Κρετσίνσκη/Πανδρολογήματα

Note: The tonic system has been changed from polytonic to monotonic. The spelling of the book has not been changed otherwise. Footnotes have been transferred at the end of the book.// Σημείωση: Το τονικό σύστημα έχει αλλάξει από πολυτονικό σε μονοτονικό. Η ορθογραφία του βιβλίου κατά τα άλλα παραμένει ως έχει. Οι υποσημειώσεις των σελίδων έχουν μεταφερθεί στο τέλος του βιβλίου.

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΜΑΡΑΣΛΗ

ΣΥΛΛΟΓΗ
ΕΚΚΡΙΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΞΕΝΩΝ ΤΕ ΕΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙ
ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΤΥΠΩΝ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

ΕΚΔΙΔΟΜΕΝΗ ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ ΤΩΝ Κ.Κ

ΣΠ. ΒΑΣΗ (Καθ. εν τω Πανεπ.), Γ. ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗ (καθ. εν τω Πανεπ.), ΑΓΓΕΛΟΥ ΒΛΑΧΟΥ — Σ. Α. ΚΟΥΜΑΝΟΥΔΗ (καθ. εν τω Πανεπ.), Π. ΚΑΡΟΛΙΔΟΥ (καθ. εν τω Πανεπ), Α. ΚΟΥΡΤΙΔΟΥ (καθ. της φιλ.), ΣΠΥΡ. Π. ΛΑΜΠΡΟΥ (καθ. εν τω Πανεπ.), Μ. ΛΑΠΠΑ (δ. φ.), Θ. ΛΙΒΑΔΑ (δ.φ). Μ. ΕΥΑΓΓΕΛΙΔΟΥ (καθ. εν τω Πανεπ.), — Ι. ΠΑΝΤΑΖΙΔΟΥ (καθ. εν τω Πανεπ.), Θ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ (καθ. γυμν.), Ν. Γ. ΠΟΛΙΤΟΥ (καθ. εν τω Πανεπ.), Α. ΠΡΟΒΕΛΕΓΙΟΥ (δ. φ.). Ε. ΡΟΪΔΟΥ δ. ν.) Σ. Κ. ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΥ (καθ. εν τω Πανεπ.), Ι. ΣΒΟΡΩΝΟΥ (διευθ. νομισμ. μουσ.), Γ. ΣΩΤΗΡΙΑΔΟΥ (γυμνασιάρχ.), ΧΡ. ΤΣΟΥΝΤΑ (εφ. τ. αρχ.), Δ. ΦΙΛΙΟΥ (εφ. τ. αρχ.), Γ. ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ (καθ. εν τω Πανεπ.) και άλλων λογίων.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΕ
ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ Γ. Χ. ΚΩΝΣΤΑ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΜΑΡΑΣΛΗ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΑΡ. 12.

Α. ΣΟΥΧΟΒΟ-ΚΟΜΠΥΛΗΝ
Ο ΓΑΜΟΣ ΤΟΥ ΚΡΕΝΤΣΙΝΣΚΗ
ΚΩΜΩΔΙΑ ΕΙΣ ΤΡΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ν. ΓΟΓΟΛ
ΠΑΝΔΡΟΛΟΓΗΜΑΤΑ
ΚΩΜΩΔIΑ ΕΙΣ ΔΥΟ ΠΡΑΞΕΙΣ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΘΕΙΣΑI ΕΚ ΤΟΥ ΡΩΣΣΙΚΟΥ
ΥΠΟ
ΑΓΑΘ. Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ

ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ
ΤΥΠΟΙΣ Π. Δ. ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ
1901

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΜΑΡΑΣΛΗ

Α. ΣΟΥΧΟΒΟ-ΚΟΜΠΥΛΗΝ

ΓΑΜΟΣ ΤΟΥ ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗ

ΚΩΜΩΔΙΑ ΕΙΣ ΤΡΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ν. ΓΟΓΟΛ

ΠΑΝΔΡΟΛΟΓΗΜΑΤΑ

ΚΩΜΩΔΙΑ ΕΙΣ ΔΥΟ ΠΡΑΞΕIΣ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΘΕΙΣΑΙ ΕΚ ΤΟΥ ΡΩΣΣΙΚΟΥ
ΥΠΟ

ΑΓΑΘΟΚΛ. Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ

Ο ΓΑΜΟΣ ΤΟΥ ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗ

ΚΩΜΩΔΙΑ ΕΙΣ ΤΡΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

ΠΡΟΣΩΠΑ

ΠΙΟΤΡ ΚΩΝΣΤΑΝΙΝΙΤΣ ΜΟΥΡΟΜΣΚΗΣ, εύπορος γαιοκτήμων του
Γιαροσλάβ, κάτοικος χωρίου, ετών εξήκοντα.
ΛΥΔΟΤΣΚΑ, θυγάτηρ του.
ΑΝΝΑ ΑΝΤΩΝΟΒΝΑ ΑΤΟΥΓΕΦ, ηλικιωμένη γυνή.
ΒΛΑΔΗΜΙΡ ΔΜΗΤΡΙΤΣ ΝΕΛΚΗΝ, γαιοκτήμων, γείτων των Μούρομσκη,
νέος, υπηρετήσας εις τον στρατόν. Φέρει μύστακας.
ΜΙΧΑΗΛ ΒΑΣΙΛΙΤΣ ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗΣ, ωραίος ανήρ, — κανονική, και
ουχί συνήθης φυσιογνωμία, πυκναί παραγναθίδες· δεν φέρει
μύστακας· τεσσαρακοντούτης περίπου.
ΙΒΑΝ ΑΝΤΩΝΙΤΣ ΡΑΣΠΛΙΟΥΓΕΦ, μικροκαμωμένος, αλλά στιβαρός
ανθρωπίσκος, πεντηκοντούτης περίπου.
ΝΙΚΑΝΩΡ ΣΑΒΒΙΤΣ ΜΠΕΚ, τοκογλύφος.
ΣΤΣΕΜΠΝΙΕΦ, έμπορος.
ΘΟΔΩΡΟΣ, θαλαμηπόλος του Κρετσίνσκη.
ΤΙΣΣΚΑΣ, θυρωρός εν τη οικία των Μούρομσκη.
Αστυνομικός υπάλληλος.
Υπηρέται.

ΠΡΑΞΙΣ ΠΡΩΤΗ

Πρωία. Αίθουσα υποδοχής εν τη οικία των Μούρομσκη. Ευθέως απέναντι του θεατού μεγάλη θύρα προς την μεγάλην κλίμακα· δεξιά — θύρα του κοιτώνος του Μούρομσκη, αριστερά — των δωματίων της Ατούγεφ και Λύδοτσκας· επί της παρά το διβάνιον τραπέζης ευρίσκονται τα διά τεϊοποσίαν χρήσιμα.

ΣΚΗΝΗ Α'.

(Εξέρχεται εκ της αριστεράς θύρας, παρατηρεί το δωμάτιον και ανοίγει την προς την μεγάλην κλίμακα θύραν).

(Εισέρχεται εν στολή, με πλατείαν κιτρίνην ταινίαν, ακτένιστος και ολίγον οινοβαρής).

Κύτταξε μούτρα!. . . (Σιγή). Γιατί δεν εκτενίσθης;

Όχι με συγχωρείτε, Άννα Αντώνοβνα, εχτενίσθηκα.

Όχι, με συγχωρείτε, την έπλυνα· μάλιστα, την έπλυνα. Αφότου επροστάξατε να τήνε πλένω, από τότε πάντα τήνε πλένω.

Δόσε μου το, και φέρε την σκάλα. (Ο Τίσσκας φέρει τον κωδωνίσκον και την κλίμακα). Άκουσε λοιπόν τώρα. Μα εσύ είσαι βλάκας· δεν θα καταλάβης τίποτε.

Τι λέτε, κυρία, γιατί δε θα καταλάβω: εγώ, ό,τι μου λέγει η ευγένεια σας τα καταλαβαίνω.

Αν έλθη κυρία, κτυπάς το κουδούνι δυο φοραίς.

Αν είνε κανένας πραγματευτής ή έμπορος, να μη κτυπήσης.

Εκατάλαβα, κυρία, καλά το εκατάλαβα . . . Αμέ νάρθω να σας το πω — δε χρειάζεται;

Πώς να μη μου το πης; Χωρίς άλλο νάρθης να το πης.

Πρώτα, το λοιπόν, προστάζετε να κτυπήσω το κουδούνι, κ' έπειτα νάρθω να σας το πω;

Τι βλάκας! Είδες εκεί, βλάκας! Πώς είνε δυνατόν, βρε ανόητε, να κτυπήσης πρώτα και έπειτα να το αναγγείλης!

(Ο Τίσσκας κρατών σφυρίον και τον κώδωνα ανέρχεται την κλίμακα)

ΤΙΣΣΚΑΣ, (τοποθετών το καρφίον μετά του κώδωνος)

ΑΤΟΥΓΕΦ (μετά σπουδής) Στάσου, στάσου . . . πού πας; . . . πιο

ΤΙΣΣΚΑΣ (καταβιβάζων χαμηλότερα την χείρα)

Τώρα ψηλότερα! Χαμηλότερα!! Ψηλότερα!!! Χαμηλότερα!! . . . Αχ, Θεέ μου! Μα τι διάβολο, δεν καταλαβαίνεις ρωμαίικα, βλάκα; . . .

Πώς δεν καταλαβαίνω! . . . καταλαβαίνω, πολύ καλά καταλαβαίνω.

(αποσπά τον κώδωνα εντελώς εκ της θέσεώς του και στρέφεται προς την Ατούγεφ)

Εγώ, κυρία, λέγω, γι' αυτό πού είπατε, πως τάχα δεν καταλαβαίνω, θέλω να 'πώ, πως καταλαβαίνω, κυρία, πολύ καλά καταλαβαίνω.

Άααάχ, Θεέ μου! Εδώ, χάνει κανένας πια την υπομονή του, μαζύ σου! . . Είσαι μεθυσμένος!!! . . .

Ήμαρτον Κύριε! Εγώ μονάχα, κυρία, σας λέγω, που είχατε ειπεί, πως δεν καταλαβαίνω, κ' εγώ, κυρία καταλαβαίνω την ευγενεία σας πολύ καλά.

Δε μου λες, κακούργο, παιγνίδι θες να παίξης μαζύ μου; . . . Επίτηδες ανέβηκες εκεί απάνω ν' ανοίξης κουβέντα; . . . Κάρφωνε γλήγωρα! . . .

(εκτός εαυτής εντελώς κτυπά το έδαφος δια του ποδός)

Κάρφωνε, κακούργε, κάρφωνε όπου θέλεις . . έννοια σου, μεθύστακα, κ' εγώ θα σε διορθώσω.

(τοποθετεί αμέσως το καρφίον εκεί που και κτυπά αυτό με όλην του την δύναμιν).

Καταλαβαίνω . . . εγώ πολύ καλά νοιώθω . . . Κυρά . . . κυρ . . . ου . . . ου . . . ουχ!!!

(ανατρέπεται. Η κλίμαξ πίπτει. Θόρυβος . . . Προστρέχουσιν υπηρέται)

(Οι υπηρέται τοποθετούσι την κλίμακα και καρφόνουν τον κώδωνα).

ΣΚΗΝΗ Β'.

Οι άνω και Μούρομσκης με κοιτωνίτην και πίπαν, εμφανίζεται εις την θύραν δεξιά.

Τίποτε δεν κάμνομε. Νά, ο Τίσσκας είνε πάλι μεθυσμένος.

Ναι. Κύτταξέ τον, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς· είνε στουπί από το μεθύσι.

Κύριε ελέησον, αφέντη Πιοτρ Κωνσταντίνιτς! Η ευγενεία της λέει πως είμαι μεθυσμένος. Εγώ μεθυσμένος; Αν ήμουνα εγώ μεθυσμένος και εκουτρουβαλούσα από τη θεόρατη εκείνη σκάλα, θα μπορούσα να σταθώ στα πόδια μου; Άρχισα, αφέντη, να μπήγω το καρφί, επαραξάμωσα και μ' εγύρισε έτσι δα.

ΜΟΥΡΟΜΣΚΗΣ (τον παρατηρεί κινών την κεφαλήν).

Σ' εγύρισε, σ' εγύρισε! . . Κρεμήσου στη θέσι σου, είδωλο.

(Ο Τίσσκας εξέρχεται μετ' άκρας προφυλάξεως· οι υπηρέται αποφέρουν την κλίμακα).

ΣΚΗΝΗ Γ'.

ΜΟΥΡΟΜΣΚΗΣ (Ακολουθών διά του βλέμματος τον απερχόμενον Τίσσκαν)

Βέβαια είνε μεθυσμένος . . . Μα τι φασαρίαις είχατε εδώ;

Πάλι κουδούνι; Πού είνε; Τί συμβαίνει; . . . (ιδών τον κρεμάμενον κώδωνα). Τι είν' αυτό; Εδώ; μέσα εις την αίθουσαν; . . .

Μα τι, τον κώδωνα του κίνδυνου θα κτυπάτ' εδώ;

Έλα Χριστέ και Παναγιά! Μα αυτό είνε ανοησία! Αυτό είνε ανοησία! Αυτό είνε πάλι από τ' άγραφα!... Στο διάβολο — βαρέθηκα! . . . (Βαδίζει). Εδώ πα να χάση κάνεις το νου του . . . Εδώ κάθε λίγο και λιγάκι βρίσκεις το μπελά σου! . . .

Καλέ, τί είν' αυτά που κάθεσαι και λες! Γιατί θαύρης το μπελά σου; Σε παρακαλώ να μ' αφήσης να τακτοποιήσω εγώ το σπήτι όπως ξεύρω. (Σιγή. Ο Μούρομσκης βαδίζει εν τη αιθούση. Η Ατούγεφ πίνει τέιον). Πιοτρ Κωνσταντίνιτς, είνε ανάγκη να δώσωμεν εσπερίδα.

ΜΟΥΡΟΜΣΚΗΣ (ιστάμενος απέναντι της Ατούγεφ).

Εσπερίδα; Τι εσπερίδα; Δια ποίαν εσπερίδα ομιλείς;

Εννοείται, από ταις συνηθισμέναις. Σαν να μη ξέρεις! Νά, κανένα χορουδάκι . . . έτσι, όπως την άλλη φορά.

Μα δεν μου είχες ειπή, νομίζω, πως εκείνη ήτον η τελευταία και πως άλλην δεν θα δώσωμε;

Δεν γίνεται, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς, δεν γίνεται, η ευπρέπεια, βλέπεις, ο κόσμος το απαιτεί.

Καλός είν' ο κόσμος σας — το απαιτεί! . . . Δεν πηγαίνει να χαθή στα τάρταρα . . . το απαιτεί . . από ποιόν; από μένα τάχα το απαιτεί; Άφησε της περιφάνειες, σε παρακαλώ! Νομίζει κανείς πως εχάσατε το νου σας.

Μάλιστα! Μ' εκουβαλήσατε στη Μόσχα: αρχίσετε τις φαντασίαις, χορούς απ' εδώ, χορούς απ' εκεί, έξοδα λογής λογής, γνωριμίες . . . φασαρίες, θόρυβος! . . . Μου εφέρετε το σπίτι μου άνω κάτω· τον υπηρέτη μου τον Πετρούσκα — τι καλό παιδί που ήτον — μου τον ενδύσατε σαν χιλιδόνι. Αυτόν τον βλάκα τον Τίσσκα, τον τσαγκάρη, τον επροβιβάσατε εις θυρωρόν, επιάσετε και του φορέσατε στολή· νά, (δεικνύων τον κώδωνα) εκρεμάσετε και κουδούνια! όλο το σπίτι βοΐζει! . . .

Εννοείται, βοΐζει. Σου λέγω, πως όλοι οι άνθρωποι τάχουν . . .

Μα, κυρά μου! Οι άνθρωποι έχουν πολλά δαιμόνια — ποιόν να πρωτοπροφθάσης! . . . Αμ' εδώ τι εβάλατε; (δεικνύων το δοχείον με τα επισκεπτήρια) τι κουτί δι' ελεημοσύνας είν' αυτό; τι καλά συνάζετε;

Βαγαπόντισσες, κατεργάριδες με τώνομα, ανθρώπους, οι οποίοι, σαν ατσίγκανοι, γυρίζουν όλη την ημέρα από σπίτι, σε σπίτι και κουβαλούν κάθε λογής βρώμες όχι πια με τα παπούτσια αλλά με την γλώσσα.

Αι, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς, μα τάχα μπορείς να πης τώρα πως ξέρεις και συ τον κόσμο;

Μα συ όλη σου τη ζωή την έκαμες εις το κτήμα, εις το Στρέσσνιεβο.

Την έκαμα, μάλιστα, την έκαμα, κυρία μου. Σ' αυτό δεν πρέπει νάχετε παράπονο· για να κάμω εγώ εκεί τη ζωή μου, κάμνετε σεις εδώ τους μπάλους.

Να προσκαλώ ανθρώπους. (Χειρονομεί). Εδώ! Εδώ! . . . Κ' εκείνοι βέβαια, να έρχωνται, να τρων, να πίνουν να περιδρομιάζουν κ' ύστερα να μας κοροϊδεύουν κιόλας! . . .

Τότε καλείτερα νάχη να κάμη κανείς με μουζίκους!

Καλείτερα. Όταν έχω να κάμω με μουζίκους, ή εγώ θα οφεληθώ ή αυτός, καμμιά φορά και οι δυο. Μα από τα κουδούνια σας τι κέρδος ειμπορεί να προκύψη;

Θα γίνομεν! (Χειρονομών). Κάθομαι και κουβεντιάζω μαζύ σας.

Τότε πήγαινε λοιπόν να κρυφθής σε καμμιά γωνιά και να σαπίσης μες στο βούρκο με τίποτε παράξενους μαζύ!

Αι, κυρά μου, τέτοιοι παράξενοι σαν και λόγου μας . . .

Αυτό δεν το ξέρομε. Δεν υπέφερα και λίγα βάσανα μ' αυτούς στον περασμένο μας χορό! Η Στεπανίδα Πετρόβνα σας, πού 'πήγε και την ευρήκε εκείνη τη σκουφέτα . . . κ' είνε δα και χονδρή η ευλογημένη, κ' επήγε και εθρονιάσθηκε μες στη μέση του καναπέ και τον έπιασε όλο. Άμα γύρισα και την είδα, επιάστηκε η καρδιά μου! . .

Και τι τάχα, κακοντυμένη ήτον; αυτή είνε καλή γυναίκα.

Τι βγαίνει, μάτια μου, πως είνε καλή; Ποιος σ' ερωτά γι' αυτό; . . Καλοντυμένη ήτον μα καθένας θα ρωτήση: τι πράμα είν' αυτή; Να σου πω, να ήμουνα εγώ, θα επροτιμούσα να μ' εκατάπινε η γη.

Και τι άσχημο βρίσκεις, κι' αν ερωτήσουν, τι πράγμα είνε αυτή; εγώ δε βρίσκω κανένα άσχημο. Το μόνο άσχημο για μια νέα κόρη είνε το τι θα μάθη απ' αυτά; τι θ' ακούση; Βγαίνει σταις δώδεκα από την κάμαρά της — πάη να μοιράση επισκεπτήρια . . . Νά ενασχόλησις μια φορά! Έπειτα — σύρτα φέρτα στους δρόμους, στα θέατρα, στους χορούς. Δε μου λες ζωή είν' αυτή; Γιατί την ετοιμάζετε; Τι τήνε μαθαίνετε; αι; ανεμοδούρα θα την καταντήσετε; άρες-μάρες και κομάν πορτέ βου;

Και πώς ορίζετε σεις να τήνε σπουδάσωμε; Τι να τήνε μάθωμε;

Τι, σου βαρειοφάνηκε; . . . αμ' τι θαρρείς; . . Το καλείτερον είνε να μου πήτε ωρισμένως, θα δώσωμε εσπερίδα ή όχι;

Τότε θα δώσω εγώ με έξοδά μου: Περιουσία έχω ιδική μου!

Νά η ώρα, που για της ιδιοτροπίαις ταις δικαίς σου θα κάθεται το κορίτσι στη γωνιά, χωρίς καβαλιέρους. Συ μοναχά αυτό ξεύρεις — έξοδα να μη γείνουν. Μα χωρίς έξοδα, φίλε μου, το κορίτσι δεν το παντρεύεις

Άκου 'κεί! . . Αυτονών τους μπήκε και καλά στο κεφάλι, πως χωρίς έξοδα ένα κορίτσι δεν παντρεύεται! Κυρία! Όταν ξεύρουν, ότι η κόρη είνε φρόνιμη, από καλό σπίτι, και έχει και προίκα, κάθε άνθρωπος καθώς πρέπει τήνε πέρνει· με τα έξοδα όμως, με τα συρταφέρτα σας και ξέρω 'γώ, τήνε παντρεύεις, μα θάρθη καιρός να το μετανοιώσης.

Ώστε, κατά την ιδέα σου, ας πάρη κανένα βλαχοδήμαρχο;

Όχι βλαχοδήμαρχο, κυρία μου, αλλά άνθρωπο γερό . . .

Ναι, κι' αυτός ο γερός να πάη να τήνε θάψη στο χωριό! . . Τότενες, πάντρεψέ την δια της βίας, δέσε την χειροπόδαρα . .

ΣΚΗΝΗ Δ'.

Οι άνω και Λύδοτσκα, παραφορτωμένη στολισμούς, πλησιάζει προς τον πατέρα της.

Α, να την και η βασιλοπούλα μου! (Την λαμβάνει εκ της κεφαλής την φιλεί). Χαϊδεμένη μου!

Αι, τι έκαμες λοιπόν, με ποιόν εχόρεψες χθες;

Τι λες, κυρά μου! Αυτός, καιρός είνε πια να τ' αφήση αυτά.

Γιατί είνε άνθρωπος περασμένος πια· αυτός θα είνε σαρανταρίτης.

Τι λόγια είν' αυτά που λες; Τα τριάντα τάχει δεν τάχει.

Και τι ωραία που χορεύει! . . . Τρέλλα! μάλιστα το βαλς.

Δε ξέρω τι του βρίσκετε αυτού του Κρετσίνσκη. Δε λέγω, — άνδρας παρουσιαστικός, ευχάριστος άνθρωπος, μα να τον 'δήτε, λένε, όταν παίζη χαρτιά.

Νά η ώρα ν' ακούς τι λέγει ο ένας και ο άλλος. Αυτά είνε όλο λόγια του δικού σου του Νέλκην. Και πού πηγαίνει αυτός; και πού τ' ακούει; Ποιος δεν παίζει σήμερα; Σήμερα όλοι παίζουν.

Παιγνίδι από παιγνίδι διαφέρει. Νά ο Νέλκην, ποτέ δεν πιάνει στο χέρι του χαρτιά.

Τώπιασες τώρα με τον Νέλκην σου. Αν τον έβλεπες πώς φέρεται στον κόσμον, θαρρώ, πως δεν θα τάλεγες αυτά. Είνε μια ντροπή! Νά, χθες κατόρθωσα να του στείλη πρόσκλησιν η πριγκηπέσσα — τον έφερα στο χορό. Ήλθε. Τι νομίζεις; εχώθηκε σε μια γωνιά κι' από 'κεί έβλεπε σαν κανένα αγρίμι: κανένα δεν ξέρει. Νά τι θα ειπή να ζη κανείς στο χωριό!

Τι να γείνη! ντροπαλός είνε, λίγο κόσμο είδε. Αυτό δεν είνε ελάττωμα.

Δε λέγω κ' εγώ πως είναι ελάττωμα, αλλά σε υψηλή κοινωνία δεν πρέπει να πηγαίνη. Δεν τώχει τίποτε να πιάση τη Λύδοτσκα να τη χορέψη βαλς; Και χορεύει ελεεινά, τήνε τρέχη, να ιδής, σαν σίφουνας — το ντροπιάζει το κορίτσι!

Γιατί, βλέπεις, σεις πηγαίνετε πίσω . . . Επήρετε και σεις δρόμο, που δεν σας πιάνει κανείς!

Να μην πατήσετε στη λάσπη, μέσα στην υψηλή κοινωνία σας.

ΣΚΗΝΗ Ε'.

Γιατί, θείτσα, να θυμόνετε πάντοτε τον πατέρα;

Δε μπορώ, δε μπορώ. Μας εφορτώθηκε με τον Νέλκην! (σιγή). Λύδα! Δε μου λες, τι εμιλούσατε με τον Κρετσίνσκη όταν εχορεύατε μαζούρκα; έβλεπα πως εμιλούσατε πολύ.

Τρελλαίνομαι γι' αυτή τη γλώσσα, Αν και δεν τα καλοξέρω, τ' αγαπώ όμως φοβερά. Αμ' εσύ πως τα μιλής; Καλά;

Τι επιτηδειότητα, καλέ, που την έχει, και τα 'μιλεί τόσο ωραία που θαρρείς πως τρέχει μέλι από το στόμα του! Αμ' όταν λέγει αυτό — parbleu — τι ωραία! Γιατί εσύ, Λύδοτσκα, δεν λες ποτέ: parbleu;

Είνε πολύ ωραίο! Μα γιατί είσαι έτσι μελαγχολική;

Θείτσα! Αλήθεια, νά, δεν ηξεύρω, πως να σας το πω . . .

Ντρέπομαι, θείτσα μου, αλήθεια . . . μου είπε μοναχά πως τόσο μ' αγαπά! . . .

Αχ, θείτσα μου, εγώ δε μπόρεσα να πω τίποτε . . τον ηρώτησα μοναχά αν είν' αλήθεια πως μ' αγαπά.

Αμ' έβλεπα εγώ, πως όλο εστριφογύριζες στα δάκτυλά σου μια κορδέλα. Λοιπόν; Τίποτε άλλο δεν του είπες; Μα δε σου είπα εγώ πώς έπρεπε να μιλήσης;

Ναι, θείτσα μου, εγώ του είπα: parlez a ma tante et a papa.

Να κλάψης; Και γιατί; Τι, μήπως δεν σου αρέσει;

Όχι, θείτσα, πολύ μου αρέσει. (Ρίπτεται εις τον τράχηλόν της και κλαίει)· Θείτσα μου, καλή μου θείτσα! τον αγαπώ! . .

Έλα, αγάπη μου, φθάνει! (της απομάσσει τα δάκρυα). Και τι τάχα; Είνε λαμπρός άνθρωπος . . . έχει πολλάς γνωριμίας . . όλο τον κόσμο τόνε ξέρει.

Όλους, θείτσα, όλους· με όλους είνε γνωρισμένος: εις το χορό όλους τους ήξευρε . . . Εγώ φοβούμαι μονάχα από τον πατέρα: δεν τον αγαπά. Λέγει πάντοτε πως θα με παντρέψη με τον Νέλκην.

Δε βαρύνεσαι, όλα αυτά είνε λόγια. Ο πατέρας σου, βλέπεις, θέλει τον Νέλκην, γιατί, νά, είνε γείτονάς του, κατοικεί στο χωριό, τα κτήματά των είνε κολλητά, που λέγει ο λόγος ένα αυλάκι τους χωρίζει: Νά, γιατί τον θέλει τον Νέλκην.

Ο μπαμπάς λέγει, πως είνε πολύ καλός άνθρωπος.

Τι λόγος! Αι, κόρη μου, έτσι είνε στον κόσμο: όποιος είνε βλάκας είνε και καλός· οποίος δεν έχει δόντια να δαγκάση, εκείνος κουνεί την ουρά του . . . Αν όμως πάρης τον Κρετσίνσκη — θα ιδής πως θα συγυρίση το σπίτι μας, τι φίλους θα αποκτήσωμε! . . . Είνε άνθρωπος με πολύ γούστο . . .

Πώς μετεσκεύασε το δακτυλίδι μας το μονόπετρο — τρέλλα! Το είχε κλειδωμένο ο πατέρας σου μέσα στο κουτί του· τώρα όμως ποιος θα το ιδή και δε θα θαυμάση . . . Εγώ, έννοιά σου, θα μιλήσω με τον πατέρα σου.

Εμένα μου έλεγε πως έχει ανάγκη να φύγη από τη Μόσχα.

Θείτσα! Δεν είνε καλήτερα να με ζητήση αυτός ο ίδιος; Σεις ξεύρετε, πόσον είνε επιτήδειος, έξυπνος, αξιέραστος . . (συλλογίζεται).

Λοιπόν, κάμε, όπως θέλεις. Μήπως εγώ είμαι μάνα σου;

Αχ, θείτσα μου, τι λέγετε; Μη μ' αφήσετε έτσι. Σεις είσθε μητέρα μου, σεις — αδελφή μου, σεις τα πάντα. Σεις ξέρετε πως τον αγαπώ . . . (την φιλεί) πόσον τον αγαπώ . . . (διακόπτεται)· Αχ, θείτσα μου, τι λέξις που είνε αυτή — αγαπώ!

Εγώ δεν ηξεύρω και τι συμβαίνει μαζύ μου. Κτυπά η καρδιά μου, κτυπά κ' έξαφνα παύει. Δε ξέρω τι πράγμα είν' αυτό.

Δεν είνε τίποτε, κόρη μου, θα περάση . . . Θαρρώ πως έρχεται ο πατέρας σου. Πρέπει αμέσως να του μιλήσω.

ΣΚΗΝΗ ΣΤ'.

Αι, τι κάμνετε σεις εδώ; Νά, με τραβά ο Μιχαήλ Βασίλειεβίτς σας να πάμε εις τους ιππικούς αγώνας. Τι είν' εμένα η δουλειά μου εκεί; Εμένα αυτά δε μ' αρέσουν.

Τι ανθρώπους κάθεσαι και λες — άλογα θα πάμε να ιδούμε, άλογα.

Τι είν' αυτά, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς, τίποτε δεν ξέρετε! εκεί τώρα είνε όλος ο μ π ο μ ό ν τ.

Στην οργή του θεού αυτός σας ο μπομ . . . {δυνατόν χτύπημα του κώδωνος) Άι! . . Να πάρ' ο διάβολος! Τι ευχή! Αυτού του Τίσσκα θα του σπάσω τα χέρια: είνε φοβερόν. Κυρά μου, σας λέγω (δεικνύων τον κώδωνα) να μου κάμετε τη χάρι να βγάλετε αυτά τα κουδούνια απ' εκεί.

Δεν γίνεται, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς, όπως θέλετε, δεν γίνεται: 'σ όλα τα σπίτια είν' έτσι.

Μα τι είν' αυτά, αλήθεια κι' απ' αλήθεια; Δε το θέλω κ' εξεμπέρδεψε!

Καλέ τι φωνάζεις έτσι; Έλα θεέ μου! (δεικνύουσα την θύραν ηρέμα), Δε 'ντρέπεσαι τουλάχιστον τους ξένους ανθρώπους;

ΣΚΗΝΗ Ζ'.

Οι άνω και Νέλκην (εισέρχεται και θλίβει την χείρα του Μούρομσκη).

Τι εγινήκατε, Βλαδήμιρ Δμήτριτς; ήρχισα να ανηχυχώ για σας.

Ναι, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς· (κάμνει χειρονομίαν) το έρριξα όξω κι' όξω: όλο χοροί . . . (προσβλέπει προς την θύραν). Να σας πω, Άννα Αντώνοβνα, πολύ βροντερό το κουδούνι σας . . . ωό!

Αλήθεια, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς — δεν σας είπα, στον χορόν της πριγκηπίσσης, τα ίδια (συστρέφει την κεφαλήν) . . . μόλις άρχισα ν' αναβαίνω τη σκάλα . . . φώτα, που λέτε, σα μέρα· το ξέρω το σπίτι· υπηρέται πλήθος, — όλο και με σειρίτια χρυσά . . . ανεβαίνω, που λέτε στη σκάλα και κυττάζω: πού το δικό σας! Καθώς δίνει μια μέσα στ' αυτί μου — θαρείς και με περίχυσες με θερμό! Δεν εκατάλαβα πως μ' έσυραν τα πόδια μου στη σάλα.

Εσείς, κυρά μου, σας λέγω, πως έχετε σκοπό μ' αυταίς ταις καμπάναις να με διώξετε από το σπίτι.

Δεν ετοιμάζεσθαι, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς για το Στρέσνεβο;

Διόλου δεν ετοιμαζόμαστε, κύριέ μου! Ίσως μετά τις αποκρηές, προτήτερα όμως — τι να πα να κάνουμε στο χωριό;

Βλέπεις; τι να κάμουμε στο χωριό; Πήγαινε μίλιε με δ' αύτους! . . Πρέπει, κυρά μου, να πα να δώσωμε διαταγάς για το καλοκαίρι, — να σηκώσουν την κοπριά: χωρίς την κοπριά χορό δεν ειμπορείς να δώσης.

Και ο Ιβάν Σίδωρωφ τι κάνει εκεί; Τι, και την κοπριά δεν είν' άξιος να φορτώση στ' αμάξι;

Δε ξέρω — περίεργο αλήθεια . . . Και πρέπει λοιπόν ο ίδιος ο νοικοκύρης να φορτώση την κοπριά;

Χα, χα χα! Αυτό σε ξένους μην το ξαναπήτε, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς — γιατί θα γελάσουν μαζύ σας.

Αυτό, κυρά μου, λίγο με μέλει, πως . . (παρόμοιος κωδωνισμός. Πάντες ανασκιρτώσιν. Ο Μούρομσκης οπισθοχωρεί και κραυγάζει ισχυρότερον ή πριν). Άι! . . Κύριε ημών Ιησού Χριστέ! Κι' αυτό μου ξερίζωσε τα μέσα. Εγώ έτσι δε μπορώ να ζήσω . . . (πλησιάζει προς την Ατούγεφ). Καταλαμβάνετε, κυρά μου, πως εγώ έτσι δεν ειμπορώ να ζήσω! Τι, να με σκοτώσετε, θέλετε; . .

ΣΚΗΝΗ Η'.

Οι άνω και Κρετσίνσκης, (εισέρχεται θαρραλέος, ενδεδυμένος κομψώς, με ράβδον, με κίτρινα χειρόκτια και λουστρίνια υποδήματα χαμηλά).

Πιοτρ Κωνσταντίνιτς, καλημέρα σας! (Στρέφεται προς τας κυρίας και υποκλίνεται) Mesdames! (πηγαίνει και θλίβει την χείρα των).

Δε τον! από την αυγή του Θεού, πού τον χάνεις πού τον βρίσκεις εδώ μέσα. (Ο Κρετσίνσκης διηγείται κάτι, χειρονομεί και σύρει τους πόδας του). Τζουτζές, σωστός Τζουτζές. Τι να κάμης; τας διασκεδάζει, αρέσει . . . . (αι κυρίαι γελούν). Νά! Ω, γυναίκες! Τι επιθυμούν αι γυναίκες; — κίτρινα χειρόκτια, λουστρίνια παπούτσια, μπαρμπετόνια που να εξέχουν πέρα και περισσότερο τρίξιμον! (Ο Κρετσίνσκης πηγαίνει εις την γωνίαν, τοποθετεί την ράβδον και τον πίλον του, εξάγει τα χειρόκτια του και χαιρετά σιωπηλώς τον Νέλκην). Αχ, Λυδία, Λυδία! (Στενάζει).

Άννα Αντώνοβνα! Τι κώδων της Βουλής είνε αυτός που εκρεμάσατε εκεί;

(πλησιάζει προς τον Κρετσίνσκη και τον λαμβάνει εκ της χειρός).

Σ' ευχαριστώ, αδελφέ, Μιχάηλο Βασίλιτς, πολύ σ' ευχαριστώ, (προς την Ατούγεφ). Αι, τι λέγεις τώρα, Άννα Αντώνοβνα, αι; Μα κ' εγώ, αδελφέ, το καταλαβαίνω πως είνε παραφύσιν,

Τι πράγμα, λέγει; Μα να, αυτό το καταχθόνιο κουδούνι! Αρρώστησα, βρε αδελφέ! Πράγματι κώδων της Βουλής. Νά, εδώ θαρρείς πως συνεδριάζει η Βουλή.

(βαίνων προς τον κώδωνα· όλοι τον ακολουθούν και παρατηρούν).

Ναι, είνε μεγάλος, πράγματι, είνε μεγάλος . . . . Α! μα αυτός έχει ελατήριον, a marteau . . . . ξεύρω, ξεύρω! . . .

Εσύ και δεν θα ξεύρεις τα κουδούνια· εσένα αυτή είνε η δουλειά σου.

Ναι, είνε ωραίος κώδων αλλά πρέπει να τον βάλετε κάτω εις την σκάλαν . . . κάτω πρέπει.

Α — Αχ! σαν να 'φυγε κάτι τι από το στήθος μου . . . (ανοίγει την προς την κλίμακα θύραν). Αι, Τίσσκα, τρουβά, καντυλανάφτη! έλα δώ! (Εμφανίζεται ο Τίσσκας). Έλα 'δώ! Βγάλ' τον απ' εδώ αυτόν τον Πιλάτον!

(Ο Τίσσκας αφαιρεί τον κώδωνα και απέρχεται).

Δεσποσύνη, εξεκουράσθητε από τον χθεσινόν χορόν;

Πόσον ήτον ωραία η Λυδία Πετρόβνα, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς, και πόσον δροσερά, και πόσον αξιέραστος . . . αλήθεια για καμάρωμα.

Μηχάηλο Βασίλιτς! τι λέγετε! Διά τον εαυτόν σας όμως δεν ομιλείτε.

Εννοείται, μπαμπά! Όλη μου η τουαλέτα ήτον με την γνώμην του Μηχάηλο Βασίλειτς. Εγώ και η θεία μου εζητήσαμε την γνώμην του.

Όχι δα! Κύτταξε καλέ! Και έχετε καιρόν δι' αυτά τα πράγματα; Και ξεύρετε κι' από τέτοια;

Τι να κάμης, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς! ιδιοφυία, βλέπετε. Και τώρα δεν αγαπάτε να κοπιάσετε εις την αυλήν διά να κρίνετε και την ιδιοφυίαν μου εις άλλο είδος;

Εγώ όμως, αν δίδω γνώμην διά τουαλέτας — δεν λησμονώ. Και το μοσχάρι το εξεχάσατε;

Α, να! — ναι, μάλιστα! Αι, λοιπόν; Σας το έφεραν από το κτήμα;

Ναι, είν' εδώ πλέον. Είνε μισή ώρα τώρα που χαλά τον κόσμο στην αυλήν σας.

(λαμβάνει νωχελώς τον βραχίονα του Μούρομσκη και τον οδηγεί έξω).

ΣΚΗΝΗ Θ'.

(δεικνύουσα τον αναχωρούντα Κρετσίνσκην) Νά, τι θα πη άνθρωπος του κόσμου, Βλαδήμιρ Δμήτριτς! . . . . Charmant, charmant.

Ναι, είνε άνθρωπος, αυτό . . . ζωηρός, εύθυμος . . . ολίγα καλά όμως ακούει κανείς γι' αυτόν.

Και πού να σε χαρώ, ακούονται; σε καμμιά σπηληά ακούονται;

Αι, και σεις, μ' εσκοτίσετε με τα λόγια σας — και να με συμπαθάτε. Άλλο από κουτσομπολιές δεν ακούει κανείς από το στόμα σας. Εσείς τη Μόσχα δεν τήνε ξέρετε και ό τι ακούσετε από τον πρώτον τυχόντα μας το κουβαλάτε. Έτσι, φίλε μου, δεν ζούνε μες στας πόλεις. Είσθε νέος άνθρωπος και πρέπει να μιλήτε με προσοχή και να διαλέγετε καλείτερα ταις γνωριμίαις σας. Ποιος ήταν εκείνος που εκαθόσαστε μαζύ της προάλλαις εις το θέατρο; ποιος ήταν;

Έμπορος;!! Ορίστε, με τον έμπορο επήγε κ' έκαμε γνωριμία!

Καλέ τι λέγετε, Άννα Αντώνοβνα! Αυτός είνε ένας πολύ πλούσιος έμπορος . . . έχει ένα τέτοιο σπίτι! . . .

Και τι, τι έχει να κάνη το σπίτι; Και ο αστός έχει σπίτι. Και μήπως σας ταιριάζει ο έμπορος; Όποιος από την υψηλή κοινωνία σας ιδή μ' αυτόν δεν θα σας δεχθή στο σπίτι του.

Και μήπως εγώ, Άννα Αντώνοβνα, πάγω γυρεύοντας;

Γιατί τα λέγετε αυτά; Μήπως πηγαίνομε 'μείς γυρεύοντας;

Λυδία Πετρόβνα! παρακαλώ: εγώ, σας βεβαιώ, δεν ήθελα να ειπώ ένα τέτοιο πράγμα . . .

Αι, καλά, καλά! Ο Θεός μαζύ σας. Θα κάμετε καλά όμως να μην κακολογείτε τους ανθρώπους· έτσι είν' ο κόσμος, φίλε μου: αν είσαι καλός, θα σε ειπούν βλάκα· αν είσαι πλούσιος — έκτρωμα· αν είσαι γνωστικός — θα σε πουν ελεεινόν υποκείμενον ή κάτι χειρότερο. Τέτοιος είν' ο κόσμος. Ο Θεός ας τους ελεήση! ό,τι είνε ο άνθρωπος είνε.

ΣΚΗΝΗ Ι'.

Οι άνω, Κρετσίνσκης και Μούρομσκης (εισέρχονται ταχέως).

Φίλτατέ μου Μιχάηλο Βασίλειτς! (τον λαμβάνει εκ της χειρός). Ευχαριστώ, ευχαριστώ! Μα . . . . να σας πω, με φέρνετε εις δύσκολον θέσιν.

Αλήθεια, είνε ντροπή . . . Τι θαπή . . . Λύδα, Λύδοτσκα! . . .

Για κύτταξε, ο Μιχάηλο Βασίλειτς μου εχάρισε ένα μοσχάρι . . .

Αρι-στούρ-γημα . . . Φαντάσου: κεφαλή, μάτια, μούρη, κερατάκια! . . . (καμμύει και πάλιν τους οφθαλμούς). Αριστούργημα . . . Και είνε από το κτήμα που έχετε στο Σιμπήρσκ;

Ω Θεέ μου! ώστε και η οικονομία πάει να 'πή . . .

Πώς να σας πω; Εγώ λατρεύω το χωριό . . . Το καλοκαίρι το χωριό είνε παράδεισος. Αέρας καθαρός, ησυχία, ανάπαυσις! . . . Βγαίνεις εις τον κήπον, εις τον κάμπον, εις το δάσος — είσαι παντού νοικοκύρης, είνε όλα δικά σου. Και το κυανούν άπειρον και εκείνο είνε ιδικόν σου! Λαμπρά! θεία!

Σηκόνεσαι ενωρίς και μια και δυο στον κάμπο. Παντού χλιαρότης, όλα μοσχοβολούν . . . Εκεί εις τους σταύλους, εις το θερμοκήπιον, εις τον λαχανόκηπον . . .

Και στ' αλώνι . . . Παντού ζωή, παντού εργασία, η ήρεμος, η ειρηνική εργασία.

Πράγματι ήρεμος ειρηνική εργασία . . . Είδες, Άννα Βασίλειεβνα, πώς 'μιλούν οι φρόνιμοι άνθρωποι!

Έκαμες την εργασίαν σου, περιήλθες το νοικοκυριό σου, έκαμες όρεξιν — και μια και δυο στο σπίτι! . . Εδώ τώρα τι χρειάζετε, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς, αι; ειπέτε μου, τι άλλο χρειάζεται;

Όχι, όχι τσάι: καλείτερο από το τσάι, υψηλότερον από το τσάι.

Και τι σύζυγος; (παρατηρεί την Λύδοτσκαν). Καλοκαμωμένη, ξανθή, ήσυχος νοικοκυρά, άκακος. Ήλθες στο σπίτι, την έπιασες από το κεφάλι, την εφίλησες και από τα δύο μάγουλα . . . «Καλημερούδια σου, γυναίκα! της λες, φέρε, γυναίκα, τσάι! . . .»

Καλέ τι λέγετε! Χαρά ςτον τρόπο! Μ' αυτόν τον τρόπον η γυναίκα ούτε να κτενισθή δεν θα μπορή.

Αι, Άννα Αντώνοβνα! Αι γυναίκες δεν θυμώνουν, όταν οι άνδρες τους χαλούν τη κτενισιά των· όταν δεν την χαλούν — τότε τους κακοφαίνεται· (ο Μούρομσκης γελά). Και το σαμοβάρι πια βράζει. Νά και ο γερο-πατέρας που μπαίνει· είναι άσπρα κάτασπρα τα μαλλιά του σαν το μπαμπάκι, κι' ακουμπάει στο δεκανίκι του, ευλογεί την γυναίκα σου. Να και ο κατεργαράκος ο εγγονός, που χώνεται κοντά του, — φοβείται τη μητέρα του και κολλιέται στον παππού του. Αυτή είνε η ζωή κατ' εμέ! Αυτή είνε η ζωή στο χωριό . . . (Στρεφόμενος προς την Λυδίαν). Τι λέγετε σεις, Λυδία Πετρόβνα — σας αρέσει το χωριό;

Όχι, θείτσα, μου αρέσει. Εγώ, Μιχάηλο Βασίλειτς, πολύ αγαπώ τα περιστέρια. Εγώ τα ταγίζω μόνη μου.

Εν τούτοις εφλυαρήσαμεν αρκετά (παρατηρεί την ώραν). Μία η ώρα, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς! Είνε καιρός, θ' αργήσωμεν. Μα σεις πρέπει ν' αλλάξετε: θα είνε κόσμος πολύς.

Γιατί; . . . Αι, ας είνε, ας πάμε να θυμηθούμε τη ζωή του χωριού, Ν' αρνηθή κανείς μια τέτοια φιλόφρονα πρόσκλησιν δεν πηγαίνει.

Και τωόντι, αλλάξετε, μπαμπάκα μου, αλήθεια, αλλάξετε. Τι τάχα, σάματι σας επήρανε τα χρόνια; . . . Χρυσέ μου, μπαμπάκα (τον φιλεί) . . . πάμε . . . χρυσέ μου (τον φιλεί και πάλιν) . . .

Εύγε, Λυδία Πετρόβνα, εύγε! Έτσι δα, καλά του κάμνετε . . . δόστε του, δόστε του . . . Αμ' μα την αλήθεια . . .

Τάριξα σύξυλα, αι; . . . Α, κατεργάρα! . . . (Η Λύδοτσκα τον συνοδεύει. Ο Νέλκην εξέρχεται κατόπιν των εις τον θάλαμον του Μούρομσκη).

ΣΚΗΝΗ ΙΑ'.

Πώς σας εφάνη, Άννα Αντώνοβνα, η εικών μου περί της ζωής εις το χωρίον;

Ναι, ευχαριστείται τόσον πολύ, όταν του εκθειάζουν το χωριό . .

Είδατε λοιπόν; Εγώ επιθυμούσα, Άννα Αντώνοβνα, να μάθετε όλην την αληθή αφορμήν των λόγων μου.

Άννα Αντώνοβνα! Ποιος να μη σας εκτιμήση, ποίος να μη εκτιμήση την ανατροφήν που εδώσατε εις την Λυδίαν Πετρόβναν;

Και μ' όλα ταύτα, Μιχάηλο Βασίλειεβιτς, φαντασθήτε, ο Πιοτρ Κωνσταντίνιτς με μαλώνει πάντοτε.

Ποιος; ο γέρος; Αι, Άννα Αντώνοβνα, γι αυτό είνε συχωρεμένος· είνε βλέπετε νοικοκύρης· κι' αυτοί οι νοικοκύριδες τίποτε άλλο από τους σταύλους και τα κοπρίσματα δεν βλέπουν.

Ναι, πραγματικώς, σήμερα το πρωί μου έλεγε, πως όλοι οι νοικοκυρέοι κατεστράφησαν, διότι δεν φροντίζουν για την κοπριά.

Έτσι είνε, βέβαια! Βλέπετε πώς σκέπτονται! Τώρα, να ειπούμε, το σπίτι σας είνε λαμπρό σπίτι. Όλα τα έχει· ένα πράγμα μονάχα δεν έχει — άνδρα. Αν είχατε τώρα ένα άνδρα, έτσι . . . επιτήδειον, άνδρα του κόσμου, καθ' όλα comme il faut, — το σπίτι σας θα ήτον το πρώτον εδώ πέρα.

Εγώ πολύν καιρόν έζησα εις τον κόσμο και ξεύρω πώς ζουν. Η πραγματική ευτυχία είνε να εύρη κανείς ένα καλοανατεθραμμένο κορίτσι και να μοιρασθή μαζύ του όλα. Άννα Αντώνοβνα! πολύ σας παρακαλώ . . . δόσετέ μου αυτήν την ευτυχίαν . . . η τύχη μου είνε εις τα χέρια σας.

Ζητώ την χείρα της ανεψιάς σας, Λυδίας Πετρόβνας.

Δεν έχω άλλο στον κόσμο ακριβώτερο από την ευτυχία της Λύδοτσκας. Εγώ είμαι βεβαία, πως μαζύ σας θα είνε ευτυχής.

Δεν ωμιλήσατε ακόμη με τον Πιοτρ Κωνσταννίνιτς;

Ξεύρω, ξεύρω. (κατ' ιδίαν) Τώρα τα προκόψαμε . . .

Λέγω, πως . . . η πατρική ευλογία είνε . . . είνε . . . πώς να πω; είνε λίθος, επί του οποίου οικοδομούνται τα πάντα . . .

Ιδού τι να κάμωμεν: τώρα, νομίζω είνε κατάλληλος η στιγμή· εγώ αμέσως πηγαίνω εις το ιπποδρόμιον εκεί τώρα με περιμένει όλη η κοινωνία. Έχω με τον πρίγκηπα Βλαδήμιρον Βέλσκην μεγάλο στοίχημα. Εσείς κρατήσετέ τον εδώ και ανοίξετέ του ομιλίαν. Ειπήτε του πως εγώ έφυγα, διότι εφοβήθην να μην αργήσω, πως εκεί όλοι με περιμένουν. Και μαζύ μ' αυτά κάμετέ του λόγον διά την πρότασίν μου. (λαμβάνει τον πίλον του).

Μείνατε ήσυχος, όλα θα γείνουν. Χαίρετε! (φεύγει)

ΣΚΗΝΗ ΙΒ'.

Μωρέ δουλειά! Να δουλειά! Ολόκληρο εκατομμύριο στο χέρι. Εκατομμύριο! Μωρέ δύναμις! Να σηκώσω τη μύτη ή να μην την σηκώσω; — ιδού το ζήτημα! (Σκέπτεται και ανοίγει τας χείρας του): Άβυσσος, Τράπεζα! Έχομεν εδώ πολλάς πιθανότητας επιτυχίας. Και ποίαι είνε εδώ αι πιθανότητες; Έχομεν εναντίον μας: τον μπαμπά — έναν· αν και κουτούτσικος, αλλά έχει και πολλάς αδυναμίας. Τον Νέλκην — δύο· αυτός, που λέγει ο λόγος ούτε κρύο μας κάνει ούτε ζέστη. Τώρα υπέρ ημών έχομεν: αυτόν εδώ τον κώδωνα της Βουλής — ένα· την Λύδοτσκα — δύο και . . . α, ναι! το μοσχάρι μου — τρία, Ω, το μοσχαράκι — θα κάμη καλή δουλειά! Αυτό ηθικώς επενήργησε λαμπρά. (Ο Νέλκην εξέρχεται εκ της πλαγίας Θύρας και σταματά· ο Κρετσίνσκης φορεί τον πίλον του). Αφού έχομεν δύο προς τρία, χμ! πρέπει να ελπίσωμεν ότι θα παντρευθώ . . . (μετά βεβαιότητος) θα παντρευθώ! (φεύγει)

Θα παντρευθώ;!! Θεέ μου! Μήπως βλέπω όνειρον; Ποίαν; την Λυδίαν Πετρόβναν . . . Α, όχι. Καλό κομμάτι, αλλά δεν είνε για τα δόντια σου . . . Τώρριξε το λογάκι του . . . «Γυναίκα, λέγει, γυναίκα χρειάζεται», κ' ένα σωρό άλλα ερρητόρευσε. Ευφυολόγος! τολμηρός! θρασύτης π' ανάθεμά την; . . . Ο γέρος όμως δεν γελοιέται κ' έννοια σου; Τάχει τετρακόσια· θα τον βοηθήσω κ' εγώ· και δε θα του μπης στη μύτη. Τι μας έδειξες την καλή όψι — να σε ιδούμε κι' από την ανάποδη. Παιδί της χώρας — από πάνω κόκκινο κι' από κάτω κόσκινο. Στάσου, στάσου κ' εγώ θα σε ξεκουμπήσω απ' εδώ! Έχεις τα κουσουράκια σου, μου τα είπανε πια στη λέσχη, πως έχεις . . .

Δηλαδή θα εξετάσω να μάθω όλα τα μυστύρια και τότε μια και δυο στο γέρο: τι κάθεσαι, θα του πω, κύριε, και κυττάζεις; Φυλάξου κ' εχάθηκες!

Βλαδήμιρ Δμήτριτς! Μαζύ μας θα γευματίσης σήμερα;

Μαζύ σας, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς, μαζύ σας (φεύγει).

ΣΚΗΝΗ ΙΓ'.

Μούρομσκης, με φράκον, με τον πίλον ανά χείρας εισέρχεται ταχέως, έμφροντις· είτα Ατούγεφ.

Τους ξέρω 'γώ: τους εκακοσυνήθισες μια φορά — λεπτό πια ύστερα δεν σου πληρώνουν, (πηγαίνει εις την θύραν και φωνάζει). Κονδράτιε! ακούεις; έτσι να γράψης: όλοι να πιάσουν δουλειά! Μιχαήλ Βασίλειτς! Πού πήγε; Αμ' εγώ τώξερα αυτό· (πηγαίνει πάλιν εις την θύραν). Να γράψης στον Ακείμ. Κι' αυτόν θα τονε στρώσω στη δουλειά. Τι κάθεται και κυττάζει; παχαίνει η κοιλιά του! Πολλή κοιλιά και λίγη δουλειά — τα ξέρομε αυτά! . . . Μιχάηλο Βασίλειτς! (εισέρχεται η Ατούγεφ). Αυτά έχει, κυρά μου, οποίος ζη μέσα στη Μόσχα!

Να, επτά χιλιάδες ρούβλια καθυστερούμενα από το χωριό Γολόφκοβο!

Αμέ! αργυρά! (φωνάζει) τι διάβολο! Όλως διόλου τάχετε πια χαμένα!

Πάρε το δρόμο και πήγαινε να τον ερωτήσης: (με οξείαν φωνήν): τι είν' αυτά που κάνεις, Ιβάν Σίδωρωφ; . . . Αι και συ!! (Στρέφεται) Μιχάηλο Βασίλειτς! Μα πού είνε λοιπόν;

Ναι, στο ιπποδρόμιον. Τον περιμένουν εκεί όλοι: τα άλογα, τα μέλη. Έχει κάποιο στοίχημα . . .

Άκου κει! Μη φύγης, λέει. Μα δε μου λες, για παιγνίδι με πέρνεται: πότε φύγε και πότε μείνε;

Υπόθεσιν; τι υπόθεσιν; Τιποτένια πράγματα θα είνε πάλι.

Θα ιδής. Άφησε το καπέλο σου. Είχα προ ολίγου διεξοδικήν ομιλίαν με τον Μιχαήλ Βασίλειτς Κρετσίνσκην.

Μα συ κάθε 'μέρα έχεις μαζύ του διεξοδικάς ομιλίας που ποτέ δεν τελειώνουν.

Έχεις λάθος. Εγώ απορώ μονάχα, πώς δεν καταλαμβάνεις τίποτε.

Και μολαταύτα ο άνθρωπος έρχεται κάθε 'μέρα . . . λαμπρός άνθρωπος, του κόσμου, γνωριμίαις μεγάλαις . . .

Είνε είκοσι χρόνια τώρα που το ξέρω· καλείτερα το ξέρω εγώ από σένα.

Αν δεν τον θέλη — δεν την πανδρεύομε· αν τόνε θέλει όμως τότε τι θα πης;

Δεν είνε κουταμάραις, κύριε, εγώ σ' ερωτώ πράγματα σωστά.

Αφού μ' ερωτάς πράγματα σωστά, πρέπει να σκέπτεσαι και σωστά.

Τι την κάμης εδώ τη σκέψι; Με τη σκέψι θα παντρέψης την κόρη σου;

Αμέ πώς; έτσι απλώς και ως έτυχε να πιάσωμε τον τυχόντα να του την κρεμάσωμε στο λαιμό του; Πρέπει να μάθωμε τι άνθρωπος είνε, τι περιουσίαν έχει . . .

Νά η ώρα, να του ζητήσωμε και το πασσαπόρτι του.

Και δεν τόνε ξέρεις; ένα ολόκληρο χειμώνα έρχεται ο άνθρωπος στο σπίτι μας, και δεν τον έμαθες ακόμη τι άνθρωπος είνε; πράγμα που φαίνεται: παντού τον δέχονται . . . είνε γνωρισμένος με όλους . . . πρίγκηπες και κόντιδες είνε φίλοι του.

Μα τώρα, προ ολίγου δεν σου έλεγε, πως έχει κτήμα στο Σιμπίρσκ, και σου χάρισε κ' ένα μοσχάρι;

Φαίνεται, πως είνε καλό κτήμα. Νά που σήμερα, μια ολόκληρη συντροφιά τον περιμένει. Αν δεν είχε κτήμα θα τον επερίμενε;

Καλέ, μα τι φωνάζεις έτσι; Κουφή είμαι; Επί τέλους, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς, τι θέλεις; . . . θέλεις πλούτος; . . . Μήπως, τάχα η Λύδοτσκα 'λίγα έχει; Καλέ τι απληστία είνε αυτή που έχεις; όλο θησαυρίζεις κι' όλο 'λίγα είνε. Φθάνει ο άνθρωπος νάνε καλός.

Λαμπρός άνθρωπος! Μα ν' ακούσης που λέγουν, πως παίζει χαρτιά, πως κυλιέται μέσα στις λέσχαις, πως έχει χρέη . . .

Τι να γείνη — ας κάθεται. Σε παραλυμένο άνθρωπο δε θα τήνε δώσω.

Αι, και παραλυμένος είνε ο Μηχάηλο Βασίλειτς;

Τι είν' αυτά, κύριε! Με κοροϊδεύεις; Αυτά που λες εγώ δεν τ' ακούω . . . και!

Δεν τ' ακούς; . . . αυτά που λέγω εγώ δεν τ' ακούς; Άκουσε λοιπόν να σου πω: εσένα σου αρέσει, και της Λύδοτσκας της αρέσει, εμένα όμως δεν μου αρέσει — και δεν θα γείνη.

Έτσι λοιπόν! Δεν τώλεγες τόση ώρα; αυτό είνε λοιπόν! Ώστε με ταις ιδιοτροπίαις σου θα κάμης δυστυχισμένο το κορίτσι σου! Νά πατέρας! είσαι λοιπόν εχθρός του παιδιού σου;

Ποιος είν' εχθρός; . . . εγώ είμ' εχθρός; . . . εγώ;

ΣΚΗΝΗ ΙΔ'.

Δεν υποφέρω, δεν υποφέρω πια! Κάμε, κόρη μου, όπως θες.

Τίποτε, παιδάκι μου, να, με τη θεία σου μιλούσαμε . . .

Τι παιδάκι, μου κάθεσαι και λες; τι παιδάκι μου. Να πης στο παιδάκι σου τι έλεγες. . . . τι τα κατέβασες; . . .

Εγώ, κυρά μου, δεν τα κατέβασα; δεν έχω να κατεβάσω.

Θείτσα μου, αγαπημένη μου θείτσα! σας παρακαλώ! . . .

Τι με παρακαλείς, κυρά μου; Εγώ δεν είμαι καμμιά ανόητη . . . Τι στάθηκες λοιπόν, κύριε; Ερώτησέ την! Δε ξέρεις πως εκείνος περιμένει απάντησιν;

(Η Λύδοτσκα παρατηρεί και τους δύο και αρχίζει να κλαίη).

Καλά· να την ερωτήσω: 'πέμου, Λύδα, θα παντρευθής χωρίς τη θέλησί μου;

Εγώ, μπαμπάκα; Όχι! . . . Όχι! . . . ποτέ! . . . (ρίπτεται εις τον τράχηλον της Ατούγεφ). Θείτσα! βλέπετε; . . . (μέσω των δακρύων της). Εγώ, θείτσα, θα μπω σε μοναστήρι . . . θα πάγω στη γιαγιά μου . . . εκεί θα είμαι πιο καλείτερα . . . (κλαίει).

Στο μοναστήρι; Κύριε ελέησον! . . . τι έπαθες; . . . (την περιποιείται). Μα περίμενε, λοιπόν, θα σκεφθούμε . . . (της σπογγίζει τα δάκρυα). Μην κλαις . . . θα σκεφθούμε . . . Έλα, Κύριε ημών Ιησού Χριστέ! τι έπαθες! . . .

ΣΚΗΝΗ ΙΕ'.

Λοιπόν, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς, εχάσαμε το ιπποδρόμιον . . . (Διακόπτεται. Ο Μούρομσκης ψιθυρίζει τι εις την Λύδοτσκαν. Σιγά τη Ατούγεφ). Τι τρέχει;

Και σεις εθυμώσατε; ΑΤΟΥΓΕΦ (διορθώνει τον κεφαλόδεσμόν της)

Πιοτρ-Κωνσταντίνιτς! Δεν μου λέγετε, τι συμβαίνει; . . . Επιτρέψατέ μου να σας ομιλήσω ειλικρινώς· αυτό είνε το καλείτερον. Εγώ είμαι ευθύς άνθρωπος· το πράγμα θα εξηγηθή απλούστερα και εις κανένα μας δεν θα κακοφανή. Άλλως τε ό,τι ειπήτε σεις εκείνο και θα γείνη.

Α, — κάτι είχαμε μεταξύ μας· για κάτι άλλο πράγμα είχαμεν ομιλίαν.

Δι' άλλο πράγμα; α, δεν το πιστεύω . . . Εγώ φρονώ, ότι ο ευθύς δρόμος είνε και ο καλείτερος. Αυτός είνε ο κανών μου: εγώ ενεργώ απ' ευθείας. Χθες έκαμα πρότασιν εις την θυγατέρα σας, σήμερον το είπα εις την Άνναν Αντώνοβναν και τώρα ευρίσκομαι ενώπιόν σας.

Μα τούτο είνε τόσο δύσκολον, παρουσιάζει τόσας δυσκολίας, ώστε θα σας παρακαλέσω να μας δώσετε ολίγον καιρόν να σκεφθώμεν.

Κ' εγώ υπέθετα, ότι είχατε καιρόν να σκεφθήτε.

Όχι, τώρα μόλις η Άννα Αντώνοβνα μου ανήγγειλε . . .

Μα εγώ δεν ομιλώ περί αυτού· εγώ, είνε τώρα τόσοι μήνες που έρχομαι εις το σπήτι σας, — και είχετε καιρόν να σκεφθήτε . . .

Το σφάλμα δεν είνε ιδικόν μου, είνε ιδικόν σας· είσθε ελεύθερος να μη σκέπτεσθε, όταν ξεύρετε, ότι χωρίς κανένα ιδιαίτερον σκοπόν δεν ημπορεί ένας ευγενής άνθρωπος να πηγαίνη εις ένα σπήτι και να εκθέτη μίαν κόρην.

Διά τούτο θα σας παρακαλέσω να μη αναβάλλητε την απόφασίν σας. Κατ' αυτάς μου είνε απαραίτητον να αναχωρήσω. Περί τούτου έκαμα λόγον εις την Λυδίαν Πετρόβναν.

Μα σεις την βλέπετε: εγώ δεν ζω εις τα σπήλαια. Σταθήτε, εγώ θα φερθώ διαφορετικά: περί της προικός της θυγατρός σας δεν εξετάζω.

Τι να γίνεται λόγος για την προίκα της! εγώ μια κόρη την έχω.

Αυτά όλα τα παραδέχομαι, Μιχάηλο Βασίλειτς· αλλά, ξεύρετε εις όλας αυτάς τας υποθέσεις χρειάζεται, να ειπούμεν, θετικότης.

Να σας 'πώ και περί της θετικότητος: έχω αρκετά ιδικά μου η κόρη σας επίσης έχει αρκετά· αν προσθέσετε τα δυο αυτά αρκετά, το άθροισμα δεν ημπορεί ποτέ να είνε ανάγκη.

Τότε τι λοιπόν; Μήπως ηκούσατε ότι αι υποθέσεις μου δεν πηγαίνουν καλά;

Και τίνος υποθέσεις, από όσους ζώμεν εδώ εις την Μόσχαν πηγαίνουν καλά; Τι περιουσίαν, παρακαλώ, εκάματε σεις ο ίδιος, αφ' ότου κατοικείτε εδώ;

Πράγματι. Δι' ημάς τους νοικοκυρέους δεν υπάρχει χειρότερον πράγμα από το να ζώμεν εις τας πόλεις.

Είπατε μίαν μεγάλην αλήθειαν: δεν είνε χειρότερον από τας πόλεις.

Αι, Πιοτρ-Κωνσταντίνιτς. Έχετε το καλείτερον μέσον να κάμετε όλους που είνε γύρω σας να αγαπήσουν το χωριό! (λαμβάνει την Λύδοτσκαν εκ της χειρός). Αγαπώμεν ο ένας τον άλλον, πολύ αγαπώμεθα και το χωριό λοιπόν θα το αγαπήσωμεν. Θα μένωμεν μαζύ σας, δεν θα σας αφήσωμεν ούτε στιγμήν θα φροντίζωμεν μαζύ και θα ζώμεν ηνωμένοι.

Ενθυμείσθε τι σας έλεγα προ ολίγου; — ο γέρος ο ασπρομάλλης με τον έγκονον — αι, λοιπόν εκείνος ο γέρος είσθε σεις. . . .

Μπαμπάκα μου, μπαμπάκα μου, — σεις είσθε. . . . (βαίνουσι προς αυτόν).

Α, όχι, όχι, σταθήτε δα! Πώς είνε δυνατόν; . . . σταθήτε . . . εγώ δεν εσκέφθηκα . . .

Τίποτε, Πιοτρ-Κωνσταντίνιτς, δεν έχετε πια να σκεφθήτε· αυτό ήτον της τύχης, το θέλημα του Θεού! . . .

Ειμπορεί, πράγματι, να είνε θέλημα του Θεού! Αι, λοιπόν, ευλογητός ο Θεός! Ιδού, Μιχάηλο-Βασίλειτς, να το χέρι της, αλλά κυττάξετε καλά! . . .

Θα κρατήσετε το λόγο σας για τον ασπρομάλλη το γέρο;

ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗΣ (οδηγών προς αυτόν την Λύδοτσκα)

Άννα Αντώνοβνα! (οδηγεί προς αυτήν την Λύδοτσκαν). Ευλογήσετέ μας και σεις.

Νά που δεν μ' εξέχασε κ' εμένα. (Πλησιάζει προς τον Κρετσίνσκην και την Λύδοτσκαν). Παιδιά μου! να είσθε ευτυχισμένοι.

Θείτσα μου, αγαπημένη μου θείτσα! Θεέ μου! Πώς κτυπά η καρδιά μου . .

Τώρα δεν είνε τίποτε, παιδί μου! είνε για καλό.

ΜΟΥΡΟΜΣΚΗΣ (πλησιάζει προς την Λύδοτσκα και την θωπεύει)

Να ιδήτε, Πιοτρ-Κωνσταντίνιτς, τι κτηνοτροφίαν θα κάμωμεν εις το Στρέσσνιεβο· θα ιδήτε πόσον θα καταγίνω.

Σας βεβαιώ! Να μου θυμάσθε (ομιλεί δήθεν μυστικώ τω τρόπω)· Θα φέρωμεν ζώα από όλα τα μέρη, αγελάδες, βώδια . . .

ΣΚΗΝΗ ΙΣΤ'.

Οι άνω και Νέλκην (εισέρχεται και σταματά εις την θύραν έκθαμβος)

Ναι, μα το βώδι του εξωτερικού δεν αντέχει εις το κλίμα μας είνε πολύ λεπτοφυές.

ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗΣ (φιλών την χείρα της Λύδοτσκας)

ΠΡΑΞΙΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

Πρωί. Σπουδαστήριον πολυτελώς διεσκευασμένον αλλ' εν μεγάλη αταξία· τράπεζαι, ορειχάλκινα σκεύη. Ένθεν της σκηνής γραφείον, εστραμμένον προς τους θεατάς· ένθεν δε τράπεζα. Ο Θόδωρος διευθετεί τα εν τω θαλάμω βραδέως.

ΣΚΗΝΗ Α'.

Έ-ε-ε! καϋμένα παιδιά! (Στενάζει βαθέως και βραδέως). Είδες εκεί πράματα . . . ακούς, μωρ' εκεί πράματα . . . ποιος να το πιστέψη; Πάνε τώρα τέσσαρες ημέραις που δεν ανάψαμε φωτιά· κ' έχουμε τις κάμαραις κρύαις, αι, τι να γείνη· νά, που δεν ανάβομε . . . (μετά τινα σιωπήν) Και όμως σαν εζούσαμε στην Πετρούπολι, Χριστέ και Παναγίτσα μου! — πού βρίσκονταν εκείνα τα χρήματα. Τι τζόγος που γινότανε! . . . Μα αυτός 'ς ούλη τη ζωή τέτοιος δα ήτανε: οι παράδες γι' αυτόν ήταν άχυρα, σκύβαλα. Από την εποχή ακόμη που ήταν φοιτητής εγλεντούσε δυνατά, και άμα βγήκε από το πανεπιστήμιο, τότε δα ήτανε που πήρε δρόμο· πήρε δρόμο σαν ανεμοστρόβιλος! Γνωριμίαις, κόντιδες, πρίγκηπες, φίλοι, ξεφαντώματα, τζόγος. Και χωρίς αυτόν ούλη η νεολαία δε μπορούσε τίποτε να κάνη. Τώρα, με τις γυναίκες — τα ίδια πάλι . . . Τόσαις χιλιάδες πέρασαν από τα χέρια του που χάνει κανείς το νου του να ταις λογαριάση! τι διάβολο του βρίσκουν δε μπορώ να καταλάβω· μα δεν τον αφίνουν, αδερφέ, ήσυχο. Η μια με γράμμα, η άλλη με ραβασάκι, η άλλη με κάθε λογής μπιλιετάκια, κι' άλλαις έρχονται η ίδιαις αυτοπροσώπως. Και γίνεται πια του Κουτρούλη το πανηγύρι· άλλαις τον ζητούνε, άλλαις τον ερωτεύονται, άλλαις τον ζηλεύουνε κι' άλλαις τον οχτρεύονται. Και ήτανε μια τέτοια, — μα τι πράμα ήτανε. — Είχε παρά με ουρά και, μπορώ να πω, από ταις πιο ώμορφαις· ακούς, μια ώρα να στέκεται μπροστά του γονατιστή, ναι, μα το Θεό! και πλούσια; . . . και να του φιλεί τα χέρια σαν νάταν καμμιά σκλάβα. Ό,τι ήθελε την έκανε. Η κακομοίρα! Και χρήματα; . . . μα μπορούσε να του ζυγίση τρεις φορές τον εαυτό της με χρυσάφι! Όχι, λέει, εγώ τα γυναικεία χρήματα δεν τα θέλω· αυτά τα χρήματα, λέει, εμένα δε μου χρειάζονται. Σφίγγει το γρόθο του — δυνατός άνθρωπος — εγώ, λέει, θ' αποκτήσω χρήματα· εγώ, λέει, θέλω να γλεντίσω! και του δίνει δρόμο! Μαζεύει-μαζεύει, κ' έπειτα πέρνει δρόμο το γλέντι, που βλέπεις και σε πιάνει τρόμος· τα ξοδεύει ίσα με το τελευταίο του λεπτό . . . Εχτίκιασε η κακομοίρα και πάει στο καλό, μα το ναι. Είπανε, πως πέθανε στην Ευρώπη. Είχε, είχε, μάτια μου, και τι δεν είχε . . . Και τώρα — τι να πης; . . Και κτήμα είχε μα — φιου! πάει — πάει. Πουλήσαμε τ' άλογά μας, τ' ασημικό το δώσαμε προ πολλού· και σε μερικά ρούχα πια εβάλαμε χέρι . . . Σωστή καταβόθρα, βρε αδερφέ! μας πήρε και μας εσήκωσε. Ούλοι οι καλοί σύντροφοι, 'κείνοι που 'παιζαν άφοβα, ετραβήχθηκαν και μας φορτώθηκε στο σβέρκο αυτός ο Ρασπλιούγεφ. Και τι μπορεί να βγη απ' αυτόν; που λέγει ο λόγος, αυτός ούτε δυο γαϊδάρων άχερα δε ξέρει να μεράση . . . (Κτύπος κώδωνος). Νά! πρωί τόνε θες, βράδυ τόνε θες· τάγιζέ τονε, ετοίμαζέ του τις τράπουλες, σαν να νοιώθη τάχα. «Εγώ, φίλε μου, δε μπορώ, εγώ, λέει, παίζω σε τέτοια συντροφιά». Και τι συντροφιά; . . . Εχτές επήγε κάπου, επήρε δύο τράπουλαις, δηλαδή τις πιο διαλεγμέναις . . . Αι, ίσως να δούλεψαν . . . Να δώση ο Θεός! . . . (Κτύπος κώδωνος). Αΐχ, εχ, εχ, εχ! Ας πα να του ανοίξω.

ΣΚΗΝΗ Β'.

(ατημέλητος, τεταραγμένος, φορών τσαλακωμένον πίλον)

Τι, ούτε μέσα δε θέλεις να μ' αφήσης πια να μπω;

(βαίνει κατ' ευθείαν εις το προσκήνιον και σταματά σύννους)

Αι, Θεέ μου, Θεέ μου! τι ήταν εκείνο; Μωρέ τι ήταν εκείνο;! Το κεφάλι μου, πιστεύετε; Νά-ά . . . (δεικνύει με τας χείρας του). Χρήματα . . χαρτιά . . . τύχη . . . κέρδη . . . ένα φοβερό ντελίριο! . . . Ζωή . . . Ήτανε καιρός που είχα κ' εγώ το δικό μου, μα μου τώφαγαν 'πανάθεμά τους . . . μ' ερήμαξαν . . . Τώρα . . πτωχός και πένης ειμί εγώ! . . .

Επαίξαμε, — αι, ας πούμε πως επαίξαμε! . . . (κάθηται) ώωώχ, άι, άι, άι! Θεέ μου Θεέ μου! . . .

(παρατηρήσας αυτόν εις τους οφθαλμούς και πτύσας)

Τφου! . . . νά, αυτό συνέβη! (σιγώσι). Αι, τι να γείνη! Εγώ φταίγω. . . . άλλαξα την τράπουλα . . . μ' ετσάκωσαν . . . Αι, α, ω, ω κ' επήρε δρόμο! . . . Και τούτη σου' χω, και 'κείνη σου χαρίζω . . . Αι, πάρε της χρονιάς σου δα και τράβα! . . . Τι ήταν εκείνο; Με αναισθησία! Βλέπω, πως εδώ είν' άσχημη δουλειά: οι φίλοι άρχισαν να θυμώνουν, να σπρώχνουν τότε κ' εγώ το κόβω λάσπη . . . τον Σεμιπάδωφ τόνε ξέρεις; . . .

Μια θεοήλατη, τόση δα μούρη, (δεικνύει θεοήλατη μούρη) Και μήπως έπαιζε; . . Και νά σου τον και σηκόνεται τεντωμένος από το τραπέζι και ανασκουμπόνεται. «Σταθήτε, λέει, να τον αρχίσω στις γροθιές» Κ' ένας γρόθος τέτοιος δα! (δεικνύει τον όγκον του γρόνθου του). Και καθώς πέρνει δρόμο! Θεέ και Κύριε, τι ήταν εκείνο! . . . «Εγώ, λέει, να σου τόνε κάνω τ' αλατιού», (ανατείνει τας χείρας του) Και μ' εδιόρθωσε . .

Κυρ-Γιάννη! Κυρ-Γιάννη! Τα χαρτιά πρέπει να μάθετε πρώτα να τα παίζετε. Είδες που την επάθετε!

Και τάμαθα . . . Δεν υπάρχει σκυλί που να μπόρεσε να υποφέρη τέτοιο ξύλο· αυτό πια δεν είνε μάθημα· — αυτό είνε κακούργημα μέρα μεσημέρι.

Χμ . . . μέρα μεσημέρι; . . . Χώνεστε μέσα στ' αλλουνού την τσέπη και θέλετε να μη σας τις βρέξουν: όποιος και νάνε θα σας τις βρέξη . . .

Μωρέ μα τι δύναμι ήταν εκείνη! Ε-ε! . . . Έτυχε να βρεθώ άλλοτε μέσα σε τέτοιαις μπερδεψοδουλειαίς μα, να σου πω, τέτοιο ξύλο δεν το περίμενα. Καμμιά φορά μπορούσες κ' έδινες και ρέστα κ' έπεφτες και με τη μούρη, γιατί η μούρη είνε το πρώτο πράγμα που βρίσκει κάτω! . . . Χθες όμως ήταν διαφορετικά τα πράγματα! (Εκ της πλαγίας, θύρας φορών κοιτωνίτην, αναφαίνεται ο Κρετσίνσκης. Ο Ρασπλιούγεφ δεν τον παρατηρεί).

Αυτός, φαίνεται, πως έχει δικό του τρόπο· δε χτυπά ταις γροθιαίς κατεβαταίς, π' ανάθεμά τονε, αλλά μπιχταίς, κατ' ευθείαν μες στη μούρη . . . Μα έννοια σου και σ' αυτό δε με πιάνεις, σ' αυτό εγώ είμαι μάνα· εγώ πολλαίς φοραίς και δέκα 'μέραις εκαθόμουνα με τη μούρη χωμένη στη γωνιά, χωρίς δουλειά και χωρίς τον επιούσιον με κάτι φανάρια, να . . . (Δεικνύει τους οφθαλμούς του) ώστε αυτή τη δουλειά τήνε ξέρω . . .

ΣΚΗΝΗ Γ'.

(πλησιάζει προς τον Ρασπλιούγεφ και τον παρατηρεί επισταμένως).

Το ακούω. Μη μου κάνεις τον έξυπνο, κλούβιο κεφάλι!

Γιατί είμαι κλούβιο κεφάλι; Γιατί με βρίζετε κάθε μέρα; Θεέ μου, τι ζωή είν' αυτή;

Ανάξιε άνθρωπε, χαμένο κορμί! Στο γουδί αέρα κοπανίζεις, (μετά τινα σιωπήν) Δεν αξίζεις ούτε το ψωμί που τρως! Έβγαλες το ψωμί σου, αι; κτήνος! Μπας και θαρρείς πως σε διατηρώ από φιλανθρωπία; Μήπως σου πέρασε η ιδέα, πως είμαι μέλος καμμιάς φιλανθρωπικής εταιρίας; Εγώ, για το ψωμί που τρως θέλω χρήματα τ' ακούς; Φέρε μου λοιπόν! Διάβολε! καταλαβαίνεις; Τι μου κρέμασες τα μούτρα σου; Πες μου, πού ήσουνα χθες;

Δόσε μου λοιπόν, τι επήρες προχθές για το παιγνίδι.

Βλάκα! . . . το βλέπω, και τα χρήματα σου πήραν και σου τις έβρεξαν! (Θυμωμένος) Αχ! να σ' αρπάξη κανείς και να σε ζγουρίση σα χταπόδι.

Μην ανησυχείτε, Μιχάηλο Βασίλειτς, και μ' έχουνε ζγουρισμένον για καλά! Φθάνει αυτό! Μωρέ δύναμι που σου την έχει! Εγώ, λέει, με μποξ τόνε διορθόνω! . . . Χμ! . . . με μποξ! (Ο Κρετσίνσκης περιπατεί σύννους. Σιγή). Δε μου λέτε αλήθεια, Μιχάηλο Βασίλειτς, τι είνε αυτό το μποξ;

Συ πρέπει να το ξέρης. Νά, (κάμνει κίνησιν διά της χειρός) αυτό είνε το μποξ, Ιβάν Αντώνιτς . . αγγλική εφεύρεσις.

Αυτό λοιπόν είνε το μποξ! . . . αγγλική εφεύρεσις! . . Αχ, Θεέ μου! (κινών την κεφαλήν του). Ακούς εκεί; . . . Και οι άγγλοι είνε πολιτισμένος λαός, δεινοί θαλασσοπόροι . . .

Πρέπει νάβρω χρήματα! Χωρίς άλλο, με κάθε τρόπο, πρέπει νάβρω χρήματα και χρήματα!

ΡΑΣΠΛΙΟΥΓΕΦ (απαθώς) Εγώ δε ξέρω, Μιχάηλο Βασίλειτς, εγώ ούτε έχω

χρήματα ούτε μπορώ ναύρω. (Σκέπτεται, αίφνης ανατείνει την κεφαλήν του). Αυτό δεν το επερίμενα!. . . . (σηκώνει τον δάκτυλόν του) Οι Εγγλέζοι . . . . πολιτισμένος λαός . . . θαλασσοπόροι . . αι;

Μα συ βλέπω τάχεις ολότελα χαμένα. Του 'μιλείς για δουλειά, κι' αυτός, ποιος διάβολος ξέρει τι κάθεται και ψάλλει! Άκουσε! είμαι έως εδώ, ως το λαιμό· θέλω χρήματα, χρήματα, μ' ακούς; Πήγαινε να μούβρης, όπως 'μπορέσης. Όλον μου το μέλλον, όλη η ζωή μου, όλα, όλα κρέμονται από τρεις χιλιάδες ρούβλια. Πήγαινε να μου φέρης. Ακούς; πώλησε τη ψυχή σου . . . τι λέγω ψυχή . . . κλέψε και φέρε μου!! Πήγαινε στου Μπεκ, στου Συρέγγελ, στου Στάρωφ, 'ς όλους τους εβραίους: δόσε τόκο όσο θέλεις . . . βάλε και για εκατό ακόμη χιλιάδες, φέρε μου όμως χρήματα! και κύτταξε καλά, με αδειανά χέρια να μη φανής εμπρός μου, γιατί θα σε πνίξω σαν τη κόττα . . . Να βρεθούν . . . Ιδού περί τίνος πρόκειται· παντρεύομαι την κόρη του Μούρομσκη . . . ξέρεις! Νύφη πλουσία. Χθες εδόθη ο λόγος και μετά δέκα ημέρας γίνονται οι γάμοι.

Μιχ . . Μιχ . . . Μιχάηλο Βασίλειτς! Καλέ τι λέτε; . . .

Έχω στα χέρια μου χίλιους πεντακόσους δούλους· — και τούτο ισοδυναμεί με ενάμισυ εκατομμύριο, — και διακόσες χιλιάδες καθαρώτατο κεφάλαιο. Μ' αυτό το ποσόν μπορεί να κερδίση κανείς δύο εκατομμύρια! και θα κερδίσω, — θα τα κερδίσω χωρίς άλλο θα κάμω κολοσσαίαν περιουσίαν κ' ετελείωσε· ησυχία, σπίτι, κουτή γυναίκα και ήσυχα και καλά γηρατειά. Εσένα θα σου δώσω διακόσες χιλιάδες . . . περιουσία για πάντα, ζωή χαρισάμενη, γεύματα, τιμαίς, γνωριμίαις, όλα.

(υποκλίνεται, τρίβει τας χείρας του και γελά).

Διακόσες χιλιάδες . . . γεύματα . . . Ε-ε-ε . . . Μιχ . . .

Αλλά γιαυτά χρειάζονται χρήματα· πρέπει να τραβήξωμε το σχοινί μας καμμιά δεκαριά 'μέραις ακόμη. Χωρίς τας τρεις χιλιάδας εγώ αύριον ρίχνω το κανόνι! Ο Στσέπνιεφ, ο Γαλτ θα μου κοινοποιήσουν αγωγήν, θα το ειπούν στη λέσχη, θα γραφή τώνομά μου στον πίνακα, — και τότε χάνεται το παν! . . . εκατάλαβες; . . . (τον αρπάζει λυσσαλέως εκ του περιλαιμίου) εκατάλαβες τι σφίξι, τι δίψα έχω γι' αυτά τα χρήματα; Σώσε με! . . .

Μιχάηλο Βασίλειτς! Μάτια μου! Μ' αυτά σου μοναχά τα λόγια δυνάμωσαν τα κόκκαλά μου . . Πάω, πάω . . άι-άι-άι . . . (Αρπάζει την κεφαλήν του.) Παναγία μου . . . (Φεύγει.)

Αι! νομίζω πως αυτή τη δουλειά θα την τελειώση· εις αυτά, μπορώ να πω, είνε επιτήδειος — μπορεί να φέρη άνω κάτω όλην την πόλιν. Αυτοί οι αλιτήριοι εμένα με ξεύρουν . . Είνε δυνατόν να μην εύρη; αι; . . . Θεέ μου! πόσον είναι αναγκαία καμμιά φορά τα χρήματα! . . . (Κινεί τους δακτύλους του.) Υπάρχουν κάποτε κάτι στιγμαί εις τον βίον, που εντελώς όλα, εννοείς . . . (Σκέπτεται.) Και αν δεν ευρεθούν; αν ο Ρασπλιούγεφ δεν φέρη ούτε λεπτόν; αι; αν αυτό το χορταστικό εκατομύριο μου ξεφύγη από το αγγίστρι για ένα τέτοιο τιποτένιο ποσόν τριών χιλιάδων ρουβλίων, αφού όλα πια είνε καμωμένα, ψημένα, τηγανισμένα . . που δεν μένει άλλο παρά ν' ανοίξης το στόμα να τα χάψης . . Λιγόνει η καρδιά τ' ανθρώπου . . . (Σκέπτεται.) Άσχημα έκαμα, που τώρα τελευταίως έμπλεξα με ένα τέτοιον παληάνθρωπο· απ' αυτόν εκτός από αηδίας και δυσαρεσκείας τίποτε άλλο δεν πρέπει να περιμένη κανείς. Να σου πω όμως άνθρωποι δα κι' αυτοί οι ξιπασμένοι μεγαλοαφεντάδες· άρχησαν να μ' αποφεύγουν χμ, φαίνεται πως το μυρίσθηκαν! . . . Είνε καιρός πλέον να τελειώση ή ν' αλλάξη αυτή η σκηνογραφία . . . Και νά, θαρρείς πως επίτηδες εβγήκε 'μπρός μου αυτή η ευλογημένη οικογένεια του Μούρομσκη. Ένας μωρός γύρος βαλς συνδέει την πλέον αχρειοτέραν ερωτοτροπίαν. Η υπόθεσις διεξήχθη με αρκετήν τόλμην· χθες εδόθη ο λόγος και μετά δέκα ημέρας είμαι παντρεμένος! Κάμνω, καθώς λέγουν, καλό γάμο! Έχω σπίτι, θέσιν εις την κοινωνίαν, φίλους και θαυμαστάς — ένα σωρό . . . (Περιχαρής). Αλλά τι τζόγος έχει να γείνει, τι τζόγος! Με διακόσαις χιλιάδες μπορώ να κερδήσω βουνό χρυσάφι! . . . Τι; δεν ημπορώ; Βέβαια 'μπορώ! Θε να 'γδύσω κυριολεκτικώς όλους αυτούς τους χορτασμένους! Στο σπίτι όμως αυτού του γέρο ξεκουτιάρη δεν έχω σκοπό να κατοικήσω. Ευχαριστώ πολύ! Την Λύδοτσκαν πρέπει να την περιλάβω δυνατώτερα στα χέρια μου, να της κάμω, που λέγουν, καλό δασκάλεμα, να την τυλίξω σαν κουβάρι, που να μη βγάζη άχνη· γιατί αυταίς η άχναις εμένα . . . δεν μ' αρέσουν τόσο . . . Ας είνε, αυτό δεν είνε και δύσκολο πράγμα. Κι' αυτή η Λύδοτσκα, δε ξεύρεις τι διάβολο είνε! μια νερόβραστη γογγύλα, ένα μηδέν! . . . κ' εγώ τραβώ για την Πετρούπολι! Εκεί είνε ο τζόγος! Εδώ τι παίζουν; ευτελή, μηδαμινά πράγματα . . .

ΣΚΗΝΗ Ε'.

Μιχάηλο Βασίλειτς! ο έμπορος Στσέμπνιεφ . . . Προστάζετε να τον αφήσω νάμπη μέσα;

Νά και η πραγματικότης! Κουτέ! ας του έλεγες πως δεν είμαι σπίτι.

Δε 'μπορώ, Μιχάηλο Βασίλειτς! Δεν τους ξέρετε τι άνθρωποι είνε αυτοί; — 'μπορεί να καθίση να περιμένη με την ησυχία του στην πόρτα οκτώ ώραις, — γι' αυτόν το ίδιο είνε.

ΣΚΗΝΗ ΣΤ'.

(Ο Στσέμπνιεφ είν' ενδεδυμένος κατά τον συρμόν, με παχυτάτην άλυσιν ωρολογίου, με βελούδινον δικτυωτόν γελέκον και πανταλόνι καρέ).

Τα σεβάσματά μου, Μιχαήλο Βασίλειτς; είσθε καλά;

Από το χθεσινό τζόγο έχω ένα μικρό λογαριασμουδάκι· αν έχετε την ευχαρίστησι να μου το πληρώσετε . . .

Ναι, έχετε δίκηο, Μιχάηλο Βασίλειτς· αλλά ξεύρετε έχω ανάγκην από χρήματα. Κάμετέ μου τη χάρι να με πληρώσετε.

Αλήθεια, στην τιμή μου, σας λέγω, τώρα χρήματα δεν έχω. Περιμένω από στιγμής εις στιγμήν και θα σας τα φέρω χωρίς άλλο, μείνατε ήσυχος. (Σιγή). Αι, τι γίνεται στη λέσχη;

Μα . . . όλο και οι ίδιοι. Λοιπόν, δεν μου κάμνετε την χάρι, Μιχάηλο Βασίλειτς.

Μα είσθε περίεργος άνθρωπος· πήτε μου, στο Θεό σας, ημπορώ να σας πληρώσω αφού δεν έχω χρήματα; Σας λέγω, πως δεν έχω. Από τον τοίχο θενά τα κόψω;

Πάει καλά . . όπως αγαπάτε . . . όπως αγαπάτε . . λοιπόν να μη σας κακοφανή, Μιχάηλο Βασίλειτς αν σήμερον . . . δηλαδή . . . στη λέσχη . . καταχωρήσουμε στο βιβλίο . . .

Πώς εις το βιβλίον; δηλαδή εις το βιβλίον θα το καταχωρήσετε;

Μάλιστα . . . Μα αυτό πλέον έτσι γίνεται συνήθως.

Πώς συνήθως; Δηλαδή να καταισχύνετε έναν άνθρωπον, να τον εξοντόσετε . . Μα αυτό θα το μάθη σήμερον όλη η λέσχη, και αύριον όλη η πόλις! . . .

Συνηθισμένον διά σας, όχι όμως και δι' εμέ. Εγώ πάντοτε ήμην τίμιος και ακριβής εις την πληρωμήν των χρεών μου, και από σας, μάλιστα, από σας, κύριε, είχα να λαμβάνω τόσες φοραίς και επερίμενα και τρεις μήνας χρήματα. Ενθυμείσθε;

Δεν λέγω όχι. Εμείς σας είμεθα πάντοτε ευγνώμονες. Τώρα όμως μην ταράττεσθε και κάμετέ μου τη χάρι να με πληρώσετε. Διαφορετικά . . . τι να γείνη; η ανάγκη . . .

Μα τι ανάγκη; Σταθήτε . . . μήπως θα χάσετε το δικαίωμα να με γράψετε εις το βιβλίον αύριον ή μεθαύριον; Δεν το χάνετε . . .

Αυτό, βλέπετε, απαιτεί η τάξις: όποιος δεν πληρώνει — εγγράφεται εις το βιβλίον.

Μα τι είν' αυτά, βρε αδελφέ; Μήπως αρνούμαι εγώ να πληρώσω; Εγώ σας παρακαλώ μονάχα να μου κάμετε την χάριν να περιμένετε δύο — τρεις ημέραις. Μήπως κ' εγώ δεν σας επερίμενα τρεις μήνες.

Αυτό είν' αλήθεια . . πράγματι αυτό έτσι είνε, τώρα όμως Μιχάηλο Βασίλειτς, αλήθεια, προστάξετε να σας παρουσιάσω τον λογαριασμόν. Έχω ανάγκην, σας βεβαιώ!

Μα τι διάβολο λοιπόν — πέτρα είσθε; Ήλθατε επίτηδες να μου κάμετε τον παλαβό και δε μπορώ να σας χώσω στην κεφαλή σας, ότι τώρα, αυτή τη στιγμή, χρήματα δεν έχω και να σας πληρώσω δεν ημπορώ! . . . Είνε αδύνατον! (πλησιάζων προς τον Στσέμπνιεφ) Εκαταλάβατε; . .

Γιατί ερεθίζεσθε, Μιχάηλο Βασίλειτς; Αυτά είνε συνηθισμένα πράγματα . . . (υποκλίνεται). Όπως αγαπάτε . . . (σιωπήσας, αποχαιρετίζει και αποσύρεται προς την θύραν). Δούλος σας! . . . Εντούτοις απόψε που θα πηγαίνω στη λέσχη, θα περάσω απ' εδώ, και σεις πια κάμετέ μου τη χάρι να τα ετοιμάσετε.

Δηλαδή, λέγω τάχα για τα χρήματα. Δούλος σας. (Θέλει να φύγη).

ΚΡΕΤΣΙΝΣΛΗΣ (τον λαμβάνει ταχέως εκ της χειρός)

Σταθήτε! Έτσι δα δεν κάνουν. Εγώ εκάθησα να παίξω μαζύ σας, με την ιδέαν πως έχω να κάμω με ένα άνθρωπον καθώς πρέπει. Ο καθώς πρέπει άνθρωπος, κύριέ μου, χωρίς ανάγκη δεν πνίγει τον άλλον, χωρίς μεγάλη ανάγκη δε σκοτώνουν, αδελφέ τον άλλον. Γιατί λοιπόν σεις με πνίγετε; γιατί; Τι σας έκαμα; λέγετε λοιπόν, τι σας έκαμα;

ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗΣ (γλυκέως) Ακούσατέ μου. Μα αν δεν είχατε και σεις

χρήματα όπως εγώ — αι τότε θα άλλαζε το πράγμα· σεις όμως, σεις είσθε, κεφαλαιούχος, σεις τοκίζετε χρήματα· σεις τώρα δεν έχετε απ' αυτά ανάγκη· μήπως εγώ σας έκαμα ποτέ τίποτε; κ' εγώ είχα να λάβω άλλοτε από σας, τότε που σεις τα ετοκίζατε.

Δεν πρόκειται τώρα περί αυτού, αλλά γιατί με στενοχωρείτε έτσι αλύπητα! μου κτυπάτε κατακέφαλα . . . γιατί; . . .

(Στενάζει, υποκλίνεται και διολισθαίνει ηρέμα).

ΣΚΗΝΗ Ζ'.

Τσιφούτη! (μετά μικρόν). Θα με γράψη! Δεν τώχει τίποτε να με γράψη· θα γράψη με τα τσιφούτικά του χέρια τώνομά μου στο βιβλίο και θα βροντήξη σαν κανονιά μέσα στη Μόσχα η είδησις! και τετέλεσται, το παν τετέλεσται! Ο γάμος μου ματαιόνεται κι' απ' αυτό το καταραμένον εκατομμύριον θα μείνη στάχτη και καπνός, η καρηβαρία της μέθης και η μανία . . ναι, η μανία! . . (σταυρόνων τας χείρας του) Αι, ομολογώ, δεν θα εσυμβούλευα εγώ . . . (κάμνει χειρονομίαν αδιαφορίας) Μωρολογήματα και μικρολογήματα! . . . Να μην ευρεθώ εις θέσιν να πάρω τα μπαγάγια μου στον ώμο και το κόψω λάσπη από 'δώ για να προλάβω την απόχη του δικαστικού κλητήρος . . . (συλλαμβάνει το περιλαίμιόν του, μετά μικράν σιγήν). Αγύρτης, αι; φου! . . . ανυπόφορον!! . . . (εκβάλλει τον κοιτωνίτην του) πνίγομαι! . . . (άρχεται βαδίζων τεταραγμένος). Το παν, εξαρτάται τώρα από τον Ρασπλιούγεφ . . αι; . . (κάθηται εις το γραφείον, λαμβάνει φύλλον χάρτου και γράφει δια μολυβδίδος). Ας λογαριάσω, τι και τι μας χρειάζεται; . . Εκεινού χίλια πεντακόσια, καλά· εκεινού (δεικνύων προς την θύραν) — χίλια διακόσια. Τώρα εκείνου του λύκου — χωρίς άλλο χίλια: να μπουκωθή το πεινασμένο του λαρύγγι, γιατί, βλέπεις, γαυγίζει . . . χα-χα! Να-ά ένα λαρύγγι . . . έπειτα κάτι μικρά — καμμιά πεντακοσαριά . . εξακοσαριά (λογαριάζει). Κ' εδώ, μάτια μου, χρειάζονται χρήματα και χρήματα.

Μιχάηλο Βασίλειτς, ο αμαξάς ήλθε! θέλει, λέει, χρήματα.

Ζβερκιαίς! . . . (εξακολουθεί λογαριάζων) δηλαδή, με άλλους λόγους, τρεις χιλιάδες ρούβλια — σαν να μην είνε τίποτε: σταγών εν τω ωκεανώ . . . Και ο γάμος, ο γάμος! Και πώς θα τον κάμω τον γάμον, που εδώ χρειάζονται έξοδα, αναπόφευκτα έξοδα! . . . Σε κάθε βλάκα να δίνης δώρα· κάθε ζώο τετράποδο σου ζητεί φιλοδώρημα. Έρχονται έπειτα τα μπουκέτα, τα κουφέτα, κάθε λογής κουταμάρες, κάτι ανόητα κάνιστρα . . μια ατελείωτη μωρία . . . και όλο χρήματα, όλο χρήματα! . . . (σκεφθείς) Χρήματα.

Μιχάηλο Βααίλειτς, η πλύστρα ήλθε: θέλει χρήματα.

Μιχάηλο Βασίλειτς, νά κι' ο ξυλάς, στέκει κι' αυτός δύο ώραις

Μα δε μου λες — ετρελλάθης, αι; Δε νοιώθης; Τι έρχεσαι και με ενοχλής για τιποτένια πράγματα;

Όπως αγαπάτε! Μάλιστα, άλλα μέσα δεν υπάρχουν . . Εγώ πια με κάθε τρόπο . .

ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗΣ (ανεγειρόμενος εκ της καθέκλας)

(Ο Θόδωρος εξαφανίζεται. Εις τον προθάλαμον ακούεται θόρυβος φωνών, τα πατήματα ολονέν παύουν. Σιγή).

ΣΚΗΝΗ Η'.

Ρασπλιούγεφ (εισέρχεται, στρέφεται κατ' ευθείαν προς την γωνίαν, αποθέτει τον πίλον του και εξάγει τα χειρόκτιά του).

(Εγείρεται, τον παρατηρεί μετά προσοχής, ακολούθως στρέφεται βραδέως, σταυρόνει τας χείρας του και βλέπει εις την πλατείαν).

Νά! . . . Αμ' εγώ τώξευρα! (Κύπτει την κεφαλήν). Ορίστε! . . . (ανορθεί την κόμην του). Ορίστε! . . .

(Πλησιάζει βραδέως τον Ρασπλιούγεφ με συνεσφιγμένους γρόνθους· εκείνος οπισθοχωρεί προς τα παρασκήνια, ο Κρετσίνσκης τον συλλαμβάνει εκ του περιλαιμίου δι' αμφοτέρων των χειρών).

Μιχάηλο Βασίλειτς, σταθήτε . . . ζητούν ενέχυρον . . . ενέχυ . . .

(Ο Κρετσίνσκης αρχίζει να τον σείη εμπρός οπίσω).

Μα . . . δε σου είπα εγώ . . . να μούβρης . . . χρήματα;

Ενέχυρο . . . ενέχυρο . . (συστέλλεται η αναπνοή του). Μιχ . . . Μιχ . . .

Δε σου είπα, κακούργε, δε σου είπα να πα να κλέψης . . . (οργίλως) να ληστέψης!!! (τον σφίγγει) και να μου φέρης χρήματα! . . .

(Ο Ρασπλιούγεφ φωνάζει· ο Κρετσίνσκης τον σπρώχνει επί του καναπέ και σταματά με παρηλλαγμένον πρόσωπον εις την γωνίαν της σκηνής). Ακούς εκεί; . . . δεν ηύρε λέγει, χρήματα! ψέματα λέγει! . . . Εις όλα τα σπίτια υπάρχουν χρήματα! χωρίς άλλο υπάρχουν . . . αρκεί να μάθη κανείς πού τάχουν . . πού να ψάξη . . . (διαλογίζεται και κινεί τα δάκτυλα του) χμ! πού τάχουν κρυμμένα . . . πού είνε κρυμμένα . . .

(εγείρεται βραδέως εις τους πόδας του και εξετάζει τον επενδύτην του).

Ορίστε! . . . (αναζητεί επί του δαπέδου το κομβίον του). Ώστε κατά τα φαινόμενα σε εικοσιτέσσαρες ώραις μέσα — δυο ξυλοφορτώματα. Αυτή δεν είνε ζωή (εγείρει το κομβίον), έτσι δα ούτε σκυλί δε μπορεί να σταθή εδώ μέσα . . . (εγείρει άλλο κομβίον) να τώρα, ο σγουρομάλλης, ας πούμε, είνε πιστό σκυλί, αι, κι' αυτό θα πάρη δρόμο να φύγη. (αναζητεί πάλιν). Αι, εκείνο, πια, ας πούμε ήτανε μποξ, — εγγλέζικο . . . αμ' αυτό, τι λογής είνε; αυτό, πια θαρρώ πως είνε δική του εφεύρεσις.

Α, α, α!!! (πηγαίνει και το σηκώνει). Για 'δέ το, που κατρακύλισε! (το θέτει εις το θυλάκιόν του). Ακούς εκεί, μωρ' αδερφέ, θυμό! . .

Η πρώτη δουλειά που θα κάμης είνε — να μη κτυπάς . . . .

(ο Κρετσίνσκης κάθηται παρά το γραφείον, ο δε Ρασπλιούγεφ εις το άλλο άκρον της σκηνής ανερευνά δια τα κομβία. Σιωπή).

Θεέ μου! υπάρχουν άνθρωποι, που γεννώνται μέσα στην ευτυχία, μέσα στην αφθονία, μέσα εις όλα τα αγαθά της ζωής, και ζουν, ειμπορώ να πώ, γλεντίζοντας. Γεννιώνται όμως και κάμποσα τούμπανα, που τα χτυπούν από την αυγή του Θεού ως τη μαύρη νύκτα! . . Καλή ώρα! (ίσταται ενώπιον του κοινού) Αν ετύχαινε να γεννηθώ κανένας αδύνατος, ψιλοκαμωμένος, ντελικάτος . . . πού θα μπορούσα να βαστάξω; . . . μπα! μπα! δε θα βαστούσα! . . . Ξέρω και λέω, πως αν ήτον άλλος στη θέσι μου, από το ξυλοφόρτωμα που μούδωσαν χθες — ο διάβολος να με πάρη — αν θα μπορούσε να βαστάξη· αμ' από την ενοχλητική εκείνη ιστορία, δεν μου λέτε παρακαλώ, ποιος ειμπορούσε να κρατήση; Αμ' εδώ και τρία χρόνια στο Κουρσκ, ύστερ' από το μεθύσι εκείνο που τραβούσα — μπορούσε κανείς να κρατήση; μπα,- μπα! αδύνατον . . και όμως νά, ζω και βασιλεύω και να σας πω, φθάνει μονάχα να την τυλώσω καλά, και να πάρω ένα ηρωικό ύπνο από κείνους που λέγει ο λόγος . . . και είμαι πάλι φρέσκος φρέσκος . . . (σταματά και παρατηρεί τον Κρετσίνσκην, ο οποίος ανοίγει έν συρτάριον του γραφείου). Και όμως, χρήματα δεν υπάρχουν . . . (ο Κρετσίνσκης ανοίγει άλλο) κ' εδώ δεν υπάρχουν . . (ανοίγει τρίτον συρτάριον) μα δεν υπάρχουν . . και όμως κτυπάς! . . τι εκέρδισες; (ο Κρετσίνσκης ανερευνά εν αυτώ). Τι κάθεται και ψάχνει; τι ψάχνει μέσα στα σκουπίδια; χρήματα ναύρη; τον καϋμένο! εγώ ξέρω τι έχει εκεί μέσα· εκεί μέσα δεν έχει τίποτε· παλαιά χρεωστικά, απλήρωτοι λογαριασμοί. (Ο Κρετσίνσκης εξάγει καρφίδα ικανού μεγέθους). Να, τωύρε το ψεύτικο μπιχλιμπίδι . . . δεν θα αξίζει παραπάνω από πενήντα λεπτά . .

Ωω! (συσπειρούται προς τον τοίχον) τον έπιασε . . φαίνεται· φοβούμαι . . . (στενάζει) η ανάγκη τι δεν κάνει;

ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗΣ (κρατών εις χείρας του την καρφίδα). Εύρηκα! . . .

Χριστέ και Παναγία μου! αυτός τάχασε! . . . μα το ναι, τάχει χαμένα . . .

Ελληνικά;! . . . φυ-ού (κινεί την κεφαλήν του). Τώρα πια εδέσαμε το γάιδαρό μας . . . Τον καϋμένο! Τον έχω που τον έχω για το φρενοκομείο (σείει και πάλιν την κεφαλήν του). Κ' έτσι που λες, εδέσαμε το γάιδαρό μας. (ο Κρετσίνσκης είνε βαθέως συλλογισμένος, κάμνει χειρονομίας, φέρει τον δάκτυλον εδώ κ' εκεί και ομιλεί ακαταλήπτως. Ο Ρασπλιούγεφ τον παρακολουθεί). Άσχημαις . . . άσχημαις δουλειαίς . . . κι' αυτός έτσι δα που κάνει το δάκτυλό του, μπορεί να μου πετάξη το μάτι . . . εγώ πια την είδα την τύχη μου. Ας κάμω πως τραβιέμαι απ' εδώ . . . ο διάβολος έχει πολλά ποδάρια (λαμβάνει τον πίλον του και χωρεί προς την θύραν ακροποδητί . . . Βόηθα, Παναγία μου! . . . (φεύγει).

Έτσι είνε; . . . είνε σωστό; . . . (τρίβει το μέτωπόν του) Δεν έχω τάχα λάθος; (πάλιν σκέπτεται).

(Ο Ρασπλιούγεφ μετά του Θοδώρου εμφανίζονται εις την θύραν)

Έτσι, έτσι κ' έτσι . . . (αναπηδά) μπράβο!. ουρά! το βρήκα τελείως το βρήκα! . . .

Μωρε-ε-έ! . . . Μωρέ δουλειά! . . Μα δε σου τώλεγα εγώ; — πάει, τάχασε τα μυαλά του, όλως διόλου τάχασε! . . .

ΘΟΔΩΡΟΣ (πλησιάζει δειλώς και τεταραγμένος)

Αφέντη, Μιχάηλο Βασίλειτς! τι έχετε; Πιήτε ένα ποτήρι νερό. Τι επάθατε, αφέντη; Μη θέλετε να σας φέρω λοδεκολόν; Αφέντη! εμάς μας έτυχαν χειρότερα απ' αυτά . . . θα περάσουν και τούτα . . . Ένα λόγο 'πήτε, και πέρνω απάνω μου το βάρος . . .

Τι είνε, Θόδωρε, τι είνε; εγώ δεν έχω τίποτε . . . (δυνατά) Αι, Ρασπλιούγεφ! (ο Ρασπλιούγεφ αναπηδά σύσωμος)· Πήγαινε, ξέρεις, σ' εκείνον . . . πώς τόνε λένε; . . τον Θώμην, — που είνε εις την οδόν Πέτρου, και παράγγειλέ του αμέσως μίαν ανθοδέσμην χορού, την καλείτερη, να είνε όλη από άσπρες καμέλιες . . καταλαμβάνεις; μόνον από άσπρες. Πήγαινε και να μου τήνε φέρης στη στιγμή.

(λυπητερά δεικνύων εις τον Θόδωρον τον Κρετσίνσκην).

Δε σου τάλεγα, Θόδωρε; αι; δεν έχει παρά τσακιστό και παραγγέλλει μπουκέτο πενήντα ρουβλιών! (περιπατεί εμπρός οπίσω). Ωχ, ωχ, ωχ! Μάνα μου μανούλα μου! Τι θα κάμουμε, Θόδωρε μου; τι θα γίνομε οι ορφανεμένοι;

Αι, λοιπόν; ακόμη εδώ είσαι; Μήπως εστούπωσαν τ' αυτιά σου; Να σου τα ξεφτυλίσω! Άκουσες; . . . (προχωρεί κατ' αυτού) άκουσες τι σου είπα;

Μ . . Μ . . . Μιχάηλο Βασίλειτς! Περίεργο πράγμα! μα με τι χρήματα; Εγώ δεν έχω λεπτό. Με τι θα σας αγοράσω το μπουκέτο;

Πηγαίνετε, Ιβάν Αντώνιτς, πηγαίνετε! ακούσατε τι σας επρόσταξε ο αφέντης; πηγαίνετε.

Μα με τι να τ' αγοράσω; πού είνε τα χρήματα; εγώ δεν έχω λεπτό.

(λαμβάνει εκ της τραπέζης το ωρολόγιόν του μετά της αλύσσου).

Νά χρήματα . . . Κύτταξε καλά, μετά μισή ώρα να βρεθή επάνω εδώ στο τραπέζι. Άκουσες; Λοιπόν; . . . (ο Ρασπλιούγεφ φεύγει).

ΣΚΗΝΗ Θ'.

Τώρα, τώρα, ναι, τώρα πρέπει να κάμω ένα γράμμα της Λύδοτσκας, να το έχω έτοιμον. Ο καιρός επείγει· εις έργον! (κάθηται και άρχεται γράφων παρά το γραφείον).

(κατ' ιδίαν, παρατηρών λοξώς τον Κρετσίνσκην).

Ψέματα λέγει ο Ιβάν Αντώνιτς· δεν τάχει χαμένα ο αφέντης κάθεται γερός και δυνατός ο αφέντης, όχι ετρελλάθη (φεύγει).

ΣΚΗΝΗ Ι'.

Όχι! (Σχίζει το χαρτίον και γράφει πάλιν). Δεν είναι εκείνο που πρέπει να 'πώ. (σχίζει ακόμη, γράφει πάλιν). Άει στο διάβολο! πρέπει να γραφή ένα τέτοιο γράμμα, που να κάμη και νεκρά ν' ανατριχιάση· Με πάθος. Άλλως τε, το πάθος προκαλεί πάθος. Αχ, πάθος, πάθος! πού είσαι; (μειδιά) Το πάθος μου, ο έρως μου . . . ψύλους στάχυρα γυρεύω . . . αι, αι, αι! Και πρέπει, χωρίς άλλο, πρέπει . . . (συντάσσει την επιστολήν, την αναγινώσκει, απαλείφει και πάλιν γράφει). Νά δουλειά· ίδρως μ' έκοψε, (απομάσσει το πρόσωπόν του και διατρέχει την επιστολήν). Μμ . . μ . μ . . μ . . Γλυκέ μου άγγελε . . . προσφιλεστάτη της οικογενείας εστία . . μ . . μ . . μ . . αβρέ μου αστερισμέ . . ανοησίαις του διαβόλου! αέρας κοπανιστός . . . κολοκύθια με τη ρήγανη, και τα λοιπά (σφραγίζει και επιγράφει την επιστολήν). Ιδού λοιπόν. Γλυκέ μου άγγελε! Πέμψατέ μου μίαν εκ των πτερύγων σας, την καρφίδα σας με τον μονόπετρον αδάμαντα (παρωδών), εις τον οποίον κατοπρίζεται η στιλβηδών της ουρανίας πατρίδος σας. Πρέπει να εξοπλήσωμεν ακάτιον, το οποίον, βοηθούμενον υπό τεσσάρων ανέμων, του καρώ, του σπαθιού, του πίκα και του κούπα, θα μας φέρη εις το τρικυμιώδες πέλαγος του βίου. Εγώ θα κρατώ το τιμόνι, ο Ρασπλιούγεφ θα είνε εις τα πανιά και σεις θα μας χρησιμεύσετε ως σαβούρα! . . . Κι' αυτός ο Ρασπλιούγεφ δεν έρχεται . . . α — διάβολε . . .

ΣΚΗΝΗ ΙΑ'.

(με την ανθοδέσμην ανά χείρας. Την κομίζει μετά προφυλάξεως· προς τους θεατάς, δεικνύων την ανθοδέσμην).

Εικοσιπέντε ρούβλια αργυρά, για μια σκούπα! φτου!

Αι, εδώ, δείξε μου το. (την παρατηρεί) Καλό είνε, λαμπρά! Πόσα ρέστα έφερες;

Ρέστα; πενήντα ρούβλια (τω δίδει τα χρήματα).

Τώρα άκουσε και κάμε, καϋμένε, μάτια τέσσαρα! πρόκειται περί λεπτής υποθέσεως. Κύτταξε λοιπόν, αυτό το γράμμα θα το πας της μνηστής μου, της Λυδίας Πετρόβνας Μούρομσκη, νά, εδώ κοντά στη δενδροστοιχία . . . ξέρεις; . . .

Ξέρω, Μιχάηλο Βασίλειτς, ξέρω. Άμα στρέψης τη γωνιά, μια μεγάλη, άσπρη σπιτάρα με εξώθυρα.

Λοιπόν· τώρα ο γέρος δεν είνε στο σπίτι· αυτή την ώρα πάντοτε γυρίζει μέσα στην πόλιν, καλπάζων με τα ψοφίμια που έφερε από το κτήμα του. Πήγαινε και δόσε το μπουκέτο αυτό εις τα χέρια της Λυδίας Πετρόβνας. Χαιρέτισέ την εκ μέρους μου, έτσι με περισσοτέραν επιδεξιότητα, με περισσοτέραν σοβαρότητα, συστήσου μόνος σου . . καταλαμβάνεις; Και συγυρίσου καλείτερα. Φόρεσε το σουρτούκο μου . . Θόδωρε! (εισέρχεται ο Θόδωρος) Δόσε του το σουρτούκο μου! . . . Αν ο γέρος είνε στο σπίτι, το μπουκέτο το δίνεις, το γράμμα όμως, κύτταξε καλά μην το δώσης. Της γράφω, μέσα στ' άλλα να μου στείλη το μονόπετρο διαμάντι της, που το μετεσχημάτισα εις καρφίτσαν . . το θυμάσαι; (ο Θόδωρος εγχειρίζει εις τον Ρασπλιούγεφ το σουρτούκον).

Ξέρω, θυμούμαι είκοσι καρατιώ — αξίζει 30 χιλιάδες.

Της γράφω, πως χθες εσυζητούσαμεν περί αυτού με τον πρίγκηπα Βέλσκην, και εβάλαμεν δι' αυτό μεγάλο στοίχημα.

Πάρε το και να μου το φέρης με μεγάλην προφύλαξιν (τον απειλεί). Γι' αυτό το στοίχημα μπορείς και συ να πης κανένα ψέμα.

Ή όχι, μην 'πής τίποτε. Εσύ πάντα στα ψέματα τα μπερδεύεις. Τρέξε κι' άμα το πάρης πέταξε! Φυλάξου από το γέρο· τα επίλοιπα θα έλθουν βολικά . . Εκατάλαβες;

Εκατάλαβα, Μιχάηλο Βασίλειτς, (ανασπών τας οφρύς και υψών τον δάκτυλον εμφαντικώς) εκατάλαβα! πετώ! . . . (φεύγει).

ΣΚΗΝΗ ΙΒ'.

Εκατάλαβα, εκατάλαβα . . . τίποτε ο βλάκας δεν εκατάλαβε. Αυτός νομίζει, πως εγώ θέλω να κλέψω, ότι είμαι κλέπτης. Όχι αδελφέ· την τιμή μας την φυλάττομεν ακόμη· μέσα εις αυτό εδώ το θυλάκιον (δεικνύει την κεφαλήν του) έχομεν ακόμη πόρους. Τώρα εις έργον! (κραυγάζει) Θόδωρε! αι Θόδωρε! (ο Θόδωρος εισορμά). Τι κάνεις; κοιμάσαι;

Λοιπόν. Τα δυο σου πόδια είνε λίγα, βάλε και τρίτο! . . Νά, πάρε χρήματα. Πρώτα πρώτα ν' ανάψης να ζεσταθή το δωμάτιον. Κύτταξε όμως να μη το κάμης καμίνι από τη χαρά σου· αλλ' αυτό ακόμη είνε νωρίς. Δεύτερον, θα δώσωμε απόψε το τσάι εις έξ πρόσωπα· η νύμφη με τους συγγενείς της, ο κ. Νέλκην και ίσως ακόμη κανένας άλλος. Να είνε όλα πρώτης . . .

Να είνε όλα καθώς πρέπει. Άναψε τους λύχνους, τα μεγάλα κανδυλέρια να μην αναφθούν· να συγυρισθούν τα δωμάτια· να καπνίσης μυρωδιές. Τρανσπαράν παντού· υποδοχή στας επτά. . .

Στολή δεν χρειάζεται. Η υπηρεσία — με μαύρα φράκα· λαιμοδέταις και γελέκια άσπρα· να κατεβασθούν η κουρτίνες, — η κουρτίνες να κατεβασθούν. Γιατί εσείς ή καθώς πρέπει άνθρωπος δίνει εσπερίδα ή πραγματευτής παντρεύεται — το ίδιο τώχετε.

ΣΚΗΝΗ ΙΓ'.

Τώρα μου χρειάζονται δύο τέτοια χαρτάκια που να είνε απαράλλακτα. Στάσου, στάσου! (αναζητεί εντός του γραφείου του), Τα, τα, τα. Χρεωστικαί αποδείξεις! Καλείτερα δεν ειμπορεί να γείνη! (θέτει αυτάς την μίαν επί της άλλης και δια ψαλλίδος τας κόπτει καταμεσής). Περίφημα! (τραγουδεί εκ του Μαγευμένου Βέλους).

Αν δεν ήταν το κρασί, η ζωή γεμάτη λύπαις και με θλίψι θα περνούσε

Ωραίο τραγουδάκι αυτό, μα το δικό μου είνε καλείτερο:

αν δεν είχαμε μυαλό η ζωή γεμάτη λύπαις και με γύμνια θα περνούσε.

είναι ψέμα φοβερό! αν η τσέπη είν' άδεια τώρα αύριον πλουτούμεν. (δις)

Κι' όταν φθάσωμεν να γενούμεν πλούσιοι, τότε ό,τι τραγούδι θέλεις λέγε, όσαις ανοησίαις θέλεις 'πέ· όλα θα είνε καλά, όλα άξια . . . όλο νους, παντού νους! Στον κόσμο νους, στον έρωτα νους, στο παιγνίδι νους, στην κλεψιά — νους! . . . Ναι, ναι! αυτό είνε, νά που εφάνη και η φιλοσοφία, Όταν όμως έσυρα τον Ρασπλιούγεφ τότε φιλοσοφία δεν υπήρχε· φαίνεται πως και αυτή η κόρη του Σωκράτους, αγαπά να στηρίζεται καλά . . . Αλλά . . να μη μου τα μπερδέψη αυτός ο Ρασπλιούγεφ; 'πέρασε πια μισή ώρα, αν όχι περισσότερο . . . τώρα, αυτή τη στιγμή, αυτή την μεγάλη στιγμή διερχόμεθα τον Ρουβίκωνα, και ή διαπερεούμεθα εις την αντίπεραν όχθην ή βουλιάζομε! . . . Ναι, αυτή είνε, αυτή είνε η αποφασιστική, η κρίσιμος στιγμή!

(Ακούεται θόρυβος, ο Ρασπλιούγεφ εισορμά με την γούναν, ασθμαίνων. Ο Κρεντσίνσκης αναπηδά και τρέχει να τον υποδεχθή).

ΣΚΗΝΗ ΙΔ'.

Ρασπλιούγεφ ακολουθούμενος υπό του Θεοδώρου, όστις του εκβάλλει την γούναν. ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗΣ

Νίκη, Μιχάηλο Βασίλειτς, νίκη! Νάτηνε, επιάσθηκε στ' αγγίστρι!

(κρατεί υψηλά την καρφίδα και του την εγχειρίζει).

Αι, Ρασπλιούγεφ, τον επεράσαμε τον Ρουβίκωνα! ΡΑΣΠΛΙΟΥΓΕΦ

Γελ . . . γελοίε; εγώ γελοίος; με συγχωρείς, Μιχάηλο Βασίλειτς! Τα εκατάφερα που λέτε μια χαρά. Φθάνω . . . φθάνω κ' ερωτώ: είνε μέσα ο κύριος; όχι, μου λένε, δεν είν' εδώ· η δεσποσύνη είνε στο σπίτι; στο σπίτι μου λένε, πού είνε, λέγω; Στην κάμαρή της, μου λένε, του λέγω, ανάγγειλέ με· μου λέ . . .

Αι, αυτό πια φαίνεται· μεγαλοφυέστατον! . . . (Βαίνει προς το γραφείον. Ο Ρασπλιούγεφ πλησιάζει τον Θόδωρον και του ομιλεί χειρονομών. Ο Κρετσίνσκης εξετάζει αμφοτέρας τας καρφίδας). Απαράλλακτες! (Τας περιτιλύσσει κάθε μίαν χωριστά εντός χαρτίων). Δε μου ξεγλυστρά! (Τας θέτει εις το πορτοφόλι του. Προς τον Ρασπλιούγεφ). Αι, Ρασπλιούγεφ! Τώρα δρόμο . . .

ΡΑΣΠΛΙΟΥΓΕΦ (στρεφόμενος ταχέως προς αυτόν).

Δρόμο;!! τι τάχα; Εγώ είμ' έτοιμος για δρόμο . . . .

Πάρε άρπαξε ό,τι μπορείς. Γρήγορα ζβέλτα — (Προς τον Θεόδωρον) Δόσε μου να ντυθώ!

Θόδωρε! πάρε, άρπαξε, φίλε μου, ό,τι μπορείς. Ζβέλτα. (αρπάζει πράγματά τινα, τρέχει παρά τον Κρετσίνσκην και πίπτει)

ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗΣ (ενδύεται) Γλήγορα, γλήγορα, φίλε μου! Τη βαλίζα δόσε

μου δω, τη βαλίζα! (Ο Ρασπλιούγεφ τρέχει εις το άλλο δωμάτιον και φέρει την βαλίζαν). Στάσου! Δε γίνεται! (Ρασπλιούγεφ σταματά ως απολιθωμένος). Αν στείλουν να μας καταδιώξουν θα μας προφθάσουν.

Ποιος; Να μας καταδιώξουν; Αμ τότε μας πιάνουν.

Αι, φίλε μου, συ, δίκαιον είνε να φορέσης όχι γούνα, αλλά τον μανδύαν των καταδίκων με τον άσσο καρρώ στην πλάτη! (Φεύγει εκ της θύρας προς τον Θόδωρον) Να μην τον αφήσης να βγη από 'δώ μέσα, ακούς;

Πολύ καλά, αφέντη! (Στέκεται παρά την θύραν και την κλείει κατά πρόσωπον του Ρασπλιούγεφ).

ΣΚΗΝΗ ΙΕ'.

Σταθήτε! τι κάνετε σεις; Μιχάηλο Βασίλειτς! . . (Με όλην του την φωνήν) Μιχάηλο Βασίλειτς! . . Μα πού επήγε; Στάσου! Άφησε, άφησε σου λένε! Μα τι είν' αυτό; (ωθεί τον Θόδωρον εκ της θύρας). Τι κάνεις εσύ;!

ΘΟΔΩΡΟΣ (απομακρύνων αυτόν διά της χειρός).

Παρακαλώ, Κύριε, να μείνετε στη θέσι σας. Δεν ακούσατε; έτσι με διέταξαν.

Πώς;! Μα αυτό είνε . . . αυτό θα πη, ληστεία! . . . προδοσία! άι, προδοσία!!! (προχωρεί πάλιν εις την θύραν και τον σπρώχνει). Άφησέ με, άφησέ με, κακούργε! άφησέ με σου λέγω! . . (Ο Θόδωρος κλειδόνει την θύραν). Αχ, Χριστέ μου και Παναγία μου! Φονικό! ωχ, φονικό! Βοήθεια! Βοή . . . (κατευνάζεται). Σ-σ . . . τι κάνω 'γώ; Είμαι στα λογικά μου; τώρα μας κουβαλιούνται οι αστυφύλακες . . . (Πραΰνεται). Άφησέ με, Θοδωράκη μου! Άφησέ με, ψυχή μου! Για σένα, βλέπεις, το ίδιο είνε· τι θα καταλάβης να με πάρης στο λαιμό σου; Θάρθη, βλέπεις, αμέσως η αστυνομία, αμέσως θα πιαστούμε! Άμα έρθη ο γέρος, ευθύς θα πιαστούμε. Ποιος ήρθε θα ειπούνε; ήρθε θα ειπούνε ο Ιβάν Αντώνιτς. Τσακόσετέ τον, θα ειπούνε τον μπιρμπάντε. Ο κύριος είνε μεγάλος και πλούσιος· και νά σου τον τον καλό σου από 'δώ . . (συλλαμβάνει ο ίδιος το περιλαίμιόν του) και τράβηγμα ίσια στο Γενικό διοικητή, και στο δικαστήριο κι' απ' εκεί εις την οδόν Σιβηρίας! ωχ, ωχ, ωχ, ωχ! (Κάθηται επί του μαρσίπου και κλαίει). Θοδωράκη . . Θοδωράκη! Δε μου λες, τι θα καταλάβης, τι θα κερδίσης, αν εμένα με μαστιγώσουν εκεί που ξέρεις; . . .

Έλα Χριστέ και Παναγία ευπατρίδην σαν και λόγου σας θα μαστιγώσουν; Καλέ τι λέτε;! . . .

Ποιος; Εγώ ευπατρίδης; Κουρουφέξαλα . . ψευτιαίς! Κ' η κοσκινού τον άνδρα της! . . . σε μένα πάει. Θόδωρε, αι Θόδωρε! άφησέ με, αδελφέ! Γι' αγάπη του Χριστού κάμε το κι' άφησέ με! Έχω βλέπεις κ' εγώ τη φωλίτσα μου· από μένα περιμένουν να τους πάγω να φάνε.

Καλέ τι λέτε, Ιβάν Αντώνιτς; Τι φωλίτσα είν' αυτή;

Δηλαδή, να, πουλάκια· μικρά παιδάκια· τα κακόμοιρα θ' αποθάνουν από το κρύο κι' από την πείνα· θα τα ρίξουν μες στο δρόμο σαν τα ψωρόσκυλα· τα παιδάκια τα καϋμένα — το αίμα μας!

Μα τι είν' αυτά, Ιβάν Αντώνιτς, γιατί ανησυχήτε έτσι; πού μπορεί να πάη ο αφέντης;

Πώς πού; Ξέρω κ' εγώ; στους τέσσερους ανέμους.

Και είν' εκείνος τέτοιος άνθρωπος που να φύγη; Δε φεύγει κι' έννοια σου. Για κάποια δουλειά θα πήγε — όχι έφυγε.

Όχι, έφυγε, χωρίς άλλο έφυγε. Νά η ώρα τώρα να συλλογισθή εμάς. Λένε, πως αυτό το πράγμα αξίζει σαράντα χιλιάδες — νά πράγμα μια φορά! Και τι νομίζεις. Κ' εμένα τον ίδιο, όταν εμπήκα στ' αμάξι με το κατηραμένο αυτό κόσμημα κ' εμύρισα καθαρό αέρα, έτσι και μ' ετραβούσε! Και το μόνο που μ' έκαμε να κρατηθώ είνε που εσκέφθηκα: βρε τι θέλω τι γυρεύω εγώ από τέτοια πράγματα; αυτός είνε θηρίο και αν πέση κατ' επάνω μου — εχάθηκα! . . . Τι τόνε μέλει αυτόν τώρα; Γι' αυτόν τώρα παντού ο δρόμος είν' ανοικτός, παντού είνε ζεστά. Πάει — δουλειά του . . .

Μα τι συμφέρον έχει να φύγη, και μάλιστα με κλεμμένο πράγμα. Αν ήταν κανένας ανόητος, μάλιστα, μα αυτός . . .

Ώστε κατά τη γνώμη σου, είνε καλείτερα να τώχει μαζύ του και να γυρίζη μέσα στην πόλι;

Μα δεν απατήσαμε τους Μούρομσκη και τους το 'πήραμε; Τι άλλο ήθελες να κάμη; τώκοψε λάσπη και πάει λέοντας!

Ενέχυρο; Αμέ που πρέπει να το επιστρέψη απόψε; διαφορετικά θα το ζητήσουν μέσον της Αστυνομίας και σε καθίζουν στο φρέσκο. Κι' αυτό εκεινού δεν του αρέσει καθόλου. Όχι, αδελφέ, έφυγε, ναι, είνε φευγάτος! Θόδωρε, πάμε να φύγωμε κ' εμείς.

Και γιατί; εγώ τίποτε δεν ξεύρω· σκουπίζω το δωμάτιο, καθαρίζω τα ποδήματα, ούτε είδα ούτε άκουσα τίποτε· νά τι θα πω. Κ' έπειτα, αυτή είνε δουλειά σκοτεινή· 'μπορεί ο Μιχάηλο Βασίλειτς να πήγε και πουθενά. Ποιος το ξέρει;

Να πήγε πουθενά;, ώστε θα 'πή, έφυγε;!! (Αρπάζει την κεφαλήν του και τρέχει εις τα δωμάτιον). Ωχ, ωχ, ωχ! (Σταματά και αναπνέει). Να το 'δής, Θόδωρε, που θα σε ανακρίνουν κ' εσένα: μήπως δεν είδες και συ που του τώδωσα;

Λέγω, πως είδες πως εδώ, σ' αυτή τη θέσι, έδωσα την καρφίτσα σ' εκείνον τον κακούργο, τον αφέντη σου.

Α! Ιβάν Αντώνιτς, μου κάνετε τη χάρι, σ' αυτή την υπόθεσι εμένα να μη μ' ανακατεύετε. Εγώ, κύριέ μου, δε ξέρω τίποτε· εγώ καθαρίζω ποδήματα, σκουπίζω την κάμαρα, και από τις δουλειαίς τις δικές σας τίποτε δε ξέρω.

Ιούδα! . . Πώς δε ξέρεις; Βρε τώρα, αυτή τη στιγμή, εμπρός στα μάτια σου δεν του την έδωσα;

Καλέ τι λέτε; Πώς μπορώ να ξέρω εγώ τι του εδώσατε σεις; Μήπως μου είπατε τι του εδώσατε;

Αχ κακούργε! φονιά! (Κτυπά τα μέτωπόν του). Μ' εσκότωσες!! Άαα! Διαβόλου συμμορία! βλέπω, βλέπω . . . θέλετε να με τσουβαλιάσετε . . . Α, όχι, στάσου! (Επιτίθεται κατ' αυτού μεθ' ορμής). Άφησέ με, σου λέγω, άφησέ με, ασυνείδητε! (επιτίθεται) Ακούς τι σου λέω; άφησέ με! (Ρίπτεται εναντίον του· συμπλέκονται σιγώντες και πνευστιώσι. Ο Θόδωρος καταβάλλει τον Ρασπλιούγεφ).

Αι, Ιβάν Αντώνιτς, αυτά δεν περνούνε, τ' αδέρφι, σε μένα! Μη στριφογυρίζεις, στάσου, στάσου . . (τον πιέζει).

Ωχ, ωχ, ωχ! Άφησέ με! πεθαίνω . . . πεθαίνω! . . . άφησέ με . . . βοήθεια . . . μάνα μου! . . .

Αφού έχω τέτοια διαταγή, κάθου λοιπόν ήσυχα . .

(αποσπάται, αποσύρεται προς την σκηνήν και διορθώνεται).

Τφου, να πάρ' ο διάβολος! α! (προς το κοινόν). Τι θαρρείτε, πως τώχει τίποτε ο βλάκας αυτός να με πνίξη; (σκέπτεται). Κ' είνε τρίτο ξύλο αυτό, μάλιστα τρίτο! (δένει τας χείρας του) Τύχη! (δυνατά) Τύχη! Γιατί με κατατρέχεις; Γιατί με καταδ . . . (παρατηρήσας τον Θόδωρον). Όχι, είδες ο καλικάντζαρος! Δες μούτρα, κύτταξε μούτρα! Στάθηκε πάλι στην πόρτα σαν κανένας στύλος· τι ανάγκη έχει; (ο Θόδωρος τον κυττάζει με αδιαφορίαν, ο Ρασπλιούγεφ παρατηρεί δεξιά αριστερά). Ωχ, ωχ, ωχ! και ο καιρός περνά! Και μπορεί πια νάρχονται. Κ' εγώ έπεσα στην παγίδα! είμαι υποχρεωμένος να μη μιλώ και να περιμένω τη συμφορά! τη φυλακή!! Να περιμένω την τιμωρία και να μη 'μιλώ!! Χριστέ μου! πώς μου σφίγγεται η καρδιά! . . . πώς λιγόνω! Νά, εδώ έχω πόνο, με πνίγει!!! Παιδάκια μου! γυμνά, νηστικά . . . θα σας ιδώ τάχα; . . . Γιαννάκι μου, παιδί μου! (Κλαίει. Κτυπά ο κώδων). Άι! . . . Νά τους! . . . Νά τους! Η αστυνομία ήρθε, η αστυνομία!! (τρέχει εντός του δωματίου. Ο κώδων και πάλιν κτυπά. Ο Θόδωρος πηγαίνει ν' ανοίξη). Έρχονται!! ωχ, ωχ!

ΣΚΗΝΗ ΙΣΤ'.

(εισέρχεται ταχέως· ο Θόδωρος τον ακολουθεί και τω ομιλεί χαμηλοφώνως).

Χα, χα, χα! Πολύ καλά έκαμες, (τω Ρασπλιούγεφ). Αι, λοιπόν; θαρρώ, πως εζεσταθήκατε με το Θόδωρο. Δεν πειράζει, παρά να κάθεστε χωρίς δουλειά . . . Το κακό μοναχά είνε, που βιάζεσαι πολύ, Ιβάν Αντώνιτς· όλα, φίλε μου, θα έλθουν με τον καιρό τους· αυτοί είνε οι νόμοι της φύσεως· και η αστυνομία θα έλθη και τη Σιβηρία δεν θα την αποφύγης, όλα θα γείνουν με τον καιρό· μην ανησυχής γι' αυτό. (Πλησιάζει προς το γραφείον και εκτυλίσσει δέμα). Τώρα πάρε αυτά και προς το παρόν πιάσε τη δουλειά σου (τω δίδει δέσμην χρημάτων). Μέτρησε αυτά τα χρήματα και χώρισέ τα εις σωρούς. Πρέπει να τα δώσωμεν, αυτό είνε υποχρέωσίς μου, ιερόν καθήκον. Και την καρφίτσα (την θέτει επί της τραπέζης), πρέπει να την επιστρέψωμεν απόψε εις εκείνον που ανήκει. Έτσι κάμνουν οι τίμιοι άνθρωποι. Τα είδες;

(εντελώς αλλόφρων πλησιάζει προς την τράπεζαν).

Δηλαδή, δεν βλέπω τίποτε (τρίβει το μέτωπόν του): κάτι παρδαλά πράγματα. (Κάμνει χειρονομίαν). Ου! χρήματα . . . είνε χρήματα . . . αμ' αυτό; — η καρφίτσα . . . πράγματι . . . η καρφίτσα! (λαμβάνει τα χρήματα και αρχίζει να μετρά)· εκατό . . . διακόσα . . . τετρακόσα . . . εννηακόσα . . , δεκατέσσερα . . , τφου! (Τ' αποθέτει και αρχίζει πάλιν να τα μετρά επί της τραπέζης· προς το κοινόν). Μια φορά κ' έναν καιρό ήταν εδώ στη Μόσχα (στενάζει) ο καθηγητής της φυσικής μαγείας και των αιγυπτιακών μυστηρίων κύριος Μπόσκος: έβγαζε από το καπέλο του κρασί μαύρο κι' άσπρο (αναρροφά), εγέμιζε το πιστόλι με καναρίνια· έβγαζε από το γρόθο του μπουκέτα και τα εμοίραζε · — λοιπόν, σας ορκίζομαι, να μην ιδώ Θεού πρόσωπο, πως τέτοια τερτίπια δεν θα 'μπορούσε να τα κάμη· όπου αποδεικνύεται ότι ο Μπόσκος εμπρός εις τον Μιχάηλο Βασίλειτς ήτον ένας μπόσικος.

Αι, φθάνει! μέτρα! Γιατί εσένα σου αρέσει να κοπανίζης αέρα. Έχει αυτός ο άνθρωπος μια κάποια υπερευαισθησία: ενώ φαίνεται πως είνε κούτσουρο, αμέσως μαλακόνει.

Χριστέ και Παναγία μου! Πώς αναγαλλιάζει η καρδιά μου, τι μυρωδιές με λούζουν απ' όλα τα μέρη! κάτι γιασεμιά μυρίζουν και πρέπει να συμπεράνω πως τώρα τέτοιαις ανοησίαις κάθουμαι και κοπανίζω που ύστερα θα 'ντρέπομαι τον εαυτό μου.

Γελάτε, γελάτε! Τι σας μέλει σας; Εσείς ξέρετε και τα μπαλόνετε, όλους τους τυλίγετε, τους πέρνετε τον αέρα! Αν σας είχα όμως στη θέσι μου — τότε θα εβλέπαμε: Μάλιστα! Ερωτήσετε το Θόδωρο να σας πη. Όταν ελείπατε τα είχα χάσει όλως διόλου· ο νους μου εσκοτίσθηκε· εκαθόμουνα εδώ να . . . (δεικνύει τον μάρσιπον) και έσκουζα σαν το σκυλί.

Άκουσ' εδώ, εγώ περιμένω . . . έτσι δεν θα τελειώσωμε ποτέ!

Μα τι, Μιχάηλο Βασίλειτς, ούτε να χαρώ πια δεν 'πορώ: (διαλέγει τα χρήματα). Νά τα, νά τα, τα φίλτατα! Τα πουλάκιά μου, τα χελιδονάκιά μου! Αυτό εδώ ένα μάτσο παρδαλόψαρα, κι' άλλο, κι' άλλο . . . να κι' άλλα μελιντζανιά: άλλο μάτσο, κι' άλλο και τρρρίτο και τέταρρρτο . . . χα, χα, χα! χι-χι-χι! Χριστέ και Παναγία μου! Και τι δε θα 'μπορούσα να κάμω, τι δε θα 'μπορούσα να σκαρώσω με αυτά τα αγαθά! . . . (Κάθεται και μετρά. Σιγή).

(φορέσας τον πίλον και την γούναν του, πλησιάζει προς τον Ρασπλιούγεφ).

Αυτά τα χρήματα θα τα πάγω μόνος μου· κι' αυτά (τω δίδει τα υπόλοιπα χρήματα) πήγαινέ τα συ και εξαγόρασε το ωρολόγι. Να και σημείωσιν πού και πόσα πρέπει να δώσης. Κύτταξε να γίνουν όλα τακτικά.

(λαμβάνει τα χρήματα και τα περιτυλίσσει μετά προφυλάξεως εντός χαρτίου).

Μιχάηλο Βασίλειτς . . . μα πώς . . αυτά τα χρήματα τα πήρες από τον Μπεκ;

Αμ' η καρφίτσα . . . Σταθήτε . . . (παρατηρεί την καρφίδα) Α, μα αυτή είνε η βαφτιστικιά μου! είνε αυτή η ίδια, που πήρα από την Λυδίαν Πετρόβνα; αι;

Εννοείται· πρέπει να την επιστρέψωμεν απόψε της Λυδίας Πετρόβνας. (Λαμβάνει την καρφίδα εκ των χειρών του Ρασπλιούγεφ και την κλειδόνει εις το γραφείον).

Πώς; Διάβολο δεν καταλαμβάνω! Μα πώς γίνεται αυτό; αι; και χρήματα, και καρφίτσα; (ο Θόδωρος τω ρίπτει επί των ώμων του την γούναν).

Είσαι κυνηγάρικο σκυλί, καϋμένε Ρασπλιούγεφ, μα μυρωδιά δεν πέρνεις . . Κρίμα σ' εσένα . . .

ΠΡΑΞΙΣ ΤΡΙΤΗ

Κατοικία Κρετσίνσκη. Εσπέρα. Τα πάντα κατάφωτα και ευπρεπισμένα.

ΣΚΗΝΗ Α'.

Ο Θόδωρος φορών μέλαν φράκον, λαιμοδέτην, γελέκον και χειρόκτια λευκά, αποθέτει τας λυχνίας και ξεσκονίζει τα έπιπλα. Ο Ρασπλιούγεφ εισέρχεται βοστρυχωμένος και φορών φράκον και λευκά χειρόκτια.

Χα, χα, χα! . . . Δε βαστώ! . . . (Αποθέτει τον πίλον του). Σα φαντασθώ αυτό το σιχαμένο μούτρο, που εκαθότανε ο αλιτήριος με το γυαλί· το φυλάγει, το φρουρεί ο Ιούδας με εφτά κλειδαριαίς, ένα κομμάτι κρύσταλλο εκεί και είκοσι λεπτών μπακίρι . . μα μου έρχεται . . χα, χα, χα! . . . και με πιάνει . . . φου . . . (διορθώνεται). Και θα τρίβει τα χέρια από τη χαρά του· έξη χιλιάδες ρούβλια έδωσε· δεν είνε και λίγα! Αυτός θα σκέπτεται: ο Κρετσίνσκης τάχα θα ψοφήσει και το μονόπετρο θα μου μείνη . . . Αι Θόδωρε! Δεν είνε Ναπολέων ο Μιχάηλο-Βασίλειτς; Δόσε μου ένα μολυβοκόνδυλο . . (Ο Θόδωρος τω δίδει μολυβδοκόνδυλον). Στάσου, θα το σημειώσω! λοιπόν εύρηκα ή έδρηκα — πώς τώπε;

Ας είνε λοιπόν εύρηκα. Το πρώτο ζαγάρι που θα μου τύχη θα το βγάλω εύρηκα. Ωιού! αι, συ, εύρηκα! καλά, δεν πειράζει. Θυμάσαι, Θόδωρε που 'φώναζε πως βρήκε; αι, λοιπόν, πράγματι ευρήκε.

Τα είδατε λοιπόν, Ιβάν Αντώνιτς! και σεις πια είσθε έτοιμος να τόνε πάρετε και να τον πάτε στη φυλακή.

Ύστερ' απ' αυτό, τι να σου 'πώ, αδελφέ, πάω πάσσο. Έμαθες όμως πώς τα κατάφερε;

Πού να το 'ξέρω εγώ; Κανένας κουτός, να σου πω, δεν είμαι, μα σ' αυτό εδώ, πα να χάσω το νου μου· το σκέπτομαι κι' έτσι, το σκέπτομαι κι' αλλοιώς — τίποτε: δεν το χωρεί ο νους μου κι' ετελείωσε.

Νά, όμως εγώ που το μαντεύω, αδελφέ, το μαα-ντεύ ω . . . κύτταξε όμως . . . είνε μυστικό.

Άκουσε λοιπόν . . . (Διορθώνει το φράκον του και κάμνει χειρονομίαν δια των δακτύλων). Άμα συνέλαβε στο νου του αυτό το σχέδιο, άμα το συνέλαβε, τώφερε απ' εδώ, τώφερε απ' εκεί . . . Αι, Ρασπλιούγεφ, μου λέγει, βοήθησέ με. Εγώ, του λέγω, είμαι πρόθυμος, Μιχάηλο Βασίλειτς, και εις πυρ και εις θάνατον. Ιδού, λέγει, περί τίνος πρόκειται: σφίξε, λέγει, Ρασπλιούγεφ, τη συνήδεισί σου και πήγαινε να μου φέρης από του Μούρομσκη το μονόπετρό του δακτυλίδι, που το περασμένο φθινόπωρο τους το είχα μετασχηματίσει εις καρφίτσα· θυμάσαι, λέγει, κατά το σχέδιο εκείνης της καρφίτσας που είνε πεταμένη μέσα εις το συρτάρι μου. Εγώ άρχησα νά το σκέπτωμαι καλά.

Εγώ, αμέ; Σα δύσκολο μου φαίνεται, του λέγω, σα δύσκολο. Και όμως φεύγω και πετώ σαν πουλί και μετά ένα τέταρτο σου το φέρνω: νά το, του λέγω! Αυτός, που λες, το πέρνει, και πέρνει και το υπόδειγμα . . τ' ακούς; το υπόδειγμα, εις το οποίον απάνω την έκαμαν . . και ταις χώνει και ταις δυο μέσα στο πορτοφόλι του.

Στο πορτοφόλι του! Κατεργάρης, βλέπεις, και τη ψεύτικη δεν την επέταξε . . αι; πως σου φαίνεται; αυτή λοιπόν τάκαμε όλα. Τις πέρνει λοιπόν και μια και δυο κατ' ευθείαν εις του Μπεκ! Χρήματα, του λέγει, τσιφούτη, χρήματα δος μου. Χρήματα; Τι χρήματα; χρήματα δεν έχει. Αμ' με ενέχυρο έχει; Με ενέχυρο, λέει, έχει. Και πόσα, παραδείγματος χάριν, μου δίνεις, τσιφούτη, απάνω σ' αυτό το διαμαντένιο βουνό; . . Εκείνος άμα την είδε — τάχασε κι' άνοιξε το στόμα του, άστραψαν τα μάτια του και τον έπιασαν κρυάδες. Από 'δώ, απ' εκεί, την εξετάζει με τη λούπα, τήνε ζυγίζει, τήνε γυρίζει στα χέρια του, τήνε δοκιμάζει . . είδε πως είνε πράγμα πρώτης . . Τέσσερις! . . . Τέσσερις! . . . Παληάνθρωπε, του λέγει, και κοστίζει δέκα . . . αι; Μωρέ τον κουτό μου κάνεις; Δόσε μου τηνε πίσω· δε θέλω! . . . Εκεινού ανάψανε τα αίματά του, δε 'μπορεί να του την αφήση· τήνε πέρνει και τήνε βάζει πάλι στο πορτοφόλι του. Δίνεις επτά; (Με κλαυθμηράν φωνήν:) Όχι δε 'μπορώ, δε 'μπορώ πέντε! — θέλω επτά! — άκα! — αι, ας είνε έξη! — άκα! — αι, αντίο, μα θα το μετανοιώσης· ο Συρέγγελ θα μου δώση οκτώ. Τρέμει ο τσιφούτης, σπαρταρίζει και ουρλιάζει σα λύκος . . . Κλέ-έ-έφτης! Ουφ! . . . πάρε τις, λέει. Σύμφωνος λοιπόν; Σύμφωνος! . . . Δόσε, του λέγει ένα κουτάκι και το βουλοκέρι. Τι κουτάκι; Τι κουτάκι — νά, ένα κουτάκι. Θα το βάλω εκεί μέσα ιδιοχείρως, θα βάλω τη βούλα μου κέτσι θα είνε ασφαλισμένο το πουλάκι μου. Εγώ τέτοιο θησαυρό στα χέρια σου δεν τον αφίνω, ακούς; . . . ω . . χ . . ώ! . . .

Τρέχει στα τέσσαρα για να φέρη το κουτάκι· φέρε, λέγει, και τον παρά . . φέρνει και τον παρά. Νά, του λέει, κύτταξε! Τι κάνει; — βγάζει από το πορτοφόλι του όχι την καλή αλλά την άλλη, το υπόδειγμα . . . Πώς σου φαίνεται; του την στρέφει μέσα στα μάτια του . . . ολάκερη Βραζιλία . . . αι; . . Χολκόνδα . . . αι;

Εκεινού τα μάτια είχαν σκοτισθή από το αίμα! Μία . . . δυο . . . το χώνουν μες στο κουτί, το βουλόνουν . . . εκείνος του δίνει τον παρά . . αυτός το κουτί . . Γυρίζει πίσω . . . κι' άμα μου ρίχνει απάνω στο τραπέζι ένα τέτοιο πάκο! . . . Νά, μου λέει, πάρε, και θυμού το Μιχάηλο Βασίλειτς! . . .

Ναπολέων, σου λέγω, Ναπολέων! Μέγας ήρως, μάγος και γόης. Μωρέ, πώς τα κατάφερε! Ακούς να βάλη τα γυαλιά τ' ανθρώπου! . . Τι λέγω ανθρώπου; έβαλε τα γυαλιά ενός τοκογλύφου, που θα το ενθυμούνται για χρόνια.

Και τω όντις, πώς τα κατάφερε. Έλα Θεέ μου! Έτσι τα καταφέρνουν!

Αμ' πώς θαρρείς! Φρίκη! Κ' έχομε και τον παρά, έχομε και το μονόπετρο. Κι' απόψε εμείς το γυρίζομε πίσω και λέμε κ' ένα ευχαριστώ . . . (αυταρέσκως). Κάτω από επτά βούλες και με επτά κλειδαριαίς κοίτεται το γιαλί, κι' ο εβραίος κάθεται απάνω του με το αλάδωτο κορμί του και το φυλάγει. Και ούτε ίχνος! ούτε ίχνος! Και μορφοπληρόνει το χρέος του στη λέσχη, μορφοκάνει το γάμο του, πέρνει το εκατομμύριο και σου σηκόνει, δηλαδή θα σηκόση ένα βουνό από χρυσάφι και θα γίνη μέγας και πολύς και μας δε θα μας λησμονήση, Θόδωρε, αι; . . . δε θα μας λησμονήση . . τι λες;.

Καλά, αφού σου υποσχέθηκε. Οι χαχόλοι λένε: πως όταν ο αφέντης σου υποσχεθή γούνα, ο λόγος του σε ζεσταίνει.

Τι λέει; Πού την ευρήκες αυτή την παροιμία; Υπεσχέθη, εννοείται, υπεσχέθη (κωδωνισμός). Νά! μην είνε . . μην εκόπιασε ο Μιχάηλο Βασίλειτς; . . . εκείνος είνε (ανυψοί μετά κατανύξεως τας χείρας). Μεγάλε ήρωα, μάγε και γόη!

(Βαίνει μετά σεβασμού εις προϋπάντησίν του).

ΣΚΗΝΗ Β'.

ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗΣ (εισέρχεται και αποθέτει τον πίλον του).

Τι ημέρα! . . . αι; . . . Φέρε μου μια καρέγλα. Θόδωρε: εκουράσθηκα! . . . Πρώτη φορά στη ζωή μου που 'κουράσθηκα: γεράματα . . . Αι, τα έχετε εδώ όλα εν τάξει;

(Κάθηται. Ο Ρασπλιούγεφ και ο Θόδωρος στέκονται εμπρός του).

Όλα είνε εν τάξει, Μιχάηλο Βασίλειτς, όπως επροστάξατε, όλα είνε εν τάξει.

ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗΣ (εξετάζων την αίθουσαν). Τα βλέπω. Καλά. Βάλε εδώ

ακόμη ένα λύχνο. Τι λαμπρό απαρτμάν· αξίζει για κάθε γαμβρό. (Προς τον Ρασπλιούγεφ αυστηρώς). Συ τα εξετέλεσες όλα, όσα σου είπα;

Όλα, Μιχάηλο Βασίλειτς, όλα, όπως μ' επροστάξατε, έως το τελευταίο. Θέλετε να σας δώσω την απόδειξιν;

Εννοείται· άμε πώς; επί καλή τη πίστει; (λαμβάνει παρ' αυτού την απόδειξιν και αναγινώσκει). Χμ! . . καλά . . Θόδωρε! . . . Νά, κλείσε την στο γραφείο . .

Νά και τ' ωρολόγι σας, Μιχάηλο Βασίλειτς, και η αλυσσίδα. Όλα είν' εδώ (τω τα εγχειρίζει). Ορίστε, ιδήτε.

Καλά! Φου, εκουράσθηκα! . . . (περνά επάνω του τ' ωρολόγιον). Στη λέσχη εγευμάτισα εξαίρετα. Προ πολλού δεν είχα τέτοιαν όρεξι. Ήταν εκεί κι' ο βλάκας αυτός ο Νέλκην. Είχε στυλώσει επάνω μου τα μάτια του σαν κουκουβάγια. Δεν πας να κυττάζης· έφαγες τη χυλόπητα, τώρα μη μου γουρλώνης τα μάτια σου· από 'μένα, φίλε μου δεν έχεις να πάρης να δίνης· είμαι θεριό; . . .

Κι' εγώ, Μιχάηλο Βασίλειτς, καθώς επροστάξατε, επέρασα από το ρεστοράν . . .

Πώς είνε δυνατόν; . . Μπαίνω, που λέτε, έτσι, έκατσα στη μέση του καναπέ, ακούμπησα, έτσι δα! . . . Χμ! λέω: δόσε μου ψαρόσουπα, δυο κομμάτια κρεατόπητα, λέω· γουρουνόπουλο με υπόληψι. Δεν πιστεύω τον ίδιο τον εαυτόν μου: εγώ είμαι — ή δεν είμ' εγώ;. . . Μου έφεραν μια σούπα αριστούργημα. Τα κομματάκια μέσα θαρρείς πως ήταν κεχριμπάρι. Δεν είχα βάλει στο στόμα την πρώτη κουταλιά, που θυμήθηκα το Μπεκ· μου καθίζει στο λαρύγγι και γού-ού! . . όλ' απάνω μου . . . καταλερώθηκα, ελέρωσα και το γιλέκο μου . . . να πάρ' ο διάβολος . . .

Αι, καλά, καλά! . . Άκουσε· όταν έλθουν οι προσκεκλημένοι, εσύ κύτταξε να πιάσης κουβέντα με το γέρο· λέγε του ό,τι σου κατέβη, κι' εγώ θα μείνω με τις γυναίκες, και θα καταφέρω να γίνη ο γάμος σε δυο 'μέρες. Κύτταξε καλά να μη σου ξεφύγη καμμιά ανοησία γιατί εσύ το συνηθίζεις.

Πώς το συνηθίζω; γιατί το συνηθίζω; Εγώ πάντοτε κάνω το καθήκον μου και όμως ποτέ δε μου 'πετε ένα ευχαριστώ.

Α τώρα. Θέλεις να σου πουν κι' ευχαριστώ! Άλλο τώρα βγήκε στη μέση! (συλλογίζεται) Για στάσου . . είσαι ντυμένος καθώς πρέπει;

Εγώ Μιχάηλο Βασίλειτς από το ρεστοράν εγύρισα στο γαλλικό κουρείο κ' εκτενίστηκα αλλά μουζίκ . . . ιδέτε, ιδέτε χειρόκτια, ενάμισυ καρμπόβονο έδωσα, άσπρα, κάτασπρα είνε . . .

Καλέ τι λέτε; Πώς περιττά! χωρίς άσπρα γάντια δε γίνεται· και τώρα, νά, εφόρεσα το φράκο σας . . . κυττάξετε.

Χα, χα, χα! καλός είσαι, πολύ καλός. Για ιδέτον! έγεινε μεγάλο υποκείμενο (τον συστρέφει).

Μα γιατί, Μιχάηλο Βασίλειτς, γιατί να μην είμαι μεγάλο υποκείμενο; όλα τα χρήματα τα κάνουν με το να μην έχω παράδες κάμνω το δούλο και τρέχω· αν είχα όμως χρήματα θάστελνα εγώ άλλους και θα τους εξέφραζα και τη δυσαρέσκειά μου.

Αι, καλά, καλά! Τώρα σηκωθήτε γλήγορα! Θόδωρε! (Ο Θόδωρος προσπεύδει). Κύτταξε να γίνουν όλα καλά, καθώς πρέπει, να μην κάμνουν οι υπηρέται θόρυβον και να μην κάνετε καραμπόλαις με τη μύτη σας· δυο υπηρέται με στολήν εις την είσοδον· εδώ ακόμη ένα λύχνον το πράσινο τραπέζι εδώ νά. (Παρατηρεί τα ωρολόγιον). Τώρα θα έλθουν οι προσκεκλημένοι! Το τέλος ας στεφανώση το έργον! Στάσου, στάσου! Αι, Θόδωρε! Εκεί εις το κοριδόρ είνε το πορτρέτο ενός στρατηγού της Μεγάλης Αικατερίνης . . . Μια μούρη τέτοια (κάμνει μορφασμόν). Σκούπισέ το αμέσως, φέρετο εδώ και κρέμασέ το από πάνω από το γραφείο μου. Είνε διά την γενεαλογίαν. (Κομίζουσι τον λύχνον, την τράπεζαν, την εικόνα· τα τοποθετούσι και κρεμώσι την εικόνα. Κρότος κώδωνος). Νά τους. Πηγαίνω να τους υποδεχθώ· συ, Ρασπλιούγεφ, κάθησε εδώ νά, στον καναπέ, έτσι ολίγο ξαπλωμένος πάρε μια εφημερίδα . . εφημερίδα πάρε, βλάκα . . . ξάπλωσε! . . κούτσουρο! . . (Φεύγει).

Λοιπόν, νά, βλέπετε; πάλι άρχησε να με μαλώνη· και έπειτα σου λέει, καλός. Μου υποσχέθης πως θα μου δώσης διακόσες χιλιάδες, φίλε μου. Μάλιστα!

ΣΚΗΝΗ Γ'.

Μούρομσκης, Ατούγεφ, Λύδοτσκα, Κρετσίνσκης και Ρασπλιούγεφ.

(υποκλίνονται και σφίγγουν αλλήλων τας χείρας).

Ναι, ωραίο, ωραίο σπίτι! Τι γούστο που σου το έχει! . . εις όλα, εις όλα . . .

Το κατ' εμέ, Mesdames, μόνον απ' αυτής της στιγμής παρατηρώ ό,τι έγινε ωραίον. (φιλεί την χείρα της Λύδοτσκας).

Τι χαριτωμένα που απαντά πάντοτε! Τι αξιαγάπητος άνθρωπος αλήθεια . . . Ξεύρετε τι, Μιχάηλο Βασίλειτς; εγώ δι' ένα πράγμα μόνον λυπούμαι.

Που δεν είμαι νέα· αλήθεια, 'μπορούσα να ερωτευθώ μαζύ σας.

Όχι, δα! ώστε εγώ πρέπει να λυπούμαι, διότι δεν είμαι γέρων.

(λαμβάνει την χείρα της Λύδοτσκας και την φιλεί).

Διά να είσθε ζηλιάρα, σας φιλώ το χεράκι σας· είνε κακόν όμως να είσθε άδικος.

Εγώ είπα, ότι πρέπει να λυπούμαι· εντοσούτω από το τι πρέπει και τι είναι υπάρχει μεγάλη διαφορά.

(αποσύρεται κατά μέρος και νεύει προς τον Κρετσίνσκην).

Ένα μυστικόν, (τον σύρει κατά μέρος). Με αγαπάτε;

Ακούσατε, Μισσέλ: εγώ θέλω να μ' αγαπάτε παραπολύ . . . απεριορίστως, τρελλά (ημιφώνως), όπως σας αγαπώ εγώ.

ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗΣ (λαμβάνει αμφοτέρας τας χείρας της).

Περί εκείνου, που είνε κάτω από το φόρεμα, Άννα Αντώνοβνα!

Πώς, από κάτω από το φόρεμα; (Απομακρυνομένη μετά της Λύδοτσκας). Καλέ τι είν' αυτά, παιδί μου, γι' ασπρόρρουχα του μιλείς;

Όχι, θείτσα, όχι δι' ασπρόρρουχα (τη ομιλή εις το αυτί).

ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗΣ (προστρέχει προς τον Μούρομσκην).

Πιοτρ-Κωνσταντίνιτς! μα διατί δεν κάθεσθε; σας παρακαλώ! Τι καρέκλα σας αρέσει; με υψηλήν ή με χαμηλήν ράχιν; Την πολυθρόνα, Ιβάν Αντώνιτς, την πολυθρόνα! (ο Ρασπλιούγεφ σύρει την πολυθρόναν).

Όχι, θα καθίσω εδώ στο διβάνι· εδώ είνε καλά. (Κάθηται).

Επιτρέψατε να σας παρουσιάσω τον καλόν φίλον και γείτονά μου, Ιβάν Αντώνιτς Ρασπλιούγεφ.

ΡΑΣΠΛΙΟΥΓΕΦ (αφίνει την πολυθρόναν και υποκλίνεται, μετά

(Θλίβει την χείρα του Ρασπλιούγεφ και κάθηται επί του διβανίου. Ο Ρασπλιούγεφ λαμβάνει κάθισμα και κάθηται εις το άκρον αυτού πλησίον του Μούρομσκη, ο Κρετσίνσκης ίσταται εις το άλλο μέρος της σκηνής μετά των κυριών. Κομίζουσι το τέιον. Σιγή)·

Υπηρετείτε εις τον στρατόν ή εις δημοσίαν υπηρεσίαν;

Εις δημοσ . . . εις δημ . . . . εις τον στρ . . . . εις δημοσίαν . . μάλιστα, εις δημοσίαν . . .

Εις την Μόσχαν, μάλιστα, εις την Μόσχαν, δηλαδή κάποτε . . . περισσότερον όμως εις το χωριό.

Και εις ποιον κυβερνείον είνε τα κτήματά σας;

Πώς την λέγουν; (Κύπτει και σκέπτεται), αυτό . . . δηλαδή . . . ωχ . . . πώς την λέγουν; . . . (Κατ' ιδίαν). Μέσα σ' αυτό εδώ το παράμερο μέρος εγώ καμμιά επαρχία δε ξέρω. (Φανερά, κροτεί τον δάκτυλον). Απάνω στη γλώσσα μου γυρίζει . . . Αχ, Θεέ μου . . Μιχάηλο Βασίλειτς! Ποία είνε η επαρχία;

(ροφά τα τέιον και νεύει την κεφαλήν επιβεβαιωτικώς).

Μα η επαρχία Αρδάτοφ είνε εις το κυβερνείον Νιζεγορόδ.

Εις το Νιζεγορόδ; Πώς εις το Νιζεγορόδ; χα-χα-χα-χα! . . . Μιχάηλο Βασίλειτς! Μα τι είν' αυτό; Ο κύριος Μούρομσκης λέγει, ότι η επαρχία Αρδάτοφ είνε εις το κυβερνείον Νιζεγορόδ . . . μα το ναι! χα-χα-χα-χα! . . .

Μα όχι! είνε δύο· η μία Αρδάτοφ εις το κυβερνείον Νιζεγορόδ, η άλλη εις το Σιμπίρσκ.

Ναι, πράγματι: μία Αρδάτοφ εις το Νιζεγορόδ και άλλη εις το Σιμπίρσκ.

Μία Αρδάτοφ εις το Νεζεγορόδ και άλλη εις το Σιμπίρσκ.

Συγγνώμην, συγγνώμην, έχετε δίκαιον. (Σιγή). Και ποίον έχετε πρόεδρον εκεί;

Αι; (κατ' ιδίαν) Το βλάκα, με παραφορτώθηκε. Πού θα πάη αυτή η δουλειά; (δυσφορεί) ωχ, αδελφέ! . . . (φανερά) Κούτσουροφ.

Δεν τόνε ξεύρω . . . δεν έχω την τιμήν να τον γνωρίζω . . .

Αξιόλογος άνθρωπος! ούτε της μύγας δε θέλει κακό.

Αυτό εις τας ημέρας μας είναι σπάνιον πράγμα.

Χμ! Σπάνιον λέγει! Όχι, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς, τέτοιοι άνθρωποι δεν υπάρχουν πουθενά!

Καθώς φαίνεται, θα εδοκιμάσατε πολλάς πικρίας εις τον βίον σας από τους ανθρώπους.

Μάλιστα! (διορθόνων το φράκον του) Έχω δοκιμάσει στη ζωή μου τόσαις πίκραις, που αν ήτον κανένας άλλος . . . δεν θα ημπορούσε να ανθέξη και όμως εγώ, δόξασ' ο Θεός . . .

Πολλά συμβαίνουν εις την ζωήν του ανθρώπου . . . Και τι είδους είναι αι γαίαι σας;

Σεις εκεί πρέπει να έχετε μαυρόχωμα βέβαια, άλλως τε το κυβερνείον του Σιμπίρσκ είνε όλο μαυρόχωμα.

Ναι, ναι, ναι, βέβαια, μαυρόχωμα, — περίφημο μαυρόχωμα, δηλαδή μαύρο, μαύρο . . να, τέτοιο δα! (δεικνύει το φόρεμά του).

Και αι εσοδείαι βέβαια θα είν' εκεί εξαίρετοι.

Εσοδείαι; μα σαυτό εδώ το παράμερο μέρος σιτάρι να συνάξω (γελά) . . . μα το Θεό δε μπορώ.

Αλήθεια δε μπορώ. Τι να' το κάμω; ούτε με μέλει γι' αυτό . . . (γελά)

Και οι γαιοκτήμονές σας τι λογής είνε; δεν μου λέτε, αλήθεια: το άλεσμα πώς γίνεται σε σας;

Μα αυτός το κάνει επίτηδες . . . (εγείρων τους οφθαλμούς). Χριστέ μου, αυτό που θα καταντήση; . . (απομάσσει τον ιδρώτα του). Για το άλεσμα δεν είμαι εις θέσιν να σας 'πώ τίποτε, γιατί . . .

Μα, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς! τι τον ερωτάτε; Αυτός εις τον κάμπο μόνο με τα σκυλιά επήγαινε· αυτός από νυκοκυριό δεν νοιόθει τίποτε . . .

Δεν μου λέτε, Μιχάηλο Βασίλειτς, το κτήμα σας είνε εις το κυβερνείον του Σιμπίρσκ, και οι συγγενείς σας μένουν εις το κυβερνείον του Μογιλιόφ.

Εις το Σιμπίρσκ είνε τα κτήματα της μητέρας μου.

Α! καταλαμβάνω. Και ποίας οικογενείας είνε η μητέρα σας;

Ιδού η εικών του πάππου μου, δηλαδή του πατέρα της μητρός μου.

Νά, ο Ιβάν Αντώνιτς τον εγνώριζε, διότι ήσαν γείτονες. (Κάμνει νεύμα τω Ρασπλιούγεφ και εξέρχεται μετά των κυριών εκ της πλαγίας θύρας).

ΣΚΗΝΗ Δ'.

Α . . . ναι, ναι, βέβαια, πώς; ήμουνα μικρός . . . σαν να τον βλέπω: ήτον αγαθός γέρων, σεβάσμιος, — και ήτον τέτοιος δα, ξεύρετε — παχύς και απαράλλακτος όπως στο πορτρέτο του. (μετά στεναγμού). Αχ, αχ, αχ . . .

Καλέ τι λέτε! αυτός . . . (δεικνύων το πορτρέτον) ναι, αυτός προ πολλού απέθανε.

Α, όχι φίλε μου, δοκιμάσατε να κάμετε γεωργικάς εργασίας εις το δικό μας το κυβερνείον, του Γιαρσολάβ, και θα ιδήτε ότι θα ελαμβάνατε άλλην ιδέαν: έχομεν ανάγκην αγρονομίας, χωρίς αγρονομίαν τίποτε δεν γίνεται.

Έτσι αι; λοιπόν χωρίς αγρονομίαν τίποτε δεν γίνεται;

Μα κρίνετε και σεις ο ίδιος: αι γαίαι μας, φίλε μου είνε άσπραι, λεπταί, χωρίς κόπρισμα σιτάρι δεν παράγουν.

Έτσι αι; ώστε λοιπόν σιτάρι δεν παράγουν; Μα γιατί;

Μα νά, δεν δίνουν. Είσαι λοιπόν αναγκασμένος θέλεις δεν θέλεις να μεταχειρισθής όλα τα μέσα διά να τας καλειτερεύσης· και έπειτα βλέπεις εις τας εφημερίδας που γράφουν, πως οι άγγλοι έκαμαν τέτοια εσοδεία.

Οι άγγλοι! χε, χε, χε! Καλέ τι λέτε; Ποιος σας το είπε αυτό; Τι αγρονομίαν έχουν αυτοί; Όλοι ψοφούν της πείνας με όλη την αγρονομία τους. Το μισώ, κύριέ μου, αυτό το έθνος . .

Όταν ενθυμηθώ κάτι τι χαλά η καρδιά μου . . Κρίνετε ο ίδιος: κάθε ένας απ' αυτούς είνε μαθημένος εις το μποξ. Και ξεύρετε κύριέ μου τι εστί μποξ;

Εγώ όμως το ξεύρω . . Μάλιστα! αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν καμμιά ηθική! καμμιά αγάπην προς τον πλησίον . . . χμ, χμ, δεν έχουν, αφού από μικρά παιδιά μαθαίνουν αυτό (κάμνει χειρονομίαν), τέτοιον πλησίον δε 'μπορείς ποτέ να τον αγαπήσης (διορθώνει το φράκον του). Όχι, εδώ αγάπη δεν εισχωρεί· είνε όμως συχωρεμένοι· αυτοί έγειναν τέτοιοι, βλέπεις, γιατί η χώρα των είνε στενή, δεν μπορούν αδελφέ, ν' αναπνεύσουν, γην δεν έχουν, ούτε μια πήχυ στον καθένα δεν πέφτει, ώστε θέλοντας και μη ξυλοφορτώνονται μεταξύ τους.

Και όμως όλαι αι εφευρέσεις . . . τώρα έγειναν εργοστάσια, μηχαναί, ατμόπλοια . . .

Τι λέτε, καλέ! αυτό είναι πείνα, αυτό, κύριέ μου, είνε πείνα: η πείνα τι δεν κάνει; . . Δεν κοπιάζετε να κλείσετε τον ανοητότερο άνθρωπο μέσα σε άδειο κελάρι και να τον αφίσητε νηστικό — να ιδήτε τι εφευρέσεις μπορεί να κάμη. Πιοτρ- Κωνσταντίνιτς! κυττάξετε και σεις ο ίδιος, μα χωρίς πάθος, κύριέ μου, χωρίς πάθος. Αυτό που τρώγουν η δικές μας αγελάδες, η βρώμη δηλαδή, αυτοί το κάνουν σούπα . . . Μα το θεό! Τώρα αυτό . . .

ΣΚΗΝΗ Ε'.

Οι άνω και ο Νέλκην (λίαν τεταραγμένος, εισέρχεται ταχέως και παρατηρεί).

Α! Βλαδήμιρ Δμήτριτς, φίλε μου αγαπητέ. Επί τέλους! (Τω Ρασπλιούγεφ) Λαμβάνω την τιμήν να σας παρουσιάσω: Βλαδήμιρος Δμήτριτς Νέλκην, καλός γείτων και φίλος του σπιτιού μας. (Στρεφόμενος προς τον Νέλκην) Ιβάν Αντώνιτς Ρασπλιούγεφ. (Υποκλήσεις).

Διατί, Βλαδήμιρ Δμήτριτς, ήλθατε τόσον αργά;

Μα τώρα! Στας οκτώ της νυκτός τι υπόθεσις ημπορεί να είνε;!.

Είνε μια υπόθεσις, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς, που ανάβει (παρατηρεί) που καίει — τέτοια υπόθεσις είνε!

Ναι, το βλέπω, ο Βλαδήμιρος Δμήτριτς είνε δραστήριος άνθρωπος· και ο δραστήριος άνθρωπος είνε το ίδιο σαν τον υδράργυρο.

Νακούσετε, Βλαδήμιρ Δμήτριτς, πώς λούζει τους Εγγλέζους ο Ιβάν Αντώνιτς . . .

Κακεντρεχές, κακεντρεχές έθνος, καμμία ευγένεια, καμμία . .

(πλησιάζει προς αυτόν και τον λαμβάνει εκ του κομβίου)

Πού δεν υπάρχει το κακόν, κύριε Ρασπλιούγεφ; πού δεν υπάρχει;

Α, όχι! εγώ δεν είμαι αυτής της γνώμης· το κακόν πρέπει να εκριζωθή, πρέπει, χωρίς άλλο πρέπει.

Πού και ποίον κακόν ιδού το ζήτημα. Ιδού, παραδείγματος χάριν, η φαυλότης και η αγυρτεία εις τα κατώτερα στρώματα της κοινωνίας δεν είνε επικίνδυνοι τόσον όσον είνε φρικώδες όταν η φαυλότης είνε εις εκείνους που φορούν φράκα . . . άσπρα γάντια . . . που χορταίνουν με τα ξένα αγαθά . . . που τρέχουν με πολυτελή αμάξια, που έχουν γνωριμίας εις την κοινωνίαν, που εμβαίνουν εις έντιμον σπίτι, που καταστρέφουν άνευ αιτίας την τιμήν . . . την ησυχίαν!. . . τα πάντα . . Αυτό είνε το φοβερόν! . . .

Αμ' τι νομίζετε, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς, πράγματι, αυτά που λέγει ο κύριος είνε πολύ σωστά, σας βεβαιώ! Μπορώ μάλιστα, κύριέ μου, να σας πω ένα παράδειγμα . .

Παραδείγματα είνε πολλά! Αυτό είνε το φοβερόν! Το να υπάρχη κάτω από το σκουτί λερωμένο ποκάμισο, δεν είνε και τίποτε! μα κάτω από το φράκο (δεικνύων το φράκον του Ρασπλιούγεφ) λερωμένο πουκάμισο . . λάσπη . .

Τι θέλει να πη αυτός; όλο με το φράκο τάχει . . . (διορθώνει το φράκον τον μέ τινα ταραχήν.) . . . Αμ' τέτοιοι κατεργάριδες σαν κι' αυτούς, μας έχουν κάμει κι' εμάς πολλά . . . Παληάνθρωπος κύριε, φεύγει από την πατρίδα του και χωρίς να ξεύρωμεν από πού βαστά η σκούφια του μας παρουσιάζεται, — και μας πουλεί φούμαρα και κρατεί μια πόζα . . .

Ο κατεργάρης κρατεί πόζα. Χα, χα, χα! (Ο Μούρομσκης γελά μετά φαιδρότητος).

Ναι, φαντασθήτε, κατεργάρης και να κρατή πόζα — είνε να γελά κανείς, (κατ' ιδίαν, σφίγγων τα χείλη). Μούρχεται να τον σχίσω σαν σαρδέλα . . . (ανατεινάσεται).

Ναι, λέγουν πως συμβαίνει τούτο. Και είνε ακόμη φοβερώτερον, Πιοτρ

Κωνσταντίνιτς, όταν μέσα στον τόπο μας αχρείοι, από τους δικούς μας κλέπτουν και ληστεύουν αυτούς τους αδελφούς των ως να ήσαν Τούρκοι . . .

Αυτό είνε το ζήτημα! Μωρέ πώς τους λούζει τους εγγλέζους!

Μα τι έπαθε αυτός ο άνθρωπος; ετυφλώθη όλως διόλου! Τι να γείνη; (Προς τον Μούρομσκην δι' αποφασιστικού ύφους). Πιοτρ Κωνσταντίνιτς! Είνε ανάγκη να σας 'πώ δυο λέξεις.

Τι τρέχει, καλέ, τι τρέχει; (αποσύρεται κατά μέρος).

Διάβολε — αλήθεια! εδώ! Μα τι έπαθες, βρε αδελφέ, και δεν ησυχάζεις; Δε ξέρεις τάχα, πως ευρισκόμεθα εις του Κρετσίνσκη, εις του Μιχάηλο Βασίλειτς, εις το σπίτι του . . . λοιπόν;

Εγώ δεν παρεφρόνησα, σεις ετυφλώθητε! . . . Σας κλέπτουν την κόρην σας· δεν το βλέπετε — αι! . . .

Άκουσ' εδώ, Βλαδήμιρ Δμήτριτς, αυτά τα λόγια δεν πρέπει να τα λέγης: περί του μέλλοντος γαμβρού μου τα λέγεις αυτά; Έλα στα λογικά σου, φίλε μου!

Να έλθετε στα λογικά σας σεις! Ξεύρετε, ότι στέκεσθε εις το χείλος της αβύσσου; ανοίξετε τα μάτια σας· σας απατούν! σας κλέπτουν την κόρην σας! . . . εις την οικογένειάν σας, εις την έντιμον οικογένειάν σας, σαν φείδι, γλυστρά ένας χαρτοπαίκτης, ένας κατεστραμμένος δόλιος χαρτοπαίκτης και κλέπτης! . .

Δόλιος χαρτοπαίκτης και κλέπτης! μήπως λέει για μας;

Ακούσατε, εν τούτοις, κύριε! Τι δικαίωμα έχετε σεις;.

Σταθήτε Πιοτρ Κωνσταντίνιτς, σταθήτε! σας λέγω, ότι το μονόπετρό σας διαμάντι, δεν είνε εις το σπίτι σας, είνε εις άλλα χέρια.

Ανοησίαις . . . Τι λέγετε! . . . εγώ χθες ακόμη το είδα . . .

Κι' εγώ σας λέγω, πως το μονόπετρό σας το έβαλε ενέχυρον ο Κρετσίνσκης! . . .

Άσχημα, άσχημα, πράματα! Να πάη να του το πη κανείς στ' αυτί . . . (φεύγει).

Μα μήπως δεν ξεύρετε, ότι σήμερα το πρωί το επήρε;

Να, αυτός (δεικνύων τον Ρασπλιούγεφ) επήγε και το 'πήρε.

Σήμερα το πρωί που ήλθα στο σπίτι σας τον ευρήκα εκεί, που εκάθητο με την Άννα Αντώνοβνα. Κυττάζω και βλέπω την Λυδίαν Πετρόβναν που του το έδινε. Κάτι μυρίσθηκα . . Μπα! είπα, μήπως είν' εδώ καμμιά κατεργαριά; ποια η ανάγκη να ζητήσουν ένα τέτοιο πράγμα; εμένα μου φαίνεται πως ούτε στα χέρια μου δεν θα τώπιανα . . . Το πέρνει ο καλός σου και καθίζει στ' αμάξι . . εγώ απ' οπίσω . . . απ' εδώ, απ' εκεί . . εγύρισα όλην την πόλιν . . . έως αυτήν την στιγμή . . .

Λοιπόν δεν σας το είπα; την έβαλε ενέχυρον εις του Μπεκ.

Μα τι είνε αυτό; . . . Θεέ μου! . . Τι είν' αυτό; Λύδα! Λύδα! Λύδοτσκα!

(προστρέχει εκ του παρακειμένου δωματίου κρατούσα στέκαν μπιλιάρδου).

Έλα 'δώ! (ταπεινοφρώνως) Ειπέ μου, Λύδα, το μονόπετρό σου το έχεις; αι;

Το έχω, μπαμπά, το έχω. Α, μπαμπά, μα γίνεται αυτό; γιατί με διεκόψατε από την παρτίδα. Εγώ παίζω με τον Μισσέλ και όλο τον κερδίζω . . . Τι ωραία που είνε, τι ευχάριστα.

Λανθάνεσθε, Λύδια Πετρόβνα· είνε χαμένο! . . .

Και τι με τούτο; (τον παρατηρεί έκπληκτος) Το πρωί, μπαμπά, το έστειλα του Μισσέλ. Είχε βάλει στοίχημα.

Είχε βάλει στοίχημα με τον πρίγκηπα Βέλσκην, περί του πόσων καρατιών είνε — δε ξεύρω τι.

Θεέ μου! μα το έχει ο ίδιος· τώρα μου έλεγε, ότι το έχει ο ίδιος . . .

Τι είν' αυτά που λέγετε; Πώς σεις, κύριε, ειμπορείτε . . .

Λυδία Πετρόβνα! Προς Θεού, μη οργίζεσθε εναντίον μου. Τι έπρεπε να κάμω; πταίω εγώ; εγώ είμαι πρόθυμος ναποθάνω προς χάριν σας . . . να υποστώ βασανιστήρια . . . οφείλω όμως, σας ορκίζομαι εις την τιμήν μου, οφείλω! . . .

Θεέ μου! Τι συμβαίνει; Μπαμπάκα μου! εγώ τρομάζω! (Συσπειρούται παρά τω Μούρομσκη). Μπαμπά, μπαμπάκα μου!

Έννοιά σου, παιδί μου, έννοιά σου! Κι' εγώ δε ξεύρω τι συμβαίνει.

ΣΚΗΝΗ ΣΤ'.

Οι άνω, Ατούγεφ, κατόπιν Κρετσίνσκης και Ρασπλιούγεφ.

Τι έχεις, παιδάκι μου; τι έχεις; τι τρέχει; (τω Νέλκην). Σεις είσθε κύριε; Τι μπερδέματα έχετε πάλι; Τι εκαταφέρατε; Πάλι μηχανορραφίαις και κακογλωσσιαίς;

(Σιγή. Όλοι ταράσσονται αμηχανούντες. Ο Κρετσίνσκης παρατηρεί όλους μετά προσοχής).

Παρακαλώ, Μιχάηλο Βασίλειτς — δηλαδή . . . θέλομεν να ομιλήσωμεν οικογενειακώς, μίαν στιγμήν.

Οικογενειακώς; Τι τάχα; ορίστε: εγώ δεν είμαι ξένος.

Αυτό, βέβαια· αλλά εγώ θα σας παρακαλούσα . . .

Μα τι είν' αυτά, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς! 'πήτε το καθαρά και ξάστερα: αξιότιμε κύριε! ομιλούμεν διά το μονόπετρον διαμάντι.

Καλέ διά το μονόπετρο εκείνο, που μας μετεσχηματίσατε εις καρφίτσαν . . . το επήρατε σήμερα από την κόρην μου;

Α! . . . αυτό λοιπόν; . . . (προσβλέπει πάντας και παρατηρεί διαρκώς τον Νέλκην, ακολούθως στρέφεται προς τον Μούρομσκην). Αυτό είνε λοιπόν! Ειπήτε μου, με ποίους είμαι και πού είμαι; . . Ειπήτε μου, ποίος βλαξ, ποιος ψεύστης . . ή ποίος αχρείος . . . (θόρυβος) είχε την τόλμην . . .

(Ο Νέλκην θέλει να ορμήση κατά του Κρετσίνσκη. Η Ατούγεφ τον αναχαιτίζει).

Μακράν, σας λέγω, — θα σας βγάλω το λαρύγγι . . .

(κάμνει ταχείαν κίνησιν προς τον Νέλκην και αίφνης αναχαιτίζεται· τρέμει η φωνή του).

Πιοτρ Κωνσταντίνιτς . . . το μονόπετρον της Λυδίας το έχω εγώ . . . καταλαμβάνετε; το έχω έ-ε-γώ! . . .

Μα εγώ ποτέ δεν αμφέβαλλα. Ήλθε όμως αυτός και μου λέγει, ότι πνίγω την κόρη μου, ότι σεις μας απατάτε, ότι το διαμάντι το επήρατε σεις και το εβάλατε ενέχυρον . . . λοιπόν κρίνατε και σεις ο ίδιος . . .

Α! . . . τώρα καταλαμβάνω . . . Και αν λέγη ψεύματα . . τότε; και αν αυτός σαν αχρ . . . συγγνώμην . . . εψεύσθη αναιδώς;! . . τότε; . . (Ο Μούρομσκης κινεί τας χείρας του, τεταραγμένος) . . . τότε: θέλω . . . ακούετε; θέλω! . . . να τον διώξητε με ταις κλωτσαίς από το σπίτι . . . μου δίδετε τον λόγον σας δι' αυτό; . . αι; . . . Λάβετέ την λοιπόν, (λαμβάνει εκ του γραφείου την καρφίδα) λάβετέ την! (δίδει την καρφίδα εις την Λύδοτσκα και τείνει την άλλην χείρα προς τον Μούρομσκην) Πιοτρ Κωνσταντίνιτς, τώρα τον λόγον σας.

(Την καρφίδα την λαμβάνει η Ατούγεφ. Όλοι πλησιάζουν διά να παρατηρήσουν. Γενικός ψίθυρος, θόρυβος. Πάντες ομιλούν σχεδόν ταυτοχρόνως).

Τι σημαίνει τούτο; είνε αδύνατον! σας λέγω, είν' αδύνατον!

Πιοτρ Κωνσταντίνιτς! τον λόγον σας είπα· το απαιτώ, το θέλω! . . .

Σας τον δίδω! (τω Νέλκην) Να, κύριε, τι κάμουν τα ψεύματα! (παρατηρεί την καρφίδα) δεν υπάρχει αμφιβολία: αυτή είνε!

Θεέ μου! πού ευρίσκομαι; Τι μου παίζουν; (πλησιάζει προς την Λύδοτσκαν και την λαμβάνει εκ της περιχειρίδος). Λυδία Πετρόβνα! ακούσατε!

Μη! (τινάζει την εσθήτα της Λύδοτσκας) την λερώνεις! . . .

Μα ποιος σας είπε αυτάς τας ανοησίας; πού τας ακούσατε . . .

Παρακαλώ, παρακαλώ! Τώρα πλέον αι ερωτήσεις δεν έχουν τον τόπον των. Κάθε ομιλία ετελείωσε. Εδώ, κύριέ μου, δεν πρόκειται περί λόγων αλλά περί έργων . . . είνε ιδικόν σας το κόσμημα αυτό;

ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗΣ (δεικνύει την θύραν εις τον Νέλκην)

(λαμβάνει τον πίλον του και πλησιάζει τον Κρετσίνσκην).

(ο Κρετσίνσκης δεικνύει την θύραν. Ο Νέλκην πλησιάζει αυτόν εγγύτερον και κραυγάζει)·

(Θόρυβος. Ο Μούρομσκης, η Λύδοτσκα, η Ατούγεφ, ο Ρασπλιούγεφ περιστοιχίζουσι τον Κρετσίνσκην. Ο Νέλκην ίσταται μόνος. Ομιλούσι σχεδόν μαζύ).

Όχι, όχι, ποτέ! δεν το θέλω. (τω Νέλκη) Πηγαίνετε, πηγαίνετε!

Πηγαίνετε, κύριε, πηγαίνετε, ο Θεός μαζύ σας.

(εξέρχεται του ομίλου) Τι-ι-ί; (σταυρόνων τας χείρας του). Έτσι λοιπόν! . . Ικανοποίησιν . . . Τι ικανοποίησιν; Διά τι; σας ερωτώ . . . θέλετε να κτυπηθήτε μαζύ μου . . . χα-χα-χα-χα . . . Σεις με προσεβάλατε και θέλετε και να με φονεύσετε; . . . αλλ' ας είνε, με μίαν όμως συμφωνίαν εις κάθε σας πυροβολισμόν εγώ θα σας πτύω εις το πρόσωπον. Ιδού οι όροι μου. Αν θέλετε αύριον — έστω· σήμερον όμως . . . έι! ποίος είνε εκεί;

(εισέρχεται ο Θόδωρος και είτα δύο υπηρέται)

Πάρετέ τον από τις πλάταις και γρεμήσετέ τον έξω!

Θεέ μου! ονειρεύομαι; είμαι ζωντανός; (ψαύει το σώμα του, μετά πικρίας). Αλήθεια, αλήθεια! πού είνε η δύναμίς σου; (έξαλλος εξέρχεται).

Αντιέ!! χι-χι-χι! είδες τον τι εγύρεψε (αποσύρεται κατά μέρος). Ακούς εκεί! Αμ' έτσι δα, φίλε μου, ψοφάς της πείνας! Αμέ ναύρης τώρα την αλήθεια· νέος είσαι ακόμη, φίλε μου, ψάξε να την εύρης!

(Σιγή. Ο Μούρομσκης είνε τεθορυβημένος· η Λύδοτσκα ίσταται ακίνητος· η Ατούγεφ παρατηρεί τον Μούρομσκην οργίλως).

ΣΚΗΝΗ Ζ'.

Αι, είσθε ευχαριστημένος, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς;

Καθ' όλα, καθ' όλα ευχαριστημένος. Ακούτ' εκεί, καλέ! 'πήγα να χάσω τον νου μου.

Λοιπόν κι' εγώ είμ' ευχαριστημένος, Αι, τι λέγετε — δεν τελειόνομεν τώρα και 'μείς;

Όπως τελειόνουν. Μεταξύ μας συνέβησαν αρκετά σκανδαλώδη πράγματα. Εγώ θεωρώ τον εαυτόν μου εκ μέρους σας προσβεβλημμένον. Με αυτήν την κηλίδα τι σύζυγος είμ' εγώ της κόρης σας; Πιοτρ Κωνσταντίνιτς! εγώ οφείλω να σας δώσ' οπίσω τον λόγον σας, εις σας δε, Λυδία Πετρόβνα — την καρδίαν σας. Λάβετέ την, εστέ ευτυχείς και. . . λησμονήσατέ με.

Τι θέλετε να ειπήτε; . . . Μισσέλ! τι λέγετε; Δεν σας εννοώ. Η καρδία οπίσω δεν δίδεται· η καρδία μου είνε ιδική σας . . . Μπαμπάκα! γιατί σιωπάτε; προς Θεού! γιατί σιωπάτε; πταίομεν ημείς! (εν απελπισία). Μπαμπάκα, ημείς πταίομεν! . . .

Ναι, εγώ . . Μιχάηλο Βασίλειτς, μα τι είν' αυτά; Εγώ ουδέποτε . . αυτός είνε ένας ανόητος· αξίζει να δίνη κανείς προσοχήν εις τα λόγιά του;

Σεις όμως πώς φέρεσθε; αι; Αφού αυτός ο κακόγλωσσος ειμπόρεσε να με προσβάλη, ξεύρετε πόσον και σεις ο ίδιος με προσεβάλατε; Αύριον ειμπορεί να έλθουν να σας 'πούν, πως εγώ είμαι ένας χαρτοπαίκτης, πως είμαι ένας απατεών, και σεις θα τον πιστεύσετε και θ' αρχίσετε να ζητήτε πληροφορίας!

Τις ξεύρω εγώ αυταίς τις χωριάτικες συνήθειαις. Αλλά μάθετε, ότι η υπερηφάνειά μου αυτά δεν τα επιτρέπει. Εγώ ή έχω πεποίθησιν εις ένα άνθρωπον ή δεν έχω· μέσος όρος δεν χωρεί. Εγώ ούτε το μονόπετρόν σας, ούτε τα χρήματά σας έχω ανάγκην. Τα χρήματά σας εγώ ειμπορώ να τα πετάξω εις τα μούτρα του καθενός.

Μισσέλ! Δι όνομα Θεού! σας παρακαλώ, συγχωρήσατέ μου, συγχωρήσατέ μου, σας παρακαλώ . . .

Δεν ομιλείτε; προσεβλήθητε; Εγώ ξεύρω, μέσα εις την καρδιά σας δεν υπάρχει ούτε συγγνώμη, ούτε οίκτος . . Τι θέλετε λοιπόν; είμεθα εις όλα πρόθυμοι . . .

ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗΣ (λαμβάνει ζωηρώς την χείρα της).

Τι καρδίαν που την έχετε, Λυδία! τι χρυσή καρδιά! . . . Και είμαι εγώ άξιος αυτής; . . .

Έστω, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς! δόσετε την χείρα σας.

Έτσι δα βέβαια! (τω θλίβει την χείρα). Έτσι δα λοιπόν.

Ακούσατε: να γίνη αύριον ο γάμος διά να λείψουν όλα αυτά τα σκάνδαλα.

Τον Νέλκην με κανένα λόγον δεν πρέπει να τον δεχθήτε πλέον.

Ας πάη στην ευχήν του Θεού! τι να τον κάμω τώρα;

Είμαι σύμφωνος εις ό,τι θέλετε. Έγεινε τέτοιο το κεφάλι μου (διαγράφει περί την κεφαλήν του κύκλον). Ένα μονάχα . . . εκείνη . . (με ηλλοιωμένην φωνήν), ήθελα μονάχα . . .

Εν τούτοις είνε δέκα η ώρα: καιρός να επιστρέψετε εις το σπίτι σας (προς την Λύδοτσκαν). Λυδία, είσθε ταραγμένη!

Δεν πειράζει (λαμβάνει την χείρα του). Τα ελησμονήσατε όλα . . . αι; 'πήτε μου — ναι;

Ναι, εκατό φοράς ναι. Όλα τα ελησμόνησα . . . ένα μόνον ενθυμούμαι — ότι μου ανήκετε· αύριον θα είσθε ιδική μου . . . κτήμα μου! . . .

Ναι, ιδική σας. Μισσέλ ιδική σας! Πήτε μου ακόμη μια φορά ότι με αγαπάτε!

Δεν πρόκειται περί τούτου· θέλω ν' ακούσω ακόμη μίαν φοράν αυτήν την λέξιν εις την λέξιν αυτήν υπάρχει κάτι τι ιδιαίτερον! . . . δεν ηξεύρω . . . κάποιος πόνος, κάποιος φόβος.

Μη φοβείσθε . . . αυτόν τον πόνον δεν τον αλλάζω εγώ με όλας τας χαράς του κόσμου. Λοιπόν δεν μου λέτε: μ' αγαπάτε; . . .

(τον λαμβάνει της χειρός και διά της ετέρας καλύπτει τους οφθαλμούς της).

Ξεύρετε, Μισσέλ έχει παγώσει ολότελα η καρδιά μου . . . δεν κτυπά. Πήτε μου: είνε έρως αυτό;

Το ήμισυ; . . . Τι απατεών που είσθε . . ενώ εγώ τώρα είμαι έτοιμος να δώσω προς χάριν του τα πάντα . . (ο Κρετσίνσκης φιλεί την χείρα της). Ναι, το παν, το παν . . . (χαμηλοφώνως) όλον τον κόσμον.

(αφού φιλήση την χείρα της Λύδοτσκας, τω Μούρομσκη).

Αι, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς! καιρός για το σπίτι.

Πηγαίνετε, πηγαίνετε, και σας παρακαλώ να βάλετε την Λύδοτσκα να πλαγιάση έχει ανάγκην αναπαύσεως. Λυδία, αύριον θα είσθε δροσερά, κόκκινη, ωραία, σαν νύμφη . . (σκεφθείς) Ή, όχι· καλείτερα να σας συνοδεύσω ο ίδιος διά να επιστατήσω να γίνουν όλα.

(Ο Μούρομσκης η Ατούγεφ και η Λύδοτσκα ετοιμάζονται).

Αλήθεια, Μιχάηλο Βασίλειτς, καλείτερα να πάτε ο ίδιος.

Κύτταξε συ, μείν' εδώ. Κι' αν τύχη και σου κουβαληθή εδώ αυτός ο Νέλκην, δέξου τον και σπάσε του το κεφάλι . . . εννοείς; . . . Και ως να επιστρέψω μην τον αφήσης να φύγη . . . κύτταξε! . . .

Μείνατε ήσυχος, μείνατε ήσυχος, εγώ τόνε διορθόνω.

Τ' άλλα όλα είνε εις το χέρι μου. Εις του Μούρομσκη δεν τον δέχονται. Αυτά θα τα τακτοποιήσω πλέον ο ίδιος· εκεί δεν εισχωρεί.

Πηγαίνομεν, πηγαίνομεν. (λαμβάνει ταχέως τον πίλον του. Βίαιος κτύπος του κώδωνος· όλοι σταματούν κατάπληκτοι). Αι; τι είνε; αι; (κραυγάζει) Αι, σεις!

Αι; . . . (εισέρχεται υπηρέτης) Τι τρέχει; ποίος είνε;

Ο κύριος Νέλκην!!! είνε και κάποιος άλλος μαζύ του. Φωνάζει να του ανοίξωμε την πόρτα. (Φωναί «Ανοίξετε την θύραν! ανοίξετε την θύραν! . .» κτύποι τινες ακόμη του κώδωνος).

Θέλει λοιπόν να τον αφήσω στον τόπο; (θραύει μίαν καθέκλαν και λαμβάνει έν τεμάχιον. Ο Μούρομσκης και η Λύδοτσκα του κρατούν τας χείρας).

Μιχάηλο Βασίλειτς, δι' όνομα Θεού, ησυχάσατε! Τι είν' αυτά!

Αμέσως! (επιστρέφει εκ της θύρας προς τον Κρετσίνσκην). Μιχάηλο Βασίλειτς! αυτός ίσως έχει κι' άλλους τέσσερις μαζύ του! θα είνε ίσως πέντε νομάτοι.

Πόθανε . . 'πόθανε! Μιχάηλο Βασίλειτς! Κύριε ελέησον! εύκολο πράγμα είνε ν' αποθάνη κανείς; (Ο θόρυβος εξακολουθεί. Ακούονται φωναί:) «Ανοίξατε την θύραν! σπάσετέ την!.»

(αποσπώμενος του Μούρομσκη και της Λύδοτσκας, τρέχει προς την θύραν).

Αφήσατέ με: βλέπω πως χωρίς εμένα αυτό δεν θα τελειώση (σφίγγων τους οδόντας) θα τον σκοτώσω σαν σκύλο!

Μιχάηλο Βασίλειτς! ο αστυνόμος μας διατάσσει ν' ανοίξωμε την πόρτα.

Στάσου, μην ανοίξετε!! Ο πρώτος που θα κινηθή, θα του ανοίξω το κεφάλι! (Κρατεί εις χείρας το ξύλον, σταματά) Η αστυνομία! (δι' υποκώφου φωνής). Α! (Ρίπτει εις την γωνίαν τον πόδα της καθέκλας). Ετελείωσε!!! (αποσύρεται κατά μέρος). Ανοίξατε . . . (Θόρυβος. Ανοίγουσι την θύραν).

ΣΚΗΝΗ Η'.

Οι άνω και Νέλκην εισορμά και ρίπτεται προς την Λύδοτσκαν· ο Μπεκ εισορμά κατόπιν του φορών γούναν, αναζητεί διά των οφθαλμών τον Κρετσίνσκην, τρέχει προς αυτόν, και σταματά απέναντί του με προτεταμένους τους βραχίονας. Εις την θύραν εμφανίζεται αστυνομικός υπάλληλος.

Νά τος ο κακούργος! ο κακούργος! α, κακούργε! Γιαλί μου έδωκες δι' ενέχυρον! διά το γιαλί μου πήρες τα χρήματα, ληστή! (Τρέχει. Ο Κρετσίνσκης ίσταται μ' εσταυρωμένας χείρας). Συλλάβετέ τον, αυτός είνε! συλλάβετέ τον, συλλάβετέ τον λοιπόν.

Α!!! (Ο Νέλκην, ο Μούρομσκης και η Ατούγεφ ορμώσι προς αυτήν. Ο Κρετσίνσκης πειράται να πλησιάση ωσαύτως).

(Ο Ρασπλιούγεφ κρύπτεται όπισθεν του Κρετσίνσκη).

Κύριε Μπεκ! ησυχάσατε, κάμετε μου την χάριν, ησυχάσατε! (τω Κρετσίνσκη). Επιτρέψατε να μάθω το όνομα και τον επίθετόν σας.

ΡΑΣΠΛΙΟΥΓΕΦ (εντελώς σαστισμένος). Μ . . . ι . . . χάηλο Βα . . .

τσ . . . αι; Μιχάηλο Βασίλειτς . . . αι; (Ο Κρετσίνσκης τον παρατηρεί εις τους οφθαλμούς). Εγώ . . εγώ . . . εγώ δεν έχω . . . δεν έχω επίθετον . . έτσι . . είμαι . . . χωρίς επίθετον . . .

(Ο αστυνομικός υπάλληλος αποσύρεται προς τον έτερον όμιλον και ομιλεί ταπεινοφώνως μετά του Μούρομσκη σχεδόν μέχρι τέλους της πράξεως. Ο Κρετσίνσκης κάμνει κίνησιν).

Στάσου, στάσου! Πιάσ' τον, πιάσ' τον Άι! Άι! πιάσ' τον!

Μα ξεύρετε τι θηρίον είνε! είνε θηρίον! θα φύγη! Σύλλαβέ τον! Έξη χιλιάδες μου 'πήρε για ένα γυαλί, για μια ψεύτικη καρφίτσα! . . . Αυτό είνε απάτη! . . . Στη φυλακή βάλτε τον, στη φυλακή! . . .

(αποχωρίζεται του ομίλου, διέρχεται όλην την σκηνήν και πλησιάζει προς τον Μπεκ).

Αξιότιμε κύριε! αφήσατέ τον! . . . ιδού η καρφίτσα, η οποία έπρεπε να ενεχειριασθή! πάρετέ την . . . είχε (ένδακρυς) είχε γείνει λάθος!

Πώς; τι, κυρία; (παρατηρεί την καρφίδα). Αυτή, αυτή είνε! αι; Θεέ μου! Τι κόρη! ουρανία αγαθότης! αγγελική πραότης . .

(Η Λύδοτσκα καλύπτει διά των χειρών το πρόσωπον και θρηνεί).

Αυτό είνε καλόν! (θέτει την χείρα εις το μέτωπόν του). Πάλιν η γυναίκα!

Και τι θα κάμωμε 'μείς τώρα, Πιοτρ Κωνσταντίνιτς;

Δρόμο, κυρά μου, δρόμο! Σε τέτοιαις 'ντροπαίς ο κόσμος πέρνει δρόμο!

(Η Λύδοτσκα εξέρχεται με ορμήν, κατόπιν δ' αυτής ο Νέλκην, ο Μούρομσκης και η Ατούγεφ).

ΠΑΝΤΡΟΛΟΓΗΜΑΤΑ

(ΟΛΩΣ ΑΠIΘΑΝΟΝ ΣΥΜΒΑΝ)

ΚΩΜΩΔΙΑ ΕΙΣ ΔΥΟ ΠΡΑΞΕΙΣ

ΠΡΟΣΩΠΑ

ΑΓΑΦΙΑ ΤΥΧΩΝΟΒΝΑ.
ΑΡΗΝΑ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΒΝΑ, θεία της.
ΦΕΚΛΑ ΙΒΑΝΟΒΝΑ, προξενήτρια.
ΠΟΤΚΑΛΙΟΣΗΝ, αυλικός σύμβουλος, υπάλληλος.
ΚΟΤΣΚΑΡΙΩΦ, φίλος του.
ΓΙΑΪΤΣΝΙΤΣΑ (ΣΦΟΓΓΑΤΟΣ).
ΑΝΟΥΤΣΚΗΝ, απόστρατος αξιωματικός του πεζικού.
ΖΕΒΑΚΗΝ, απόστρατος αξιωματικός του ναυτικού.
ΔΟΥΝΙΑΣΚΑ, παιδίσκη.
ΣΤΑΡΗΚΩΦ, έμπορος υφασμάτων.
ΣΤΕΠΑΝ, υπηρέτης του Ποτκαλιόσην.

ΠΑΝΤΡΟΛΟΓΗΜΑΤΑ

(ΟΛΩΣ ΑΠΙΘΑΝΟΝ ΣΥΜΒΑΝ)

ΠΡΑΞΙΣ ΠΡΩΤΗ

ΣΚΗΝΗ Α'.

Θάλαμος αγάμου. Ο Ποτκαλιόσην μόνος, κεκλιμένος επί ανακλιντήρος και κρατών πίπαν.

Νά, όταν αρχίσης έτσι δα με την ησυχία σου να σκέπτεσαι, πείθεσαι επί τέλους, ότι, πράγματι, πρέπει να πανδρευθής. Και τι, μα την αλήθεια· ζη κανείς σ' αυτόν τον κόσμο και επιτέλους αηδιάζει τη ζωή· άφησα πάλι και πέρασαν η αποκρηαίς. Μολαταύτα όλα είναι έτοιμα. Τρεις μήνες πάνε τώρα που η προξενήτρα πάει κ' έρχεται. — Αλήθεια· σαν πως αρχίζω πια να ντρέπομαι κ' εγώ ο ίδιος. Αι, Στεπάν!

ΣΚΗΝΗ Β'.

Κάμποσο έρραψε. Άρχισε πεια τις κουμπότρυπες.

Και δεν σ' ερώτησε, διατί τάχα το θέλει ο αφέντης σου το φράκο;

Μήπως είπε: δεν σκοπεύει τάχα ο αφέντης σου να παντρευθή;

Θα είδες βέβαια εκεί και άλλα φράκα. Θα ράπτει βέβαια και δι' άλλους.

Μου φαίνεται όμως, πως εκεινών η τσόχα δεν θα είναι σαν του ιδικού μου.

Ναίσκαι, το 'δικό σας θα είνε πιο φανταχτερό.

Λέγω, πως το δικό σας τάχατες είνε πιο φανταχτερό.

Καλά. Μα δεν σ' ερώτησε, γιατί τάχα ο αφέντης κάμνει φράκον από τέτοια λεπτή τσόχα;

Δεν είπε τίποτε, πως τάχα, μήπως παντρεύεται, 'σάν να 'πούμε, ο αφέντης σου;

Συ όμως δα του είπες τον βαθμόν μου πού υπηρετώ;

ΣΚΗΝΗ Γ'.

Είμαι της ιδέας, ότι το μαύρο φράκο είνε κάπως σοβαρώτερον. Τα χρωματιστά αρμόζουν μάλλον εις υπαλλήλους κατωτέρου βαθμού — είνε κάπως παιδίστικα. Εκείνοι οι οποίοι έχουν ανωτέρους βαθμούς πρέπει να φυλάττουν περισσότερον την . . . . πώς την λέγουν; την . . . διάβολε, ελησμόνησα την λέξιν! Πόσον ωραία λέξις και να την λησμονήσω! Ναι, φίλε μου, αλλά ό,τι και να πης ο τίτλος του αυλικού συμβούλου αντιστοιχεί με βαθμόν συνταγματάρχου, μόνον που η στολή δεν έχει επωμίδας. — Αι, Στεπάν!

ΣΚΗΝΗ Δ'.

Από πού την αγόρασες; από εκείνο το μαγαζάκι, που σου είπα, που είνε εις την οδόν Βοζνιεσένσκη;

Και όταν σου έδιδε τη μπογιά δεν σ' ερώτησε, τι την θέλει τάχα ο αφέντης σου τέτοια μπογιά;

Μην τύχη και σ' ερώτησε, μήπως τάχα ο αφέντης σου έχει στο νου του να παντρευτή;

ΣΚΗΝΗ Ε'.

Τώρα τι είνε τα υποδήματα — τιποτένιο πράγμα, και μολαταύτα, αν είνε κακορραμμένα και η μπογιά κοκκινωπή, μέσα εις μίαν καλήν συναναστροφήν δεν σ' εκτιμά ο άλλος. Όπως και να είνε . . . . . δεν πηγαίνει. Αμέ να έχης και κάλους — αηδέστατον!. Μπορώ να έχω δεν ξεύρω τι, μα όχι κάλους — Αι Στεπάν!

ΣΚΗΝΗ ΣΤ'.

ΣΚΗΝΗ Ζ'.

Διάβολε, ωστόσο πολλαίς φροντίδες έχει η παντρειά! Και τούτο, κ' εκείνο, κι' αυτό, και όλα πρέπει να είνε εν τάξει. Το πήρ' ο διάβολος! δεν είνε τόσο εύκολο πράγμα όπως έχουν να πουν. Αι, Στεπάν! (Ο Στεπάν εισέρχεται): Ήθελα να σου ειπώ ακόμη κάτι τι . . . . .

Α, ήλθε; 'πέ της να έλθη εδώ (Ο Στεπάν φεύγει). Μάλιστα, είνε . . . δύσκολον . . . δύσκολον . . . πολύ δύσκολον πράγμα.

ΣΚΗΝΗ Η'.

Ω, καλημέρα, Φέκλα Ιβάνοβνα! Αι, λοιπόν, τι; πώς; Πάρε κάθισμα, κάθισε και λέγε. Αι, λοιπόν, πώς; λέγε λοιπόν, τι κάμνει η . . . πώς την λέγουν; η Μελάνια! . . . .

Ναι, ναι, η Αγάφια Τύχωνοβνα· χωρίς άλλο θα είνε κανένα σαρανταχρονιάρικο κοριτσάκι, αι;

Με συγχωρείτε, όχι· δηλαδή, όταν θα τήνε παντρευθήτε θα ιδήτε πως κάθε μέρα δα μ' εγκωμιάζετε και θα μ' ευγνωμονήτε.

Είμαι γρηά γυναίκα και ψέματα δεν λέγω· ο εξαπεδώ μονάχα λέγει τα ψέμματα!

Η προίκα της είνε: σπίτι πέτρινο με δύο πατώματα με αρκετά στρογγυλό εισόδημα: ένας αλευράς της δίνει επτακόσια ρούβλια για το μαγαζί· η μπυραρία — το υπόγειο, δεν αδειάζει από το πρωί ως το βράδυ: δύο ξύλινα σπίτια μες την αυλή — το ένα όλο από ξύλο, και το άλλο με πέτρινα θεμέλια, και το καθένα της δίνει εισόδημα από τετρακόσια ρούβλια, έχει ακόμη και ένα λαχανόκηπο προς το μέρος του Βύμπορου· τρία τώρα χρόνια είνε που το νοικιάζει σ' ένα μανάβη που το φυτεύει λάχανο, ένας μανάβης και τι μανάβης, το κρασί ποτέ στο στόμα δεν το βάζει· έχει και τρεις γιους — τους δύο τους επάντρεψε, ο τρίτος, — είνε νέος, λέει, ακόμη, ας καθίση στο μαγαζί, για να βοηθή τον πατέρα του σ' το εμπόριο· είμαι ποια γέρος, λέει, και ας καθίση ο γιος μου να με ξελαφρόνη λιγάκι.

Άγγελος! Άσπρη, κόκκινη, σαν το αίμα με το γάλα. . . . Γλυκειά, — που δεν 'μπορώ να σας πω! θα ευχαριστηθήτε ως εδώ. . . . (δεικνύει τον λαιμόν της), δηλαδή θα μου 'πής: «Μωρέ μπράβο σου, Φέκλα Ιβάνοβνα»!

Ναι, αλλά βλέπεις αυτή δεν είνε κόρη ανωτέρου αξιωματικού.

Είνε κόρη εμπόρου τρίτης τάξεως. Αλλά αυτή ειμπορεί να κάμη τιμή και σε στρατηγό ακόμη. Πραματευτή δεν θέλει ούτε να τον ακούση· εγώ, λέγει, θέλω να πάρω άνδρα ευγενή, και ας μην είνε και τόσο ώμορφος. Είδες λεπτότη που σου την έχει! Και σαν φορέση την Κυριακή το μεταξωτό της φουστάνι, να, μα το Χριστό, φέξε ήλιε! Μια πριγκηπέσσα!

Μα για τούτο εγώ σ' ερώτησα — γιατί εγώ είμαι, ξέρεις, αυλικός σύμβουλος, λοιπόν . . . καταλαμβάνεις;

Αμ' και βέβαια, καταλαβαίνω. Μας την εζήτησε και ένας αυλικός σύμβουλος αλλά δεν εδεχθήκαμε· δεν της άρεσε· είχε κι' αυτός, ο ευλογημένος ένα παράξενο φυσικό, που δεν έλεγε ποτέ αλήθεια· και ήτανε τι παρουσιαστικός άνθρωπος. Τι να σου κάμη κι' αυτός, έτσι τον έκαμε η φύσις· κι' αυτός δεν το ήθελε, αλλά δεν ημπορούσε να πη αλήθεια· ήτον από Θεού.

Και τι να την κάμετε την άλλην; αυτή είνε η ποιο καλλίτερη.

Στη γη στην οικουμένη 'σάν αυτήν δεν βρίσκεται.

Θα σκεφθούμεν, θα σκεφθούμεν, κυρά μου. Έλα μεθαύριον και πάλιν τα ξαναλέμε, εγώ έτσι δα πλαγιαστός και συ θα μου τα διηγήσαι . .

Καλέ τι κάθεσαι και λες; πάνε τώρα τρεις μήνες που πάγω κι' έρχομαι, κι' ακόμη τίποτε βέβαιο δεν άκουσα από το στόμα σου! Κάθετ' εκεί τυλιγμένος μες τη ρόμπα του και δος του και καπνίζει με την πίπα του!

Αμ' πως, ενόμισες, ότι ο γάμος είνε το ίδιο, σαν να φωνάξης «Αι Στεπάν, δόσε μου τα παπούτσια», να τα περάσης εις τα πόδια σου και να πάρης δρόμο; Αυτό, κυρά μου, πρέπει να το καλοσκεφθής, πρέπει να το καλομελετήσης . . . να το παρατηρήσης . .

Και τι τάχα; αφού θες να παρατηρήσης γιατί δεν πηγαίνης να την ιδής; Το πράμα που θα πάρη κανείς, βέβαια, πρέπει και να το ιδή. Πρόσταξε να σου δώσουν το ρούχο σου και πήγαινε τώρα. Η καλή δουλειά γίνεται το πρωί.

Τώρα; Δεν βλέπεις που συννέφιασε; Πάω, κ' έξαφνα με πειάνει η βροχή . . . . .

Τόσο το χειρότερο για σένα. Νά, άρχισαν πια ν' ασπρίζουν τα μαλλιά σου, και γλήγορα δεν θ' αξίζεις πια για παντρειά! Μεγάλο πράμα τάχατες αυλικός σύμβουλος! Μπορούμε 'μείς να διαλέξωμε τέτοιους γαμβρούς, που εσένα ούτε γυρίζουμε να σε ιδούμε.

Τι κουταμάρες κάθεσαι και λες; Πού τα είδες τα άσπρα μαλλιά;

Ένας άνθρωπος που ζη σ' τον κόσμο δε μπορεί παρά ν' ασπρίσουν και τα μαλλιά του. Άκουσε που σου λέγω· αν αυτή δεν σου αρέση, καμμία δεν θα σ' αρέση. Έχω εγώ στο μάτι ένα κάποιο πλοίαρχο, που συ ούτε σ' τον ώμο του δεν τόνε φθάνεις· κ' έχει μια φωνή σαν μιλή, που νομίζεις πως είνε σάλπιγγα· έχει θέσι σ' το ναυαρχείο.

Ψεύτρα! θα κυττάξω σ' τον καθρέπτη, — που σ' το διάβολο τα ηύρε τα άσπρα μαλλιά! Αι, Στεπάν, φέρε τον καθρέπτη! Ή όχι, στάσου, πηγαίνω ο ίδιος. Ακούς εκεί! Ο Θεός να φυλάξη! τούτο είνε χειρότερο από 'βλογιά (απέρχεται εις το παρακείμενον δωμάτιον).

ΣΚΗΝΗ Θ'.

Αι, Ποτκαλιόσην! . . . (βλέπων την Φέκλαν). Συ, εδώ; Μπα, που να σε . . . Γιατί διάβολο μ' επάντρεψες; αι;

Νόμιμο, πράγμα! τάχα, πήρα γυναίκα! Μήπως και χωρίς αυτήν δεν ημπορούσα να κάμω!

Και καλά, συ ο ίδιος δεν μ' εφορτονόσουσα: πάντρεψέ με, κυρά, πάντρεψέ με κυρά!

Α, γρηά ποντίκα! . . . Καλά, αμ' εδώ τι θέλεις; Μήπως ο Ποτκαλιόσην σκοπεύει να . . .

Όχι δα! Βρε τον παληάνθρωπο, και να μη μου ειπή τίποτε. Τι άνθρωπος! είδες τον, μυστικά τάχει!

ΣΚΗΝΗ Ι'.

Οι αυτοί και ο Ποτκαλιόσην, κρατών καθρέπτην εν ώ κατοπτρίζεται μετά πολλής προσοχής.

(Αναφωνεί και ρίπτει τον καθρέπτην) Δαιμονισμένε! τι είνε αυτά. γιατί . . . τι ανοησίαι είν' αυταί! Μ' ετρόμαξες αλήθεια, έσπασε η χολή μου!

Τι αστεία είνε αυτά! ακόμη δεν ειμπορώ να συνέλθω από τον τρόμον. Νά, έσπασα και τον καθρέπτη! εγώ χάρισμα δεν τον επήρα: τον αγόρασα από το Αγγλικό μαγαζί.

Έλα τώρα, μεγάλη δουλειά! εγώ σου πέρνω άλλον καθρέπτη.

Ναι, θα μου πάρης· τέτοιον καθρέπτην δεν τον βρίσκεις. Ξεύρω εγώ αυτούς τους άλλους καθρέπτας, που σε κάνουν δέκα ολόκληρα χρόνια πιο γέρο και με μια μούρη τόση δα, σαν καλαπόδι.

Άκουσ' εδώ, εγώ πρέπει να είμαι περισσότερο θυμωμένος εναντίον σου: συ, από εμένα, τον φίλον σου κρύπτεις τα πάντα. Σκοπεύεις να παντρευθής.

Νά και η απόδειξις (Δεικνύει την Φέκλαν) Νά την, που στέκετ' εκεί, γνωστή — σαν κάλπικος παράς. Ας είνε, δεν πειράζει: εδώ ας πούμε δεν είνε και τίποτε κακό — πράξις χριστιανική και μάλιστα αναγκαία διά την πατρίδα. Ορίστε λοιπόν, ορίστε, εγώ τα πέρνω επάνω μου όλα. (τη Φέκλα) Λοιπόν, λέγε, συ, πως και τι και τα λοιπά — είνε κόρη ευγενούς, υπαλλήλου, ή ανήκει εις την τάξιν των εμπόρων και πώς είνε τώνομά της;

Με συγχωρείς, κάθεται εδώ κοντά, στα σαπουνάδικα.

Ναι, στα σαπουνάδικα, δίπλα στο μαγαζάκι, ένα ξύλινο σπίτι;

Με συγχωρείς, δεν είνε δίπλα στο μαγαζάκι, αλλά στην μπυραρία.

Ναι, άμα γυρίσης το δρόμο, θα ιδής αντίκρυ μια παράγκα και άμα περάσης την παράγκα γυρίζεις ζερβά, και θα ιδής 'μπρός στα μάτια σου, δηλαδή νά, έτσι, μπρος στα 'μμάτια σου ένα ξύλινο σπίτι που κάθεται μια ράφτρα, αμέσως όμως θα ιδής δεύτερο σπίτι πέτρινο και αυτό το σπίτι είνε το δικό της, δηλαδή εις αυτό το οποίον κάθεται η Αγάφια Τύχωνοβνα, η νύφη.

Καλά, καλά, τώρα εγώ όλα αυτά τα διορθώνω· συ τώρα πήγαινε, περισσότερο δε σ' έχομε ανάγκη.

Πώς; Μήπως μόνος σου θέλεις να κάμης το γάμο;

Μόνος μου, μόνος μου, συ μοναχά μην ανακατεύεσαι.

Αχ, αδιάντροπε! Και είνε δουλειά των αντρών αυτή; Μην ανακατευθής, αφέντη, αλήθεια.

Πήγαινε, πήγαινε! σε δουλειά που δεν καταλαβαίνεις, μη ανακατεύεσαι. Κάθε κατεργάρης στο μπάγκο του. Μαρς!

Μόνο για να κόβετε το ψωμί των ανθρώπωνε, αθεόφοβε! εγώ φταίω που ανακατεύθηκα με τέτοιαις βρώμαις. Αν ηύξευρα, δεν θα έλεγα τίποτε! (Φεύγει αγανακτισμένη).

ΣΚΗΝΗ ΙΑ'.

Αι, φίλε μου, αυτή η δουλειά δεν επιδέχεται αναβολήν, πηγαίνομεν.

Μα εγώ τίποτε ακόμη δεν απεφάσισα· εσκέφθηκα μοναχά πως . .

Δεν πειράζει, δεν πειράζει! Μόνο να μη σου κακοφανή! εγώ θα σε παντρέψω έτσι, που ούτε είδησι θα το πάρης. Θα πάμε τώρα αμέσως εις της νύμφης, και θα ιδής τι έξαφνα . . Το γοργό και χάριν έχει!

Και γιατί τάχα, όχι αμέσως. Δεν βλέπω τι σ' εμποδίζει . . Κύτταξε και συ ο ίδιος· τι κερδίζεις που δεν είσαι παντρευμένος; Κύτταξε την κάμαρά σου: Κατάστασις είνε αυτή; Νά, εκεί στέκει ένα ακαθάριστο υπόδημα, νά η λεκάνη του νυπτήρος, νά ένας ολόκληρος σωρός καπνού επάνω στο τραπέζι. Και συ πλαγιασμένος εκεί 'σάν φασκιωμένο μωρό, όλη μέρα δίπλα.

Αυτό είν' αλήθεια . . . το ξέρω κ' εγώ πως δεν έχω καμμία τάξι.

Λοιπόν, όταν πάρης γυναίκα θα ιδής, πως ούτε τον εαυτό σου ούτε τίποτε θα αναγνωρίζης· εδώ θα τεθή ένας καναπές, θα έχετε ένα σκυλάκι, κανένα καναράκι σ' το κλωβί, εργόχειρα . . Και φαντάσου, να κάθεσαι σ' τον καναπέ και έξαφνα να έρχεται να καθίζει κοντά σου η γυναικούλα σου, μία ομορφούλα . . . και με το χεράκι της . . .

Διάβολε, αλήθεια να φαντασθή κανείς, πως υπάρχουν πράγματι, κάτι χεράκια, μα βρε αδελφέ, σαν το γάλα!

Και που να ιδής ακόμη! Μήπως μονάχα τα χεράκια τους είνε; . έχουν φίλε μου, αυταίς . . . και πού να σου τα λέγω; . . έχουν . . . και τι δεν έχουν! . . .

Να σου 'πώ την αλήθεια, πολύ, μ' αρέσει όταν έχω σιμά μου έμορφη γυναίκα.

Το βλέπεις λοιπόν, πως επιάσθηκες μοναχός; Τώρα δεν μένει άλλο παρά να τα καταφέρωμεν . . Εσένα μη σε μέλει διά τίποτε. Το γεύμα του γάμου και τα λοιπά άφησε τα επάνω μου . . Σαμπάνια, βέβαια, όχι ολιγώτερον από μία ντουζίνα, φίλε μου, σ' αρέσει δεν σ' αρέσει! Μαδέρα — μισή ντουζίνα χωρίς άλλο. Η νύμφη θα έχει βέβαια ένα σωρό θειαίς και κουμπάραις, και ξεύρεις αυταίς δεν χορατεύουν! Αμέ άσπρο του Ρήνου; σ' το διάβολο, δεν χρειάζεται, αι, τι λες; Όσο δε διά το γεύμα, έχω εγώ, φίλε μου. ένα εργολάβο, που είνε ικανός, — το σκυλί να σε κάμη να μη 'μπορής να σηκωθής από το τραπέζι.

Μα, βρε αδελφέ, εσύ το πέρνης τόσο ζεστά το πράγμα, που θαρρείς πως ευθύς πια κι' ο γάμος.

Και γιατί όχι; Γιατί ν' αναβάλωμεν; μήπως δεν είσαι σύμφωνος;

Ποιος εγώ; όχι δα, εγώ καλά-καλά ακόμη δεν είμαι σύμφωνος.

Νά τα μας! Και καλά, τώρα ακόμη δε εδήλωσες πως θέλεις;

Τι λες, βρε αδελφέ; Μα εμείς δεν τα είχαμε τώρα τελειωμένα όλως διόλου; . . . Μα τι — μήπως δεν σ' αρέσει τάχα η συζυγική ζωή;

Η δουλειά, ας πούμε, δεν έμεινε, αλλά νά, ξεύρω κ' εγώ, μου φαίνεται σαν παράξενο . . .

Πώς να μην μου φανή, αδελφέ, παράξενον, ίσα με τώρα να είμαι ανύπανδρος και να βρεθώ έξαφνα παντρεμένος.

Έλα, έλα, σαν δεν εντρέπεσαι να τα λέγης! Όχι, εγώ βλέπω ότι πρέπει να σου μιλήσω σοβαρά. Θα σου ομιλήσω λοιπόν ειλικρινώς ως πατέρας προς το παιδί του. Παρατήρησε, παρατήρησε τον εαυτό σου με προσοχήν. Νά, παραδείγματος χάριν, έτσι, όπως κυττάζεις εμένα τώρα. Τι νομίζεις πως είσαι; ένα κούτσουρο εκεί, χωρίς καμμία σημασία. Και δε μου λες, γιατί, γιατί ζης σ' τον κόσμο. Κύτταξε σ' τον καθρέπτη να ιδής τα μούτρα σου — τι βλέπεις εκεί μέσα; ένα βλάκικο μούτρο και τίποτε περισσότερο. Φαντάσου τώρα να κάμης παιδάκια και όχι δύο και τρία αλλά πέντε και έξη και να είνε απαράλλακτα με σένα όλα· είσαι τώρα μόνος και είσαι αυλικός σύμβουλος διεκπεραιωτής ή τμηματάρχης ποιος ξεύρει τελοσπάντων τι διάβολο είσαι; Τότε όμως φαντάσου, θα έχης τόσα διεκπεραιωτάκια, τόσα, μικρά τμηματαρχάκια και κανένας μάλιστα απ' αυτά μπερμπαντάκος θ' απλώνη τα χεράκια του και θα σου τραβά τις φαβορίταις σου και συ θα κάμνης μονάχα σαν το σκυλί: γαβ, γαβ, γαβ! Αι, υπάρχει άλλο ωραιότερο απ' αυτό; Πε και συ ο ίδιος.

Τι άτακτα όμως, τα βρώμικα που θα είνε: όλα τα πράγματα θα μου τα χαλούν, θα μου σκορπίζουν τα χαρτιά . . .

Ας ατακτούν όσο θέλουν, αλλά έλα δα πάλιν που θα σου 'μοιάζουν όλα! αυτό να ιδής.

Πράγματι, είνε αστείο να πάρη ο διάβολος, μια πομπή εκεί, ένα κουταβάκι — και να σου 'μοιάζη!

Πώς δεν είν' αστείο, βέβαια είνε αστείο· πάμε λοιπόν!

Αι, Στεπάν! βοήθησε γλήγορα τον αφέντη σου να φορέση τα ρούχα του.

(Ενδυόμενος προ του καθρέπτου). Εγώ νομίζω, ότι δεν δα ήτον άσχημα να φορέσω το άσπρο μου γελέκο.

(Φορών την τραχηλιάν). Η αναθεματισμένη η πλύστρα άσχημα μου εσιδέρωσε το κολάρο και δεν στέκει καλά. Να της ειπής, Στεπάν, της ανόητης, πως άλλοτε αν μου τα σιδερώση έτσι άσχημα, θα την αλλάξω. Φαίνεται πως της επήραν τα μυαλά οι αγαπητικοί και δεν έχει τον νουν της εις το σιδέρωμα.

Αι, κάμε δα, αδελφέ, πειο γρήγορα. Πώς αγαπάς να πασπατεύης!

Τώρα αμέσως! (φορεί το φράκο και κάθηται) Άκουσε, Κοτσκαριώφ, ξεύρεις τι; δεν πηγαίνεις καλλίτερα μοναχός σου;

Άλλο τούτο πάλιν! Μήπως ετρελλάθης; εγώ να πάγω; Και ποιος θα παντρευθή συ ή εγώ;

Να σου πω την αλήθεια, σαν να μην έχω διάθεσιν. Δεν αφίνομε καλλίτερα αύριον;

Κ' έχεις ένα σπυρί μυαλό σ' το κεφάλι σου; Τι χωριάτης άνθρωπος είσαι συ! ετοιμάσθη καλά, — καλά κ' έξαφνα, λέει, δεν έχω διάθεσιν! Πε μου σ' το Θεό σου, ύστερ' απ' αυτά δεν είσαι ένας χοίρος, ένας μασκαράς;

Μα τι με 'βρίζεις βρε αδελφέ; Γιατί; Τι σου έκαμα;

Ηλίθιε, κουτέντιε, ανόητε, ανοητότατε, ας είσαι και διεκπεραιωτής. Και για ποιόν εγώ φροντίζω; Για σένα! Για το συμφέρον σου! Από το στόμα σου θα σου το πάρουν το καμμάτι. Όλο και ξάπλα, κακοχρονονάχη! Μα 'πέ μου σε παρακαλώ σαν τι 'μοιάζεις; Ου να μου χαθής, τιποτένιε, γομάρι· θα σου λεγα εγώ ακόμη ένα λόγο, αλλά είνε ντροπή να τον ειπώ. Μια μπαμπόγρηα εκεί, χειρότερος κι' από γρηά!

Έννοια σου και συ δεν είσαι καλλίτερος! (δυνατά). Δεν είσαι με τα καλά σου! Κάθεται κ' 'βρίζει εμπρός εις τον υπηρέτην και ακόμη με συχαμένα λόγια. Δεν ηύρες άλλο μέρος; . . .

Πώς θέλεις να μη σε 'βρίσω: Πε μου, σ' τον Θεό σου — ποιος αντέχει να μη σε βρίση; Απεφάσισε να παντρευτή σαν καθώς πρέπει άνθρωπος, ηκολούθησε την φωνήν της φρονήσεως, κ' έξαφνα, το κούτσουρο, θαρρείς πως τον εκαβαλλίκεψε ο διάβολος . . .

Αι, καλά, βρε αδελφέ, πηγαίνω, που μ' εξεκούφανες με τις φωναίς σου!

Πηγαίνω! Και βέβαια, τι άλλο 'μπορείς να κάμης παρά να πας! (τω Σεπτάν) Δος του το καπέλλο και το επανοφόρι του.

Τι περίεργος άνθρωπος. Δύσκολα ξεμπερδεύεις μαζύ του· σε 'βρίζει εκεί διά το τίποτε και κανένα καλό τρόπο δεν ηξεύρει.

Τώρα ετελείωσε: δε 'βρίζω πια (αμφότεροι εξέρχονται).

ΣΚΗΝΗ ΙΒ'.

Η Αγάφια Τύχωνοβνα απλώνει παιγνιόχαρτα επί της τραπέζης· όπισθεν αυτής βλέπει η θεία Αρήνα Παντελεημόνοβνα.

Και πάλιν δρόμος θεία! Ενδιαφέρεται κάποιος ρήγας καρρό, δάκρυα, ερωτική επιστολή. Αριστερά ο ρήγας σπαθί ενδιαφέρεται πολύ, αλλά κάποια κακούργα τον εμποδίζει.

Εκείνος ο καλός πραματευτής, που είνε στα τσοχαντζίδικα, ο Αλεξέι Δμήτριεβιτζ Σταρηκώφ.

Είμαι βεβαία, πως δεν είν' αυτός. Στοιχηματίζω, πως δεν είν' αυτός!

Μη φιλονικείς, Αγάφια Τύχωνοβνα, είν' εκείνος με τα ξανθά μαλλιά, άλλος από τον ρήγα σπαθί δεν είνε.

Και μολαταύτα δεν είνε· ο ρήγας σπαθί εδώ, εννοεί ευγενή. Του εμπόρου δεν του τεριάζει ο ρήγας σπαθί.

Αι, Αγάφια Τύχωνοβνα, αν εζούσεν ο μακαρίτης ο πατέρας σου, ο Τύχων Παντελεημόνοβιτζ δεν θα τάλεγες αυτά. Καμμιά φορά σαν εκτυπούσε με το γρόθο του το τραπέζι κ' έκοβε την φωνή: «να φτύσω» λέει «εκείνον που 'ντρέπεται να είνε πραματευτής, και δεν θα δώσω» λέει «την κόρη μου και σε συνταγματάρχη. Ας τους κάμουν γαμπρούς οι άλλοι! Και τον γυό μου, λέει, δεν θέλω να τον κάμω στρατιωτικό. Τι; λέει, μήπως ο πραματευτής δεν δουλεύει τον βασιλέα όπως κάθε ένας;» Και δος του, να κτυπά με το γρόθο του το τραπέζι. Κ' είχε κ' ένα γρόθο ο μακαρίτης σαν ένα κουβά μεγάλο — φόβος και τρόμος! Να πούμε όμως και τη μαύρη αλήθεια, εκείνος έστειλε και τη μητέρα σου σ' τον άλλο κόσμο· διαφορετικά θα εζούσε περισσότερο!

Νά η ώρα να πάρω κ' εγώ ένα τέτοιον άνδρα! Να ξεύρω και τι, δεν πέρνω έμπορον!

Δεν τόνε θέλω, δεν τόνε θέλω! έχει γένεια ό,τι τρώγει θα πέφτει απάνω, όχι, όχι, δεν τόνε θέλω!

Και πού θα εύρης ευγενή καλό; Μες στο δρόμο δε θα τον εύρης.

Η Φέκλα Ιβάνοβνα θα τον εύρη. Αυτή μου υπεσχέθη πως θ' αύρη τον καλλίτερο.

Μη την πιστεύεις μμάτια μου, αυτή είνε ψεύτρα.

ΣΚΗΝΗ ΙΓ'.

Όχι, Αρήνα Παντελεημόνοβνα, κρίμα είνε να με συκοφαντής άδικα.

Βρήκα, βρήκα· στάσου πρώτα να πάρω την αναπνοή μου — έκαμα τόσον κόπο! Κατά την παραγγελία που μου 'δωσες, δεν άφησα ούτε γραφείο, ούτε υπουργείο, ούτε φυλακείο . . . Ξεύρεις, παιδί μου, κόντεψα να φάγω και ξύλο, μα τον Θεό! Με ηύρε εκείνη η γρηά, που έκαμε τον γάμο του Αφέρωφ και τόσο με φορτώθηκε που και τι δεν μου 'ψαλλε: Πείσα-δείξα, μου λέγει, μόνο για να μου κόβης το ψωμί είσαι. Να πας στη γειτονιά σου λέει. Μα εγώ της είπα ορθά κοφτά πως εγώ για την κυρία μου, και μη προς βάρος σου, είμαι έτοιμη να θυσιασθώ. Για τούτο δα και σου επρομήθεψα τους πειο διαλεκτούς γαμπρούς. Δηλαδή στη γη στην οικουμένη ούτε βρεθήκανε ποτέ τέτοιοι ούτε θα γείνουν. Σήμερα θα έλθουν μερικοί. Επέρασα απ' εδώ επίτηδες να σε προειδοποιήσω.

Πώς, σήμερα; Φέκλα Ιβάνοβνα, ψυχή μου, εγώ φοβούμαι.

Μην τρομάζεις μάνα μου; πράματα του κόσμου! θα έρθουν, θα ιδούν, και τίποτε άλλο, θα τους ιδής και συ· αν δεν σου αρέσουν, — φεύγουν.

Γιατί παιδί μου ξαφνίστηκες έτσι; Καλλίτερα να διαλέξης· αν δεν σ' αρέση ο ένας θα σ' αρέση ο άλλος.

Όλοι διαλεκτοί — ένας κ' ένας· τέτοιοι ευγενείς, δεν εμεταγίνηκαν.

Καλοί, ώμορφοι, όλοι καθώς πρέπει. Ο πρώτος, ο Βαλταζάρ Βαλταζάροβιτζ Ζεβάκην: είνε τόσο καλός, . . . υπηρετεί στο ναυτικό — σου τεροιάζει μια χαρά! λέγει πως θέλει τη νύφη να είνε σαρκωμένη, η ξηρακινές, λέει, δεν του αρέσουν. Ο Ιβάν Παύλοβιτς πάλι είνε πρωτοκολλητής και τόσο σοβαρός άνθρωπος που δεν ημπορείς να τον πλησιάσης. Παρουσιαστικός, παχύς, και σαν μου βάλη τη φωνή «Μη μου λέγεις άρες-μάρες, πως η νύφη είνε τέτοια και τέτοια· να μου πης καθαρά και ξάστερα, πόσα είνε τα κινητά και τα ακίνητά της;» — τόσα και τόσα αφέντη μου! «Ψέμματα λες, διαβόλου κόρη!» Κι' ακόμη, μάνα μου, μου ξεφούρνησε μια τέτοια λογάρα, που είνε ντροπή και να σου την ξεστομίσω· εγώ αμέσως εκατάλαβα πως αυτός πρέπει νάνε σπουδαίος άνθρωπος!

Είνε ο Νικανώρ Ιβάνοβιτς Ανούτσκην, ένας ευγενέστατος άνθρωπος, να ιδής τα χείλη του, μάτια μου, βύσινο, καθ' εαυτό βύσινο — λαμπρός άνθρωπος! «εγώ», λέει, «θέλω τη νύφη να ήνε ωραία, να ήνε μορφωμένη και να ξεύρη να μιλή και γαλλικά». Ναι, λεπτής ανατροφής άνθρωπος, γερμανομαθημένος, κ' έχει κάτι ποδαράκια λεπτά — λεπτά!

Α! όχι, να σου ειπώ, αυτοί οι λεπτοκαμωμένοι κάπως δεν μου έρχονται δεν ηξεύρω, αλλά δεν τους βρίσκω τίποτε.

Αν θέλης δυνατώτερο, τότε πάρε τον Ιβάν Παύλοβιτς. Καλλίτερο από αυτόν δεν θα βρης· εκείνος, δεν μπορείς να πης τίποτε, είνε καθ' εαυτό αφεντάνθρωπος: χωρεί δεν χωρεί απ' αυτήν εδώ την πόρτα! λαμπρός άνθρωπος.

Ω, Θεέ μου, τι επίθετον! άκουσε, Φέκλα μου, δε μου λες, σε παρακαλώ, αν τύχη και πάρω άνδρα αυτόν θα με λέγουν: Κυρίαν Σφογγάτου; Τι πράγμα είνε αυτό! . . .

Αι μάννα μου, ακούει κανείς εδώ τέτοια παρανόματα, που να τ' ακούσης — σου έρχεται να φτύσης και να σταυροκοπηθής! Αφού όμως δεν σου αρέσει το παράνομα, πάρε τότε τον Βαλταζάρ Βαλταζάροβιτς Ζεβάκην — περίφημος γαμβρός!

Αι . . . . . . και η μύτη του καλή είνε· — όλα τάχει στη θέσι τους, και είνε και καλός άνθρωπος. Αλλά μη προς βάρος σου, στο σπίτι του άλλο πράγμα δεν έχει από την πίπα του· ούτε το παραμικρό έπιπλο.

Είνε ο Ακίνφ Στεπάνοβιτς Παντελέγεφ, υπάλληλος, επίτιμος σύμβουλος· ψευδίζει λιγάκι αλλά είνε πολύ σεμνός άνθρωπος.

Εβαρέθηκα πια ν' ακούω όλο υπαλλήλους και υπαλλήλους. Δεν μας είπες όμως και το ουσιωδέστερο. Τάχα αυτός ο υπάλληλος δεν αγαπά νά το τσούζη; αυτό να μας ειπής!

Το τσούζει, δεν σου λέγω, το τσούζει, αλλά τι να κάμης που είνε βλέπεις, επίτιμος σύμβουλος! Είνε όμως μαλακός άνθρωπος και τον κάνεις όπως τον θες.

Α, όχι, εγώ δεν θέλω να είνε ο άνδρας μου μέθυσος.

Όπως θέλεις, μάννα μου! Δεν θέλεις τον ένα — πάρε τον άλλον. Έπειτα τι πειράζει αν καμμιά φορά πιή κανένα παραπάνω; Όλη δα την εβδομάδα δεν θα ήνε μεθυσμένος, θα βρεθή και καμμιά μέρα να είνε νηστικός.

Είνε ακόμη ένας, αλλά αυτός . . . ας πάη στο καλό· αυτοί είνε οι καλλίτεροι.

Δεν ήθελα να σου τον αναφέρω· είνε να 'πώ την αλήθεια αυλικός σύμβουλος, κ' έχει και παράσημο, αλλά είνε πολύ βαρύς άνθρωπος· με δυσκολία τον εβγάζεις από το σπίτι.

Ακόμη ποίος είνε; είνε άλλος; συ μόνον πέντε μου ανέφερες, ενώ είπες ότι είνε έξ.

Μήπως είνε λίγοι αυτοί; είδες πώς εξεθάρρεψες; Και στην αρχή, μολαταύτα, είχες τρομάξει.

Και τι είνε αυτοί οι ευγενείς σου; Όλοι τους και οι έξ δεν αξίζουν όσον αξίζει ένας πραματευτής.

Α, όχι, Αρήνα Παντελεημόνοβνα, ο ευγενής είνε ποιο σεβάσμιος.

Τι να τον κάμης το σεβασμό; Να ο Αλεξέι Δμήτριεβιτς μ' εκείνο το καλπάκι από γούνα, που σαν βγη με το έλκυθρο . . .

Και ο ευγενής με τες σπαλέταις του θα περάση και θα του ειπή: «Αι, συ πραματευτάκο, παραμέρισε να περάσω!» ή «δείξε μου, πραματευτάκο το καλλίτερό σου βελούδο!» και ο πραματευτής: «ορίστε, αφέντη!» «Βγάλε το καπέλλο σου, χωριάτη!» Να τι θα του ειπή ο ευγενής.

Και ο πραματευτής, σαν δεν θέλει πάλι, δεν του δίνει τσόχα, και ο ευγενής σου θα μείνη γυμνός και δεν θα έχη τι να φορέση.

Και ο ευγενής θα κόψη με το σπαθί του τον πραγματευτήν.

Και ο πραματευτής θ' αναφερθή σ' την αστυνομία.

Έχεις λάθος, έχεις λάθος! Ο Νομάρχης, είνε ανώτερος από τον Αρειοπαγίτην. Εδαιμονίστηκες με τον ευγενή σου! Κι' ο ευγενής εις άλλη περίστασι βγάζει το καπέλλο του . . . (ακούεται ο κώδων της θύρας) Κάποιος κτυπά.

Άγιοι μάρτυρες, ελεήσατέ μας τους αμαρτωλούς! Η κάμαρα είνε ασυγύριστη (αρπάζει ό,τι υπάρχει επί της τραπέζης και τρέχει εντός του θαλάμου). Η πετσέτα, η πετσέτα απάνω στο τραπέζι καταλερωμένη. Δουνιάσκα, Δουνιάσκα! (εισέρχεται η Δουνιάσκα). Γλήγορα καθαρή πετσέτα (Σύρει το χειρόμακτρον και περιτρέχει το δωμάτιον).

Αχ, θεία μου, πώς να κάμω; είμαι σχεδόν γυμνή!

Αχ, μάννα μου, τρέξε να ενδυθής ογλήγορα (τρέχει ωσαύτως εντός του θαλάμου. Η Δουνιάσκα φέρει χειρόμακτρον· αντηχεί εκ νέου ο κώδων) πήγαινε, τρέξε, φώναξε «αμέσως» (η Δουνιάσκα κραυγάζει μακρόθεν «αμέσως»).

Αχ, θεέ μου μεγαλοδύναμε, σώσε μας! Βάλε άλλο!

Τι βλέπετε; Αγάφια Τύχωνοβνα, κάνε ποιο γρήγορα, κυρά μου! (ακούεται ο κώδων) Βοή μου! Κ' εκείνος κάθεται και περιμένει!

Δουνιάσκα, φέρε τον εδώ και παρακάλεσέ τον να περιμένη. (η Δουνιάσκα τρέχει εις τον προθάλαμον και ανοίγει την θύραν· ακούονται φωναί· «εδώ είνε; — εδώ, ορίστε μέσα». (άπασαι μετά περιεργείας προσπαθούσι να παρατηρήσωσι διά της οπής του κλείθρου).

Έρχεται· έρχεται! (άπασαι τρέχουσιν εν αταξία).

ΣΚΗΝΗ ΙΔ'.

Να περιμείνωμεν, έστω, ας περιμείνωμεν αρκεί να μην αργήσω μόνον. Απουσίασα, άλλως τε, διά μίαν στιγμήν από το Υπουργείον. Και αν έξαφνα ερωτήση ο προϊστάμενος: «Και πού υπήγεν ο πρωτοκολλητής;» Επήγε να ιδή την νύφη. . . . Να μην ψάλλει το αναβαλλόμενον της νύφης . . . . Και όμως, ας παρατηρήσω μια φορά ακόμη την σημείωσιν. (αναγινώσκει) λιθίνη διώροφος οικία (ανατείνει τους οφθαλμούς και περιεργάζεται τον θάλαμον). Μάλιστα! (εξακολουθεί αναγινώσκων).

«Δύο οικίσκοι — παραρτήματα: οικίσκος με πέτρινα θεμέλια, οικίσκος ξύλινος . . . Ο ξύλινος δεν είνε και τίποτε ξεχωριστόν· άμαξα, έλκυθρον με γλυφάς, διά δύο άλογα· με δύο καλλύματα — μικρό και μεγάλο· θα είνε τέτοια, που μόνο για τη φωτιά θ' αξίζουν. Η γρηά μόλα ταύτα βεβαιοί, ότι είνε πρώτης ποιότητος· καλά, ας είνε και πρώτης ποιότητος. «Δύο δωδεκάδες αργυρά χουλιάρια . . . .» Βέβαια τα ασημένια κουτάλια χρειάζονται στο σπίτι «δύο γούνες από αλουπόδερμα . .» Χμ! «τέσσαρα στρώματα μεγάλα με πούπουλο και δύο μικρά» (σφίγγει εμφαντικώς τα χείλη). «Έξ φορέματα μεταξωτά και έξ τσιτένια, δύο νυκτικά καπότα, δύο . .» Αυτά είνε τιποτένια πράγματα! «ασπρόρρουχα, πετσέταις . .» απ' αυτά ας έχει όσα θέλει! αυτά όμως πρέπει και να τα επαληθεύσωμεν. Τώρα που υπόσχονται πολλά, και σπίτι και αμάξια, όταν όμως πανδρευθής, δεν βρίσκεις άλλο από στρώμματα και μαξιλάρια (ακούεται ο κώδων. Η Δουνιάσκα τρέχει ακροποδητί διά του θαλάμου και ανοίγει την θύραν ακούονται φωναί: εδώ είνε; — εδώ;)

ΣΚΗΝΗ ΙΕ'.

Περιμείνετε εδώ, τώρα έρχονται (εξέρχεται. Ο Ανούτσκην χαιρετίζει τον Σφογγάτον και αντιχαιρετίζεται).

Έχω ίσως την τιμήν να ομιλώ μετά του πατρός της ωραίας οικοδεσποίνης;

Καθόλου, κύριε! εγώ δεν είμαι πατέρας. Εγώ μάλιστα δεν απέκτησα ακόμη τέκνα

Η μούρη του ανθρώπου αυτού μου φαίνεται κάπως ύποπτος. Δεν είνε παράδοξον να ήλθε κι' αυτός διά την ιδίαν ως κι' εγώ υπόθεσιν! (Δυνατά) έχετε ίσως καμμίαν υπόθεσιν με την οικοδέσποιναν;

Όχι . . καμμίαν υπόθεσιν· ήμην εις τον περίπατον κι' επέρασα απ' εδώ έτσι . . .

ΣΦΟΓΓΑΤΟΣ (κατ' ιδίαν). Ψέμματα, ψέμματα λέγει! . . . στον

περίπατον! παντρειά θέλει ο μασκαράς! (ακούεται ο κώδων· η Δουνιάσκα τρέχει πάλιν ν' ανοίγη την θύραν. Εις τον προθάλαμον ακούονται αι λέξεις: εδώ είνε; — εδώ).

ΣΚΗΝΗ ΙΣΤ'.

Οι άνω και Ζεβάκην συνοδευόμενος υπό της Δουνιάσκας.

Σε παρακαλώ, μικρά μου, καθάρισέ με· έξω έχει σκόνη που είνε φρίκη! Βγάλε, σε παρακαλώ, εκείνην εκεί την αράχνην. (Στρέφεται) Αξιόλογα! ευχαριστώ, ψυχίτσα μου. Κύτταξε ακόμη εκεί, περιπατεί, νομίζω μία αράχνη. Τα τακούνιά μου, κύτταξε, δεν έχουν τίποτε; ευχαριστώ, παιδί μου! Να εδώ, νομίζω, έχει ακόμη κάτι τι. (Καθαρίζει διά της χειρός την περιχειρίδα του φράκου του και προσβλέπει τον Ανούτσκην και Σφογγάτον). Τσόχα αγγλική, βλέπεις! την αγόρασα εις τα 95, όταν η ναυτική μοίρα μας ήτον εις Σικελίαν τότε ήμην ακόμη δόκιμος και την έρραψα στολήν· Εις τα 801 επί αυτοκράτορος Παύλου Πετρόβιτς, επροβιβάσθην εις υποπλοίαρχον· η τσόχα ήτον όλως διόλου καινούργια. Κατά το 814 έκαμα την περιήγησιν της γης, και μόνον αι ραφαί ετρίφθησαν ολίγον. Εις τα 815 επήρα την αποστρατείαν μου, αλλά την εγύρισα μέσα έξω· από τότε επέρασαν δέκα χρόνια, που την φορώ κι' είνε ακόμη σχεδόν καινούργια. Ευχαριστώ, κορίτσι μου . . . (την χαιρετά διά της χειρός και πλησιάζων προς τον καθρέπτην αναμοχλεύει ελαφρώς την κόμην του).

Πώς είπατε; επιτρέψατε να μάθωμεν . . . Σικελία . . . είπατε, νομίζω περί Σικελίας; είνε ωραίος τόπος η Σικελία;

Ω, ωραιότατος! εμείναμεν εκεί τριαντατέσσαρας ημέρας. Θέα, να σας ορίσω θαυμασία! εκείνα τα βουνά, εκείναις η ροδιαίς με τα ρόδα ( 1 ) . Και παντού ιταλίδες σαν τα κρύα νερά 'που σου έρχεται να τας φιλήσης.

Εξαίρετα! τέτοιαν μόρφωσιν μόνον αι ιδικαί μας κόμησσαι την έχουν. Ετύχαινε στο δρόμο, αι, ρώσσος υποπλοίαρχος! φυσικά, εδώ επωμίδες (δεικνύει επί των ώμων) χρυσά κεντήματα, και βλέπεις πλέον ταις ωραίαις μαυρομάταις. — Σε κάθε σπίτι έχουν, βλέπετε, και εξώστην και τα πατώματα είνε νά, σαν αυτό εδώ — χαμηλά, — κυττάζεις να ιδής λοιπόν και εις κάθε εξώστη βλέπεις και ένα τριανταφυλλάκι . . λοιπόν, φυσικά, διά να μη θεωρηθής αγροίκος . . . (χαιρετά και κινεί την χείρα) κι' εκείναις κάμνουν όλο έτσι . . . (κάμνει κίνησιν διά της χειρός) φυσικά, φορεί εδώ κανένα μεταξωτό μανδύλι, κανένα κορδόνι, διάφορα γυναικεία κοσμήματα . . με ένα λόγον, ορεκτικό κομματάκι.

Και εις ποίαν, επιτρέψατε να σας κάμωμεν μίαν ερώτησιν, εις ποίαν διάλεκτον συνεννοούνται εις Σικελίαν;

Εν γένει όλαι αι δεσποινίδες ομιλούσι την γαλλικήν;

Όλαι γενικώς. Ίσως μάλιστα δεν θα πιστεύσετε, ό,τι θα σας ορίσω: εμείναμεν εκεί τριαντατέσσαρας ημέρας, και καθ' όλον αυτό το διάστημα, δεν ήκουσα από το στόμα των ούτε μίαν λέξιν ρωσσικήν.

Ούτε μίαν! Δεν λέγω πλέον περί των ευγενών και λοιπών σινιόρων, δηλαδή περί των διαφόρων αξιωματικών των· λάβετε όμως ως παράδειγμα ένα από τους εντοπίους απλούς χωρικούς, ο οποίος σηκόνει εις την ράχην του κάθε είδους ακαθαρσίας, δοκιμάσατε και ειπέτε του: Δόσε μου, αδελφέ, ψωμί — δεν θα σε εννοήση, μα τον Θεόν, δεν θα σ' εννοήση, είπε του γαλλικά: «Dateci del pane» ή «portate vino» — αμέσως σ' εννοεί και τρέχει πράγματι να σου φέρη!

Περίεργος τόπος μολαταύτα, ως βλέπω, θα είνε αυτή η Σικελία. Είπατε νομίζω περί χωρικών; πώς είνε εκεί οι χωρικοί; ομοιάζουν με τους ρώσσους χωρικούς, είνε εύρωστοι; καλλιεργούν ή όχι την γην;

Δεν ειμπορώ να σας ειπώ: δεν παρετήρησα αν καλλιεργούν την γην ή όχι· να σας ειπώ όμως όσον αφορά τον ταμβάκον, και σας ορίζω, πως εκεί, όχι μόνον όλοι τον τραβούν, αλλά και τον μασούν. Ή μεταφορά εντός της πόλεως επίσης είνε πολύ ευθυνής εκεί σχεδόν είνε παντού νερά και γόνδολαι . . . φυσικά, κάθεται μέσα και μία τέτοια ιταλίς, σαν το τριαντάφυλλο, και φορεί καμμιά τραχηλιά ή κανένα μανδυλάκι! . . Ήσαν μαζύ μας και άγγλοι αξιωματικοί, αλλά και αυτοί, ως και οι ιδικοί μας, — του ναυτικού . . . . Και κατ' αρχάς ήτον πολύ περίεργον, δεν ημπορούσαμε να συνεννοηθούμεν· ύστερα όμως, όταν εγνωρίσθημεν καλά, αρχίσαμεν να εννοούμεν ελεύθερα. Του έδειχνες, παραδείγματος χάριν, μποτίλια ή ποτήρι, κ' εννοούσε παρευθύς, ότι τούτο θα ειπή να πιούμεν· έφερες έτσι τον γρόνθον σου εις το στόμα κ' έκαμνες μόνον με τα χείλη σου: παφ, παφ κ' εννοούσε την πίπαν. Εν γένει να σας ορίσω, γλώσσα πολύ εύκολος, οι ναύται μας, εις ένα διάστημα όχι περισσότερον των τριών ημερών ήρχησαν πλέον να καταλαμβάνουν ο ένας τον άλλον.

Πολύ ενδιαφέρουσα θα είνε η ζωή, ως βλέπω εις τα ξένα μέρη. Μεγάλως θα ηυχαριστούμην αν είχον σχέσεις με άνθρωπον κσσμογυρισμένον. Επιτρέψατέ μοι να μάθω: με ποίον έχω την τιμήν να ομιλώ.

Ζεβάκην — απόστρατος υποπλοίαρχος. Επιτρέψατέ μοι ωσαύτως να ερωτήσω: προς ποίον έχω την τιμήν να συνομιλώ;

Ανώτερος υπάλληλος, Ιβάν Παύλοβιτς Σφογγάτος!

Σφογγάτο; Ναι, κ' εγώ έφαγα κάτι τι! τους δρόμους βλέπετε τους ξεύρω, έχω να κάμω ακόμη πολύ δρόμο, κάμνει και ολίγον ψύχος, λοιπόν επήρα ένα μεζεδάκι μίαν σαρδέλαν με ψωμάκι . . .

Όχι, νομίζω δεν εννοήσατε καλά: το επίθετόν μου είνε Σφογγάτος!

Α, με συγχωρείται, βαρυακούω ολίγον! εγώ αληθινά ενόμισα ότι είπατε πως εφάγατε σφογγάτο.

Τι να κάμης! εγώ ήθελα να παρακαλέσω τον προϊστάμενον, να μου επιτρέψη να μετονομασθώ Σφογγύλης, αλλά δεν με άφισαν οι φίλοι· λέγουν ότι τότε θα μοιάζω με γογγύλην!

Αυτό συμβαίνει· εις την Μοίραν μας, όλοι οι αξιωματικοί και ναύται, όλοι είχον παραδοξότατα επίθετα: ήκουες λόγου χάριν επίθετα: Νεροπλυματάς, Αφρισμένος, και Πυρωμένος υποπλοίαρχος. Ενός δε δοκίμου, και καλού δοκίμου, το επίθετον είναι απλώς, Τρύπα. Και ο πλοίαρχος καμμιά φορά: «Τρύπα, έλα εδώ!» και πολλαίς φοραίς εχοράτευε μαζύ του, «μα είσαι μία Τρύπα!» του έλεγε (ακούεται εις τον προθάλαμον ο κώδων. Η Φέκλα διά του Θαλάμου τρέχει ν' ανοίξη)

Σας ευχαριστώ, αφεντάδες, καλά είμαι (ανοίγει την θύραν· εις τον προθάλαμον ακούονται φωναί: «Εδώ είναι; — εδώ» είτα λέξεις τινές μόλις ακουόμεναι; εις ας η Φέκλα αποκρίνεται μετ' αγανακτήσεως; Καλέ τον είδες εκεί!)

ΣΚΗΝΗ ΙΖ'.

Ενθυμού τους λόγους μου, θάρρος, θάρρος, και τίποτε περισσότερον. (Παρατηρεί και χαιρετίζων με έκπληξίν τινά κατ' ιδίαν). Τι θέλει εδώ τόσος κόσμος! τι σημαίνει τούτο; μήπως είναι γαμβροί; (ωθεί την Φέκλαν και λέγει αυτή ταπεινοφώνως). Από ποιο κονάκι ήρθαν οι κοράκοι; πού τους βρήκες; αι;

Δεν είναι κοράκοι είναι όλοι τίμιοι άνθρωποι.

Να κυττάξης τα δικά σου και να μην παινεύεσαι που δεν έχεις τι να φας κι' όλο κοκορεύεσαι.

Έννοια σου κ' οι δικοί σου οι πλούσιοι έχουν τσέπαις τρυπυμέναις. (δυνατά) Τι κάμνει λοιπόν τώρα μέσα; Η πόρτα αυτή, βέβαια δα πηγαίνη στην κάμμαρή της; (Πλησιάζει προς την θύραν).

Μωρέ δουλειά! Και τι πειράζει εγώ μονάχα δα κυττάξω, και τίποτε άλλο. (Παρατηρεί διά της οπής του κλείθρου).

Επιτρέψατε και εις εμέ να παρατηρήσω μόνο μια φορά.

Μα τίποτε δεν φαίνεται, κύριοι! Κάτι ασπρίζει — μα γυναίκα είνε, δεν διακρίνεται (πάντες μολαταύτα συνωστίζονται προς την θύραν και προσπαθούν να παρατηρήσωσι).

Αι, αι, . . κάποιος έρχεται (πάντες αποσκιρτώσι).

ΣΚΗΝΗ ΙΗ'.

Οι άνω Αρήνα Παντελεημόνοβιτς και Αγάφια Τύχωνοβνα

Και ποία αφορμή σας έκαμε να μας τιμήσητε με την παρουσίαν σας.

Εγώ, κυρία, έμαθον από τας εφημερίδας, ότι επιθυμείτε ν' αναλάβητε την εργολαβίαν της προμηθείας καυσοξύλων, και επειδή είμαι υπάλληλος εις το υπουργείον, ήλθα να μάθω το είδος των ξύλων, το ποσόν και την εποχήν που ειμπορείτε να τα παραδώσητε.

Αν και δεν κάμνομεν ποτέ εργολαβίαις χαίρομεν όμως διά τον ερχομόν σας. Το επίθετό σας παρακαλώ;

Κολλεγιακός πάρεδρος ( 2 ), Ιβάν Παύλοβιτς Σφογγάτος.

Καθίσατε παρακαλώ (αποτείνεται προς τον Ζεβάκην και παρατηρεί αυτόν) επιτρέψατε παρακαλώ . . .

Κ' εγώ επίσης ξεύρετε βλέπω μίαν ειδοποίησιν διά κάτι; Ας υπάγω, είπα· ο καιρός μου εφάνη ωραίος εις τους δρόμους χορταράκι . . .

Απόστρατος υποπλοίαρχος Βαλταζάρ-Βαλταζάροβιτς Ζεβάκην, δεύτερος. Είχομεν κ' ένα άλλον Ζεβάκην, αλλ' εκείνος ετέθη πριν από εμέ εις αποστρατείαν. Είχε πληγωθεί, κυρά μου, κάτω από το γόνατον και με ένα τέτοιον παράδοξον τρόπον· η σφαίρα του ετρύπησε το πόδι πέρα πέρα, έτσι που το γόνατον μεν δεν το έβλαψε, αλλά του ετρύπησε το νεύρο σαν βελόνα και συμβαίνει τώρα όταν στέκεσαι κοντά του να νομίζης πως θέλει να σε κτυπήση από πίσω με το γόνατο.

Σας παρακαλώ πολύ καθίσατε, (αποτείνεται προς τον Ανούτσην). Επιτρέψατε, παρακαλώ, να μάθωμεν την αφορμήν της επισκέψεώς σας;

Από γειτωνικόν χρέος κυρία . . . . . Κατοικώ τόσον πλησίον . . . .

Δεν κατοικείτε, νομίζω, εις το σπίτι εκείνης της γυναικός του εμπόρου Τουλούμπωφ εδώ αντικρύ;

Όχι, προς το παρόν κατοικώ ακόμη εις την συνοικίαν Πεσκή, σκοπεύω όμως και αυτάς να περάσω εδώ κοντά εις αυτήν την γειτονιά.

Καθίσατε παρακαλώ (αποτείνεται προς τον Κοτσκαριώφ). Επιτρέψατε να μάθω.

Είνε δυνατόν να μη με γνωρίζετε; (Προς την Αγάφιαν). Και σεις επίσης κυρία;

Αν δεν απατώμαι, μου φαίνεται, ότι ποτέ δεν σας είδα.

Και όμως προσπαθήσατε να ενθυμηθήτε κάπου με έχετε ιδεί.

Αληθινά, δεν ηξεύρω. Μήπως εκ της Βεριούσκην;

Όχι, τούτο δα δεν είνε και άσχημον πράγμα, αλλά έπεσε κ' έσπασε το πόδι της.

Και το έσπασε πολύ άσχημα: επέστρεφε πολύ αργά εις το σπίτι ο αμαξάς ήτον μεθυσμένος, και την αναποδογύρισε από το αμάξι.

Μάλιστα, νομίζω ότι ενθυμούμαι ένα τέτοιο πράγμα, ή πως έσπασε το πόδι της.

Πώς;. . . . Ηλίας Φωμίτζ Κοτσκαριώφ, έχομεν μάλιστα και κάποια συγγένειαν, η σύζυγός μου δεν παύει να μου λέγη ότι . . . . παρακαλώ, παρακαλώ, (λαμβάνει της χειρός τον Ποτκαλιόσην και τον παρουσιάζει) ο φίλος μου Ποτκαλιόσην Ιβάν Κουσμίτζ, αυλικός σύμβουλος, διεκπεραιωτής, μόνος του εκτελεί όλην την υπηρεσίαν, και ετελειοποίησεν αξιόλογα το τμήμα του.

Ποτκαλιόσην Ιβάν Κουσμίτζ, Ποτκαλιόσην, ο τμηματάρχης είνε μόνον διά τ' όνομα, αλλά όλας τας υπηρεσίας τας εκτελεί αυτός ο Ιβάν Κουσμίτζ Ποτκαλιόσην.

ΣΚΗΝΗ ΙΘ'.

Καλημέρα κυρά Αρήνα Παντελεημόνοβνα! άκουσα από τα παιδιά στα πραματευτάδικα πως πουλείτε μαλλιά!

(αποστρέφει το πρόσωπον μετά περιφρονήσεως και λέγει χαμηλοφώνως μεν αλλ' ούτως ώστε ν' ακουσθή παρ' αυτού).

Νάτην! θαρρώ πως δεν ήρθαμε στην ώρα και χωρίς εμάς ταχουν πια ψημένα.

Παρακαλώ, παρακαλώ, Αλεξέι Δμήτριεβιτς· αν και δεν πωλούμεν μαλλιά, χαίρομεν όμως διά τον ερχομόν σας. Καθίσατε σας παρακαλώ

Τι αλλόκοτος καιρός σήμερα: Το πρωί ενόμιζε κανείς πως θα βρέξη και τώρα σαν να εκαθάρισε ο ουρανός.

Μάλιστα, αλλόκοτος καιρός: πότε καθαρός ουρανός και πότε όλως διόλου βροχερός. Πολύ δυσάρεστον πράγμα.

Εις την Σικελίαν, κυρία, είμεθα με την Μοίραν εν καιρώ ανοίξεως, σαν να ειπούμεν τον Φεβρουάριον καθ' ημάς. Βγαίνεις λοιπόν, καμμιά φορά από το σπίτι με λιακάδα, έπειτα βλέπεις πως αρχίζει να βρέχη και είνε πραγματικώς βροχή.

Το μάλλον δυσάρεστον — να είνε κανείς μόνος με αυτόν τον καιρόν. Διά τους παντρεμένους όμως αλλάζει τα πράγμα· αυτοί δεν στενοχωρούνται . . . όταν όμως είνε κανείς μόνος είνε φοβερόν! . . .

Τι λέγεις, αδελφέ! Φρίκη! Βαρύνεται κάνεις την ζωήν του. Ο Θεός να με φυλάξη από τέτοιο κακό.

Δεν μου λέγετε, δεσποσύνη, άν ποτε εσκέπτεσθε να εκλέξετε συζύγον, — επιτρέψατε να μάθωμεν το γούστο σας. Συγγνώμην, διότι σας ερωτώ χωρίς περιστροφάς: ποία υπηρεσία θα ενομίζατε ότι θα ήτον ευπρεπεστέρα διά τον σύζυγόν σας;

Θέλετε, δεσποσύνη να λάβετε σύζυγον άνδρα δοκιμασμένον εις τας τρικυμίας του πελάγους;

Όχι, όχι ο καλλίτερος κατά την γνώμην μου σύζυγος είνε . . . ιδού ανήρ ο όποιος μόνος διευθύνει ολόκληρον τμήμα του υπουργείου.

Διατί προλαμβάνεται; διατί θέλετε να δείξετε περιφρόνησιν προς άνδρα, ο οποίος γνωρίζει επίσης τους τρόπους της ανωτέρας κοινωνίας;

Μίλησε λοιπόν, μίλησε, 'πέ τους «ευχαριστώ» τάχα, «με μεγάλη ευχαρίστησι» . . δεν είνε καλό να κάθεσαι έτσι δα!

Εντρέπομαι αληθινά, εντρέπομαι· θα φύγω αλήθεια θα φύγω, θεία, μείνατε σεις, εγώ θα φύγω.

Αχ μη κάμης αυτή την 'ντροπή μη φύγης, θα ντροπιασθής όλως διόλου. Ποιος ηξεύρει τι θα υποθέσουν;

Όχι, αληθινά, θα φύγω, θα φύγω. θα φύγω! (φεύγει, η Φέκλα και η Αρήνα Παντελεημόνοβνα την ακολουθούν).

ΣΚΗΝΗ Κ'.

Ίσως επήγε να συμπληρώση τον καλλωπισμόν της . . . Να επιδιορθώση την τραχηλιάν της . . . ή κάτι να καρφώση . . . (εισέρχεται η Φέκλα. Πάντες τρέχουν εις προϋπάντησίν της, ερωτώντες): «τι, τι συνέβη;»

Καλέ τι θα συμβή; Μα τον Θεό, τίποτε δεν συνέβη.

Να, γιατί την εντροπιάσατε· για τούτο έφυγε· τόσο πολύ την εντροπιάσατε, που δεν μπορούσε πια να καθήση στη θέσι της. Παρακαλεί να τήνε συχωρέσετε, και το βράδυ, τάχατες, να κοπιάσετε στο τσάι (φεύγει).

Ω, να μην βλαστημήσω τώρα και το τσάι και την ώρα του! Να γιατί δεν αγαπώ εγώ αυταίς της προξενειαίς· γιατί μπαίνει κανείς σε σκοτούρες· σήμερα δεν γίνεται και κοπιάστε αύριον, και ακόμη ορίστε μεθαύριον 'στο τσάι, και ακόμη πρέπει να σκεφθούμεν. Και είναι μια τιποτένια δουλειά αυτή, δεν θέλει και πολλή σκέψι! Στο διάβολο! εγώ είμαι άνθρωπος της υπηρεσίας, δεν έχω καιρό!

Δεν σου φαίνεται νοστιμούλα η νοικοκυρά, αι;

Αι, το πήρε ο διάβολος! αυτός ο βλάκας ερωτεύθηκε πια. Δεν είνε παράξενο να μας κάμη χαλάστραις. (δυνατά) Εγώ να σας πω δεν την ευρίσκω εύμορφη, άσχημη είνε.

Α! όχι δα! εγώ δεν παρετήρησα την μύτην της. Καλέ τέτοιο τριανταφυλλάκι!

Κ' εγώ είμαι της ιδίας γνώμης. Όχι, δεν είν' αυτό, δεν είνε αυτό . . . εγώ μάλιστα είμαι της ιδέας πως δεν γνωρίζει τους τρόπους της ανωτέρας κοινωνίας. Και να ιδούμεν ακόμη — ομιλεί άρα γε γαλικά;

Και διατί — αν μου επιτρέπετε να ερωτήσω — δεν εδοκιμάσατε; Διατί δεν ωμιλήσατε μαζύ της γαλλικά; Πιθανόν να γνωρίζη.

Νομίζετε, πως εγώ γνωρίζω γαλλικά; όχι· δυστυχώς δεν έλαβα τοιαύτην μόρφωσιν. Ο πατήρ μου ήτο αλλόκοτος άνθρωπος· με κανένα τρόπον δεν ήθελε να μάθω γαλλικά. Ήμην τότε ακόμη μικρός και ημπορούσα εύκολα να μάθω· ήρκει να μου τις έβρεχαν κάποτε και θα εμάνθανα: χωρίς άλλο θα εμάνθανα . .

Και τώρα αφού σεις δεν τα ομιλείτε τι σας ωφελεί αν αυτή . . .

Α, όχι, δα, διά την γυναίκα διαφέρει το πράγμα· είνε ανάγκη να γνωρίζη· χωρίς αυτό . . . τι να σας 'πώ . . . (χειρονομεί) κάτι της λείπει.

Περί τούτου, ας φροντίσουν άλλοι. Εγώ δε πηγαίνω τώρα να παρατηρήσω το σπίτι και από το μέρος της αυλής. Αν ήνε όλα όπως πρέπει, τότε απόψε έρχομαι και τα διορθώνομε. Αυτά τα γαμβρουδάκια εγώ δεν τα φοβούμαι — μου φαίνονται 'σάν πολύ νερουλιασμένα, και η νύφαις τέτοιους γαμβρούς δεν τους κάμνουν γούστο.

Ας πάω κ' εγώ έξω να καπνίσω . . . (προς τον Ανούτσκην). Και πού κατοικείτε, αν επιτρέπεται η ερώτησις, μήπως έχομεν τον ίδιον δρόμον;

Εγώ κατοικώ εις την συνοικίαν Πεσκή, οδός Πέτρου.

Βέβαια σεις θα πάρετε άλλον δρόμον εγώ κατοικώ εις το νησί, σειρά 18, εν τούτοις ας σας συνοδεύσω.

Όχι, εδώ κάτι μαγειρεύεται. Να μας θυμηθής ύστερα και μας, Αγάφια Τύχωνοβνα. Τα σεβάσματά μου, Κύριοι! (χαιρετά και φεύγει).

ΣΚΗΝΗ ΚΙ'.

Λοιπόν, πώς σου φάνηκε η νοικοκυρά — δεν είνε νόστιμη;

Νά τα! τι 'ν' αυτά πάλι; Μα καλά συ ο ίδιος δεν είπες πως είνε ωραία!

Μα να, έτσι, κάπως δεν είνε . . . και μακρυά μύτη έχει και γαλλικά δεν ομιλεί.

Άλλο τούτο πάλι! Και τι να τα κάμης εσύ τα γαλλικά;

Αι, όπως δήποτε μια κόρη πρέπει να γνωρίζη γαλλικά.

Μα νά, γιατί . . . Δεν ξεύρω γιατί, αλλά μου φαίνεται, ότι της λείπει κάτι! . . .

Ορίστε βλάκας, επειδή τώρα το είπε ένας, αυτός τώδεσε σε ψιλό μανδύλι. Είνε καλλονή, μωρέ, καλλονή! Με το κερί να την ζητής τέτοια νύφη πουθενά δεν την ευρίσκεις.

Και 'μένα κατ' αρχάς, να σου ειπώ την αλήθεια μου ήρεσε, έπειτα όμως, άμα άρχισαν να λέγουν πως έχει μεγάλη μύτη, μεγάλη μύτη, τότε εκαλοπαρατήρησα κι' εγώ, και είδα, πράγματι, ότι είχε μεγάλη μύτη.

Τα μυαλά σου και μια λύρα! . . . Εκείνοι σου τα έλεγαν επίτηδες για να σε απομακρύνουν: κι' εγώ — δεν είδες; επίτηδες δεν την επαινούσα: έτσι κάμνει ο κόσμος. Είνε αυτή φίλε μου μια κόρη! . . . Εσύ κύτταξε μονάχα τα μάτιά της: τι μάτια είν' εκείνα; 'μιλούν, τα διαβολεμένα, αναπνέουν· μύτη — ούτ' εγώ ξέρω, τι μύτη είνε· λευκότης — αλάβραστος! και κάτι παραπάνω. Παρατήρησέ την και συ ο ίδιος καλλίτερα.

Νά, τώρα πάλιν βλέπω, πως πράγματι είνε ωραία.

Εννοείται, είνε ωραία. Άκουσε! τώρα που έφυγαν όλοι οι άλλοι έλα να πάμε να εξηγηθούμε να τελειώνη.

Τούτο δα είνε εκ μέρους μας αδιακρισία! Είμεθα τόσοι· ας εκλέξη η ιδία.

Τι σε μέλει εσένα γι' αυτούς; θέλεις εγώ όλους να τους διώξω, στη στιγμή;

Τούτο είνε ιδική μου δουλειά! Δόσε μου συ το λόγο σου πως ύστερον δεν θ' αρνηθής.

Γιατί να μη σου τον δώσω; ορίστε, εγώ δεν αρνούμαι.

ΠΡΑΞΙΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

ΣΚΗΝΗ Α'.

Τι δύσκολον πράγμα είνε, αλήθεια, η εκλογή. Και να είνε ακόμη ένας, δύο άνδρες. . . . αλλά τέσσαρες — όπως θέλεις διάλεξε. Ο Νικανώρ Ιβάνοβιτς, αν και ντελικάτος, όμως δεν είνε άσχημος· ο Ιβάν Κουζμίτς, κι' αυτός δεν είνε άσχημος. Να 'πή όμως κανείς και την αλήθεια και ο Ιβάν Παύλοβιτς, αν και χονδρός, είνε όμως πολύ παρουσιαστικός άνθρωπος. Σας παρακαλώ τώρα τι να κάμω; Ο Βαλταζάρ — Βαλταζάροβιτς είνε άνθρωπος αξιοπρεπής. Αχ, πόσον είνε δύσκολον ν' αποφασίση κανείς, δεν ημπορείτε να φαντασθήτε πόσο δύσκολον πράγμα είνε! Αν κολλήσωμε τα χείλη του Νικανώρ Ιβάνοβιτς στη μύτη του Ιβάν Κουζμίτς, και πάρομε λίγη αφέλεια από τον Βαλταζάρ — Βαλταζάροβιτς, προσθέσωμεν δε έπειτα εις αυτήν και ολίγον πάχος από τον Ιβάν Παύλοβιτς, τότε να ιδής πώς θ' απεφάσιζα αμέσως. Τώρα όμως σπάζε όσον θέλεις το κεφάλι σου. Και άρχισε πια να μου πονεί. Εγώ νομίζω, πως δεν θα κάμω άσχημα να βάλλω κλήρους, και να τ' αφίσω πλέον εις το θέλημα του Θεού. Εκείνος που θαύγη — θα γείνη άνδρας μου· θα τους γράψω όλους σε χαρτάκια, θα τα στρίψω εις κυλίνδρους, και ας γείνη ό,τι γείνη. (πλησιάζει προς την τράπεζαν, εξάγει εκείθεν ψαλλίδα και χάρτην, κόπτει τετράγωνα τεμάχια, γράφει, και συστρέφουσα τους κλήρους εξακολουθεί λέγουσα:) Πόσον δυσάρεστος είνε η θέσις μιας κόρης και μάλιστα ερωτευμένης! Κανείς από τους άνδρας δεν ειμπορεί να υποφέρη αυτά και μάλιστα οι άνδρες ούτε θέλουν νά το εννοήσουν. Ιδού οι κλήροι είνε έτοιμοι. Πρέπει τώρα να τους ρίψω μέσα εις τη σακκουλίτσα να κλείσω τα μάτια και ας γείνη ό,τι γείνη (ρίπτει τους κλήρους εντός σακκιδίου και τους ανακατεύει διά της χειρός) Φοβερόν! . . . . . Αχ, αν έδιδε ο θεός να ήτον ο Νικανώρ Ιβάνοβιτς! όχι, και γιατί αυτός; Καλλίτερα ο Ιβάν Κουζμίτς. Αλλά μήπως οι άλλοι είνε χειρότεροι; . . . . . όχι, όχι, δεν θέλω. Εκείνον που θα πιάσω, εκείνος θα είνε. (περιστρέφει την χείρα εντός του δοχείου, και εξάγει αντί ενός πάντας). Ω, όλοι, όλοι εβγήκαν! Και η καρδιά μου πόσον κτυπά! όχι, ένα, ένα, χωρίς άλλο ένα! (ρίπτει τους κλήρους εις το σακκίδιον και ταράττει αυτούς. Ταυτοχρόνως εισέρχεται κρυφίως ο Κοτσκαριώφ και ίσταται όπισθέν της) Αν έβγαινε ο Βαλταζάρ . . . . Τι λέγω! ήθελα να ειπώ ο Νικανώρ Ιβάνοβιτς . . . . όχι, όχι, όχι, δεν θέλω, ας ιδούμεν την τύχην!

Πάρετε τον Ιβάν Κουζμίτς, είνε ο καλλίτερος απ' όλους.

(αναφωνεί και κρύπτει το πρόσωπον διά των παλαμών, φοβουμένη να παρατηρήση όπισθέν της).

Γιατί ετρομάξατε; Μην τρομάζετε, είμ' εγώ! αληθινά, πάρετε τον Ιβάν Κουζμίτς.

Δεν πειράζει, δεν πειράζει! Μήπως εγώ είμαι ξένος; είμαι συγγενής· εμπρός μου δεν υπάρχει λόγος να 'ντρέπεσθε. Έλα ξεσκεπάσατε το προσωπάκι σας.

Αληθινά, αξιόλογος άνθρωπος, ετελειοποίησε το τμήμα του . . σας βεβαιώ αξιολάτρευτος άνθρωπος!

ΑΓΑΦΙΑ ΤΥΧΩΝΟΒΝΑ (μικρόν κατά μικρόν αποκαλυπτομένη).

Καλά, μα ο άλλος, ο Νικανώρ Ιβάνοβιτς, — άσχημος είνε;

Καλέ τι λέτε; αυτός είνε σκύβαλον εμπρός στον Ιβάν Κουζμίτς.

Φως φανερόν ο Ιβάν Κουζμίτς είνε άνθρωπος . . . άνθρωπος σπάνιος.

Και αυτός και όλοι οι άλλο είνε σκύβαλα εμπρός εις εκείνον . . .

Σκεφθήτε μοναχά και συγκρίνατε: πάρετε όποιον θέλετε απ' αυτούς: τον Ιβάν Παύλοβιτς; τον Νικανώρ Ιβάνοβιτς; ένας και ο αυτός διάβολος!

Αυτοί ήσυχοι; ο Θεός να σας φυλάξη από τα χεράκια τους. Όρεξιν έχετε να φάτε ξύλο την επομένην του γάμου σας!

Θεέ μου! Χειροτέρα δυστυχία από αυτήν δεν ειμπορεί να υπάρξη.

Και βέβαια! χειρότερο απ' αυτό δεν ειμπορείς να φαντασθής!

Λοιπόν με συμβουλεύετε να προτιμήσω τον Ιβάν Κουζμίτς;

Τον Ιβάν Κουζμίτς, φυσικά τον Ιβάν Κουζμίτς (κατ' ιδίαν). Η δουλειά μου φαίνεται πως πηγαίνει καλά. Ο Ποτκαλιόσην, κάθεται εις το ζαχαροπλαστείον, πάγω γλήγορα-γλήγορα να τον φέρω.

Αλλά πώς να γείνη αυτό το πράγμα; Σαν ντροπή είνε.

Γιατί είνε ντροπή; ειπέτε τους πως είσθε ακόμη νέα και πως δεν θέλετε να 'πανδρευθήτε.

Μα αυτοί δεν θα το πιστεύσουν, θα αρχίσουν να ερωτούν: πώς; και διατί;

Λοιπόν αν θέλετε να τελειώσητε άπαξ διά παντός, μ' αυτούς ειπήτε τους ορθά- κοφτά «Γκρεμισθήτε απ' εδώ, βλακέντιοι!»

Μα δοκιμάσατε, και σας βεβαιώ ότι ύστερα απ' αυτό όλοι θα φύγουν.

Και μήπως σεις θα τους ξαναϊδήτε; δεν είνε το ίδιον;

Είδες εκεί καϋμός και αν θυμώσουν! Αν ήτον για να πάθετε τίποτε — αλλάζει το πράγμα. Το πολύ πολύ που ειμπορείτε να πάθετε είνε να σας φτύση κανείς απ' αυτούς 'σ τα μούτρα, άλλο τίποτε.

Μεγάλη δουλειά! Άλλους κι άλλους, μα τον Θεό τους έχουν φτύσει τόσες φορές! Εγώ ξεύρω έναν πολύ ωραίον κύριον, με κόκκινα μάγουλα, που πόσο πολύ εστενοχώρησε τον προϊστάμενόν του — και καλά και σώνει να του αυξήση τον μισθόν, ώστε εκείνος έχασε πια την υπομονήν του και τον έφτυσε μες στα μούτρα, σας βεβαιώ! «Νά αύξησιν του μισθού σου, του λέγει και ξεφορτώσου με, σατανά!» Κ' μόλα ταύτα του αύξησε τον μισθόν του. Τι τάχα βλάπτει που τον έφτυσε; αν δεν είχε μανδύλι, αι, αλλάζει· αφού όμως το είχε, μαζύ του, το πήρε κ' εσκουπίσθη· (ακούεται κώδων εις τον προθάλαμον) Κτυπούν: κανένας απ' αυτούς θα είνε βέβαια. Καλόν θα ήτον να μη μ' έβλεπαν. Δεν έχετε άλλην έξοδον;

Πώς; — τη σκάλα της υπηρεσίας . . . Θεέ μου, πώς τρέμω όλη.

Δεν είνε τίποτε· ολίγην μόνον παρουσίαν πνεύματος· χαίρετε! (Κατ' ιδίαν) ας τρέξω να φέρω γλήγορα τον Ποτκαλιόσην.

ΣΚΗΝΗ Β'.

Ήλθα επίτηδες, δεσποσύνη, ολίγον ενωρίτερα διά να συνομιλήσωμεν κατά μόνας και με την ησυχίαν μας· λοιπόν, δεσποσύνη, όσον αφορά τον βαθμόν μου, συμπεραίνω ήδη ότι τον γνωρίζετε: είμαι κολλεγιακός πάρεδρος, αγαπώμαι από τους ανωτέρους μου, εισακούομαι υπό των υποδεεστέρων μου . . . και μόνον ενός στερούμαι: συντρόφου του βίου μου!

Τώρα ευρίσκω και τον σύντροφον του βίου μου, και ο σύντροφος αυτός είσθε υμείς. Ειπέτε μου λοιπόν καθαρά: ναι ή όχι (παρατηρεί τον ώμον της. Κατ' ιδίαν) Αυτή βλέπω δεν είνε 'σάν κάποιαις αδύναταις γερμανίδες — έχει σάρκα απάνω της . . .

Είμαι; κύριε, πολύ νέα . . . και δεν προτίθεμαι να υπανδρευθώ ακόμη.

Περίεργον, τότε διατί λοιπόν χαλά τον κόσμον η προξενήτρια; Αλλ' ίσως θέλετε να ειπήτε τίποτε άλλο; — εξηγηθήτε . . . (ακούεται ο κώδων) Να πάρη ο διάβολος, δεν μας δίδουν ησυχίαν να κυττάξωμεν τη δουλειά μας!

ΣΚΗΝΗ Γ'.

Συγγνώμην, δεσποσύνη, διότι ήλθον ίσως πολύ ενωρίς. (Στραφείς βλέπει τον Σφογγάτον) Α! βλέπω κι' άλλος . . . Ιβάν Παύλοβιτς τα σεβάσματά μου.

Στο διάβολο να πας και συ και τα σεβάσματά σου (γεγωνυία τη φωνή) λοιπόν, δεσποσύνη, ειπέτε μίαν μόνην λέξιν: ναι, ή όχι; . . (ακούεται ο κώδων· ο Σφογγάτος εν αγανακτήσει). Πάλιν το κουδούνι!

ΣΚΗΝΗ Δ'.

Ίσως δεσποσύνη, ήλθον ενωρίτερα του δέοντος παρ' ό,τι απαιτεί και υπαγορεύει η ευπρέπεια . . . (Βλέπων τους παρισταμένους αναφωνεί και υποκλίνεται). Α! Τα σεβάσματά μου.

Έχετα μόνος τα σεβάσματά σου! ο διάβολος σ' έφερε κι' εσένα, που νάχε σπάση το ποδαράκι σου! (γεγωνυία τη φωνή) λοιπόν, αποφασίσατε, δεσποσύνη, είμαι άνθρωπος της υπηρεσίας, και δεν έχω πολύν καιρόν εις την διάθεσιν μου· ναι ή όχι;

Δεν χρειάζεται . . . δεν χρειάζεται! (κατ' ιδίαν) Δεν καταλαμβάνω τι λέγω.

Τίποτε, τίποτε . . . εγώ δεν . . . (συνερχομένη) Γκρεμισθήτε! (κατ' ιδίαν, κροτούσα τας παλάμας) ω Θεέ μου! τι είν' αυτό 'που είπα; . .

Πώς, «γκρεμισθήτε;» τι σημαίνει τούτο; «γκρεμισθήτε;» επιτρέψατε να μάθωμεν τι εννοείτε με τούτο; (βαίνει προς αυτήν απειλητικώς).

(Παρατηρεί αυτόν εις το πρόσωπον και αναφωνεί)

Ω! θα με δείρη, θα με δείρη! (τρέπεται εις φυγήν. Ο Σφογγάτος ίσταται κεχηνώς· εισέρχεται δρομαίως η Αρήνα Παντελεημόνοβνα, παρατηρεί αυτόν εις το πρόσωπον και αναφωνεί:) Ω! θα με δείρη, θα με δείρη! (και φεύγει δρομαίως).

Τι τρόπος είν' αυτός; Νά αληθινά μια ιστορία! (εις τον προθάλαμον κρούεται ο κώδων και ακούονται ακολούθως αι φωναί:)

Πήγαινε συ εμπρός, μια στιγμή να διορθωθώ, εξεκουμπώθη η στάφα μου.

ΣΚΗΝΗ Ε'.

Μεγάλη ανάγκη ήτον να κουμβώσης την στάφαν σου.

Ακατανόητα καμώματα· επήρε δρόμο και άρχισε να φωνάζη «θα με δείρη, θα με δείρη!» Ποιος διάβολος ξεύρει τι έχει!

Μάλιστα, μάλιστα· αυτό της συμβαίνει· είνε τρελλή.

Δεν μου λέτε, σεις είσθε, νομίζω συγγενής της;

Μα την αλήθεια δεν ηξεύρω, θαρρώ όμως πως η θεία της μητέρας μου είνε κάτι με τον πατέρα της ή ο πατέρας της είνε κάτι με την θεία μου. Αυτά τα πράγματα τα γνωρίζει καλά η γυναίκα μου είνε γυναικείες δουλειαίς.

Βέβαια θα ήτο καλλίτερον αν ήτο πιο γνωστική, αλλά και τρελλή όπως είνε καλή είνε, αν τα συμπληρωματικά άρθρα της περιουσίας της ήσαν εις καλήν κατάστασιν.

Μόνον το όνομα. Αν ηξεύρετε όμως πώς είνε κτισμένο· οι τοίχοι είνε καμωμένοι μ' ένα τούβλο και μέσα στη μέση, τι θέλεις και δεν έχει, σκουπίδια ροκανίδια και πελεκούδια.

Εννοείται! Σαν να μη ξεύρετε πώς κτίζουν σήμερα τα σπίτια; Τα κτίζουν όπως όπως και τα υποθηκεύουν.

Νομίζω όμως ότι το σπίτι αυτό δεν είναι υποθηκευμένον.

Ποιος σας το είπε; Και να ιδήτε ακόμη ότι όχι μόνον υποθηκευμένον είναι, αλλά και δυο ετών τόκοι δεν είνε πληρωμένοι. Έχει μάλιστα η νέα ένα αδελφόν που υπηρετεί εις τον Άρειον Πάγον, ο οποίος έχει το μμάτι του σ' αυτό το σπίτι, ένας στρεψόδικος, φιλόδικος που δεν έκαμεν η φύσις, είνε άξιος να βγάλη το τελευταίο 'ποκάμισο της μάνας του ο αθεόφοβος!

Μα πώς διάβολο η γρηά αυτή η προξενήτρια. . . . α! το κτήνος, το έκτρωμα της φύσ . . . . (κατ' ιδίαν). Ίσως όμως κι' αυτός να λέγη ψέματα! Υπό αυστηράν ανάκρισιν η γραία, και αν είνε αλήθεια . . . θα την κάμω εγώ να φωνάξη φωτιά!

Επιτρέψατε να σας ανησυχήσω με μίαν ωσαύτως ερώτησιν· ομολογώ, μη γνωρίζων την γαλλικήν ότι είνε πολύ δύσκολον να κρίνω ο ίδιος αν η γυναίκα ομιλή ή δεν ομιλεί την γαλλικήν· λοιπόν ειπέ τε μου, σας παρακαλώ, η οικοδέσποινα γνωρίζει . . . .

Και βέβαια. Αυτό το γνωρίζω πολύ καλά! Ήτον συμμαθήτρια της γυναικός μου εσωτερική εις το παρθεναγωγείον και ήτο πλέον γνωστή διά την οκνηρίαν της. Αιωνίως τιμωρημένη εφορούσε το σκουφάκι των μωρών. Και μάλιστα έχει φάγει ξύλο από τον διδάσκαλον της γαλλικής . . . .

Φαντασθήτε, κύριοι, ότι εκ πρώτης όψεως ακόμη είχον την προαίσθησιν, ότι δεν ήξευρε γαλλικά.

Ας τα πάρη ο διάβολος επί τέλους αυτά τα γαλλικά! Μα πώς αυτή η αναθεματισμένη η προξενήτρια . . . α το κτήνος, η στρίγλα. . . . Μα αν την ηκούετε με ποίας λέξεις μου τα περιέγραφε· ζωγράφος, καθ' εαυτό ζωγράφος! «Σπίτι, παράρτημα» λέγει «με θεμέλια», ασημένια κουτάλια, άμαξα, να καθίσης και να πας όπου θες! μ' ένα λόγον και εις μυθιστόρημα σπανίως απαντάς τοιαύτην σελίδα. Αχ παληοπάπουτσο κ' αν μου πέσης 'σ τα χέρια . . . .

ΣΚΗΝΗ ΣΤ'.

Οι άνω και Φέκλα (Πάντες αποτείνονται προς αυτήν ως ακολούθως)

Α! Νά την! Κόπιασ' εδώ, γρηά ξελογιάστρα! Κόπιασ' εδώ!

Ούτε λόγο δεν καταλαβαίνω· σεις μ' εξεκουφάνατε ολότελα!

Το σπίτι είνε κτισμένο με ένα τούβλο παληοσιόλα και μ' εγέλασες. Και με κουφάλαις κι' ο διάβολος ξεύρει με τι.

Και τι ηξεύρω εγώ, η κακομοίρα, μήπως εγώ τώχτισα; Ίσως έπρεπε να γίνη μ' ένα τούβλο, για τούτο και το έφκιασαν έτσι.

Και είνε και υποθηκευμένο ακόμη! που να σε πνίξουν οι διαβόλοι, στρίγλα, καταραμένη! (χτυπά διά του ποδός το έδαφος).

Καλέ κύτταξέ τον εκεί! Με βρίζει ακόμη, αντί να μ' ευχαριστήση που φροντίζω γι' αυτόν.

Ναι, Φέκλα Ιβάνοβνα, και εις εμέ εμέ είπες επίσης ότι γνωρίζει γαλλικά.

Ξέρει παιδί μου, όλα τα γνωρίζει, και γερμανικά, και κάθε λογής· ό,τι τρόπους θέλεις, όλα τα ξέρει.

Και τι άσχημο βρίσκετε σ' αυτό; Τα ρωσσικά καταλαβαίνονται ευκολώτερα για τούτο και τα μιλεί· αν ήξευρε Τούρκικα τόσον το χειρότερο ακόμη, γιατί δεν θα την εννοούσες. Όσο δε για τα ρωσσικά δεν έχει να πης κανείς τίποτε είνε γνωστόν όλοι οι άγιοι ομιλούσαν ρωσσικά.

Έλα εδώ κοντά αναθεματισμένη, έλα κοντά μου!

Ο Θεός φυλάξοι! Σε ξέρω 'γώ τι χονδρός άνθρωπος είσαι! Δεν τώχεις τίποτε να με δείρης.

Έννοια σου και δε θα σου τ' αφίσω εγώ έτσι να περάση· άμα σε καλέσω εις την αστυνομίαν, θα σε μάθω εγώ πώς ν' απατάς τους τιμίους ανθρώπους! θα ιδής! Να ειπής δε και της νύμφης, πως είνε μια χαμένη! ακούεις; χωρίς άλλο να της τα ειπής! (φεύγει).

Καλέ είδες εσύ θυμό! Πως είνε χονδρός, θαρρεί πως δεν είνε άλλος σάν κι' αυτόν. Και εγώ να σου πω, πως εσύ είσαι ένας χαμένος, νά!

Ομολογώ, φιλτάτη μου, ότι δεν ήλπιζα ποτέ να με απατήσης. Αν ήξευρα πως η μόρφωσις της νύμφης ήτο τέτοια, ω, ούτε θα επατούσα το πόδι μου εδώ . . . . Μάλιστα! (φεύγει).

Χαμένα τάχουν ή μεθυσμένοι είνε; που τους ηύραμεν τους διαλεχτάδες! Ανάθεμά τα για γράμματα, ξετρελλαίνουν τους ανθρώπους!

ΣΚΗΝΗ Ζ'.

(Γελά ηχηρώς δεικνύων διά του δαχτύλου την Φέκλαν).

Προξενήτρα! προξενήτρα! Μαστόρισσα για να παντρεύη. Ξεύρει πως να τα καταφέρη (εξακολουθεί γελών).

Καλέ κύτταξε γέλοια! Αν τώξευρε η μάνα σου τι κανακάρη θα έκανε, θάχανε το νου της τη στιγμή που σ' εγεννούσε! (φεύγει αγανακτησμένη).

ΣΚΗΝΗ Η'.

Ωχ, δε μπορώ, αληθινά δε μπορώ, αισθάνομαι πως θα σκάσω από τα γέλοια ωχ, δεν κρατιέμαι! (γελά).

ΖΕΒΑΚΗΝ (παρατηρών αυτόν αρχίζει να γελά ωσαύτως).

ΚΟΤΣΚΑΡΙΩΦ (απηυδημένος, ρίπτεται επί καθέδρας).

Ωχ, αληθινά παρέλυσα! αισθάνομαι, ότι αν γελάσω ακόμη θα σκάσω!

Μου αρέσει το εύθυμον του χαρακτήρος σας. Εις την Μοίραν μας, ξεύρετε, ο πλοίαρχος Βολδιριώφ είχε ένα δόκιμον, τον Πετουχώφ· ήτον κ' εκείνος εύθυμος, όπως και σεις· ενίοτε του έδειχνες μα όχι πολύ τον δάκτυλόν σου — και έξαφνα ήρχιζε να γελά και δεν είχε τελειωμόν, έως το βράδυ· και συ τον έβλεπες και σου ήρχετο να γελάσης και ήρχιζες πράγματι να γελάς και συ.

Ω θεέ μου, ελέησόν μας τους αμαρτωλούς! Πώς της ήλθε σ' το νου της ανόητης να θέλη να κάμη παντρειαίς. Και είνε αυτή ικανή να κάμη παντρειαίς; Νά εγώ ξέρω και παντρεύω όχι αυτή!

Όχι δα! αληθινά ειμπορείτε σεις και παντρεύετε;

Και βέβαια! όποιον θέλεις και με όποιαν θέλεις.

Αφού είν' έτσι 'παντρεύσατέ με εμένα με την οικοδέσποιναν αυτήν.

Πώς τι την θέλω; Συγγνώμην να σας παρατηρήσω, ότι η ερώτησίς σας είνε ολίγον παράδοξος· είνε γνωστόν διατί υπανδρεύεται ο κόσμος.

Ναι, αλλά δεν ηκούσατε πως αυτή δεν έχει καθόλου προίκα;

Αφού δεν έχει τι να γείνη· εν τούτοις με τοιαύτην αξιαγάπητον κόρην, έχουσαν τόσον καλούς τρόπους ειμπορεί κανείς να ζήση και χωρίς προίκα. Ένα μικρόν δωμάτιον, (δεικνύει το μέγεθος διά των χειρών), εδώ ένας μικρός προθάλαμος, ένα μικρόν παραβάν ή ένα είδος κιγκλιδώματος . . .

Να σας ειπώ την αλήθειαν, μου ήρεσε διότι είναι παχουλή γυναίκα. Εμένα μου αρέσουν φοβερά αι εύσαρκοι γυναίκες.

ΚΟΤΣΚΑΡΙΩΦ (Παρατηρών αυτόν λοξώς λέγει κατ' ιδίαν)

Και να πη κανείς πως αξίζει κι' αυτός ο ίδιος που μοιάζει σαν άδεια καπνοσακούλα! (γεγωνυία τη φωνή)· όχι, σεις διά κανένα λόγον δεν πρέπει να 'πανδρευθήτε!

Έτσι. Κύτταξε φιγούρα που την έχει! Μεταξύ μας αυτό που θα πω . . . ένας πετεινοπόδαρος . .

Νομίζω όμως, ότι τούτο είνε προσωπική προσβολή . . .

Μα εγώ σου το λέγω, γιατί γνωρίζω ότι είσαι με κρίσιν άνθρωπος· εγώ εις άλλον δεν θα το έλεγα. Μ' όλα ταύτα αφού το θέλετε μπορώ να σας παντρέψω, αλλά με άλλην.

Όχι, εγώ θα σας παρεκάλουν να μη με παντρέψετε με άλλην αλλά με αυτήν και θα σας ευγνωμονώ διά βίου.

Πολύ καλά, σας παντρεύω, αλλά με μίαν συμφωνίαν, δηλαδή σεις να μη ανακατευθήτε εις τίποτε, και ούτε μάλιστα να παρουσιασθήτε εις την νύμφη. Εγώ θα τα τελειώσω χωρίς εσάς.

Και πώς γίνεται χωρίς εμέ; όπως δήποτε πρέπει για τα μάτια να είμαι κι' εγώ παρών.

Διόλου δεν χρειάζεται. Πηγαίνετε τώρα εις το σπίτι σας και περιμένετε· απόψε όλα θα τελειώσουν.

Τι λαμπρά! τι ωραία. Μήπως χρειάζονται τίποτε συστατικά; η άφεσίς μου λόγου χάριν; ίσως έχει την περιέργειαν να τα παρατηρήση. Να τρέξω μίαν στιγμήν εις το σπίτι να τα φέρω;

Δεν χρειάζεται τίποτε· σεις πηγαίνετε σπίτι, κι' εγώ σήμερον θα σας ειδοποιήσω· (Τον συνοδεύει μέχρι της θύρας). Περίμενε και συ! Αλλά πού 'στο διάβολο είνε λοιπόν ο Ποτκαλιόσην και δεν έρχεται; Αυτό είνε παράδοξον! ακόμη δεν εκούμπωσε τη στάφα του; Ας πάγω να τον εύρω.

ΣΚΗΝΗ Θ'.

Ω, αν ηξεύρατε πώς έτρεμα όλη! αυτό το πράγμα ποτέ δεν μου συνέβη. Αλλά τι φοβερός άνθρωπος, καλέ, εκείνος ο Σφογγάτος τι κακός τύραννος θα είνε διά την γυναίκα του. Εγώ, σαν να μου φαίνεται πως θα ξαναγυρίση πάλιν.

Ω, μη σε μέλει και δεν ξαναέρχεται. Στοιχηματίζω πως κανείς από εκείνους τους δύο δεν θα δείξη την μύτην του εδώ.

(εκβάλλει την κεφαλήν διά του ανοίγματος της θύρας).

Επιθυμούσα φοβερά ν' ακούσω από το στοματάκι της τι θα ειπή δι' εμένα. Τριανταφυλλάκι μου!

Διάβολε! κ' εγώ έλεγα: ποιον εννοεί; . . . Και υπάρχει ανοητότερος άνθρωπος απ' αυτόν 'σ τον κόσμον;

Τούτο τι είνε πάλιν; ομολογώ ότι τίποτε δεν καταλαμβάνω.

Όχι, με συγχωρείτε, κύριε, εγώ δεν σας παρεκάλεσα να ειπήτε τέτοια πράγματα. Αν ελέγετε τίποτε προς όφελός μου ή να με επαινέσετε, αλλάζει το πράγμα, αλλά με αυτόν τον τρόπον και με αυτάς τας λέξεις, ειμπορείτε να τα ειπήτε διά κανένα άλλον! Δούλος σας ταπεινός!

Τι διάβολο ήθελε κ' εγύρισε πίσω; (τη Αγ. Τύχ. χαμηλοφώνως). Κυττάξετε, κυττάξετε δεν ειμπορεί να βασταχθή στα πόδια του. Τούτο, τι νομίζετε; του συμβαίνει κάθε ημέραν. Διώξετέ τον κ' ετελείωσε! (Κατ' ιδίαν). Και ο Ποτκαλιόσην μ' όλα ταύτα δεν ήλθε. Τον παληάνθρωπο! έννοια του! εγώ τον διορθώνω! (φεύγει).

ΣΚΗΝΗ Ι'.

Αντί, ως υπεσχέθη, να με επαινέση, τουναντίον με ύβρισε! Περίεργος άνθρωπος· (γεγωνυία τη φωνή). Δεσποσύνη μη πιστεύετε. . . .

Με συγχωρείτε, δεν αισθάνομαι τόσον καλά. . . . μου πονεί η κεφαλή μου. . . . (θέλει να φύγη).

Αδύνατον, φαίνεται ότι κάτι τι αφ' ό,τι έχω δεν σας αρέσει (δεικνύων την κεφαλήν του). Μη βλέπετε ότι έχω εδώ ολίγην φαλάκραν: είνε διότι υπέφερα από πυρετούς, αλλά ογλήγορα θα φυτρώσουν και πάλιν τρίχες.

Εγώ, δεσποσύνη . . . . αν φορέσω το μαύρον μου φράκον θα ιδήτε ότι το πρόσωπόν μου θα γίνη λευκότερον.

Τόσον το καλλίτερον διά σας. Χαίρετε! (φεύγει).

ΣΚΗΝΗ ΙΑ'.

Ζεβάκην μόνος αποτείνεται προς αυτήν αναχωρούσαν.

Δεσποσύνη, παρακαλώ . . . . ποία είνε η αφορμή; Διατί; Πώς; Ή μήπως έχω καμμίαν ουσιώδη έλλειψιν επάνω μου; . . . . έφυγε! . . . . Περιεργότατον! Είνε η δεκάτη εβδόμη ίσως φορά τώρα που παθαίνω σχεδόν τα αυτά και πάντοτε με τον ίδιον τρόπον: Κατ' αρχάς φαίνεται ότι όλα πηγαίνουν καλά και όταν η υπόθεσις φθάσει εις την λύσιν της, έξαφνα — άρνησις· (περιφέρεται σύννους). Ναι, αυτή, αν δεν απατώμαι, είνε η δεκάτη εβδόμη χυλόπητα. Μα επί τέλους — τι θέλει; δηλαδή τι θέλει (σκέπτεται) ακατανόητον, εντελώς ακατανόητον. Και αν ήμην πια άσχημος — στο διάβολο (περιεργάζεται εαυτόν) αλλά, δόξα σοι ο Θεός, νομίζω τίποτε δεν μου λείπει! Ακατανόητον! Να υπάγω τάχα 'στο σπίτι να ψάξω 'στο σεντούκι μου· έχω εγώ εκεί μέσα κάτι στίχους, που καμμία δεν ειμπορεί ν' ανθέξη στην δύναμίν των . . . . Μα τον Θεόν δεν το χωρεί ο νους μου, Κατ' αρχάς ενόμιζε κανείς πως: ε — ε τελειώνει τώρα . . . . Τι να γείνη πρέπει να ποδίσωμεν. Κρίμα, μα τον Θεόν, κρίμα! (φεύγει).

ΣΚΗΝΗ ΙΒ'.

Ποτκαλιόσην και Κοτσκαριώφ εισέρχονται παρατηρούντες όπισθεν.

Δεν μας παρετήρησε. Είδες πως είχε τα μούτρα κατεβασμένα;

Τι και εις αυτόν ηρνήθησαν όπως και εις τους άλλους;

Διάβολε! μεγάλη προσβολή πρέπει να είνε να σου αρνηθούν!

Εγώ δεν ειμπορώ ακόμη να πιστεύσω ότι με προτιμά από όλους.

Τι λέγεις — προτιμά. Κοντεύει να χάση το νου της για σένα! φοβερός έρως! Τα ονόματα μόνον ν' ακούσης που σου δίνει, θα χάσης τα μυαλά σου! Φωτιά έγινε!

Και πράγματι η γυναίκα σαν θέλη σου λέγει τέτοια λόγια που ποτέ δεν ειμπορείς να τα φαντασθής· μουτράκι, κατσαριδάκι, μαυρελάκι . . . .

Και πού είδες ακόμη! όταν θα παντρευτής, θα ιδής τους δύο πρώτους μήνας, τι λόγια θα σου λέγει, που μπορούν να σε κάμνουν, μα τον Θεόν, να λυόσης στα πόδια σου.

Λόγον τιμής! Τώρα άκουσε όμως, — εις έργον! εξηγήσου προς αυτήν, άνοιξέ της αμέσως την καρδιά σου και ζήτησέ της το χέρι της.

Αλλά πώς — αμέσως; έλα και συ· το παρακάμνεις!

ΣΚΗΝΗ ΙΓ'.

Σας έφερον, δεσποσύνη τον ευτυχή τούτον θνητόν τον οποίον βλέπετε. Ούτε υπήρξε ούτε θα υπάρξη άνθρωπος ερωτευμένος 'σάν αυτόν! ο Θεός ούτε του σκυλιού μου να το δώση! . . .

ΠΟΤΚΑΛΙΟΣΗΝ (Ωθών αυτόν από την χείρα. Ταπεινοφώνως).

Δεν πειράζει! (τη Αγ. Τύχ. ταπεινοφώνως) λάβετε περισσότερον θάρρος προς αυτόν, είνε ήσυχος σαν αρνάκι. Προσπαθήσετε να είσθε πιο ελεύθερη όσον ειμπορείτε. Σηκώσατε έτσι λίγο τα φρύδια σας ή νά, χαμηλώσετε τα μάτια σας κ' έτσι έξαφνα να τον σφάξετε τον κακούργον ή δείξατέ του λιγάκι τον ώμον σας, ας τον ιδή ο αχρείος! Κακά εκάματε όμως που δεν εφορέσατε εκείνο το φόρεμα με τα κοντά μανήκια· αλλ' ας είνε, καλό είνε και τούτο· (γεγωνυία τη φωνή), λοιπόν εγώ σας αφίνω ευχάριστα συντροφευμένους! Εγώ για μία στιγμή θα ρίξω μια ματιά στην τραπεζαρία και στο μαγειρείο· πρέπει να δώσω μερικάς διαταγάς, διότι θα έλθη ο υπάλληλος 'που παρηγγέλθη το δείπνον ίσως έφεραν και τα κρασιά. . . . χαίρετε! (Τω Ποτκαλιόσην) Να είσαι τολμηρότερος! τολμηρότερος! (φεύγει).

ΣΚΗΝΗ ΙΔ'.

Καθίσατε σας παρακαλώ, (κάθηνται και σιωπώσι).

Εις την εξοχήν το θέρος είνε πολύ ευχάριστον με την βάρκα . .

Μάλιστα κάποτε διασκεδάζομεν με τους φίλους.

Πώς θα είνε άρα γε φέτος το καλοκαίρι· ποιος ξεύρει;

Θα ήτο ευχάριστον αν ήτο καλόν, (αμφότεροι σιωπώσι).

Ποίον άνθος, δεσποσύνη αγαπάτε περισσότερον;

Εκείνο που έχει δυνατώτερη μυρωδιά· το γαρύφαλον.

Ναι, είνε ευχάριστος ενασχόλησις (σιωπή). Εις ποίαν εκκλησίαν είσθε την περασμένην Κυριακήν;

Εις της Αναλήψεως, προ μιας όμως εβδομάδος ήμην εις την μητρόπολιν του Καζάν. Αλλά είνε το ίδιον, εις όποιαν εκκλησία και αν προσευχηθή κανείς, (Σιωπώσιν· ο Ποτκαλιόσην κτυπά διά των δακτύλων επί της τραπέζης). Μετ' ολίγας ημέρας θα έχωμεν την δημοσίαν, πανήγυριν του Αικατεριγγώφ.

Σήμερον έχομεν οκτώ του μηνός; (μετρεί επί των δακτύλων) εννέα, δέκα, ένδεκα . . . ναι, μετά είκοσι δύο ημέρας.

Μάλιστα δεν μετρώ και την σημερινήν. (σιωπή) Τι τολμηροί άνθρωποι που είνε οι ρώσσοι!

Διά τους εργάτας λέγω. Στέκονται επάνω επάνω εις την κορυφήν . . Επερνούσα από ένα σπίτι, λοιπόν ο ασβεστωτής ασβέστωνε και δεν εφοβείτο διόλου!

Νά εις τον δρόμον μου, από εκεί όπου πηγαίνω καθημερινώς εις το υπουργείον. Ξεύρετε εγώ κάθε πρωί πηγαίνω εις την υπηρεσίαν μου.

(Σιωπή. Ο Ποτκαλιόσην άρχεται πάλιν τυμπανίζων επί της τραπέζης, επί τέλους λαμβάνει τον πίλον του και υποκλίνεται).

Τι λόγος! απ' εναντίας οφείλω να σας ευχαριστήσω διότι επέρασα την ώραν μου τόσον ευχάριστα μαζύ σας.

Τότε αφού δεν σας ηνώχλησα θα μου επιτρέψετε να σας επισκεφθώ και άλλοτε κανένα βράδυ.

Μετά πάσης χαράς (ο Ποτκαλιόσην υποκλίνεται και εξέρχεται).

ΣΚΗΝΗ ΙΕ'.

Τι αξιοπρεπής άνθρωπος! Μόλις τώρα ακόμη ημπόρεσα να τον γνωρίσω καλά, καλά. Αλήθεια δεν ημπορείς να μην τον αγαπήσης; ταπεινός και με κρίσιν άνθρωπος. Είχε δίκηο προ ολίγου ο φίλος του. Κρίμα μόνον που έφυγε έτσι γρήγορα εγώ επεθύμουν να τον ακούσω. Πόσον είνε ευχάριστον να ομιλή κανείς μαζύ του. Και ακριβώς έχει αυτό το καλό, που δεν λέγει ανοησίαις. Ήθελα κι' εγώ να του ειπώ δύο λογάκια, αλλά ομολογώ εδειλίασα και τόσον άρχισε να κτυπά η καρδιά μου . . . Τι εξαίρετος άνθρωπος! Πηγαίνω να τα ειπώ της θείας, (φεύγει)·

ΣΚΗΝΗ ΙΣΤ'.

Εισέρχονται ο Ποτκαλιόσην και ο Κοτσκαριώφ.

Μα τι θα κάμης στο σπίτι; τι ανοησία! Γιατί θα πας 'στο σπίτι;

Και τι θα κάμω εδώ; εγώ είπα πλέον ό,τι εχρειάζετο να ειπώ . . .

Αι, να, δηλαδή . . . αυτό μονάχα, την καρδιά μου ακόμη δεν της άνοιξα.

Ακούς εκεί πράγματα! Και γιατί να μην την ανοίξης;

Μα πώς θέλεις, αδελφέ, απλώς και ως έτυχε, χωρίς να την προδιαθέσω, να της 'πώ έξαφνα ορθά-κοφτά «Κυρία έλα να παντρευθούμεν!»

Μα τότε λοιπόν τι ανοησίαις ελέγετε τώρα μισή ώρα;

Ωμιλήσαμεν περί όλων, και σε βεβαιώ είμαι πολύ ευχαριστημένος. Επέρασα πολύ ευχάριστα την ώραν μου.

Μα καλά, αδελφέ, δε μου λες σε παρακαλώ, πότε θα τα προφθάσωμεν όλα αυτά; Μετά μίαν ώραν πρέπει να είμεθα εις την εκκλησίαν.

Τι λες αδελφέ; ετρελλάθης; εγώ να στεφανωθώ σήμερον;

Και καλά συ ο ίδιος δεν μου έδωσες τον λόγον σου; δεν είπες, πως άμα ως δεχθούν οι άλλοι γαμβροί θα είσαι έτοιμος να στεφανωθής αμέσως;

Εγώ και τώρα δεν αθετώ τον λόγον μου, αλλ' όχι αμέσως και ο γάμος! μετά ένα μήνα τουλάχιστον διά να λάβω καιρόν να αναπνεύσω, αδελφέ λιγάκι.

Και καλά εγώ διέταξα πλέον δείπνον, α κούτσουρο! άκουσε να σου ειπώ, Ιβάν Κουζμίτς, άφησε τα πείσματα, ψυχή μου κι' έλα τώρα να παντρευθής.

Ιβάν Κουζμίτς, σε παρακαλώ, σε ικετεύω . . . Αν δεν θέλης νά το κάμης διά τον εαυτόν σου, κάμετο τουλάχιστον για μένα.

Έλα 'μπορείς, 'μπορείς· σε παρακαλώ, άφησε τες δυστροπίαις τώρα!

Σου λέγω δεν ειμπορώ, δεν μου έρχεται, διόλου, δε μου έρχεται!

Μα τι δεν σου έρχεται; ποιος σου το είπε αυτό; Συ είσαι φρόνιμος άνθρωπος και κρίνε και ο ίδιος, εγώ δεν το λέγω αυτό τάχα για να σε κολακεύσω, διότι είσαι τάχα διεκπεραιωτής, το κάμνω απλώς διότι σ' αγαπώ. Έλα λοιπόν, τώρα φθάνει πια, κάμε την απόφασιν κύτταξε τα πράγματα με ορθοφροσύνην

Ιβάν Κουζμίτς, 'μμάτια μου, φως μου! Νά, θέλεις πέφτω εις τα γόνατα εμπρός σου; . .

Νά, σε παρακαλώ γονυπετής· νά, βλέπεις και συ. Σε βεβαιώ ότι ποτέ δεν θα λησμονήσω αυτήν την χάριν. Μη επιμένεις λοιπόν!

Και για ποιόν εγώ εφρόντιζα; για ποιόν εγώ εκοπίαζα; Για το συμφέρο το δικό σου, βλάκα. Τι με μέλει έμενα; εγώ σε παραιτώ. Τι κάθομαι και πονοκεφαλιάζω.

Και ποιος σε παρεκάλεσε; Παραίτησέ με επί τέλους!

Σε αφίνω μα θα χαθής χωρίς εμένα, αν εγώ δεν σε παντρεύσω, εις τον αιώνα θα είσαι βλάκας!

Πήγαινε, πήγαινε, και να σπάσης το ποδαράκι σου. Σου εύχομαι και μέσ' από την καρδιά μου να σου τύχη και μεθυσμένος αμαξάς να σου χώση ως το λαιμό το τιμόνι της καρότσας. Υπάλληλος είσαι συ ή πατσαβούρα! Σου ορκίζομαι πως από τώρα και εις το εξής μεταξύ μας όλα ετελείωσαν· ούτε να σε ιδούν τα 'μμάτια μου.

Να πας 'στο διάβολο, που είναι παληός σου φίλος (ανοίγει την θύραν και αναφωνεί όπισθεν προς τον φεύγοντα) Βλάκα!

ΣΚΗΝΗ ΙΖ'.

ΚΟΤΣΚΑΡΙΩΦ (μόνος βαδίζει, ζωηρώς κινούμενος εμπρός-οπίσω)

Εγεννήθη ποτέ 'στον κόσμον παρόμοιος άνθρωπος; Τέτοιος βλάκας; Αν πούμε όμως και την μαύρη αλήθεια, κ' εγώ δεν πηγαίν' οπίσω. Μα δε μου λέτε παρακαλώ, εσάς ερωτώ, δεν είμαι βλαξ, δεν είμαι ηλίθιος; Γιατί κοπιάζω φωνάζω και ξεραίνω το λαιμό μου; Πέτε μου, τι μου είνε; συγγενής; και τι του είμ' εγώ; παραμάνα, θεια, πεθερά, ή κουμπάρα; Γιατί διάβολο λοιπόν εγώ να φροντίζω γι' αυτόν, να μην έχω ησυχία, που να τον πάρη ο εξαποδώ αλήθεια κι' απ' αλήθεια! Και γιατί; ποιος διάβολος ξέρει! Πήγαινε να μάθης! Τέτοιος μασκαράς, τέτοιο αντιπαθητικό, αχρείο μούτρο! Να τον πιάση κανείς το τέρας και να του δώση στη μύτη, και στ' αυτιά και στο στόμα, και στα δόντια και παντού! (κάμνει χειρονομίας εις τον αέρα μετ' αγανακτήσεως) Και εκείνο που σε κάμνει να σκάζης είνε, ότι, ενώ εσύ γίνεσαι έξω φρενών, εκείνος ούτε ιδρώνει τ' αυτί του! Για αυτόν, σαν να μη συνέβη τίποτε! αυτό είνε που σε κάμνει έξω φρενών! Τώρα θα πάγη 'στο σπίτι του θα πλαγιάση και θα καπνίση την πίπαν του. Αντιπαθητικό πράγμα! υπάρχουν και άλλα αντιπαθητικά μούτρα, μα σαν αυτουνού — ποτέ! Μα τον Θεόν χειρότερο μούτρο απ' αυτό δεν απαντά εις τον κόσμον! Μα έννοια σου κ' εγώ δεν θα τον αφίσω, θα 'πάγω και θα τον γυρίσω πίσω επίτηδες τον αχρείον, δεν θα τον αφίσω να μου γλυστρήση θα υπάγω να τον φέρω τον παληάνθρωπο (φεύγει δρομαίως)

ΣΚΗΝΗ ΙΗ'.

Τόσο κτυπά αληθινά η καρδιά μου, που είνε δύσκολον να το εξηγήσω. Παντού, όπου και αν στρέψω, βλέπω εμπρός μου τον Ιβάν Κουζμίτς. Είνε πράγματι αληθινόν, ότι το πεπρωμένον αδύνατον να το αποφύγη κανείς. Προ ολίγου ακόμη εδοκίμασα ν' απασχολήσω εις άλλο αντικείμενον τον νουν μου, εδοκίμασα να κουβαριάσω νήμα, έρραψα ένα σακκίδιον. Μολαταύτα ο Ιβάν Κουζμίτς όλο και επάνω 'στα χέρια μου ανέβαινε. (Μετά τινα σιωπήν). Και τέλος πάντων, ιδού με αναμένει αλλαγή καταστάσεως! Θα με πάρουν, θα με φέρουν, εις την εκκλησίαν . . . . έπειτα θα με αφίσουν μόνην με άνδρα — ουφ; ρίγος με κυριεύει! Χαίρετε, νεανικοί, παρθενικοί μου χρόνοι! (Κλαίει). Επέρασα τόσα χρονιά ήσυχος . . . . έζησα. . . . έζησα και τώρα ήλθεν η ώρα να παντρευθώ! Ω, πόσαι, Θεέ μου, φροντίδες: Παιδιά, αγοράκια, σκανδαλιάρικα, έπειτα θα γεννηθούν και κοριτσάκια, θα μεγαλώσουν έπειτα η φροντίδα να τ' αποκαταστήσω . . . . Και καλά ακόμη αν τύχουν καλούς άνδρας, μα αν είνε τίποτε μέθυσοι ή τέτοιοι που χάνουν ό,τι κι' αν έχουν 'στα χαρτιά;! (Άρχεται πάλιν ολίγον κατ' ολίγον να θρηνή). Δεν μου ήτο γραφτό να χαρώ την ζωήν μου ως κόρη! Ούτε εικοσιεπτά χρόνια ειμπόρεσα να απολαύσω αυτήν την ζωήν (μεταβάλλουσα φωνήν). Αλλά διατί να βραδύνη ο Ιβάν Κουζμίτς;

ΣΚΗΝΗ ΙΘ'.

Αγάφια Τύχωνοβνα και Ποτκαλιόσην, ωθούμενος επί της σκηνής εκ της θύρας δι' αμφοτέρων των χειρών υπό του Κοτσκαριώφ.

Ήλθα, δεσποσύνη, να σας ομιλήσω διά μίαν μικράν υπόθεσιν. . . . αλλά ήθελα πρώτον πάντων να μάθω αν δεν θα σας φανή παράδοξον; . . . .

ΑΓΑΦΙΑ ΤΥΧΩΝΟΒΝΑ (ταπεινούσα τους οφθαλμούς).

Ειπέτε μου πρώτον δεν θα σας φανή παράδοξον;

Ομολογήσατε λοιπόν: αληθώς θα σας φανή παράδοξον; ό,τι θα σας είπω.

Καλέ τι λέγετε; πώς είνε δυνατόν να μου φανή παράδοξον; Από σας πάντοτε ευχάριστα πράγματα ακούει κανείς . . . .

Τούτο όμως ουδέποτε το ηκούσατε. (Η Αγ. Τύχ. έτι μάλλον ταπεινοί τους οφθαλμούς. Ταυτοχρόνως εισέρχεται κρυφίως ο Κοτσκαριώφ και ίσταται όπισθεν του Ποτκαλιόσην). Ιδού λοιπόν περί τίνος πρόκειται . . . . αλλ' ας αφίσωμεν να σας το είπω καλείτερα άλλοτε.

Ήθελα . . . . σας βεβαιώ, ήθελα να σας το ειπώ τώρα, αλλά κάπως διστάζω . . .

ΚΟΤΣΚΑΡΙΩΦ (κατ' ιδίαν σταυρώνων τας χείρας).

Θεέ μου τι άνθρωπος είνε αυτός! Μία γρηά εκεί, μία γελοιογραφία ανθρώπου, ειρωνεία!

Τι ανοησίαι, τι ανοησίαι! Βλέπετε δεσποσύνη· ο κύριος απ' εδώ ζητεί την χείρα σας, επιθυμεί να σας ειπή ότι χωρίς εσάς δεν ειμπορεί να ζήση δεν ειμπορεί να υπάρξη, και ερωτά· θέλετε να τον καταστήσετε ευτυχή;

Λοιπόν, δεσποσύνη, αποφασίζετε να τον κάμετε τον θνητόν αυτόν! ευτυχή;

Δεν έχω το θάρρος να φαντασθώ ότι θα ειμπορέσω να κάμω άνθρωπον ευτυχή . . . άλλως εγώ είμαι σύμφωνος.

Φυσικά, φυσικά, αυτό έπρεπε να γείνη προ πολλού! Δόσετε λοιπόν τας χείρας σας!

(Ζητεί να τω είπη τι κρυφίως. Ο Κοτσκαριώφ τω δεικνύη τον γρόνθον του και συσπά τας οφρείς. Δίδει την χείρα).

Λοιπόν, ο Θεός να σας ευλογήση! είμαι σύμφωνος και εγκρίνω το συνοικέσιόν σας. Ο γάμος είνε . . . ο γάμος δεν είνε, όπως ας υποθέσωμεν, πέρνω ένα αμάξι και πηγαίνω όπου θέλω, η υποχρέωσις αυτή είνε εντελώς άλλου είδους· είνε υποχρέωσις . . αλλά τώρα δεν έχω καιρόν, και θα σου ειπώ άλλοτε τι είδους υποχρέωσις είνε· λοιπόν Ιβάν Κουζμίτς, φίλησε την μνηστήν σου, τώρα ειμπορείς να το κάμης αυτό· τώρα οφείλεις να το κάμης. (Η Αγάφια Τύχωνοβνα ταπεινώνει τους οφθαλμούς). Δεν πειράζει, δεν πειράζει δεσποσύνη, έτσι πρέπει, ας σε φιλήση.

Όχι, κυρία, επιτρέψατε πλέον τώρα, τώρα πλέον επιτρέψατε. (Την ασπάζεται και λαμβάνει την χείρα της)· Τι ωραίο χεράκι! Διατί δεσποσύνη, έχετε τόσον ωραίο χεράκι; . . . επιτρέψατε να σας ειπώ, κυρία, ότι θέλω να γείνη αμέσως η στεφάνωσις· χωρίς άλλο να γείνη αμέσως.

Δεν θέλω ούτε να τ' ακούσω! θέλω ακόμη συντομώτερα, αυτήν την στιγμήν, να γείνη ο γάμος.

Μπράβο! λαμπρά! Ευγενέστατος άνθρωπος! Σε βεβαιώ ότι πάντοτε ήλπιζα πολλά από σένα εις το μέλλον! Σεις, δεσποσύνη, δεν θα κάμετε άσχημα να τρέξετε αμέσως να ενδυθήτε· εγώ να σας ειπώ την αλήθεια έστειλα πλέον να φέρουν άμαξαν και προσεκάλεσα τους φίλους, οι οποίοι θα είνε τώρα πλέον εις την εκκλησίαν. Είμαι βέβαιος ότι το νυμφικόν σας φόρεμα θα έχετε προ πολλού έτοιμον.

Βέβαια προ πολλού μάλιστα. Εγώ στη στιγμή ενδύομαι.

ΣΚΗΝΗ Κ'.

Αδελφέ μου, σου είμαι ευγνώμων. Τώρα βλέπω τω όντι το καλόν που μου έκαμες. Και αυτός ο πατέρας μου δεν θα έκαμνε ό,τι μου έκαμες συ! Βλέπω ότι ενέργησες ως φίλος. Ευχαριστώ αδελφέ! ποτέ δεν θα λησμονήσω τας εκδουλεύσεις σου (συγκεκινημένος). Διά τούτο λοιπόν κι' εγώ την προσεχή άνοιξιν χωρίς άλλο θα υπάγω να επισκεφθώ τον τάφον του πατέρα σου!

Α μπα! Γιατί να πειράζεσαι! Κ' εγώ χαίρω; Πλησίασε λοιπόν να σε φιλήσω (ασπάζεται αυτόν επί της μιας, είτα επί της άλλης παρειάς). Ο Θεός να δώση να ζήσης ευτυχής (ασπάζονται) ν' αποκτήσης του Αβραάμ και Ισαάκ τα καλά και να κάμετε ένα σωρό παιδιά! . . . .

Ευχαριστώ αδελφέ, πραγματικώς μόνον τώρα έμαθα τι εστί πράγματι ζωή. Τώρα απεκαλύφθη ενώπιόν μου όλος νέος κόσμος. Νά, τώρα βλέπω ότι το παν κινείται, ζη· αισθάνεσαι ότι αναζωογονείσαι, ότι σαν να εξατμίζεσαι, σαν να . . . έτσι . . . . και συ ο ίδιος δεν ηξεύρεις τι σου συμβαίνει. Πρωτήτερα, τίποτε από αυτά ούτε έβλεπα ούτε εννοούσα· δηλαδή ήμην άνθρωπος που δεν είχα καμμίαν ιδέαν ούτε κρίσιν, δεν ενεβάθυνα κ' εζούσα νά, όπως ζη κάθε άλλος άνθρωπος. Χαίρω, χαίρω πολύ! Τώρα εγώ πηγαίνω να παρατηρήσω πώς έστρωσαν το τραπέζι και στη στιγμήν επιστρέφω. (κατ' ιδίαν) Ας του πάρω όπως δήποτε το καπέλλον διά κάθε ενδεχόμενον (λαμβάνει μεθ' εαυτού τον πίλον και φεύγει).

ΣΚΗΝΗ ΚΑ'.

Και τω όντι, τι ήμην μέχρι τούδε, είχα καμμίαν ιδέαν περί της ζωής; Δεν εγνώριζα, τίποτε δεν εγνώριζα! ποίος δε υπήρξεν ο μέχρι σήμερον άγαμος βίος μου; Ποίαν είχε σημασίαν; Τι έκαμνα; εζούσα, εζούσα, υπηρέτουν, επήγαινα εις το υπουργείον, εγευμάτιζα, εκοιμώμην, με ένα λόγον, ήμην εις τον κόσμον ο μηδαμινώτερος και ο συνειθέστερος άνθρωπος· τώρα μόνον βλέπει, κανείς πόσον είνε μωροί εκείνοι που δεν παντρεύονται και αν καλοπαρατηρήση κανείς θα ιδή πόσοι και πόσοι ευρίσκονται εις αυτήν την τυφλότητα. Αν ήμην πουθενά βασιλεύς, μα την πίστιν μου, θα έδιδα διαταγήν να παντρεύονται όλοι, μηδενός εξαιρουμένου, εις τρόπον ώστε, να μην ευρίσκεται ούτε ένας άγαμος εις το κράτος μου. Αληθινά, να σκεφθή μολαταύτα κανείς, ότι μετ' ολίγα λεπτά της ώρας θα είσαι παντρευμένος! ότι θα δοκιμάσης έξαφνα την ευδαιμονίαν την οποίαν δεν ειμπορείς να εκφράσης και δεν ευρίσκεις λόγους να την εξηγήσης. (Μετά τινα σιγήν). Εν τούτοις, όπως και να το ειπής, είνε φοβερόν όταν το καλοσυλλογισθή κανείς. Εις όλην σου την ζωήν, εις αιώνα τον άπαντα, όπως κ' αν είνε, να δεθής και έπειτα πλέον ούτε προφάσεις πλέον, ούτε μεταμέλεια τίποτε, τίποτε όλα ετελείωσαν, όλα έγειναν. Μάλιστα νά, και τώρα ακόμη, με κανένα τρόπον δεν ειμπορώ να οπισθοχωρήσω. Μετ' ολίγον γίνεται η στέψις και να φύγω μάλιστα δεν είνε δυνατόν. Εκεί έξω περιμένει πλέον η άμαξα και όλα είνε έτοιμα. Και μήπως τάχα, πράγματι, δεν είνε δυνατόν να φύγω; Πώς; φυσικά είνε αδύνατον. Εκεί εις την θύραν και παντού στέκονται άνθρωποι· θα ερωτήσουν — γιατί; όχι δεν κάμνει. Νά το παράθυρον είνε ανοικτόν· να φύγη κανείς από το παράθυρο;. . . . Α μπα! δεν γίνεται. Έπειτα είνε και απρεπές αλλά και πολύ ψηλά. (πλησιάζει προς το παράθυρον) αι, δεν είνε δα και τόσον πολύ ψηλά, μόνον η βάσις είνε, αλλά κ' εκείνη ασήμαντος. Α, όχι, πώς είνε δυνατόν;! Δεν έχω μάλιστα και το καπέλλο μου! Και πώς θα φύγω χωρίς καπέλλο; Δεν πάει! Και τάχα, δεν ειμπορεί να φύγη κανείς και χωρίς καπέλλο; Και τι βλάπτει αν δοκιμάσω αι; Αι, τι λέτε να δοκιμάσω; (αναβαίνει επί του παραθύρου και ειπών)· Κύριε ελέησον! (πίπτει επί της οδού, ακούεται όπισθεν της σκηνής στενάζων) ωχ! Κάμποσο ήτον ψηλά! Αι, αμαξά!

Εις την Κανάβκα, κοντά 'στο γεφύρι του Συμεών.

Καλά! έλα, δρόμον! (ακούεται κρότος απομακρυνομένης αμάξης).

ΣΚΗΝΗ ΚΒ'.

Αγάφια Τύχωνοβνα εισέρχεται ενδεδυμένη νυμφικήν εσθήτα, δειλή και με ταπεινωμένην κεφαλήν, είτα Φέκλα.

Κ' εγώ δεν ηξεύρω τι συμβαίνει μαζύ μου! Ήρχισα πάλιν να εντρέπωμαι και να τρέμω. Αχ, αν ήτο δυνατόν να μην ευρίσκετο εδώ διά μίαν στιγμήν εκείνος, ή, αν έβγαινεν έξω (παρατηρεί περιδεώς). Και πού είνε λοιπόν; Κανείς δεν είνε! Πού να επήγε; (ανοίγει την προς τον προθάλαμον θύραν) Φέκλα, πού επήγεν ο Ιβάν Κουζμίτς;

Ναι, αλλά κι' απ' εδώ δεν εβγήκε· εγώ εκαθόμουνα εκεί έξω.

Εγώ πώς ημπορώ να ξεύρω! Μήπως εβγήκε από την άλλην είσοδο, από τη σκάλα της υπηρεσίας· ή μήπως κάθεται εις το δωμάτιον της Αρήνας Παντελεημόνοβνας;

ΣΚΗΝΗ ΚΓ'.

ΑΡΗΝΑ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΒΝΑ (εισέρχεται στολισμένη)

ΣΚΗΝΗ ΚΔ'.

Πού ειμπορούσε να κρυφθή δεν το χωρεί ο νους μου, εγώ δεν εσάλεψα από τον προθάλαμο.

Και από την πόρτα της υπηρεσίας πάλι δεν ειμπορούσε να φύγη.

Μα τι διάβολο — και να χαθή πάλιν, χωρίς να έβγη απ' εδώ μέσα δεν είνε δυνατόν. Μήπως εκρύφθη πουθενά . . Ιβάν Κουζμίτς; πού είσαι; έλα, μη κάμνεις ανοησίαις, έβγα γλήγορα! Τι αστεία είνε πάλιν αυτά; είνε ώρα να πάμε στην εκκλησία! (παρατηρεί όπισθεν της ιματιοθήκης και λοξώς υπό τας καθέδρας) Ακατανόητον! αλλ' όχι δεν ειμπορούσε να φύγη· είν' εδώ· το καπέλλο του είνε εις το άλλο δωμάτιον εγώ επίτηδες το έκρυψα εκεί.

Δεν ερωτούμεν την Δουνιάσκαν, αυτή εις όλον αυτό το διάστημα ήτον έξω 'στον δρόμο· μήπως αυτή γνωρίζει τίποτε; . . . Δουνιάσκα! . . . Δουνιάσκα! . . .

ΣΚΗΝΗ ΚΕ'.

Εκείνος επήδησεν από το παράθυρο! (η Αγάφια Τύχωνοβνα αναφωνεί κρατούσα τας παλάμας).

Ναι, έπειτα αφού επήδησε επήρε έν αμάξι κι' έφυγε.

Μα το Θεό, επήδησε, νά, κι' ο αντικρυνός πραμματευτής τον είδε, εσυμφώνησε τον αμαξά δέκα καπήκια κι' έφυγε.

ΑΡΗΝΑ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΒΝΑ (βαίνουσα προς τον Κοτσκαριώφ).

Δε μου λέτε, περίγελο, κύριε μας εκάματε; να μας ρεζιλέψετε γυρεύετε; Τι σου εχρεωστούσαμε να μας μασκαρέψης κατ' αυτόν τον τρόπον; Είμ' εξήντα χρονών γυναίκα, τέτοια 'ντροπή ακόμη δεν την έπαθα. Ύστερ' απ' αυτό πρέπει να σε φτύσω στα μούτρα, αφού λέγεις πως είσαι τίμιος άνθρωπος! Ακούς εκεί να 'ντροπιάση σ' όλον τον κόσμο το κορίτσι! εγώ είμαι χωριάτισσα γυναίκα και πάλι δεν τα κάμνω αυτά τα πράγματα, όχι εσύ που είσαι και ευγενής! φαίνεται πως μονάχα σταις βρωμοδουλειαίς και τας αγυρτίαις είνε η ευγένεια σας! (φεύγει αγανακτισμένη συμπεριλαμβάνουσα και την νύμφην. Ο Κοτσκαριώφ ίσταται ενεός).

Αι; καλός είσαι; Νάτος εκείνος που ξέρει να κατορθώνη τη δουλειά! που μπορεί να παντρολογάη χωρίς προξενήτρα! Ας είνε οι γαμπροί οι δικοί μου μαδημένοι και ξέρω 'γώ τι; τέτοιους όμως γαμπρούς που να πηδούν από το παράθυρο εγώ δεν έχω· και να με συμπαθάς.

Αυτά είνε κουταμάραις! Δεν είν' έτσι· εγώ τώρα πηγαίνω να τον φέρω αμέσως πίσω (φεύγει).

Ναι, πήγαινε να τον φέρης! άλλη μια φορά! . . . Δεν ξέρεις εσύ από παντρολογήματα· αν έφευγε ακόμη από την πόρτα αλλάζει το πράμα, αφού όμως ο γαμβρός για να φύγη πηδά από το παράθυρο . . . έχε γεια κ' εγλύστρησα.

1) Δεν κάμνει διάκρισιν περί ροιών και ροδών. Το κείμενον λέγει: «εκείνα τα γρανικώδη δενδρύλλια» και εννοεί τας ροιάς — η ροιά δε ρωσσιστί: γρανάτοβογιε — δέρεβο. Ο Ζεβάκην τα ονομάζει γρανίτοβογιε δέρεβο — δηλαδή, γρανιτώδες δένδρον, — Σ. Μ. ↩

2) Τίτλος 8ου βαθμού, μη μεταφραζόμενος εις την Ελληνικήν ↩

*** END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK Ο ΓΆΜΟΣ ΤΟΥ ΚΡΕΝΤΣΊΝΣΚΗ, ΚΩΜΩΔΊΑ ΕΙΣ ΤΡΕΙΣ ΠΡΆΞΕΙΣ - ΠΑΝΔΡΟΛΟΓΉΜΑΤΑ, ΚΩΜΩΔΊΑ ΕΙΣ ΔΎΟ ΠΡΆΞΕΙΣ ***

Updated editions will replace the previous one—the old editions will be renamed.

Creating the works from print editions not protected by U.S. copyright law means that no one owns a United States copyright in these works, so the Foundation (and you!) can copy and distribute it in the United States without permission and without paying copyright royalties. Special rules, set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to copying and distributing Project Gutenberg™ electronic works to protect the PROJECT GUTENBERG™ concept and trademark. Project Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you charge for an eBook, except by following the terms of the trademark license, including paying royalties for use of the Project Gutenberg trademark. If you do not charge anything for copies of this eBook, complying with the trademark license is very easy. You may use this eBook for nearly any purpose such as creation of derivative works, reports, performances and research. Project Gutenberg eBooks may be modified and printed and given away—you may do practically ANYTHING in the United States with eBooks not protected by U.S. copyright law. Redistribution is subject to the trademark license, especially commercial redistribution.

START: FULL LICENSE

PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK

To protect the Project Gutenberg™ mission of promoting the free distribution of electronic works, by using or distributing this work (or any other work associated in any way with the phrase “Project Gutenberg”), you agree to comply with all the terms of the Full Project Gutenberg™ License available with this file or online at www.gutenberg.org/license.

Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg™ electronic works

1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg™ electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to and accept all the terms of this license and intellectual property (trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy all copies of Project Gutenberg™ electronic works in your possession. If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project Gutenberg™ electronic work and you do not agree to be bound by the terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.

1.B. “Project Gutenberg” is a registered trademark. It may only be used on or associated in any way with an electronic work by people who agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few things that you can do with most Project Gutenberg™ electronic works even without complying with the full terms of this agreement. See paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project Gutenberg™ electronic works if you follow the terms of this agreement and help preserve free future access to Project Gutenberg™ electronic works. See paragraph 1.E below.

1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation (“the Foundation” or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project Gutenberg™ electronic works. Nearly all the individual works in the collection are in the public domain in the United States. If an individual work is unprotected by copyright law in the United States and you are located in the United States, we do not claim a right to prevent you from copying, distributing, performing, displaying or creating derivative works based on the work as long as all references to Project Gutenberg are removed. Of course, we hope that you will support the Project Gutenberg™ mission of promoting free access to electronic works by freely sharing Project Gutenberg™ works in compliance with the terms of this agreement for keeping the Project Gutenberg™ name associated with the work. You can easily comply with the terms of this agreement by keeping this work in the same format with its attached full Project Gutenberg™ License when you share it without charge with others.

1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern what you can do with this work. Copyright laws in most countries are in a constant state of change. If you are outside the United States, check the laws of your country in addition to the terms of this agreement before downloading, copying, displaying, performing, distributing or creating derivative works based on this work or any other Project Gutenberg™ work. The Foundation makes no representations concerning the copyright status of any work in any country other than the United States.

1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg:

1.E.1. The following sentence, with active links to, or other immediate access to, the full Project Gutenberg™ License must appear prominently whenever any copy of a Project Gutenberg™ work (any work on which the phrase “Project Gutenberg” appears, or with which the phrase “Project Gutenberg” is associated) is accessed, displayed, performed, viewed, copied or distributed:

This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and most other parts of the world at no cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included with this eBook or online at www.gutenberg.org . If you are not located in the United States, you will have to check the laws of the country where you are located before using this eBook.

1.E.2. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is derived from texts not protected by U.S. copyright law (does not contain a notice indicating that it is posted with permission of the copyright holder), the work can be copied and distributed to anyone in the United States without paying any fees or charges. If you are redistributing or providing access to a work with the phrase “Project Gutenberg” associated with or appearing on the work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the Project Gutenberg™ trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.3. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is posted with the permission of the copyright holder, your use and distribution must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional terms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linked to the Project Gutenberg™ License for all works posted with the permission of the copyright holder found at the beginning of this work.

1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg™ License terms from this work, or any files containing a part of this work or any other work associated with Project Gutenberg™.

1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this electronic work, or any part of this electronic work, without prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with active links or immediate access to the full terms of the Project Gutenberg™ License.

1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary, compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any word processing or hypertext form. However, if you provide access to or distribute copies of a Project Gutenberg™ work in a format other than “Plain Vanilla ASCII” or other format used in the official version posted on the official Project Gutenberg™ website (www.gutenberg.org), you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon request, of the work in its original “Plain Vanilla ASCII” or other form. Any alternate format must include the full Project Gutenberg™ License as specified in paragraph 1.E.1.

1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying, performing, copying or distributing any Project Gutenberg™ works unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing access to or distributing Project Gutenberg™ electronic works provided that:

• You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from the use of Project Gutenberg™ works calculated using the method you already use to calculate your applicable taxes. The fee is owed to the owner of the Project Gutenberg™ trademark, but he has agreed to donate royalties under this paragraph to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments must be paid within 60 days following each date on which you prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax returns. Royalty payments should be clearly marked as such and sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the address specified in Section 4, “Information about donations to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation.”
• You provide a full refund of any money paid by a user who notifies you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he does not agree to the terms of the full Project Gutenberg™ License. You must require such a user to return or destroy all copies of the works possessed in a physical medium and discontinue all use of and all access to other copies of Project Gutenberg™ works.
• You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the electronic work is discovered and reported to you within 90 days of receipt of the work.
• You comply with all other terms of this agreement for free distribution of Project Gutenberg™ works.

1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg™ electronic work or group of works on different terms than are set forth in this agreement, you must obtain permission in writing from the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, the manager of the Project Gutenberg™ trademark. Contact the Foundation as set forth in Section 3 below.

1.F.

1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread works not protected by U.S. copyright law in creating the Project Gutenberg™ collection. Despite these efforts, Project Gutenberg™ electronic works, and the medium on which they may be stored, may contain “Defects,” such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by your equipment.

1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the “Right of Replacement or Refund” described in paragraph 1.F.3, the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project Gutenberg™ trademark, and any other party distributing a Project Gutenberg™ electronic work under this agreement, disclaim all liability to you for damages, costs and expenses, including legal fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH DAMAGE.

1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a written explanation to the person you received the work from. If you received the work on a physical medium, you must return the medium with your written explanation. The person or entity that provided you with the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a refund. If you received the work electronically, the person or entity providing it to you may choose to give you a second opportunity to receive the work electronically in lieu of a refund. If the second copy is also defective, you may demand a refund in writing without further opportunities to fix the problem.

1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth in paragraph 1.F.3, this work is provided to you ‘AS-IS’, WITH NO OTHER WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO WARRANTIES OF MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.

1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages. If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by the applicable state law. The invalidity or unenforceability of any provision of this agreement shall not void the remaining provisions.

1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone providing copies of Project Gutenberg™ electronic works in accordance with this agreement, and any volunteers associated with the production, promotion and distribution of Project Gutenberg™ electronic works, harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees, that arise directly or indirectly from any of the following which you do or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg™ work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any Project Gutenberg™ work, and (c) any Defect you cause.

Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg™

Project Gutenberg™ is synonymous with the free distribution of electronic works in formats readable by the widest variety of computers including obsolete, old, middle-aged and new computers. It exists because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from people in all walks of life.

Volunteers and financial support to provide volunteers with the assistance they need are critical to reaching Project Gutenberg™’s goals and ensuring that the Project Gutenberg™ collection will remain freely available for generations to come. In 2001, the Project Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure and permanent future for Project Gutenberg™ and future generations. To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4 and the Foundation information page at www.gutenberg.org.

Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation

The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non-profit 501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal Revenue Service. The Foundation’s EIN or federal tax identification number is 64-6221541. Contributions to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent permitted by U.S. federal laws and your state’s laws.

The Foundation’s business office is located at 809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887. Email contact links and up to date contact information can be found at the Foundation’s website and official page at www.gutenberg.org/contact

Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation

Project Gutenberg™ depends upon and cannot survive without widespread public support and donations to carry out its mission of increasing the number of public domain and licensed works that can be freely distributed in machine-readable form accessible by the widest array of equipment including outdated equipment. Many small donations ($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt status with the IRS.

The Foundation is committed to complying with the laws regulating charities and charitable donations in all 50 states of the United States. Compliance requirements are not uniform and it takes a considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up with these requirements. We do not solicit donations in locations where we have not received written confirmation of compliance. To SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any particular state visit www.gutenberg.org/donate .

While we cannot and do not solicit contributions from states where we have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition against accepting unsolicited donations from donors in such states who approach us with offers to donate.

International donations are gratefully accepted, but we cannot make any statements concerning tax treatment of donations received from outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff.

Please check the Project Gutenberg web pages for current donation methods and addresses. Donations are accepted in a number of other ways including checks, online payments and credit card donations. To donate, please visit: www.gutenberg.org/donate.

Section 5. General Information About Project Gutenberg™ electronic works

Professor Michael S. Hart was the originator of the Project Gutenberg™ concept of a library of electronic works that could be freely shared with anyone. For forty years, he produced and distributed Project Gutenberg™ eBooks with only a loose network of volunteer support.

Project Gutenberg™ eBooks are often created from several printed editions, all of which are confirmed as not protected by copyright in the U.S. unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarily keep eBooks in compliance with any particular paper edition.

Most people start at our website which has the main PG search facility: www.gutenberg.org .

This website includes information about Project Gutenberg™, including how to make donations to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.

		Δραχ.
Κουρτίου	Ελληνική Ιστορία κατά μετάφρασιν Σπυρ. Π. Λάμπρου, τόμοι 5. τεύχη 21.	34.50
Μακώλεϋ	Ιστορία της Αγγλίας κατά μετάφρασιν Ε. Ροΐδου, τόμοι 3, τεύχη 9.	13.50
Όθωνος	Ρίββεκ Ιστορία της Ρωμαϊκής ποιήσεως κατά μετάφρασιν Σ. Κ. Σακελλαροπούλου, τόμοι 3, τεύχη 9.	13.50
Δρόυσεν	Ιστορία των Διαδόχων κατά μετάφρασιν Ι. Πανταζίδου, τεύχη 4.	6.—
Γουστάβου Γίλβερτ	Εγχειρίδιον Αρχαιολογίας του δημοσίου βίου των Ελλήνων κατά μετάφρ. Ν. Γ. Πολίτου, τεύχη 3.	4.50
Κρουμβάχερ	Ιστορία της Βυζαντηνής λογοτεχνίας κατά μετάφρασιν Γ. Σωτηριάδου, τόμοι 2, τεύχη 8, τόμου Γ'. τεύχος 1.	13.50
Σαιμμάρκου Γιραρδίνου	Μαθήματα δραματολογίας κατά μετάφρασιν Αγγέλ. Βλάχου, τόμοι 4, τεύχη 11.	16.50
Whitney και Jolly	Αναγνώσματα περί των γενικών αρχών της συγκριτ. γλωσσικής κατά μετάφρασιν Ρ. Ν. Χατζιδάκι, τεύχη 4.	6.—
Head	Ιστορία των Νομισμάτων κατά μετάφρασιν Ι. Ν. Σβορώνου, τόμοι 2, οι δύο τόμοι μετά των πινάκων	25.—
Valery Mayet	Τα Βλαπτικά Έντομα των Αμπέλων κατά μετάφρασιν Ν. Κ. Γερμανού, τεύχη 2.	3.—
Αλεξάνδρου Σεργιάδου	Πούσκην, Ευγένιος Ονέγην, Έπος κατά μετάφρασιν Χαραλ. I. Βουλοδήμου,	1.50
Δρόυσεν	Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, κατά μετάφρασιν I. Πανταζίδου, τεύχη 4.	6.—
V. V. Podwissozky	Παθολογία κατά μετάφρασιν Νικολάου I. Κορδέλλη ιατρού, τεύχη 8.	12.50
Ν. Γ. Πολίτου	Μελέται περί του Βίου και της Γλώσσης του Ελληνικού λαού, Παροιμίαι, τόμοι 2.	16.—
Σαίξπηρ	Χάμλετ, τραγωδία εις πράξεις πέντε κατά μετάφρασιν Μιχαήλ Ν. Δαμιράλη.	2.50
Α. Μ. Ιδρωμένου	Ιωάννης Καποδίστριας Κυβερνήτης της Ελλάδος.	1.50
Στεφάνου Αθ. Κουμανούδη.	Συναγωγή Νέων Λέξεων υπό των λογίων πλασθεισών, τόμοι 2.	13.—
W. Christ	Ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας κατά μετάφρασιν Λυσάνδρου Γ. Χ. Κώνστα, Τόμος Α', τεύχη 5.	7.50
Καίσαρος Καντού	Ιστορία τριάκοντα ετών (1848-1878) κατά μετάφρασιν Ιωάννου Περβάνογλου, τεύχος πρώτον	1.50

		Δραχ.
Αριθ. 117.	Καίσαρος Καντού Ιστορία τριάκοντα ετών (1848- 1878) κατά μετάφρασιν Ιωάννου Περβάνογλου τεύχ. δεύτερον	1.50
Αριθ. 118.	» τεύχ. τρίτον	1.50
Αριθ. 119.	Στρατής Καλοπίχειρος υπό Στεφάνου ΑΘ. Κουμανούδη	2.50
Αριθ. 120.	Κρουμβάχερ Ιστορία της Βυζαντηνής λογοτεχνίας κατά μετάφρασιν Γεωργίου Σωτηριάδου τόμ. Γ'. τεύχ. δεύτερον	1.50
Αριθ. 121.	» τόμ. Γ'. τεύχ. τρίτον	1.50
Αριθ. 122.	Καίσαρος Καντού Ιστορία τριάκοντα ετών (1848- 1878) κατά μετάφρασιν Ιωάννον Περβάνογλου τεύχ. τέταρτον	1.50
Αριθ. 123-124.	Αγγέλου Βλάχου Ανάλεκτα τόμος πρώτος	4.—
Αριθ. 125-128.	Ιστορία της Ιταλικής Παλιγγενεσίας υπό Φραγκίσκου Βερτολίνη κατά μετάφρασιν Κ. Αννίνου τόμος Α. τεύχη 4.	6.—
Αριθ. 129-130.	Αγγέλου Βλάχου Ανάλεκτα τόμος δεύτερος	4.—
Αριθ. 131-134.	Ιστορία της Ιταλικής Παλιγγενεσίας υπό Φραγκίσκου Βερτολίνη κατά μετάφρασιν Χ. Αννίνου τόμος Β'. τεύχη 4,	6.—
Αριθ. 135.	Leopold Smhmidt η Ηθική των Αρχαίων Ελλήνων μεταφράσθη εκ του γερμανικού υπό Δημ. Ιωαννίδου Ολυμπίου, τόμος Α. τεύχος πρώτον	1.50
Αριθ. 136.	Leopold Smhmidt η Ηθική των Αρχαίων Ελλήνων μετεφράσθη εκ του γερμανικού υπό Δημ. Ιωαννίδη Ολυμπίου, τόμος Α. τεύχος δεύτερον	1.50

The Project Gutenberg eBook of Ο Γάμος του Κρεντσίνσκη, Κωμωδία εις τρεις πράξεις - Πανδρολογήματα, Κωμωδία εις δύο πράξεις

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΜΑΡΑΣΛΗ

Α. ΣΟΥΧΟΒΟ-ΚΟΜΠΥΛΗΝ

ΓΑΜΟΣ ΤΟΥ ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗ

ΚΩΜΩΔΙΑ ΕΙΣ ΤΡΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ν. ΓΟΓΟΛ

ΠΑΝΔΡΟΛΟΓΗΜΑΤΑ

ΚΩΜΩΔΙΑ ΕΙΣ ΔΥΟ ΠΡΑΞΕIΣ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΘΕΙΣΑΙ ΕΚ ΤΟΥ ΡΩΣΣΙΚΟΥ ΥΠΟ

ΑΓΑΘΟΚΛ. Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ

Ο ΓΑΜΟΣ ΤΟΥ ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗ ΚΩΜΩΔΙΑ ΕΙΣ ΤΡΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

ΠΡΟΣΩΠΑ

ΠΡΑΞΙΣ ΠΡΩΤΗ

ΣΚΗΝΗ Α'.

ΣΚΗΝΗ Β'.

ΣΚΗΝΗ Γ'.

ΣΚΗΝΗ Δ'.

ΣΚΗΝΗ Ε'.

ΣΚΗΝΗ ΣΤ'.

ΣΚΗΝΗ Ζ'.

ΣΚΗΝΗ Η'.

ΣΚΗΝΗ Θ'.

ΣΚΗΝΗ Ι'.

ΣΚΗΝΗ ΙΑ'.

ΣΚΗΝΗ ΙΒ'.

ΣΚΗΝΗ ΙΓ'.

ΣΚΗΝΗ ΙΔ'.

ΣΚΗΝΗ ΙΕ'.

ΣΚΗΝΗ ΙΣΤ'.

ΠΡΑΞΙΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

ΣΚΗΝΗ Α'.

ΣΚΗΝΗ Β'.

ΣΚΗΝΗ Γ'.

ΣΚΗΝΗ Ε'.

ΣΚΗΝΗ ΣΤ'.

ΣΚΗΝΗ Ζ'.

ΣΚΗΝΗ Η'.

ΣΚΗΝΗ Θ'.

ΣΚΗΝΗ Ι'.

ΣΚΗΝΗ ΙΑ'.

ΣΚΗΝΗ ΙΒ'.

ΣΚΗΝΗ ΙΓ'.

ΣΚΗΝΗ ΙΔ'.

ΣΚΗΝΗ ΙΕ'.

ΣΚΗΝΗ ΙΣΤ'.

ΠΡΑΞΙΣ ΤΡΙΤΗ

ΣΚΗΝΗ Α'.

ΣΚΗΝΗ Β'.

ΣΚΗΝΗ Γ'.

ΣΚΗΝΗ Δ'.

ΣΚΗΝΗ Ε'.

ΣΚΗΝΗ ΣΤ'.

ΣΚΗΝΗ Ζ'.

ΣΚΗΝΗ Η'.

ΠΑΝΤΡΟΛΟΓΗΜΑΤΑ (ΟΛΩΣ ΑΠIΘΑΝΟΝ ΣΥΜΒΑΝ) ΚΩΜΩΔΙΑ ΕΙΣ ΔΥΟ ΠΡΑΞΕΙΣ

ΠΡΟΣΩΠΑ

ΠΑΝΤΡΟΛΟΓΗΜΑΤΑ (ΟΛΩΣ ΑΠΙΘΑΝΟΝ ΣΥΜΒΑΝ)

ΠΡΑΞΙΣ ΠΡΩΤΗ

ΣΚΗΝΗ Α'.

ΣΚΗΝΗ Β'.

ΣΚΗΝΗ Γ'.

ΣΚΗΝΗ Δ'.

ΣΚΗΝΗ Ε'.

ΣΚΗΝΗ ΣΤ'.

ΣΚΗΝΗ Ζ'.

ΣΚΗΝΗ Η'.

ΣΚΗΝΗ Θ'.

ΣΚΗΝΗ Ι'.

ΣΚΗΝΗ ΙΑ'.

ΣΚΗΝΗ ΙΒ'.

ΣΚΗΝΗ ΙΓ'.

ΣΚΗΝΗ ΙΔ'.

ΣΚΗΝΗ ΙΕ'.

ΣΚΗΝΗ ΙΣΤ'.

ΣΚΗΝΗ ΙΖ'.

ΣΚΗΝΗ ΙΗ'.

ΣΚΗΝΗ ΙΘ'.

ΣΚΗΝΗ Κ'.

ΣΚΗΝΗ ΚΙ'.

ΠΡΑΞΙΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΘΕΙΣΑΙ ΕΚ ΤΟΥ ΡΩΣΣΙΚΟΥ
ΥΠΟ

Ο ΓΑΜΟΣ ΤΟΥ ΚΡΕΤΣΙΝΣΚΗ

ΚΩΜΩΔΙΑ ΕΙΣ ΤΡΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

ΠΑΝΤΡΟΛΟΓΗΜΑΤΑ

(ΟΛΩΣ ΑΠIΘΑΝΟΝ ΣΥΜΒΑΝ)

ΚΩΜΩΔΙΑ ΕΙΣ ΔΥΟ ΠΡΑΞΕΙΣ

ΠΑΝΤΡΟΛΟΓΗΜΑΤΑ

(ΟΛΩΣ ΑΠΙΘΑΝΟΝ ΣΥΜΒΑΝ)