuj grupoj de la savaj aeroplanoj
reflugis al siaj flugejoj kaj la pilotoj raportis per la mallonga
parolo de aviadistoj:

Nenion!

Kaj simile fartis ankau la svisaj montgrimpuloj, kiuj faris verajn
miraklojn de bravo. Ili malatentis tion, ke la freshe falinta negho
komencis rulfali en la abismojn en la formo de lavango, kiu povus
ilin en chiu momento supershuti. Ili silentis dum danghera
suprengrimpado, ili ne parolis dum malsuprenirado. Nur post reveno en
la kabanon ili raportis al sia centro:

Ankorau nenion!

Io sufoka penetris en la kabanojn, en kiuj sidis la pilotoj kaj
observistoj. Ghi penetris en la oficejojn, kie oni organizis novajn
kaj ankorau novajn flugojn. Ghi shvebis interne de la muroj de la
turistaj kabanoj. La perditoj komunikis, ke ili havas nutrajhojn por
du tagoj. De ilia elsendo jam pasis la tria tago.

Kiom longe ankorau....?

En chi tiun malbonan humoron jhetis kelkajn sunradiojn la komuniko de
la franca parto. Montanoj en alte situanta vilagho asertis, ke ili en
tiu fatala tago audis tre klare la krakon, kiu povis deveni nur de
aviadil-frakasigho.

Oni alidirektis la chefan ondon de la serchado okcidenten. Nu, kial
ne la radiotelegrafisto el Amiot F-AKCS sciigis, ke li fiksis la
geografian pozicion nur proksimume.

Sed la dudeka de Novembro proksimighis al la fino kaj raportoj de
chiuj ekspedicioj sonis konsente:

Chiam ankorau nenion!

Tiun saman vesperon vibris telefondratoj en chiuj turistaj kabanoj
lau la tuta longo kaj largho de la Alpoj. _La Savsindikato de la
svisaj alpistoj_ eldonis chi tiun ordonon:

"Al chiuj savgrupoj! Disvastigu la serchon tra la tuta Alpregiono!
Uzu chiujn rezervojn!"

Tio estis la lasta, kiun povis chi tiu nobla asocio fari por savi la
perditojn.




Chapitro 7

La decido de Payen


Vespero venis sur la glaciroko. Jam la trian vesperon, kiun travivis
la malfelichuloj kiel kaptitoj de la montegaro.

Ghi estis trankvila sed senkonsola. Neniu en la aeroplano inklinis
paroli. La sciigo de Generalo Gibson, kies veron la radiisto facile
atestis, kreis humoron paralelan nur al la grado de frosto.

Centoj kaj centoj da novaj pensoj naskighis en la kapoj de la
trafrostighintaj malfelichuloj. Eble oni sendos aviadilojn traserchi
la tutajn Alpojn, sen atento pri la ricevita komuniko? Eble atingos
la glacirokon iuj montgrimpuloj, persistemaj kaj harditaj alpistoj?
Ke chie estas amasegoj de la falinta negho, la bravaj homoj ne timas!
Ju pli granda la danghero, des pli kuraghe ili volas venki! Eble....

Sed chi tiuj pensoj naskighis nur pro tio, ke ili sentis, ke en la
sekvontaj minutoj ili mortos. Neniu ja fosis la tombon por ili
memvole kaj laute. Sed apenau ili per nova ideo ekghojis,
varmighis, tuj ili komencis ghin senvorte analizi. Ili estis al si
reciproke plenaj de respekto kaj atento, precipe la sanaj al la
malsanaj. Ili ne volis vundi unu la alian. Ili ne volis inciti la
vundojn kaj starigi antau la okulojn la abomenan spegulon de la
realo. Almenau la ceteraj kredu, ke tiu au alia revo estas
realigebla....

Kaj char chiuj pensis same, regis tie humoro kiel post enterigo.

Krome komencis turmenti ilin malsato. S-ino Gibson disdonis kun la
lastaj porcioj la kuraghigajn ridetojn. Shi ja sciis ke tio estis la
sola, pri kio shi ne estis devigata shpari. _Feran provizon_ shi
lasis por la morgauo. Kaj poste....?

La vunditoj kondutis tre brave. La vundoj ja doloris, pikis, jukis,
sed neniu plendis. Kiam la posttagmeza suno komencis varmegi oni
elportis la pacientojn eksteren. Kaj denove estis la brava kaj
senlaca S-ino Gibson, kiu kontrolis la transportadon de chiu vundito
kaj zorgeme atentis, ke la vundo per la movigho ne suferu, ke la
portantoj en la mallargha pordeto ne tushu ion. Dum chi tiuj kelkaj
tagoj shi farighis por ili patrino.

La stevardino chiel helpis shin, sed malgrau tio, ke shi estis
komplezema, la malsanuloj turnis sin kun siaj suferoj al S-ino
Gibson.

"Mi nenion valoras chi tie," koleretis la juna knabino, kiam shi
denove volis servi unu pacienton kaj tiu vokis S-inon Gibson.

"Ne koleru, fraulino," li kvietigis shin. "Al mi shajnas, ke
anstatau S-ino Gibson, flegas min mia panjo."

"Nu, mi scias....sed mi tiom volas helpi shin. Shi ja tion...."

Shi volis diri "ne eltenos," sed subite shi silentis. Kial rememorigi
la malsanulojn, ke S-ino Gibson proksimighas al la fino?

"Ne estu tiom modesta, fraulino," trankviligis shin la sinjoro. "Vi
helpas min super viaj fortoj. Mi ne scias, kion mi farus chi tie sen
vi."

Malfrue vespere ili endormighis.

Chu ili dormis? Ili apenau fermis okulojn, kiam ili songhe vidis
aeroplanon, kiu zorge malsuprenlevighas al la glaciroko. Piloto
salutas ilin kaj postulas de ili signon, kie li povas plej bone
alterighi. Ili elkuras sur la glacion, montras, svingas,
chirkaubrakas unu la alian, aplaudas, ridas, ploras, saltetas kiel
malgrandaj infanoj... En tiu momento pusho de malmola apogilo, akra
doloro en la piedo au en la mano, malfermitaj okuloj, mallumo,
maltrankvila spirado de la kunsuferantoj....kaj tie antaue, klinita
apud tremanta flamo de estingighanta kandelo super malfermita libro,
sidas S-ino Gibson, kiu demandas per mallauta vocho:

"Chu vi deziras ion?"

"Ne, mi dankas, S-ino Gibson. Mi fartas bone."

Poste tio estis ia sava ekspedicio. Ghi alveturegas sur skioj kiel
aro de fantomoj. Ghi kunportas nutrajhojn, varman lakton, varmegan
teon, dikajn lanajn kovrilojn, komfortajn portilojn. Ili veturas de
sur la glaciroko, returnas sin por lastan fojon vidi la lokon, kiu
facile povus farighi tombo, kaj oni jam rapidegas malsupren en la
valon, renkonten al la homoj, renkonten al nova vivo.... Subite la
glaciroko malmilde klinighas, la portilo sur la skioj ekveturas, la
savantoj vane klopodas reteni ghin.... oni falegas chiam pli rapide
pli plenforte, pli sovaghe .... antaue trovighas terura abismo kun
nevidebla fundo ... angorplena krio.... mortiga falo....

Mallumo kaj S-ino Gibson.

"Chu al vi doloras?"

"Nenio, S-ino Gibson...."

Kaj poste la situacio estas alia. Bakker sidas en la rondo de sia
familio. Vespermangho estas finita. En la forno agrable krakas la
brulligno. Ekstere fajfas la ventego kaj li rakontas. La familio estas
kvazau en ekstazo. Ankau la konatoj venis por rigardi lin. Ili premas
lian manon kaj ne povas kredi, ke li vere revenis. Scivolaj demandoj.
Kiam tio okazis? Kiom da personoj flugis? Kiu trovis vin? Kiel vi
malsupreniris? Kio okazis al la ceteraj? Bakker ridetas; li havas
ghojon pro tiu intereso kaj nur nun li konstatas, ke li travivis ion
eksterordinaran. Li faras gravan mienon kaj rakontas per sia kutima
humoro, gaje kaj simple, chion kiel heroo en kortusha tragedio. Li
finas. Familianoj kaj amikoj chirkaubrakas lin. Ili jhetas lin alten
pro la ghojo, ke li estas savita, poste ili balancigas lin iom pli,
Bakker flugas alten, pushego kontrau la plafonon--au!--

"Chu vi batis vin?" karesas lin la silka vocho de sinjorino Gibson.
"Momenton, mi ordigos al vi la kusenon."--

Payen alterighas en Parizo.

Che la elirejo el la flugejo staras policisto. Li observas
la vojaghantojn kaj kashe komparas ilin kun la fotografajho,
kiun li havas en la maldekstra manplato. "Chu sinjoro Payen?"
li demandas.--"Jes."--"Mi arestas vin en la nomo de la
legho."--"Pardonu....tio estas miskompreno."--"La miskompreno
ne estas ebla."--"Sed--kial?"--"Tion vi ekscios che la jughistaro.
Cetere, tion ja scias la tuta Francujo....kial mi ne diru tion al
vi? Daumal estis kondamnita al la morto. Li estis ekzekutita hierau.
Antau sia morto li konfesis chion: li vendis siajn planojn al la
Germanoj kaj vi helpis lin."--"Permesu....!"--"Kiaj paroloj! Ni
iru!"--Li pashas flanke de la policisto kaj ekkrioj de gazetvendisto
penetras en liajn orelojn: "_Paris Soir! Paris Soir!_ Ankorau unu
fakturo pagita! La perfidulo Daumal ekzekutita, pri lia kunulo Payen
eldonita la arestordono! _Paris Soir! Paris Soir....!_" La bubo
krias el la tuta gorgho, kvazau oni minacas lin per tranchiloj.
Payen shtopas siajn orelojn, sed la vocho estas chiam pli akra, pli
tondra, el la vortoj "perfidulo" kaj "Payen" farighas la ardighintaj
shtaldratoj, kiuj pikas la oreltimpanojn, la bruado en la kapo
shanghighas al la fulmotondro, Payen shanceliras, altaj domoj
shancelegighas, poste ia krako kaj terura, surdiga frapego--

Payen elsaltis.

Samtempe kun li ekstaris chiuj sanuloj. La pacientoj, kiuj povis,
levis sin sur siaj kushejoj. Malfermegitaj okuloj estis direktataj al
sinjorino Gibson.

"Kio okazis?"

"Mi ne scias," shi respondis necerte.

"Lavango!" opiniis Bakker.

"Mi konas la bruadon de la lavangoj," neis per la kapo sinjorino
Gibson. "Ghi estus ja pli longa, ni audus ghin ankorau nun. Tio estis
frapego. Nur la frapego, nenio plu."

"Silentu!" vokis vundita civilulo. "Chu ne chirkauflugas super ni iu
aviadilo? Eble ili pafis por atentigi nin, ke ni devas doni signon al
ili, kie ni estas?"

Payen kaj la stevardino eliris el la aeroplano kaj atente auskultis.

Silento.

"Kio ghi povis esti?" demandis denove la maltrankviligitaj
pasagheroj.

"Se tio ne estis lavango--kaj tio ne estis--" diris malrapide
Generalo Gibson, "tio povis esti nur--"

En tiu momento rigardis lin sinjorino Gibson. Ghi estis nur mallonga,
fulma rigardo--sed kiom signifas tia rigardo che homoj, kiuj vivis
kune preskau kvardek jarojn! Kiom ghi povas sciigi!

Generalo Gibson ekkomprenis. Li silentis kaj rapide ordetigis la
bandaghon sur la vundita nazo.

"Kio do povus ghi esti?" instigis lin chiuj.

"Nu..." li ne povis tuj elembarasighi. "Tio povus esti nur fantomo..."

"Neeble! Ni ja chiuj estis per tio vekitaj."

"Kompreneble.... ankau mi ne kredas nuran fantomon. Sufichus
ekzemple, ke pro la frosto kraku iu muro de la aeroplano. Malforta
frapo chi tie bruas kiel tondro, precipe se homo dormas."

"Sed sinjorino Gibson maldormis!"

"Mi iomete dormetis, amikoj. Mi opinias, ke ni chiuj faris la samon."

Ankorau longe ili parolis pri la stranga okazintajho. Nur preskau
je mateno ili denove endormighis.

Generalo Gibson kaj lia edzino iris dum kelkaj momentoj eksteren.
Ili foriris kelkajn pashojn de la aviadilo.

"Chu vi opinias, ke ghi estis la glaciroko?" demandis Generalo
Gibson.

"Mi scias tion. Mi maldormis."

"Chu nia glaciroko?"

"Jes. La tuta aeroplano ektremis."

"Tio ja estus tre malbona...."

"Pro tio mi avertis vin."

"Dankon. Mi volas chion solvi tuj, soldatmaniere, kaj mi forgesas, ke
chi tie...."

"Estos pli bone, se ni pri tio silentos. Egale ni povas nenion fari
kontrau tio."

"Bedaurinde."

La frosto tremigis ilin. Ili reiris.

Sed ankorau unu homo sciis, ke ghi estis la glaciroko. Marcel Payen.
Kiel studento li vizitis kelkfoje en kristnaskaj libertagoj
Savoj-Alpojn por montgrimpi. Li konis tiun strangan krakon, kiu sonas
kiel kanonpafo. Krom tio li vidis la avertan rigardon de sinjorino
Gibson, post kiu la Generalo tuj silentis.

Matene, kiam iomete plivarmighis, li iris promeni. Sola. Atente li
observis la glacirokon, sed li nenion trovis. Fine li atingis la
okcidentan randon de la glaciroko, kie malegale ondigitaj
neghblovajhoj malebligis la antauenrigardon.

Li supreniris al unu el la plej altaj pintoj kaj staris kvazau
frostigita. Antau li etendighis laulonge de la glaciroko profunda
krevajho.

Li staris kiel ensorchita.

"Kion vi diras pri tio, sinjoro Payen?" audighis malantau li.

Al la pli alta loko proksimighis sinjorino Gibson. De la loko, kie
shi jhus trovighis, shi ankorau ne povis vidi la krevajhon.

"Pri kio, sinjorino Gibson?" li faris nekomprenan mienon kaj rapide
malsupreniris, por delogi shian atenton.

"Nu, pri tiu truo! Restu tie!"

La rigardo de Payen estis plena de admiro. Kiom da braveco montris
chi tiu edzino de la Generalo!

"Chu vi scias pri tio?"

"Kompreneble, tuj hierau. Mi vidis ghin posttagmeze, kiam mi iris
dum kelkaj momentoj por spiri."

"Kaj vi diris pri tio al neniu!" La frazo enhavis riprochon kaj
ankau rekonon.

"Estus ja sensence atentigi pri la danghero, kontrau kiu ni povas
nenion fari. Ho--!"

Shi supreniris la pinton kaj vidis la truon.

"Tion mi timis," shi diris pene. Shia kutime trankvila vizagho
montris shian malserenon. "La truo plilongighis certe kvindek
metrojn. Kiel vi vidas, ghi estas rekta kiel shnuro. Kaj ghi celas
rekte al la aeroplano."

"Tio signifas--"

"Tio signifas, ke sufichas nur kelkaj tiaj frapoj, kian ni audis
nokte--kaj ni devos transloghighi sur la glacirokon. Movi la
enborintan aeroplanon, pri tio ni ne povas ech pensi. Kaj ech se ni
sukcesus movi ghin, kiu garantius al ni, ke la fendo ne turnighos
ghuste al tiu loko, kien ni translokus la aeroplanon?"

Ili observis senvorte la minacan cikatron de la glaciroko.

"Antau la malsanuloj mi ne parolos pri la afero, sinjoro Payen,"
komencis post momento sinjorino Gibson. "Sed al vi mi tion diros: nia
situacio estas senespera. Temas ne nur pri la truo. Minacas ankau la
malsato. La hieraua deserto, kiun mi disdonis, ja estis nenia
manghajho. Por hodiau ni havas nur po unu biskvito kaj peceto da
chokolado, sed nur por la pacientoj. Ni, sanaj, devos ankorau resti
sen manghajho."

"Ni devas esperi," li povis konsoli shin.

Shi ridetis. Sed ghi estis alia rideto ol tiu, kiun kutimis vidi la
malsanuloj.

"Esperi? Mi ankau esperis. Sed en tiu momento, en kiu mi eksciis, ke
la mondo ne scias la lokon de nia alterigho, mi perdis la esperon. Ne
temas pri ni. Ni ech sen manghajhoj povus elteni tri, eble kvar
tagojn. Kompreneble, se ni estus devigataj forlasi la aeroplanon,
dumnokte ni certe frostighus. Sed temas pri la vunditoj."

"Tiujn vi flegis tiom zorge, ke vi ne bezonas timi."

"La flegado ne sufichas. Ili bezonas kuracilojn. Mi timas, sinjoro
Payen," shia vocho rompighis, "mi ege timas...."

"Chio estos denove bona," li konsolis shin.

"Do mi diros tion al vi malkashe...." shi decidighis subite. "Mi jam
ne povas sole porti tiun respondecon. Du rompajhoj komencas
kunpusighi. La piloto tute ne plachas al mi. Li estas heroo, li ech
ne ghemetas--sed tio min ne trompas. Kaj mia edzo--"

"Kio estas al la sinjoro Generalo?"

"Li estis chiam tiel malmola," shi flustris. "Komprenu, malmola al
si. Ankau chifoje li ne permesis, ke mi zorgu pri lia vundo tiom,
kiom ghi meritis. Chiam li diras, ke tio estas nenio--"

"Li ja diras, ke la vundo bele resanighas."

"Resanighas, resanighas.... Ankau al mi li tion diras, malfelichulo.
Kaj dume--li ricevis la sangvenenighon."

"Ho--!"

"Se tiuj plej gravaj pacientoj ne ricevos helpon de la kuracisto en
kvardek ok horoj, ili estos perditaj."

Payen senvole pugnigis la manojn. Kvazau li volus kontrau iun jheti
sin kaj lukti kun li. Kiom hontige, humilige, malinde al sana viro
ghi estas! Senpove rigardi, kiel la maljuna virino heroe batalas
kontrau la malsanoj kaj kontrau la proksimighanta morto! Vidi, kiel
la homoj pereas, kaj ne povi ech fingron movi pro ili! Scii, ke ie en
la malproksimo estas fidela kamarado, kiu angorplene kalkulas la
horojn, kiuj mezuras la distancon inter li kaj la eldiro de la
verdikto! Lau _Paris Soir_  oni povis facile diveni, kio Daumalon
atendas. Kaj neniel mirigas, char pri la perfiduloj kaj koruptuloj
oni devas vere severe agi. Daumal--kaj perfidulo! Kaj sufichus kelkaj
vortoj, kelkaj vortoj de Payen....

La montegaro kunpremis lin per glacia roko, de kiu li neniel povis
forighi.

Jes, batali, lukti, interbatali kaj venki! Eble ankau malvenkita
fali, nur ne tiel malfare--

Naiva homo! Batali, lukti, interbatali! Nu, interbatalu, stultulo,
interbatalu, se vi havas kontrauulon! La kontrauulo estas ja nur
glaciroko--

Se necese, ankau kun la glaciroko!

"Che la frakasigho ni havis felichon," finis siajn pensojn sinjorino
Gibson. "Sed ni savighis nur por ke ni nun.... mortu. Se ne okazos
miraklo, chio estos finita."

Se necese, ankau kun la glaciroko! Subita ideo, audaca, kuragha....

"Ne estos sinjorino Gibson!" li vokis memkonfide. "Ni faros chion,
por savi niajn kunulojn!"

Shi rigardis lin malkomprene.

"Kaj chu ni ankorau ne faris?"

"Vi faris chion, pardonu," li senkulpigis shin. "Sed ni, nome mi,
ankorau ne."

"Kion vi povus fari, sinjoro Payen," shi diris malghoje. "Mi opinias,
ke al ni restas jam nenio."

"Ankorau io," diris firme Payen.

"Mi ne komprenas."

"Al ni restas la lasta."

"Tio estas?"

"Provi la malsupreniron en la valon."




Chapitro 8

La malsupreniro


La sciigo pri la decido de Payen estis akceptata kun malfido. La
perditoj ne kredis, ke tiom kolrompa entrepreno povus sukcesi.

"Unue la vertikala rokmuro, pri kiu vi rakontis al ni," diris la
vojaghanto kun rompita piedo. "Mi mem ja ne estas montgrimpulo, sed
mi havas amikon, kiu komprenas tiujn aferojn. Mi scias, kiom multe
estas necesa por tia malsupreniro. Kaj kion ni havas chi tie? Vi ja
ne havas ech la fundamentan objekton, sen kiu tia malsupreniro estas
tute neebla."

"Pri kio vi pensas?"

"Shnurego!"

Ili rigardis Payen plenaj de strecha atento.

"Tion mi ne havas," li respondis trankvile, "sed mi havos ghin. La
ideo trafis min antau momento. Se chi tiu ideo venus en mian kapon
hierau, nun mi jam estus malsupre. Chu vi memoras, sinjoro Bernier,
kiel malfacile ni liberigis sinjoron Bakker de la parashutshnuroj,
kiam ni trovis lin en la neghblovajho?"

"Tre bone."

"Nu, ni pretigos la shnuregon el la parashuto."

"Tiu ne tenos vin!"

"Vi falos en la abismon!"

El tio, kiel ili persvadis lin kaj avertis, estis videble kaj
senteble, kiom amikaj ili dum tiuj kelkaj tagoj farighis.

"Ni faros ghin tiom firma, ke ghi eltenos--chu ne, fraulino?" li
turnis sin al la stevardino, kiu prenis la parashuton kaj esplore
ghin palpis.

"Mi opinias, ke ghi estos sufiche forta," shi respondis. "Ni faros
tion zorge."

"Sed se vi sukcesus malsuprengrimpi tiun rokmuron," avertis plua
vundito, "vi vojerarus en la montaro. Precipe se mallevighus la
nebulo. En nebulitaj montoj estas fremdulo ech sperta montgrimpulo,
kiu alitempe sentas sin tie kiel hejme. La montoj estas tiom
shanghitaj, ke ili aspektas tute alie ol normale. Kaj se tio trafus
ghuste vin?"

"Tio ja estus malbona," konsentis Payen. "Sed shajnas, ke bela vetero
ankorau dauros."

Ili provis persvadi lin, ke li restu sur la glaciroko. En chiu
momento povas aperi la sava aeroplano au grupo de montgrimpuloj--kaj
en tiu kazo kial peni au ech oferi sin?

Sed Payen persistis che sia decido.

Kiam ili ekkomprenis, ke lin nenio detenos, ili proponis sin al li
kiel kunulojn. La radiotelegrafisto, Bakker, la stevardino. Kaj fine
alighis ankau la maljuna, vundita Generalo Gibson.

"Ne," rifuzis ilin energie Payen. "Vi chiuj devas resti chi tie.
Fraulino kiel helpantino de sinjorino Gibson, la ceteraj pro la
vunditoj. Ni ja ne povas lasi la pacientojn chi tie sen protekto."

Ili protestis, ke por tio sufichas unu viro.

Payen restis necedema.

Dume la stevardino kaj sinjorino Gibson ekpreparis la parashutajhon
kaj komencis kunplekti la shnuregon. La laboro rapide progresis.

Kelkfoje ili havis la impreson, ke ili audas bruon de aeroplano. Ili
lasis chion kaj esplorrigardis la firmamenton. Vane.

"Au ni estas jam tiom incititaj," rimarkis chagrene la Generalo, "ke
ni audas tion, kio ne ekzistas--au ni malsukcesadas."

Li estis prava pri ambau. Ili estis jam efektive incititaj per
daura strecho; sed ili ankau malsukcesis. La bruo, kiun ili audis,
ne estis nura fantomo. La esploraviadiloj kelkfoje dum sia serchado
alflugis tiom proksime de la perditoj, ke ili vere ilin audis.

Malfrue posttagmeze la shnurego estis preta. Ghi mezuris dek ok
metrojn.

Payen maltrankvilighis.

"Mi iros provi ghin," li diris. Kiu povis movighi, iris kun li.

Sur la rando de la abismo li jhetis ghin, kunmetitan en du partoj. La
shnurego atingis apenau duonon de la rokmuro.

"Kion nun?" demandis Bakker.

"Chi tie ghi ne malhelpos," diris Payen kvazau al si mem kaj lia
rigardo vagis sur la neghkampoj, kiuj etendighis sur la deklivo apud
la vertikala rokmuro. "Vi tenos unu finon de la shnurego chi tie, au
ni ligos ghin per la krampo, kaj poste, kiam mi estos malsupre, vi
jhetos ghin al mi. Per tio, ke mi uzos ghin unuoble sed ne duoble,
kiel mi devus fari, la shnurego atingos ghis la fundo. Sed en aliaj
lokoj--?"

Cetere shajnis, ke malsupre tiaj krudaj, vertikalaj rokmuroj ne
ekzistas. Ili ja vidas chion nur de malproksimo kaj el alto, kaj de
tie la blanka maro shajnis unu kontinua surfaco. Sed kio atendas la
bravulon post lia malsupreniro?

"Nur ke la shnurego ne shirdifektighu, estante nur unuopa," diris la
radiotelegrafisto.

Ili faris kelkajn pezo-provojn. La shnurego ne difektighis.

Poste ili forbalais la neghon kaj iom malproksime de la rando
englaciigis la shtalstangon. Tie ili morgau matene alligos la
shnuregon....

Ili revenis al la aeroplano. La dorsosakon pretigis al li ambau
virinoj el la valizo, en kiu la radiotelegrafisto havis diversajn
ilojn. Krom tio li preparis al si martelon, hakileton, kelkajn
shtalajn stangojn, alumetojn, bandaghojn....

Fine chio estis preta. Ree kaj ree ili konsilighis, chu ili nenion
forgesis.

Neniu pensis pri dormo. Malsato komencis ilin ege turmenti. La sanaj
pasagheroj ne manghis jam de la hieraua vespero. Dum la tuta tempo
ili trinkis nur iom da varmega teo. Sed ghuste pro tio, ke chiuj
pensis pri la manghajho, neniu pri ghi parolis.

Payen devis al ili denove rakonti la tutan historion pri Daumal. Pri
tiu li pensis pli multe ol pri la vojo, kiu lin atendas.

"Do kiom da tagoj restas ghis la fino de la proceso?" demandis
sinjorino Gibson.

"Se la antaudiro de _Paris Soir_ estas ghusta," respondis Payen, "la
verdikto estos dirita post tri tagoj."

Frosto trakuris iliajn dorsojn. Pri ili eble jam estis dirita la
verdikto. Diris ghin senkompataj montegoj. Kaj ilia morto estos oble
pli malbona ol tiu de Daumal. Pli malbona, char pli longedaura. Sed
tio estis alia afero. Ili flugis, ili frakasighis. Akcidento,
malfelicho. Tragedio. Sed tie.... tie temas pri terura eraro. Kaj ghi
estas pli ol nura eraro. Ghi estas ja perforto, kiun faros homoj al
homo. Kaj plej malbone estas, ke oni faras tion ne pro malbona
volo....

Chio estis tiom stranga.... La malsataj pasagheroj sciis, kio atendas
ilin, se ili ne estos trovitaj ghustatempe. Kiel longe ili tiel
eltenos? Eble ghuste ghis tiu momento, kiam Daumal estos ekzekutata.
Ili mortos unu post la alia, turmentataj de la malsato, de la doloroj
en vunditaj membroj, de la frosto--sed precipe de la malsato, kies
fantomo jam chirkauflugas super ili.

Ili povis imagi al si, kion signifas tia mortado. Kiomfoje ili jam
legis pri la blanka morto en priskriboj pri polus-ekspedicioj!

Kaj tamen--afero stranga kaj kortushe homa--tiun vesperon ili ne
pensis pri tio, kio atendas ilin. Ili ne pensis pri tio, ke sukceso
de la malsupreniro de Payen signifos liberigon, savon kaj vivon por
ili. Chiuj iliaj pensoj estis direktataj al la malfelicha Daumal. Chu
venos Payen ghustatempe? Kaj chu li fakte venos?

Ili denove pensis pri tio, kiel mizere li estas preparita por sia
vojo. Kun ekipo, kiun chiu montgrimpulo sincere priridus. Kun malsata
stomako. Kiamaniere kutimas tion fari la montgrimpuloj? Matene
abundan matenmanghon, en la dorsosako pecojn de lardo kaj pano, krom
tio paketon da chokolado. Kaj chio tio post la dormo, kiu fortigis la
korpon por eksterordinaraj agoj. Payen estas malfortigita. Ja kiaj
estis noktoj sur la glaciroko!

"Ni dormu, amikoj," diris sinjorino Gibson. "Sinjoro Payen iomete
ripozu."

La "bonan nokton", kiu sonis hhore post shiaj vortoj, estis pli varma
kaj pli mola ol iam.

La sola, kion povis al ili la kruela naturo en tiu nokto prezenti,
estis trankvilo. Ankau ghi estis al ili rifuzita. Dufoje ili estis
vekataj de malhelaj frapoj.

Ili vekighis tuj je la krepusko. Scivole ili elrigardis. Kian
seniluziighon preparis al ili denove la montegoj? Ho--ili tamen
scipovas ankau karesi! La suno levighis super la horizonton kaj
inundis per sia oro la blankajn pintojn. Kia panoramo ghi estus dum
aliaj cirkonstancoj!

Payen rapide preparis sin. Li ne volis perdi ech unu minuton. La
tago, kiu eble decidos pri chio, komencighas. Kiel ghi finighos?

Li adiauis la malsanulojn. Neniu multe parolis. Palaj vizaghoj
provis rideti, sed ne sukcesis. Nur la okuloj parolis.

Al la loko de malsupreniro iris kun li chiuj sanaj kaj Generalo
Gibson. Li tenis per la mano la bandaghon sur la nazo kaj kuraghe
vadis tra la negho kun la aliaj. Sinjorino Gibson lin vane persvadis,
ke li restu en la aviadilo.

La lasta manpremo. Chu ili havis preparitaj kuraghigajn vortojn por
la viro, kiu veturos sur la maron en la barko? Ili ne estis kapablaj
eldiri ilin. Ghi estis tro granda momento en ilia vivo.

Ili provis la stangon. Ghi ech ne movighis. Poste ili alligis al ghi
la shnuregon, kiu jam atingis ghis la fundo.

Marcel Payen lokis ghin sub la maldekstran kruron, liberan parton li
superjhetis trans la shultron kaj tie li ghin prenis per la dekstra
mano. Per la maldekstra mano li tenis la strechitan parton, kiu
pendis de la stango ghis lia kruro.

Poste li komencis malsuprenlevi sin. La dekstran manon li shovis
iomete malsupren, per tio la shnurego liberighis kaj la korpo per sia
pezo glitis iom pli malsupren. En la sekvanta momento li liberigis la
maldekstran manon--kaj tiamaniere ghi progresis senchese. Li konis
tiun manieron de la malsuprenirado el la junaj jaroj. Li sciis, ke se
li sin malsuprenlevus libere pendante, li bruletigus al si la manojn.

Post kelkaj minutoj li estis malsupre.

"Kia estas la negho tie?" ili demandis lin, singarde klinighante
super la randon.

"Tute bona!"

Ili jhetis al li la shnuregon. La lasta ligilo inter Payen kaj la
ceteraj pasagheroj estis rompita.

"Felichan vojaghon!" ili vokis al li. "Kaj ghis la revido!"

"Ghis la revido!" audighis mallaute el la profundo.

Ili sekvis lian iron pashon post pasho. Ili vidis, ke li vadis sur
kelkaj lokoj ghis la zono, sed li progresis. La milda deklivo
plifaciligis al li la iron.

Jam li pashis proksimume tricent metrojn.

En tiu momento vokis Generalo Gibson:

"Sinjoro Payen!"

Payen haltis.

"Mi volas nur diri al vi, ke en la posho de la dorsosako vi havas unu
biskviton!"

"Sinjoro Generalo--!"

"Ghi restis al mi de la hieraua tago, ghi ne estas shtelita, estu
trankvila! Felichan vojaghon!"

Kiel delikate dirite: Ghi restis....!

Por reveni li ne povis ech pensi. En la afero estis io nobla.

Payen jam silentis. Li svingis per la stango kaj daurigis la iradon.

Post chirkau horo li venis al la loko, kie la deklivo turnighis
maldekstren.

Li turnis sin. Liaj amikoj staris ankorau apud la rando de la
abismo kaj svingis por adiaui.

Ankau Payen svingis. Poste ankorau kelkajn pashojn--kaj li estis
sola.

Antau li etendighis senfina deklivo. Ie en kapturna
malproksimo, profunde sub la loko, sur kiu li staris, etendighis la
valo. Tie certe kushas vilagheto au urbo. Au almenau turista
kabano.

Singarde li malsupreniris. La stango faris al li bonegajn servojn.
Kiam li iris al la lokoj, kie la neghtavolo estis tre maldika, li
devis esti ankorau pli singarda. Liaj piedoj ofte forglitis, li
shancelighis, kelkfoje li falis--kaj unufoje li falegis sur la
deklivo almenau du cent metrojn kiel sur glitrelvojo.

Kelkajn tiajn lokojn kaj mi estus tuj malsupre li pensis kontentige,
kiam li konstatis, ke li estas sendifekta kaj nenion perdis.

Poste lin haltigis neatendita malhelpo. En la glaciroko estis
profunda kaj sufiche largha krevajho. Ghi etendighis dekstren kaj
maldekstren, kiom la okulo povis vidi.

Li ne longe pripensis. El la dorsosako li eltiris shtalan
krampon, englaciigis ghin, pendigis sur ghin la shnuregon kaj sin
malsuprenlevis. Ghi sukcesis multe pli facile ol la antaua
malsuprenlevigho, char la muroj de la krevajho estis oblikvaj.

Pli malbona estis la vojo supren. Li devis serchi elstarajhojn, sur
kiuj li povus reteni sin. La elstarajhoj estis glataj kaj kelkfoje li
preskau falegis malsupren denove.

Fine li respiris. La danghera loko kushis malantau li.

Li pashis jam chirkau tri horojn. La suno komencis agrable varmigi.

Malgrau tio, ke li estis jam tre laca, li ne kuraghis dum momento
halti kaj ripozi. Ghis tie malsupre.

Li iris jam sufiche senzorge. Shajnis, ke la deklivo formis chi tie
seninterrompan neghkampon.

Preskau senpense li pikis per la stango en la neghon antau si.
Subite li haltis. La stango trapenetris la neghtavolon kaj poste ghi
glitis malsupren tute libere, kvazau ghi penetris en la malplenan
spacon!

Li rapide retirighis. Kion tio signifas?

Li chirkaurigardis. La neghkampo estis ondigita. La vojon de Payen
krucigis profundajheto, je la unua rigardo apenau videbla.

Kelkajn pashojn li foriris dekstren kaj singarde proksimighis al la
profundajheto. La stango chiam tushis firman fundon. Kaj poste ghi
ree penetris en la malplenan spacon sub la surfaco!

Li provis tion ankorau kelkfoje sur aliaj lokoj. La rezulto estis
chiam la sama.

Chio estis al li klara. Li atingis krevajhon, kies surfaco estis
superblovita per la negho kaj tiamaniere estighis tiel nomata
ponteto. Unu el la plej grandaj dangheroj, kiuj atendas la
montgrimpulon! Kiu malatentas la mildan profundajheton kaj ekpashas
sur la ponteton per la tuto de sia korpo, tiu trafalas malsupren, en
nekonatan profundajhon....

Payen jam transiradis tiajn pontetojn. Sed tio okazis chiam nur en
pli granda societo, kiun gvidis sperta gvidanto.

Hodiau li estas chi tie sola....

Li iris sufiche longe lau la krevajho. Eble li malkashos ghian
finon.

Sensukcese.

Restis nenio alia, ol provi transiri la krevajhon sur la malcerta
ponteto.

Li enpikis la stangon ree kaj ree. Li provis, en kiuj lokoj la
ponteto estas plej dika.

Fine li havis la impreson, ke li trovis la plej firman lokon.

Unue li certigis sin. Li forgratis neghon kaj en la firman fundon li
batis krampon, al kiu li alligis la shnuregon. Ghian liberan finon
li alligis al la korpo. Se li trafalus, li povus suprengrimpi helpe
de la shnurego.

Poste li kushigis sin sur la ventron, dismetis manojn kaj krurojn,
kaj malrapide, tre malrapide li rampis antauen. Li sciis, ke
tiamaniere la pezo de lia korpo estas dividita sur la largha surfaco.
Se li irus per normala maniero, la pezo koncentrighus sur du plandoj
kaj estus multe pli granda danghero, ke li trafalos.

Retenante la spiron, decimetron post decimetro li klopodis venki la
plej grandan malhelpajhon. Li transrampis jam trionon, duonon, tri
kvaronojn--jam restis nur peceto--

Ekkrio, svingo per la manoj, falo kaj poste nur bruo de la falanta
negho....

Marcel Payen kushis sur la fundo de la krevajho, kies plafonon li
jhus trarompis. En la dekstra piedo che la maleolo li sentis teruran
doloron, en la kapo estis sovagha turnigho.

Post mallonga tempo li rekonsciighis. Dekstre kaj maldekstre
de li kushis densa mallumo, kiu nur en iuj lokoj shanghighis en
duonkrepuskon. Tra la granda truo super li la taglumo penetris en
la kavajhon.

Fluga rigardo konvinkis lin, ke ne estos facile suprengrimpi. La
krevajho havis formon de krucho. Supre kaj malsupre ghi estis plej
mallargha, meze plej largha tiel, ke la supraj partoj de la muroj
estis tute superpendaj. Kia felicho, ke li certigis sin per la
shnurego!

Li liberigis sin el amaso da malmola negho, kiu sur kelkaj lokoj
rughighis per lia sango. Payen ektimis. Chu li estas vundita? Li
tushis per la mano la vizaghon--la tuta manplato estis rugha. Dank'
al Dio! Ili estas nur suprajhaj difektoj!

Li strechis la shnuregon kaj rigardis la murojn. Li ne sukcesos alie,
ol per grimpo rekte supren, sen apogo per la piedoj!

Kelkfoje li forte tiris por konvinkighi, chu la shnurego estas bone
fiksita. Poste li saltis kaj volis fari la unuan grimpon.

Sed en la sekvanta momento li alterighis kaj ghemis. Akra doloro en
la maleolo faligis lin al la tero. Chu ghi estas rompajho? Chu nur
elartikigho?

Estu kiel ajn, li devos eksteren. Chi tie estas pika frosto, liaj
manoj komencas rigidighi--

Denove li krochis sin al la shnuro kaj metis en la mashon siajn
piedojn. Kaj denove tordighis lia vizagho pro la doloro kaj li falis.

Bone, li provos tion sen helpo de la piedoj. Li ja ofte grimpis
tiamaniere en la gimnastikejo!

Li prenis la shnuregon nur per la manoj. La krurojn li lasis libere
pendi. Unu, du--kaj sufiche. Li restis pendanta kaj ne povis pluen.
Li strechis chiujn fortojn kaj progresis ankorau dudek centimetrojn
supren. Poste li falis malsupren.

La korpo, malfortigite de la malbonfarto de la lastaj tagoj, de la
malsato kaj nova vundigho, chesis servi.

Marcel Payen palighis. Chu tiamaniere devas finighi lia sava vojo?

Iomete li ripozis. Li manghis la biskviton de la generalo kaj
klopodis varmigi la frostigitajn manojn per la spirado.

Li jhetis sin sur la shnuregon, kunpremis la dentojn kaj flugis
supren. Per superhoma klopodo li grimpis preskau ghis la duono. Tie
lin forlasis la fortoj. Li povis fari kion ajn, sed pli alten li ne
povis progresi.

Li provis meti la piedojn en mashon kaj retenighi supre. Iomete li
respiros kaj poste--

Doloro akra kiel razilo penetris denove la maleolon. La senpova korpo
falegis malsupren....

Malvigle li rigardis momenton en la mallumon.

Chu la fino? Kaj kion pri Daumal? Kaj kion pri la forlasitoj?

Ne, li ne cedos!

Ree kaj ree li jhetis sin sur la shnuregon. Sensukcese. Li sentis, ke
la fortoj lin forlasas, ke li komencas tremi de malvarmo--

"Helpon!--Helpon!--Helpon!--Helpon!--Helpon!--Helpon!"

Tiel instruis lin la spertaj montgrimpuloj. Se oni vojeraras en la
montoj, au se oni kushas ie vundita kaj ne povas sin movi de la
loko, donu kiun ajn signon sesfoje dum unu minuto, en egalaj
tempintervaloj.

Sesfoje dum unu minuto. Li ridis. Kia frenezajho--kredi, ke iu povos
lin audi chi tie! En la regiono, en kies chirkauajho estas nenio
alia ol glacio kaj negho, negho kaj glacio, glacio kaj negho.

Kaj silento.

Chu frenezajho? Eble. Ne, tute certe. Sed kio alia restas--li jam
sentas, kiel li frostighas--

"Helpon!--Helpon!--Helpon!--Helpon!--Helpon!--Helpon!"

Sesfoje dum unu minuto. En regulaj tempintervaloj.

Ankoraufoje li volis provi grimpi, sed li nur pene starighis kaj tuj
refalegis.

Li turnis la kapon al la truo. La firmamento estis pura, sen unusola
nubo. Suno, la bruliga montar-suno, disdonas al la homoj ridetojn. Al
la homoj? Kie estas la homoj? Tie, sur la glaciroko. Kaj plue.... tie
en la malproksimo.... en Parizo.... en la karcero--

Kia kruelo!

Kaj poste li nur mallaute, mallaute ghemis:

"Helpon!--Helpon!--Helpon!--Helpon!--Helpon!--Helpon!"

Sesfoje dum unu minuto, atentu kamarado, por ke vi ne eraru!
Sesfoje--

Firmamento! Suno! Daumal!

En la truo de la krevajho aperis barbokovrita vizagho de viro. Li
rigardis internen kaj per tondra vocho vokis:

"Do kial vi ne audigas vin, homo? Ni vokis vin, kaj vi--"

Sed tio jam estis super la fortoj de Payen.

Li fermis la okulojn kaj senkonsciighis.




Chapitro 9

La verdikto


La blanka chambro de la malsanulejo en Interlaken dronis en inundo de
sunradioj.

Kelkaj pacientoj legis jhurnalojn, aliaj kune duonlaute
interbabilis.

La kuracisto staris apud la lito, super kiu pendis tabuleto kun la
surskribo:

MARCEL PAYEN, 33-jara.

"Chu li ankorau ne rekonsciighis?" li demandis la flegistinon.

"Ne, sinjoro Doktoro."

"Ghis li vekighos, li devos havi absolutan kvieton."

"Jes, sinjoro doktoro."

Kiam vesperighis, li fine malfermis la okulojn. Li kushis en la
malsanulejo jam la trian tagon. Elartikigita maleolo, cerbo-skuo,
elcherpigho. Vundo en la vizagho.

Flegistino donis al li teon. Li trinkis avide, senvorte. Poste li
fermis la okulojn kaj dormis denove tutan nokton.

Li matene vekighis la unua el la pacientoj en la chambro.

Kie li estas? Kio okazis al li?

Li rememoris. En la kapo estis morta silento. Silento kaj malpleno.

Li sidighis sur la lito. Li rigardis sian tabuleton. Marcel Payen?

Li frotis la okulojn. Do kio estas? Chu li vivas?

Poste li turnighis.

"Sinjoro Payen!" audighis apud li.

La bandaghita nazo, arghentaj haroj, ridema vizagho.

"Sinjoro generalo!"

"Silentu! Ne tiom laute!" admonis lin generalo Gibson. "La
flegistino koleros!"

Kaj jam estis chi tie la ceteraj pasagheroj, kiuj povis piediri. Ili
chirkaustaris Payen, premis al li la manojn.

"Kiamaniere vi chi tien.... kaj precipe, kiamaniere mi venis en la
malsanulejon?"

Generalo Gibson al li chion mallonge klarigis.

La grupo de "Sav-sindikato de svisaj alpinistoj", kiu konsistis el
dudek viroj, havis la taskon serchi la perditojn en la Bern-Alpoj en
la chirkauajho de Interlaken. Survoje ghi audis help-vokon. Ghi
iris lau la vocho, ekvidis la truon kaj trovis tie Payen.
Pushbatitan, sangantan, duonfrostigitan. Ili eltiris lin sur la
surfacon kaj dividighis. Kvar viroj transportis Payen en
Interlaken-on, la resto iris lau liaj freshaj postsignoj. Kun la
ekspedicio iris ankau la kuracisto. Li flegis sur la loko la
vunditojn kaj tuj oni ekvojaghis reen. Ili devis marshi ankau
dumnokte, char la vundoj de iuj pacientoj bezonis tujan intervenon.

"Se oni venus nur unu tagon pli malfrue, kelkaj el ni jam ne vivus,"
finis sian klarigon Generalo Gibson. "Almenau tute certe ne mi. Mi
jam ricevis tiom da injektoj!"

Dum lia rakontado Marcel Payen tute rekonsciighis.

Subite li rapide levighis:

"Amikoj.... kiun daton ni havas hodiau?"

"Dudekkvaran de novembro."

Payen renversighis sur la kusenon kaj senvorte rigardis al la
plafono.

"Sinjoro Payen, kio okazis al vi?" ili demandis kompate.

"Daumal....!" li elspiris peze.

"Trankvilighu," diris Generalo Gibson. "Jen mi havas la hierauan
_Paris Soir_. Chi tie estas ankau la artikolo pri la proceso kun
sinjoro Daumal. Mi tralegos ghin al vi."

"Ne, ne, dankon.... mi mem!"

Payen prenis la jhurnalon kaj legis:

"Aparta komuniko de _Paris Soir_! SENSACIA TURNIGHO EN LA PROCESO KUN
DAUMAL! La atestanto Marcel Payen vivas! La proceso prokrastita ghis
alveno de la chefatestanto!"

Marcel Payen apenau finlegis tiun chi komunikon kaj fermis la
okulojn. Li ne povis legi pro emocio.

Nur post kelkaj momentoj li demandis:

"Kaj kiamaniere ili eksciis tion, sinjoro Generalo?"

"Ni aranghis la aferon tuj post alveno en la malsanulejo."

"Mi dankas vin, amikoj. Kaj vin, sinjoro Generalo, mi devas danki
aparte.... pro tiu biskvito."

"Nu.... vi al mi pro la biskvito, mi al vi pro la vivo. Mi opinias,
ke vi malgajnas, Payen!"

     * * *

La elartikigita maleolo estis jam en ordo. La lacigho iom post iom
malaperis.

"Post kelkaj tagoj ni liberlasos vin," diris la kuracisto dum la
vizito. "Kaj vi ceteraj povas esti ankau kontentaj."

"Kaj la piloto?" ili demandis.

"Liaj vundoj estas pli gravaj," respondis la kuracisto, "sed danghero
jam ne estas."

Alproksimighis la tempo de la vizitoj. Sinjorino Gibson, la
stevardino, Bakker, la radiotelegrafisto Bernier. Bukedoj kaj
ridetoj....

"Mi adoras la aviadilojn kaj--mi ne timas ilin!" komencis gaje la
nederlanda komercisto.

"Kiel tio estas ebla, sinjoro Bakker?" ridis Payen.

"Mi pensas tute logike," interrompis lin Bakker. "Post tia frakasigho
ni povus atendi, ke ni estos absolute pereigitaj. Sed ni restas
tutaj. El tio ni povas fari nur konkludon: ke la plej grandan
malbonon ni jam travivis."

"Kaj kion vi diras al la--morto?"

"Oni diras, ke la morto mem ne estas tiom malbona. La plej malbona
estas laudire la mortado--kaj tion ni jam travivis. Brrr! Kiam mi
rememoras, kiel mi balancighis en tiu neghblovajho!"

Post kelkaj tagoj ili disveturis. Ili intershanghis reciproke
adresojn kaj promesis al si, ke ili korespondos kune. Tiuj kelkaj
tagoj sur la glaciroko neniam malaperos el ilia memoro--.

     * * *

Kiam venis Marcel Payen al la jughistaro kiel atestanto, la jughhalo
estis plenplenigita.

Dum lia eldiro la homoj preskau ne spiris. Chiuj sciis, kion li
faris por savi amikon.

"Tio ja estas eldiro tiom grava," diris la prezidanto de la
jughistaro "ke la proceson kontrau la akuzito ni povas tuj fini. Sed
permesu al mi ankorau unu demandon. Se vi forbruligis la originalon,
poste estas klare, ke iu faris fotografajn kopiojn. Kiu?"

"Chi tiun demandon povas respondi mi," anoncis la defendanto de
Daumal. "Nome la nova atestanto, kies allason mi petas."

La jughistaro plenumis lian peton.

La defendanto mansignis al jugheja servisto. Tiu malfermis pordon kaj
en la jughhalon venis germana oficiro. Ia kaptito.

"Chu vi scias, kial vi estas vokita?"

"Jes, sinjoro prezidanto," audighis pura franca lingvo.

La oficiro estis ano de spion-servo apud la germana general-stabo.
Kiam la planoj de Daumal estis che la ministerio, li sukcesis
subacheti influan oficiston, kiu ebligis al li fotografi ilin....

Liberiga verdikto estis eldirita la saman posttagmezon.

Unu horon poste kuris tra la stratoj gazetvendistoj kaj kriis:

"_Paris Soir!_ La proceso kontrau Jean Daumal finita! Jughhalo
ghojkrias post eldiro de la verdikto! La atestanto Marcel Payen
salutata de la publiko! _Paris Soir! Paris Soir!_"

La jhurnalo alportis fotografajhon de Jean Daumal kaj Marcel Payen,
kiam ili forlasis la jughhalon. Kvankam estis tiom da aferoj, pri
kiuj oni povus paroli, ambau amikoj silentis.








*** END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK LA ALASKA STAFETO KAJ KAPTITOJ DE LA GLACIROKOJ ***


    

Updated editions will replace the previous one—the old editions will
be renamed.

Creating the works from print editions not protected by U.S. copyright
law means that no one owns a United States copyright in these works,
so the Foundation (and you!) can copy and distribute it in the United
States without permission and without paying copyright
royalties. Special rules, set forth in the General Terms of Use part
of this license, apply to copying and distributing Project
Gutenberg™ electronic works to protect the PROJECT GUTENBERG™
concept and trademark. Project Gutenberg is a registered trademark,
and may not be used if you charge for an eBook, except by following
the terms of the trademark license, including paying royalties for use
of the Project Gutenberg trademark. If you do not charge anything for
copies of this eBook, complying with the trademark license is very
easy. You may use this eBook for nearly any purpose such as creation
of derivative works, reports, performances and research. Project
Gutenberg eBooks may be modified and printed and given away—you may
do practically ANYTHING in the United States with eBooks not protected
by U.S. copyright law. Redistribution is subject to the trademark
license, especially commercial redistribution.


START: FULL LICENSE

THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE

PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK

To protect the Project Gutenberg™ mission of promoting the free
distribution of electronic works, by using or distributing this work
(or any other work associated in any way with the phrase “Project
Gutenberg”), you agree to comply with all the terms of the Full
Project Gutenberg™ License available with this file or online at
www.gutenberg.org/license.

Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg™
electronic works

1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg™
electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
and accept all the terms of this license and intellectual property
(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all
the terms of this agreement, you must cease using and return or
destroy all copies of Project Gutenberg™ electronic works in your
possession. If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a
Project Gutenberg™ electronic work and you do not agree to be bound
by the terms of this agreement, you may obtain a refund from the person
or entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.

1.B. “Project Gutenberg” is a registered trademark. It may only be
used on or associated in any way with an electronic work by people who
agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few
things that you can do with most Project Gutenberg™ electronic works
even without complying with the full terms of this agreement. See
paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project
Gutenberg™ electronic works if you follow the terms of this
agreement and help preserve free future access to Project Gutenberg™
electronic works. See paragraph 1.E below.

1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation (“the
Foundation” or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection
of Project Gutenberg™ electronic works. Nearly all the individual
works in the collection are in the public domain in the United
States. If an individual work is unprotected by copyright law in the
United States and you are located in the United States, we do not
claim a right to prevent you from copying, distributing, performing,
displaying or creating derivative works based on the work as long as
all references to Project Gutenberg are removed. Of course, we hope
that you will support the Project Gutenberg™ mission of promoting
free access to electronic works by freely sharing Project Gutenberg™
works in compliance with the terms of this agreement for keeping the
Project Gutenberg™ name associated with the work. You can easily
comply with the terms of this agreement by keeping this work in the
same format with its attached full Project Gutenberg™ License when
you share it without charge with others.

This particular work is one of the few individual works protected
by copyright law in the United States and most of the remainder of the
world, included in the Project Gutenberg collection with the
permission of the copyright holder. Information on the copyright owner
for this particular work and the terms of use imposed by the copyright
holder on this work are set forth at the beginning of this work.

1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern
what you can do with this work. Copyright laws in most countries are
in a constant state of change. If you are outside the United States,
check the laws of your country in addition to the terms of this
agreement before downloading, copying, displaying, performing,
distributing or creating derivative works based on this work or any
other Project Gutenberg™ work. The Foundation makes no
representations concerning the copyright status of any work in any
country other than the United States.

1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg:

1.E.1. The following sentence, with active links to, or other
immediate access to, the full Project Gutenberg™ License must appear
prominently whenever any copy of a Project Gutenberg™ work (any work
on which the phrase “Project Gutenberg” appears, or with which the
phrase “Project Gutenberg” is associated) is accessed, displayed,
performed, viewed, copied or distributed:

    This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and most
    other parts of the world at no cost and with almost no restrictions
    whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms
    of the Project Gutenberg License included with this eBook or online
    at www.gutenberg.org. If you
    are not located in the United States, you will have to check the laws
    of the country where you are located before using this eBook.
  
1.E.2. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is
derived from texts not protected by U.S. copyright law (does not
contain a notice indicating that it is posted with permission of the
copyright holder), the work can be copied and distributed to anyone in
the United States without paying any fees or charges. If you are
redistributing or providing access to a work with the phrase “Project
Gutenberg” associated with or appearing on the work, you must comply
either with the requirements of paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 or
obtain permission for the use of the work and the Project Gutenberg™
trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.3. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is posted
with the permission of the copyright holder, your use and distribution
must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any
additional terms imposed by the copyright holder. Additional terms
will be linked to the Project Gutenberg™ License for all works
posted with the permission of the copyright holder found at the
beginning of this work.

1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg™
License terms from this work, or any files containing a part of this
work or any other work associated with Project Gutenberg™.

1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
electronic work, or any part of this electronic work, without
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
active links or immediate access to the full terms of the Project
Gutenberg™ License.

1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary,
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including
any word processing or hypertext form. However, if you provide access
to or distribute copies of a Project Gutenberg™ work in a format
other than “Plain Vanilla ASCII” or other format used in the official
version posted on the official Project Gutenberg™ website
(www.gutenberg.org), you must, at no additional cost, fee or expense
to the user, provide a copy, a means of exporting a copy, or a means
of obtaining a copy upon request, of the work in its original “Plain
Vanilla ASCII” or other form. Any alternate format must include the
full Project Gutenberg™ License as specified in paragraph 1.E.1.

1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
performing, copying or distributing any Project Gutenberg™ works
unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing
access to or distributing Project Gutenberg™ electronic works
provided that:

    • You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
        the use of Project Gutenberg™ works calculated using the method
        you already use to calculate your applicable taxes. The fee is owed
        to the owner of the Project Gutenberg™ trademark, but he has
        agreed to donate royalties under this paragraph to the Project
        Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments must be paid
        within 60 days following each date on which you prepare (or are
        legally required to prepare) your periodic tax returns. Royalty
        payments should be clearly marked as such and sent to the Project
        Gutenberg Literary Archive Foundation at the address specified in
        Section 4, “Information about donations to the Project Gutenberg
        Literary Archive Foundation.”
    
    • You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
        you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
        does not agree to the terms of the full Project Gutenberg™
        License. You must require such a user to return or destroy all
        copies of the works possessed in a physical medium and discontinue
        all use of and all access to other copies of Project Gutenberg™
        works.
    
    • You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of
        any money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
        electronic work is discovered and reported to you within 90 days of
        receipt of the work.
    
    • You comply with all other terms of this agreement for free
        distribution of Project Gutenberg™ works.
    

1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project
Gutenberg™ electronic work or group of works on different terms than
are set forth in this agreement, you must obtain permission in writing
from the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, the manager of
the Project Gutenberg™ trademark. Contact the Foundation as set
forth in Section 3 below.

1.F.

1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
works not protected by U.S. copyright law in creating the Project
Gutenberg™ collection. Despite these efforts, Project Gutenberg™
electronic works, and the medium on which they may be stored, may
contain “Defects,” such as, but not limited to, incomplete, inaccurate
or corrupt data, transcription errors, a copyright or other
intellectual property infringement, a defective or damaged disk or
other medium, a computer virus, or computer codes that damage or
cannot be read by your equipment.

1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the “Right
of Replacement or Refund” described in paragraph 1.F.3, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
Gutenberg™ trademark, and any other party distributing a Project
Gutenberg™ electronic work under this agreement, disclaim all
liability to you for damages, costs and expenses, including legal
fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
DAMAGE.

1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
written explanation to the person you received the work from. If you
received the work on a physical medium, you must return the medium
with your written explanation. The person or entity that provided you
with the defective work may elect to provide a replacement copy in
lieu of a refund. If you received the work electronically, the person
or entity providing it to you may choose to give you a second
opportunity to receive the work electronically in lieu of a refund. If
the second copy is also defective, you may demand a refund in writing
without further opportunities to fix the problem.

1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth
in paragraph 1.F.3, this work is provided to you ‘AS-IS’, WITH NO
OTHER WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT
LIMITED TO WARRANTIES OF MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.

1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied
warranties or the exclusion or limitation of certain types of
damages. If any disclaimer or limitation set forth in this agreement
violates the law of the state applicable to this agreement, the
agreement shall be interpreted to make the maximum disclaimer or
limitation permitted by the applicable state law. The invalidity or
unenforceability of any provision of this agreement shall not void the
remaining provisions.

1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
providing copies of Project Gutenberg™ electronic works in
accordance with this agreement, and any volunteers associated with the
production, promotion and distribution of Project Gutenberg™
electronic works, harmless from all liability, costs and expenses,
including legal fees, that arise directly or indirectly from any of
the following which you do or cause to occur: (a) distribution of this
or any Project Gutenberg™ work, (b) alteration, modification, or
additions or deletions to any Project Gutenberg™ work, and (c) any
Defect you cause.

Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg™

Project Gutenberg™ is synonymous with the free distribution of
electronic works in formats readable by the widest variety of
computers including obsolete, old, middle-aged and new computers. It
exists because of the efforts of hundreds of volunteers and donations
from people in all walks of life.

Volunteers and financial support to provide volunteers with the
assistance they need are critical to reaching Project Gutenberg™’s
goals and ensuring that the Project Gutenberg™ collection will
remain freely available for generations to come. In 2001, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
and permanent future for Project Gutenberg™ and future
generations. To learn more about the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation and how your efforts and donations can help, see
Sections 3 and 4 and the Foundation information page at www.gutenberg.org.

Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation

The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non-profit
501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
Revenue Service. The Foundation’s EIN or federal tax identification
number is 64-6221541. Contributions to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation are tax deductible to the full extent permitted by
U.S. federal laws and your state’s laws.

The Foundation’s business office is located at 809 North 1500 West,
Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887. Email contact links and up
to date contact information can be found at the Foundation’s website
and official page at www.gutenberg.org/contact

Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation

Project Gutenberg™ depends upon and cannot survive without widespread
public support and donations to carry out its mission of
increasing the number of public domain and licensed works that can be
freely distributed in machine-readable form accessible by the widest
array of equipment including outdated equipment. Many small donations
($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
status with the IRS.

The Foundation is committed to complying with the laws regulating
charities and charitable donations in all 50 states of the United
States. Compliance requirements are not uniform and it takes a
considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
with these requirements. We do not solicit donations in locations
where we have not received written confirmation of compliance. To SEND
DONATIONS or determine the status of compliance for any particular state
visit www.gutenberg.org/donate.

While we cannot and do not solicit contributions from states where we
have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
against accepting unsolicited donations from donors in such states who
approach us with offers to donate.

International donations are gratefully accepted, but we cannot make
any statements concerning tax treatment of donations received from
outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff.

Please check the Project Gutenberg web pages for current donation
methods and addresses. Donations are accepted in a number of other
ways including checks, online payments and credit card donations. To
donate, please visit: www.gutenberg.org/donate.

Section 5. General Information About Project Gutenberg™ electronic works

Professor Michael S. Hart was the originator of the Project
Gutenberg™ concept of a library of electronic works that could be
freely shared with anyone. For forty years, he produced and
distributed Project Gutenberg™ eBooks with only a loose network of
volunteer support.

Project Gutenberg™ eBooks are often created from several printed
editions, all of which are confirmed as not protected by copyright in
the U.S. unless a copyright notice is included. Thus, we do not
necessarily keep eBooks in compliance with any particular paper
edition.

Most people start at our website which has the main PG search
facility: www.gutenberg.org.

This website includes information about Project Gutenberg™,
including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.